vuur so n zestig zeuwntig joar Nieuw trpe autogordel van carrossier Coenen Huisslachtirig blijft een boeiend gebeuren In RAI: 77 SIMCA BEDIENT HAAR KLANTEN NAAR WENS automerken Vrijdag 8 november 1968 WEEKBLAD VOOR RUSSEN 1 Pagina 2 Hygiënisch Familiegebeuren Stijgende verkopen BMW ,'t Spit miej \va, det ik het zegn mut", zeg Miene teegn min zwoager toen atte 's oawns in thoes kwam van 't woark, „meat ik iiebbe van nomdag een klaen oongelukke had". „Wat dan", vreug hee. „O", zeg Miene, „ik hebbe biej 't glaajnwasken met n'ragebol duur ne roete stot. tWas te laa- te um der nog gaaw nen niejn in te loatn zetn, aans har ik 't wa loatn doon, non he'k ter mear zoolange ne kraante in e'stopt want „rret de weend weejn der glaajn gediene zoo vuur. „Och", zeg min zwoager „at 't aans neet is dan vaalt nog wa met, ik dachen det 't heel wat aans was, iej zaln zo'n gezichte. Zunne roete is de heele weald nog nin, doar zette ik moarn oawnd zoo wier nen niejn in. 'k Zal temee eawn de moate nemn, en dan hsal iej moarn gaaw ne roete van Woolters. A dan meteen stopvoarve met brengt, zee weet wa woervulle aj doar zo'n betje vuur neureg zeent. dan ist zoo wier vuur mekoar" „Kan det Woolters non neet moarn eawn doon", vreug Miene den atter teegn an zag de;te gangns mos um ne roete, „dan hej ze f niks te knoojn met moate nemn en zoo, en ist vuur mekoar aj moarnoawnd wier komt. „Niks ter van kwam hee heur inteegn, „det doo ik zelf, dat karwaejken kan ik zelf wa vedeenn. Ik wee wa woer of det biej dee leu geet. Eers mutter eene komn de moate nemn. dan wierumme um ne roete en stopvoarve op te haaln dan der n'ooln oet- hown en n'niejn der wier inzetn. Woer lange geet doar wa neet met hen, en det muj al- lernoale betaaln. Nee det luep ter vüls te vuile in, want 't geeld wasset oons neet op de rugge. At 't dinge zeent dee aj zelf neet küent. dan ist wat aans aj n'aander wat loat vedeenn, mear at 't iets is det aj zelf kuent doon, tenminste ajder oew kaans too zeet, dan zeg ik op minne buurte, loat oew neet wat oet de haane nemn. 't Is miej wat. zo'n ruutje in zetn". Miene prebeern nog wa um ne tot aandre gedachen te brengn meat 't hulp niks. Zee kon kuujern wat te wol. Mans bleef op zin stukke stoan. en wol 't [zelf doon. Toen at ze 't etn op harn, gonge noa de delle, haaln 't heeln ledderken op en nom de moate. Nen duumstok harre natuur lijk nin, mear det was gin nood, hee wus zi'k zoo wa te redn. Hee nem n' latje en maakn det met 't mes net zoo laank at de roete wean mos, en vuur de breedte zatter der n' krukske op met 't mes. Dus det kon volgens um neet missen, en mos aalt oetkomn. s Aanders daagns gong Miene der met gangs noa Woolters, en doar sneen ze heur vplgens de moatn op 't lètjen ne roete oet. eti gaffen der nen knobn stopvoarve biej woer atte wa zoo umme en biej genog an har, mear wa zoo dette neet te kort kwam. 's Oawns toen at Mans der wier was. was 't eerste watte zear. „Hej ne roete haald?" Wat dachen iej aans zeg Miene, ne roete en stopvoarve. Volgens Woolters haj doar genog an. Ze hebter miej nog biej ezeg. dej der vuur monn zorgen, dej de oolde stopvoarve good oet de sponnegen monn maakn um dat aans de roete neet good ansleut atte knip- kes bleewn zitn. Det harn ze oew neet hoown te veteln, norken hee voort. Dat wus ik zelf wa, ik zin gin keend mear. „De leu zearn 't oet goodeghaejd", zeg Miene. „doar hoow iej voort neet zoo um op te vleegn". „Joa dee goodeghaejd ken ik wa. 