vuur so n zestig
zeuwntig joar
Nieuw trpe autogordel
van carrossier Coenen
Huisslachtirig blijft een
boeiend gebeuren
In RAI: 77
SIMCA BEDIENT HAAR
KLANTEN NAAR WENS
automerken
Vrijdag 8 november 1968 WEEKBLAD VOOR RUSSEN 1 Pagina 2
Hygiënisch
Familiegebeuren
Stijgende verkopen
BMW
,'t Spit miej \va, det ik het zegn mut",
zeg Miene teegn min zwoager toen atte
's oawns in thoes kwam van 't woark, „meat
ik iiebbe van nomdag een klaen oongelukke
had". „Wat dan", vreug hee. „O", zeg
Miene, „ik hebbe biej 't glaajnwasken met
n'ragebol duur ne roete stot. tWas te laa-
te um der nog gaaw nen niejn in te loatn
zetn, aans har ik 't wa loatn doon, non he'k
ter mear zoolange ne kraante in e'stopt want
„rret de weend weejn der glaajn gediene zoo
vuur. „Och", zeg min zwoager „at 't aans
neet is dan vaalt nog wa met, ik dachen det
't heel wat aans was, iej zaln zo'n gezichte.
Zunne roete is de heele weald nog nin, doar
zette ik moarn oawnd zoo wier nen niejn in.
'k Zal temee eawn de moate nemn, en dan
hsal iej moarn gaaw ne roete van Woolters.
A dan meteen stopvoarve met brengt, zee
weet wa woervulle aj doar zo'n betje vuur
neureg zeent. dan ist zoo wier vuur mekoar"
„Kan det Woolters non neet moarn eawn
doon", vreug Miene den atter teegn an zag
de;te gangns mos um ne roete, „dan hej
ze f niks te knoojn met moate nemn en zoo,
en ist vuur mekoar aj moarnoawnd wier
komt. „Niks ter van kwam hee heur inteegn,
„det doo ik zelf, dat karwaejken kan ik zelf
wa vedeenn. Ik wee wa woer of det biej
dee leu geet. Eers mutter eene komn de
moate nemn. dan wierumme um ne roete en
stopvoarve op te haaln dan der n'ooln oet-
hown en n'niejn der wier inzetn. Woer lange
geet doar wa neet met hen, en det muj al-
lernoale betaaln. Nee det luep ter vüls te
vuile in, want 't geeld wasset oons neet op
de rugge. At 't dinge zeent dee aj zelf neet
küent. dan ist wat aans aj n'aander wat loat
vedeenn, mear at 't iets is det aj zelf kuent
doon, tenminste ajder oew kaans too zeet,
dan zeg ik op minne buurte, loat oew neet
wat oet de haane nemn. 't Is miej wat.
zo'n ruutje in zetn". Miene prebeern nog wa
um ne tot aandre gedachen te brengn meat
't hulp niks. Zee kon kuujern wat te wol.
Mans bleef op zin stukke stoan. en wol
't [zelf doon. Toen at ze 't etn op harn, gonge
noa de delle, haaln 't heeln ledderken op en
nom de moate. Nen duumstok harre natuur
lijk nin, mear det was gin nood, hee wus zi'k
zoo wa te redn. Hee nem n' latje en maakn
det met 't mes net zoo laank at de roete wean
mos, en vuur de breedte zatter der n'
krukske op met 't mes. Dus det kon volgens
um neet missen, en mos aalt oetkomn.
s Aanders daagns gong Miene der met
gangs noa Woolters, en doar sneen ze heur
vplgens de moatn op 't lètjen ne roete oet.
eti gaffen der nen knobn stopvoarve biej
woer atte wa zoo umme en biej genog an
har, mear wa zoo dette neet te kort kwam.
's Oawns toen at Mans der wier was. was
't eerste watte zear. „Hej ne roete haald?"