't Zol heur wa neet anstoan ak det zelf wo doon", kon hee neet loatn um nog te zegn. „Veroest", zeg Miene, „et wat det is better, steet oew nooit an." Oonder 't etn warn ze neet heel sproakzaam teegn mekoar en toen ze 't. op harn. sprung hee voort op van de toafel en det noa de del le, zoggen nen hamer op, greep 't ledder ken, haaln 't broodmes oet de toafella, dee der de kapotte roete oet te kriegn, meat det buurn. Eers mos de stopvoarve vot worn e tekket met 't broodmes en n' hamer um der de kapette roete oet te kriegn, meat det vul um neet met. Dee har der a joarn in e'zatn. en was zoo had as nen bikkel, zoo det- ter iedere keer mear klaene skilferkes of- knapn. Det maakn um n'betje krengereg, en toen Miene is kwam kiekn en vreug woer of 't um gongn, snawne heur of „zoo det ze zi'k mear gaaw stille huel. Ze moarken wa det um neet met vul. en maakn doarumme mear det ze wier in thoes kwam. Mans den at wa in de gaate har dette met heaneg tik ken de stopvoarve der nooit oetkreeg. begun harder op 't broodmes te houwn, en joa, toen gongnt better en kreege n' good begin. Zee dachene biej zi'k zelf. aj mear volhoold dan geet 't wa. Doern dan ook neet lange of hee harder dree kaantn oet, mear toen kwam 't skoapskeern an want hee mos de binste sponning nog en an de aandre kaan- te zat ook ne roete. Eers wolle 't nog wier prebeern met haeneg tikken, mear toen 't wier net gong as eers, hüwe harder en joa wa met n' doarn slag ringeln um de roete um de oorn den atter nues zat. Miene kwam met nen skrik noa boetn vleegn, en reup: „wat maak iej non?" ,'t Zelfde as iej" snawn hee. „Non hew mekoar niks te wietn ik hebbe der ook enne oet e'stot. 'k Oachen ik wi niks meender wean". „Iej zoln e'doa- ne hemn net as ik oe e'zeg hebbe. en der Woolters der eene in hemn loat zet „skreewn zee wierumme. „mear iej met oewn eegn- wiezen kop monn 't zelf doon. non hej wat." 't Eene woord haaln 't aander oet en op 't lessen harn ze 't grütste veskel met me koar. En det um één kapot ruutje. Non mui eerlke zeg worn, hee gooin der spil neet biej daale. en toen Miene met; nen heigen kop noa binn gong um 't glas det op de veansterbaan- ke was e'vüln, tusken en op de bloomn, vot te maakn how hee vearder umder de leste stopvoarve oet te kriegn wat um ook lukken. Mear non wasse nog neet woer atte wean mos, want toen atte de nieje roete oet de kraante wikkeln en passen, bleek den net iets të groot, en kon der neet in. Hee steuk kop noa binn duur 't gat en skreewn: „Iej heb ne te groot of loat snien, hee past nin." „Dan is det oew eegn skoold, reup Miene wierumme den at nog froai helg was. „Dan hej de moate neet good e'nomn, 't latje zat wat biej de roete in de kraante, zeet zelf mear". En joa wa, toen atte det in de spon ningen hüel bleek wa dette 't an de roem» kaante har e'hüeln, en 't net een spier te groot har of e'sneene, en de skoold biej um zelf lear. Wat non? Hee har wa in de gaatn dette met haenege bruedjes biej Miene mos ankomn um te vroagn of den der wier met noa Woolters wol um der wat of te loatn snien en umder meteen eene biej met te brengn met stopvoarve, watte dan ook dee. Mear ja, toen kwamme vroo genog. „Aj wat weelt", zeg Miene teegn um, dan goajder zelf mear met hen, want ik doo 't nin. En doar biej, dee leu doot det non toch neet mear, en dan zegnt ze toch dej moarn wier nunn komn. Ik wil der wa hen, mear dan neet earder as moarnvroo. en dan nog al- leene um te vroagn, of zee der oons dee roetn in weelt zetn. Steet oew det neet an, dan muuj zelf mear gangns goan. Ik doo 't nin. en wilder vearder gin wüerre oawer