Wat dachen iej aans zeg Miene, ne roete en
stopvoarve. Volgens Woolters haj doar genog
an. Ze hebter miej nog biej ezeg. dej der
vuur monn zorgen, dej de oolde stopvoarve
good oet de sponnegen monn maakn um dat
aans de roete neet good ansleut atte knip-
kes bleewn zitn. Det harn ze oew neet hoown
te veteln, norken hee voort. Dat wus ik zelf
wa, ik zin gin keend mear. „De leu zearn 't
oet goodeghaejd", zeg Miene. „doar hoow
iej voort neet zoo um op te vleegn". „Joa
dee goodeghaejd ken ik wa. 't Zol heur wa
neet anstoan ak det zelf wo doon", kon hee
neet loatn um nog te zegn. „Veroest", zeg
Miene, „et wat det is better, steet oew nooit
an."
Oonder 't etn warn ze neet heel sproakzaam
teegn mekoar en toen ze 't. op harn. sprung
hee voort op van de toafel en det noa de del
le, zoggen nen hamer op, greep 't ledder
ken, haaln 't broodmes oet de toafella, dee
der de kapotte roete oet te kriegn, meat det
buurn. Eers mos de stopvoarve vot worn
e tekket met 't broodmes en n' hamer um
der de kapette roete oet te kriegn, meat det
vul um neet met. Dee har der a joarn in
e'zatn. en was zoo had as nen bikkel, zoo det-
ter iedere keer mear klaene skilferkes of-
knapn. Det maakn um n'betje krengereg,
en toen Miene is kwam kiekn en vreug woer
of 't um gongn, snawne heur of „zoo det ze
zi'k mear gaaw stille huel. Ze moarken wa
det um neet met vul. en maakn doarumme
mear det ze wier in thoes kwam. Mans den
at wa in de gaate har dette met heaneg tik
ken de stopvoarve der nooit oetkreeg. begun
harder op 't broodmes te houwn, en joa,
toen gongnt better en kreege n' good begin.
Zee dachene biej zi'k zelf. aj mear volhoold
dan geet 't wa. Doern dan ook neet lange
of hee harder dree kaantn oet, mear toen
kwam 't skoapskeern an want hee mos de
binste sponning nog en an de aandre kaan-
te zat ook ne roete. Eers wolle 't nog wier
prebeern met haeneg tikken, mear toen
't wier net gong as eers, hüwe harder en
joa wa met n' doarn slag ringeln um de
roete um de oorn den atter nues zat. Miene
kwam met nen skrik noa boetn vleegn, en
reup: „wat maak iej non?" ,'t Zelfde as iej"
snawn hee. „Non hew mekoar niks te wietn
ik hebbe der ook enne oet e'stot. 'k Oachen
ik wi niks meender wean". „Iej zoln e'doa-
ne hemn net as ik oe e'zeg hebbe. en der
Woolters der eene in hemn loat zet „skreewn
zee wierumme. „mear iej met oewn eegn-
wiezen kop monn 't zelf doon. non hej wat."
't Eene woord haaln 't aander oet en op 't
lessen harn ze 't grütste veskel met me
koar. En det um één kapot ruutje. Non mui
eerlke zeg worn, hee gooin der spil neet biej
daale. en toen Miene met; nen heigen kop noa
binn gong um 't glas det op de veansterbaan-
ke was e'vüln, tusken en op de bloomn, vot
te maakn how hee vearder umder de leste
stopvoarve oet te kriegn wat um ook lukken.
Mear non wasse nog neet woer atte wean
mos, want toen atte de nieje roete oet de
kraante wikkeln en passen, bleek den net
iets të groot, en kon der neet in. Hee steuk
kop noa binn duur 't gat en skreewn: „Iej
heb ne te groot of loat snien, hee past nin."
„Dan is det oew eegn skoold, reup Miene
wierumme den at nog froai helg was. „Dan
hej de moate neet good e'nomn, 't latje
zat wat biej de roete in de kraante, zeet zelf
mear". En joa wa, toen atte det in de spon
ningen hüel bleek wa dette 't an de roem»
kaante har e'hüeln, en 't net een spier te
groot har of e'sneene, en de skoold biej um
zelf lear. Wat non? Hee har wa in de gaatn
dette met haenege bruedjes biej Miene mos
ankomn um te vroagn of den der wier met
noa Woolters wol um der wat of te loatn
snien en umder meteen eene biej met te
brengn met stopvoarve, watte dan ook dee.
Mear ja, toen kwamme vroo genog. „Aj wat
weelt", zeg Miene teegn um, dan goajder
zelf mear met hen, want ik doo 't nin. En
doar biej, dee leu doot det non toch neet
mear, en dan zegnt ze toch dej moarn wier
nunn komn. Ik wil der wa hen, mear dan
neet earder as moarnvroo. en dan nog al-
leene um te vroagn, of zee der oons dee
roetn in weelt zetn. Steet oew det neet an,
dan muuj zelf mear gangns goan. Ik doo 't
nin. en wilder vearder gin wüerre oawer
smeerg maakn". Mans den wa moarken
det 't heur gemeend was, norken eers nog
wa teegn. ook a, um zi'k groot te hooln, want
in de hood wasse der bliej van dette der zoo
afkon komn, umdat 't um lelk teegn was
e'vüln det roetn in zetn. Op 't lessen gaf
fe dan ook too. en ruumn 't spil wier op. noa-
dette eerst met 'n stukke stief papier de
gealer dichte har e'maakt.
Miene gong 's aander smoarns eawn biej
Woolters langs veteeln 't heele' geval, en
zear dette 't geane zoogaaw muegelijk wier
klóar wol hemn. Non det gebuurn ook, want
toen at ze good en wa wier in thoes was
kwam der a eene, den at 't in n'good half
uur in orde maakn. zoonder veardere oon-
gelukn. Mans hef zi'k wal e' woard um zi'k
later nog eens wier te woagn an roetn in
zetn. Hee was doar van in één keer genea-
zen.
Tookn wekke vearder.
Getjan.
hjiisslachting, om kwart over negen hing
het varken keurig gehakt in twee delen op
dé trapleer (waarop al zovele varkens heb
ben gehangen, zodat het vlees gedurende
nacht kan opstijven.
..Een soort hobby", noemde zowel Gerrit
n als buurman Vosman het slachten,
larmee zij willen zeggen, dat dit werkje
een goede en gevestigde traditie be-
ort.
Beiden zijn blij dat in Rijssen het huis-
slachten blijft toegestaan. Zij vinden het een
prettige onderbreking van het overigens
toch zeer variërende werk op het gemengde
bedrijf van „De Strokap", daar even terzij
de van het brede asfaltlint, dat Rijssen en
Enter verbindt.
Maar de drukte van vroeger, toen de
vrouwen tijdens de huisslachting in de keu
ken aan het werk waren met het maken van
worst en andere smakelijke vleesartikelen
was er gisteren niet bij. Er was wel nog wat
verlate verjaarsvisite voor grootvader.
Omstreeks half tien was het dan zover.
De laatste scheut water werd van de vloer
weggebezemd. De huisslachting was achter
de rug. Het kopje koffie achteraf smaakte
best temidden van al die glunderende en
voldane gezichten op de oude boerderij.
De toepassing van het nieuwste type autogordel van Carrosserie-
fabriek Coenen. De mogelijkheid van heupgordel is gecombineerd
met die van de driepuntsgordel.
Carossericfabriek Coenen N.V.
lanceerde één dezer dagen een nieu
we autogordel. Bij het ontwerpen
hiervan is uitgegaan van de nadelen
die de conventionele autogordels nog
hebben, het resultaat is even prak
tisch als doeltreffend.
Deze carroseriefabrikant trok
reeds bijtijds een wissel op de toe
komst door te voorspellen, dat er al
leen nog maar ééndelige autogordels
voor de voorzitplaatsen zullen wor
den gebruikt, waardoor de bestuur
der te allen tijde met één hand zijn
autogordel kan aandoen. Een belang
rijke ruggesteun voor deze ontwik
keling is het feit. dat nagenoeg elke
nieuwe automobiel momenteel voor
zien is van gescheiden vóórstoelen.
De gepatenteerde sluiting, waar
mee deze nieuwe gordel is uitgerust
heet Hó-tor Buckle". Een carros
sier. die autogordels produceert heeft
natuurlijk v; el voordelen. Jarenlan
ge ervaring in autoschade geeft een
zuivere en objectieve kijk op de prak
tijk. Zo is de Rotor Buckle duidelijk
geënt op de Amerikaanse veiligheids-
portiersloten.