smeerg maakn". Mans den wa moarken det 't heur gemeend was, norken eers nog wa teegn. ook a, um zi'k groot te hooln, want in de hood wasse der bliej van dette der zoo afkon komn, umdat 't um lelk teegn was e'vüln det roetn in zetn. Op 't lessen gaf fe dan ook too. en ruumn 't spil wier op. noa- dette eerst met 'n stukke stief papier de gealer dichte har e'maakt. Miene gong 's aander smoarns eawn biej Woolters langs veteeln 't heele' geval, en zear dette 't geane zoogaaw muegelijk wier klóar wol hemn. Non det gebuurn ook, want toen at ze good en wa wier in thoes was kwam der a eene, den at 't in n'good half uur in orde maakn. zoonder veardere oon- gelukn. Mans hef zi'k wal e' woard um zi'k later nog eens wier te woagn an roetn in zetn. Hee was doar van in één keer genea- zen. Tookn wekke vearder. Getjan. hjiisslachting, om kwart over negen hing het varken keurig gehakt in twee delen op dé trapleer (waarop al zovele varkens heb ben gehangen, zodat het vlees gedurende nacht kan opstijven. ..Een soort hobby", noemde zowel Gerrit n als buurman Vosman het slachten, larmee zij willen zeggen, dat dit werkje een goede en gevestigde traditie be- ort. Beiden zijn blij dat in Rijssen het huis- slachten blijft toegestaan. Zij vinden het een prettige onderbreking van het overigens toch zeer variërende werk op het gemengde bedrijf van „De Strokap", daar even terzij de van het brede asfaltlint, dat Rijssen en Enter verbindt. Maar de drukte van vroeger, toen de vrouwen tijdens de huisslachting in de keu ken aan het werk waren met het maken van worst en andere smakelijke vleesartikelen was er gisteren niet bij. Er was wel nog wat verlate verjaarsvisite voor grootvader. Omstreeks half tien was het dan zover. De laatste scheut water werd van de vloer weggebezemd. De huisslachting was achter de rug. Het kopje koffie achteraf smaakte best temidden van al die glunderende en voldane gezichten op de oude boerderij. De toepassing van het nieuwste type autogordel van Carrosserie- fabriek Coenen. De mogelijkheid van heupgordel is gecombineerd met die van de driepuntsgordel. Carossericfabriek Coenen N.V. lanceerde één dezer dagen een nieu we autogordel. Bij het ontwerpen hiervan is uitgegaan van de nadelen die de conventionele autogordels nog hebben, het resultaat is even prak tisch als doeltreffend. Deze carroseriefabrikant trok reeds bijtijds een wissel op de toe komst door te voorspellen, dat er al leen nog maar ééndelige autogordels voor de voorzitplaatsen zullen wor den gebruikt, waardoor de bestuur der te allen tijde met één hand zijn autogordel kan aandoen. Een belang rijke ruggesteun voor deze ontwik keling is het feit. dat nagenoeg elke nieuwe automobiel momenteel voor zien is van gescheiden vóórstoelen. De gepatenteerde sluiting, waar mee deze nieuwe gordel is uitgerust heet Hó-tor Buckle". Een carros sier. die autogordels produceert heeft natuurlijk v; el voordelen. Jarenlan ge ervaring in autoschade geeft een zuivere en objectieve kijk op de prak tijk. Zo is de Rotor Buckle duidelijk geënt op de Amerikaanse veiligheids- portiersloten. De rotor in de ..rotorbuekle" is een belangrijke vinding welke onder alle omstandigheden deze sluiting doet grijpen om een beugel welke tussen de twee voorstoelen aangebracht is. Zelfs ais de wagen op zijn kop staat en de inzittenden in de gordels han gen, ongeacht in welke richting de gordel hierdoor belast is, kan men, door deze sluiting eenvoudig beet te pakken en te trekken deze sluiting ontkoppelen. Dus geen