De rotor in de ..rotorbuekle" is een
belangrijke vinding welke onder alle
omstandigheden deze sluiting doet
grijpen om een beugel welke tussen
de twee voorstoelen aangebracht is.
Zelfs ais de wagen op zijn kop staat
en de inzittenden in de gordels han
gen, ongeacht in welke richting de
gordel hierdoor belast is, kan men,
door deze sluiting eenvoudig beet te
pakken en te trekken deze sluiting
ontkoppelen. Dus geen extra knop
pen welke in één bepaalde richting
bediend moeten worden, maar een
voudig die handeling die men in pa
niek automatisch doet, nl. beetpak
ken en trekken. Daarnaast is er een
tweede door verschillende deskundi
gen nog belangrijker genoemde vin
ding in de Rotor Buckle verwerkt.
De praktijk heeft geleerd dat auto
gordels het grootste effect hebben,
wanneer deze redelijk strak aange
daan worden. De sluiting nu is zo
geconstrueerd, dat indien de gordel
te ruim is. men met één hand de
gordel strakker kan trekken, wan
neer de gordel te kort blijkt zorgt
Rotor Buckle automatisch voor de
juiste lengteafstelling.
Uit het bovenstaande blijkt dus dat
de bestuurder te allen tijde een hand
aan het stuurwiel kan houden. Als
derde belangrijk punt is deze sluiting
zodanig geconstrueerd dat ook voor
aan het stuurwiel kan houden. Als
z.g. driepunts gordels poen alleen een
schoudergordel extra] behoeft aan te
schaffen, welke van de Coenen
Safety Stitch" is vocwz-ien.
Grootvader Hakkert (77 jaar) zou het
niet best vinden, wanneer de huisslachting
werd afgeschaft en alles bij de slager zou
plaatsvinden. Zijn kleinjoon Gerrit Jan ter
Keurs is het hier helemaal mee eens. Het
is niet alleen dat ze de slachting liever
zelf doen, de bijkomende kosten wegen
zwaar en het vervoer is uiteindelijk ook niet
gratis.
Dit gesprek vond plaats in boerderij „De
Strokap" op de avond dat er een huisslach
ting gehouden ging worden. Een varken van
2000 pond zou binnen korte tijd van een
onderdeel van de levende veestapel veran
deren in voedsel voor de bewoners van „De
Strokap". Vier maal per jaar wordt daar
een varken geslacht. Deze dieren vormen
de jaarlijkse vleesvoorraad van de fami
lie.
In verschillende gemeenten van ons gewest
is een verordening aangenomen, die het
slachten op de boerderij verbiedt. Daar wor
den de varkens voortaan op het abattoir
geslacht en daarna als stukken vlees op de
boerderij terugbezorgd. Niet iedere boer is
daarvan gediend.
Huisslachting is niet alleen een zeer oud
aspect van het leven op de boerderij, het
brengt ook een geheel eigen sfeer met zich.
Dat is nog eens duidelijk gebleken.
Kleinzoon Gerrit Jan (zijn vader was
ziek en moest het bed houden) kreeg hulp
van buurman A. J. Vosman. Samen hadden
zij ruim twee uur werk met het moment
waarop 't dier met een schietmasker werd
gedood, tot het ogenblik waarop het in twee
delen keurig gehakt op de „leer" hing. in
afwachting van de keuring. Er zijn name
lijk bij een huisslachting twee keuringen
één op het levende dier en één als het ge
slacht is.
hl et jongste Simca-typc heeft voorwielaandrijv.ing omdat zijn constructeur ft
dit de doelmatigste bouwwijze achten voor een auto met de eigenschappen
welke zij aan de Sim ca 1100 wilden geven. Die keuze betekent niet, dat huns
inziens de .traction avant" de beste oplossing is in algemene zin. Aan een
ander type kan een ander ..bestek" van eisen en voorwaarden ten grondslag
moeten worden gelegd, en een zo volledig mogelijke vervulling daarvan zou>
bijvoorbeeld, om plaatsing van de motor in de achtersteven kunnen vragen.
Evenmin mag uit het technisch signalement van de Simca 1100 wórden
afgeleid, dat het klassieke systeem achterwielaandrijving door een motor
vóórin bij Simca voortaan uit de gratie is. Er bestaat op dit gebied vu
eenmaal niet één recept dat de beste resultaten geeft voor alle soorten en
typen auto's
De conceptie van een automobiel mag zich niet richten naar een theoretisch
ideaal dat de constructeur voor ogen zweeft; ze moet nuchterweg gebaseerd
ztjn op de wensen en opvattingen van de clientèle die men met het nieuw
type wil bereiken. Binnen het kader behoudt de constructeur voldoend e arm
slag om een auto te ontwerpen die boven zijn soortgenoten uitsteekt, en de
technische staf van Simca heeft deze gelegenheid r\ict ongebruikt gelaten.
Het Simca-produktieprogramma voor het autojaar 1969 kan met de volgende
punten worden gekarakteriseerd:
een verdere uitbreiding van het modellen-assortimentde nieuwe modellen
vervangen geen bestaande maar zijn toegevoegd om het publiek een nog weer
ruimere keuzemogelijkheid te bieden dan het tot dusver had;
de introductie van zgn. Spécial-modellen als topuitvoering van het des
betreffende type (Simca 1000 en 1501);
de toepassing van belangrijke verbeteringen aan verschillende typen (1000,
1200 S en 1501), verbeteringen die op normale wijze zijn voortgevloeid uit
Simca s consequent streven naar perfectionering van haar produkten;
een verdere verhoging van het afwerkingspeil en een meer uitgebreide
toepassing van bepaalde verfijningen die men tot dusver slechts bij enkele
modellen kon vinden.
Als een klipgeit (uit Beieren)
klimt de verkoopgraiiek van
BMW. Het bewijst, dat hun re
cept (een betaalbare, maar toch
zeer snelle on handelbare fami
liewagen) goed is. De eerste
wagen, gebouwd volgens deze
formule, de BMW 1500. is in
middels vervangen door snellere
en nog meer betrouwbare mo
dellen, maar de opzet van al
deze wagens is nog steeds gelijk
gebleven en het aantal varian
ten dat men op deze manier ge
maakt heeft, is legio.
Alle 1800- en 2000-uitvoeringen zijn
(afgezien van kleine wijzigingen) nog
op dezelfde manier gebouwd. Een
uitzondering hierop vormen alle twee-
deurs-modellen. te beginnnen met de
1600-2, de bestseller van BMW, en de
nieuwe zescilinders, die nu weer op
verkooplijn nog verder opwaarts zul
len sturen.
De nieuwe zescilinder serie vormt
het pronkstuk van de toch al zo im
ponerende BMW-collectie. Het uiter
lijk is beslist karaktervol en heeft
alles mee om deze zescilinder tot een
chique prestigewagen te bestempelen.
Dat betekent echter niet. dat ze ,zes'
uitsluitend een automobiel zou zijn
voor deftige oude heren. Want ook
deze auto zou geen BMW zijn, wan
neer de sportieve karaktertrekken en
de sportieve prestaties ontbraken.
Als extra verrassing bij de intro
ductie van de nieuwe zescilinders,
lanceerde BMW op de valreep toch
maar vast de 2800 en de 2800 coupé
De 2800 zou men kunnen beschouwen
als een Ti-uitvoering van de 2500 die
in ons speciale nummer uitvoerig
wordt beschreven. Hij heeft nóg meer
'pep' en een aantal zeer bijzondere
voorzieningen als standaarduitrusting
zoals de BOGE-Nivaumat, die ook
elders ter sprake komt. De 2800 acce
lereert van 0 tot 100 km uur in 9.4
seconde en kan een topsnelheid be
reiken van 200 km uur (coupé circa
205 km uur).
(Feiten en gegevens verzameld uit
het speciale BMW-nummer van 'Auto
revue')
Duidelijk is o deze foto de
nieuwe lijn van Duitse Ford
modellen le zienleeds na een
jaar is men van het oude model
afgestapt, omdat men inzag dat
de corcouemlyn inch uiet zo inj
de smaak viel als men verwacht
te. De nieuwe vormen en de in
terieurverbeteringen moeten er-
roe bijdragen betere verkoop
cijfers ie zien te geven.
Voor de kinderen was het kennelijk een
avontuur. Zij hadden 'n plaatsje uitgezocht,
waar zij alles goed konden zien. Zo kijken
de zoons de kunst al jong van de vaders af,
eeuwen achtereen, zowel in Rijssen. als el
ders in ons land.