extra knop pen welke in één bepaalde richting bediend moeten worden, maar een voudig die handeling die men in pa niek automatisch doet, nl. beetpak ken en trekken. Daarnaast is er een tweede door verschillende deskundi gen nog belangrijker genoemde vin ding in de Rotor Buckle verwerkt. De praktijk heeft geleerd dat auto gordels het grootste effect hebben, wanneer deze redelijk strak aange daan worden. De sluiting nu is zo geconstrueerd, dat indien de gordel te ruim is. men met één hand de gordel strakker kan trekken, wan neer de gordel te kort blijkt zorgt Rotor Buckle automatisch voor de juiste lengteafstelling. Uit het bovenstaande blijkt dus dat de bestuurder te allen tijde een hand aan het stuurwiel kan houden. Als derde belangrijk punt is deze sluiting zodanig geconstrueerd dat ook voor aan het stuurwiel kan houden. Als z.g. driepunts gordels poen alleen een schoudergordel extra] behoeft aan te schaffen, welke van de Coenen Safety Stitch" is vocwz-ien. Grootvader Hakkert (77 jaar) zou het niet best vinden, wanneer de huisslachting werd afgeschaft en alles bij de slager zou plaatsvinden. Zijn kleinjoon Gerrit Jan ter Keurs is het hier helemaal mee eens. Het is niet alleen dat ze de slachting liever zelf doen, de bijkomende kosten wegen zwaar en het vervoer is uiteindelijk ook niet gratis. Dit gesprek vond plaats in boerderij „De Strokap" op de avond dat er een huisslach ting gehouden ging worden. Een varken van 2000 pond zou binnen korte tijd van een onderdeel van de levende veestapel veran deren in voedsel voor de bewoners van „De Strokap". Vier maal per jaar wordt daar een varken geslacht. Deze dieren vormen de jaarlijkse vleesvoorraad van de fami lie. In verschillende gemeenten van ons gewest is een verordening aangenomen, die het slachten op de boerderij verbiedt. Daar wor den de varkens voortaan op het abattoir geslacht en daarna als stukken vlees op de boerderij terugbezorgd. Niet iedere boer is daarvan gediend. Huisslachting is niet alleen een zeer oud aspect van het leven op de boerderij, het brengt ook een geheel eigen sfeer met zich. Dat is nog eens duidelijk gebleken. Kleinzoon Gerrit Jan (zijn vader was ziek en moest het bed houden) kreeg hulp van buurman A. J. Vosman. Samen hadden zij ruim twee uur werk met het moment waarop 't dier met een schietmasker werd gedood, tot het ogenblik waarop het in twee delen keurig gehakt op de „leer" hing. in afwachting van de keuring. Er zijn name lijk bij een huisslachting twee keuringen één op het levende dier en één als het ge slacht is. hl et jongste Simca-typc heeft voorwielaandrijv.ing omdat zijn constructeur ft dit de doelmatigste bouwwijze achten voor een auto met de eigenschappen welke zij aan de Sim ca 1100 wilden geven. Die keuze betekent niet, dat huns inziens de .traction avant" de beste oplossing is in algemene zin. Aan een ander type kan een ander ..bestek" van eisen en voorwaarden ten grondslag moeten worden gelegd, en een zo volledig mogelijke vervulling daarvan zou> bijvoorbeeld, om plaatsing van de motor in de achtersteven kunnen vragen. Evenmin mag uit het technisch signalement van de Simca 1100 wórden afgeleid, dat het klassieke systeem achterwielaandrijving door een motor vóórin bij Simca voortaan uit de gratie is. Er bestaat op dit gebied vu eenmaal niet één recept dat de beste resultaten geeft voor alle soorten en typen auto's De conceptie van een automobiel mag zich niet richten naar een theoretisch ideaal dat de constructeur voor ogen zweeft; ze moet