Gisteravond dus, zeven uur. Het was don
ker. Op het erf brandden lampen. In een bij
gebouw stond op een groot vast waterfornuis
een formidabele pan kokend water. De vloer
goed geboend, was van beton. Dat was het
toneel waarop zich 't schouwspel ontrolde
zoals elk land kent waar veeteelt wordt
gedreven.
Het doden van het dier ging als terloops,
zonder veel geluid, alleen 't korte tikken van
de pen in het schietmasker. Scherpe messen
schrappers en verdere slachtattributen lagen
klaar. Er werd ruim water gebruikt, want
hier telt de hygiëne.
Water, veel water zorgde dat het bloed
vlot afvloeide, schrappers, een brandertje
voor hardnekkige haren en tenslotte .weer
water, maakten van het varken iels, dat al
heel wat ging lijken op wat wij in de slagers
winkels plegen te zien. Vier geroutineerde
rappe handen, die van Gerrit Jan en van
buurman Vosman, wisten er raad mee.
Veel woorden kwamen er niet aan te pas.
Af en toe hielp een der kinderen door iets
aan te geven. Af en toe ook kwam een van
de andere familieleden eens kijken hoe het
erbij stond. Een glimlach en een goedkeu
rend knikje waren het teken dat het alle
maal best ging.
Dicht hing de damp van heet water in de
kleine slachtplaats, waar het varken, ont
daan van alles wat er niet meer in hoort,
keurig op de ladder hing, een best var
ken, niet te vet, aan de vlezige kant, met
hammen die er voortreffelijk uitzagen.
Telkens weer werd water gegoten om de
vloer schoon te houden. Voor de kinderen
is zo'n avond reden om wat later naar bed
te gaan. Zij hadden er kennelijk plezier in.
Toch, prozaïsch genoeg, verdwijnt het ge
slachte varken, na de tweede keuring niet
voor een deel in de pekel om later gerookt
te worden. Het vlees gaat in de diepvries-
kast, vlak bij de hand. zodat er elke dag vers
vlees is, zolang de voorraad strekt.
De familie Hakkert is van 1888 op deze
boerderij gevestigd, maar de hofstee, die
bij de Oosterhof behoort, is ouder, veel ou
der en dateert in oorsprong van de dertiende
eeuw of daaromtrent. Dat zei grootvader
Hakkert. die zijn 77 jaren met ere draagt
en smakelijk kan vertellen over de mobili
satietijd 1914-' 18, toen hij bij de grenadiers
diende.
Nu wordt het bedrijf geleid door zijn
schoonzoon, G. J. ter Keurs.
Om zeven uur begon, zoals gezegd, de
De 58e R.A.I., tentoonstelling van
personenauto's, wordt van donderdag
13 t.m. zondag 23 februari 1969 ge
houden in het nieuwe RAI-gebouw te
Amsterdam. Deze tweejaarlijkse ex
positie wordt georganiseerd door de
Nederlandse Vereeniging ,,De Rij
wiel- en Automobiel-Industrie", wel
ke binnenkort haar 75-jarig bestaan
viert.
Behalve personenauto's (niet min
der dan 77 merken uit 11 landen)
wordt een uitgebreid assortiment on
derdelen en toebehoren geëxposeerd,
terwijl ook verschillende organisaties
voorlichting zullen geven.
Het aantal stands bedraagt rond
190. Evenals in 1966 zullen weer alle
hallen van het RAI-gebouw in ge
bruik zijn; het netto-standoppervlak
bedraagt ruim 24.000 m2.
V oorwielaand
een frontmotor -
van de automobiel
lijkt vreemd zolar
keuze van de c
hangen van veler
het type van de
omstandigheden tl
ji ing, motor achterin, achterwielaandrijving door
lie drie mogelijkheden voor de hoofdkenmerken
irchitectuur worden door Simca toegepast. Dat
men zich geen rekenschap ervan geeft, dat de
tructie in de hier bedoelde zin behoort af le
i factoren, verband houdend met de grootte en
gen. de eisen die er aan worden gesteld en de
laronder hij meestal dienst zal moeten doen.