nuchterweg gebaseerd ztjn op de wensen en opvattingen van de clientèle die men met het nieuw type wil bereiken. Binnen het kader behoudt de constructeur voldoend e arm slag om een auto te ontwerpen die boven zijn soortgenoten uitsteekt, en de technische staf van Simca heeft deze gelegenheid r\ict ongebruikt gelaten. Het Simca-produktieprogramma voor het autojaar 1969 kan met de volgende punten worden gekarakteriseerd: een verdere uitbreiding van het modellen-assortimentde nieuwe modellen vervangen geen bestaande maar zijn toegevoegd om het publiek een nog weer ruimere keuzemogelijkheid te bieden dan het tot dusver had; de introductie van zgn. Spécial-modellen als topuitvoering van het des betreffende type (Simca 1000 en 1501); de toepassing van belangrijke verbeteringen aan verschillende typen (1000, 1200 S en 1501), verbeteringen die op normale wijze zijn voortgevloeid uit Simca s consequent streven naar perfectionering van haar produkten; een verdere verhoging van het afwerkingspeil en een meer uitgebreide toepassing van bepaalde verfijningen die men tot dusver slechts bij enkele modellen kon vinden. Als een klipgeit (uit Beieren) klimt de verkoopgraiiek van BMW. Het bewijst, dat hun re cept (een betaalbare, maar toch zeer snelle on handelbare fami liewagen) goed is. De eerste wagen, gebouwd volgens deze formule, de BMW 1500. is in middels vervangen door snellere en nog meer betrouwbare mo dellen, maar de opzet van al deze wagens is nog steeds gelijk gebleven en het aantal varian ten dat men op deze manier ge maakt heeft, is legio. Alle 1800- en 2000-uitvoeringen zijn (afgezien van kleine wijzigingen) nog op dezelfde manier gebouwd. Een uitzondering hierop vormen alle twee- deurs-modellen. te beginnnen met de 1600-2, de bestseller van BMW, en de nieuwe zescilinders, die nu weer op verkooplijn nog verder opwaarts zul len sturen. De nieuwe zescilinder serie vormt het pronkstuk van de toch al zo im ponerende BMW-collectie. Het uiter lijk is beslist karaktervol en heeft alles mee om deze zescilinder tot een chique prestigewagen te bestempelen. Dat betekent echter niet. dat ze ,zes' uitsluitend een automobiel zou zijn voor deftige oude heren. Want ook deze auto zou geen BMW zijn, wan neer de sportieve karaktertrekken en de sportieve prestaties ontbraken. Als extra verrassing bij de intro ductie van de nieuwe zescilinders, lanceerde BMW op de valreep toch maar vast de 2800 en de 2800 coupé De 2800 zou men kunnen beschouwen als een Ti-uitvoering van de 2500 die in ons speciale nummer uitvoerig wordt beschreven. Hij heeft nóg meer 'pep' en een aantal zeer bijzondere voorzieningen als standaarduitrusting zoals de BOGE-Nivaumat, die ook elders ter sprake komt. De 2800 acce lereert van 0 tot 100 km uur in 9.4 seconde en kan een topsnelheid be reiken van 200 km uur (coupé circa 205 km uur). (Feiten en gegevens verzameld uit het speciale BMW-nummer van 'Auto revue') Duidelijk is o deze foto de nieuwe lijn van Duitse Ford modellen le zienleeds na een jaar is men van het oude model afgestapt, omdat men inzag dat de corcouemlyn inch uiet zo inj de smaak viel als men verwacht te. De nieuwe vormen en de in terieurverbeteringen moeten er- roe bijdragen betere verkoop cijfers ie zien te geven. Voor de kinderen was het kennelijk een avontuur. Zij hadden 'n plaatsje uitgezocht, waar zij alles goed konden zien. Zo kijken de zoons de kunst al jong van de vaders af, eeuwen achtereen, zowel in Rijssen. als el ders in ons land. Gisteravond dus, zeven uur. Het was don ker. Op het erf brandden lampen. In een bij gebouw stond op een groot vast waterfornuis een formidabele pan kokend water. De vloer goed geboend, was van beton. Dat was het toneel waarop zich 't schouwspel ontrolde zoals elk land kent waar veeteelt wordt gedreven. Het doden van het dier ging als terloops, zonder veel geluid, alleen 't korte tikken van de pen in het schietmasker. Scherpe messen schrappers en verdere slachtattributen lagen klaar. Er werd ruim water gebruikt, want hier telt de hygiëne. Water, veel water zorgde dat het bloed vlot afvloeide, schrappers, een brandertje voor hardnekkige haren en tenslotte .weer water, maakten van het varken iels, dat al heel wat ging lijken op wat wij in de slagers winkels plegen te zien. Vier geroutineerde rappe handen, die van Gerrit Jan en van buurman Vosman, wisten er raad mee. Veel woorden kwamen er niet aan te pas. Af en toe hielp een der kinderen door iets aan te geven. Af en toe ook kwam een van de andere familieleden eens kijken hoe het erbij stond. Een glimlach en een goedkeu rend knikje waren het teken dat het alle maal best ging. Dicht hing de damp van heet water in de kleine slachtplaats, waar het varken, ont daan van alles wat er niet meer in hoort, keurig op de ladder hing, een best var ken, niet te vet, aan de vlezige kant, met hammen die er voortreffelijk uitzagen. Telkens weer werd water gegoten om de vloer schoon te houden. Voor de kinderen is zo'n avond reden om wat later naar bed te gaan. Zij hadden er kennelijk plezier in. Toch, prozaïsch genoeg, verdwijnt het ge slachte varken, na de tweede keuring niet voor een deel in de pekel om later gerookt te worden. Het vlees gaat in de diepvries- kast, vlak bij de hand. zodat er elke dag vers vlees is, zolang de voorraad strekt. De familie Hakkert is van 1888 op deze boerderij gevestigd, maar de hofstee, die bij de Oosterhof behoort, is ouder, veel ou der en dateert in oorsprong van de dertiende eeuw of daaromtrent. Dat zei grootvader Hakkert. die zijn 77 jaren met ere draagt en smakelijk kan vertellen over de mobili satietijd 1914-' 18, toen hij bij de grenadiers diende. Nu wordt het bedrijf geleid door zijn schoonzoon, G. J. ter Keurs. Om zeven uur begon, zoals gezegd, de De 58e R.A.I., tentoonstelling van personenauto's, wordt van donderdag 13 t.m. zondag 23 februari 1969 ge houden in het nieuwe RAI-gebouw te Amsterdam. Deze tweejaarlijkse ex positie wordt georganiseerd door de Nederlandse Vereeniging ,,De Rij wiel- en Automobiel-Industrie", wel ke binnenkort haar 75-jarig bestaan viert. Behalve personenauto's (niet min der dan 77 merken uit 11 landen) wordt een uitgebreid assortiment on derdelen en toebehoren geëxposeerd, terwijl ook verschillende organisaties voorlichting zullen geven. Het aantal stands bedraagt rond 190. Evenals in 1966 zullen weer alle hallen van het RAI-gebouw in ge bruik zijn; het netto-standoppervlak bedraagt ruim 24.000 m2. V oorwielaand een frontmotor - van de automobiel lijkt vreemd zolar keuze van de c hangen van veler het type van de omstandigheden tl ji ing, motor achterin, achterwielaandrijving door lie drie mogelijkheden voor de hoofdkenmerken irchitectuur worden door Simca toegepast. Dat men zich geen rekenschap ervan geeft, dat de tructie in de hier bedoelde zin behoort af le i factoren, verband houdend met de grootte en gen. de eisen die er aan worden gesteld en de laronder hij meestal dienst zal moeten doen.

Erfgoed Rijssen-Holten

Weekblad voor Rijssen | 1968 | | pagina 2