OSKAR SCHINDLER 'REDDE
LEVEN VAN 1200 JODEN
achterlicht
ziet u wel!
Voordelige korrelvoeding
voor mest varkens mogelijk
FILMNIEUWS
De nieuwe aanpak van
de aardappelmoeheid
FOTOLESSEN IN PRAKTIJK
NIEUWE AANWINSTEN
Erepensioen voor ingenieur
Israëli noemen
hemVader Courage'
V oorlichting
bij voeding
Uitgebreide mogelijkheden
Autoreis naar
of door
O.-Duitsland
Vrijdag 2 augustus 1968
WEEKBLAD VOOR RIJSSEN
Pagina 3
■f .1
HET MOTIEF
KUNSTLICHT
BELICHTEN
TIPS - TIPS - TIPS
ONTWIKKELEN
VERGROTEN
DONKERE KAMER
Een onbureaucratische beslissing moet
de nood van een man verzachten, die
tijdens de tweede wereldoorlog 1200 Jo
den het leven redde. Oskar Schindler,
van beroep ingenieur en sinds jaren ziek
en werkeloos, krijgt thans van de deel
staat Hessen een erepensioen van 500
mark en van de stad Frankfurt een ho
norarium van 140 mark. De Israëli's
hebben Schindler na de oorlog vele ma
len gehuldigd. In Londen ontving hij in
1967 de Martin-Buber-prijs. Geldaanbie-
dingen heeft de ingenieur, die de Joden
gewoon „Vader Courage" noemen, altijd
afgewezen.
Plantaardige margarine en vermageren
Wanneer op uw pakje margarine het woord
plantaardig vermeld staat, betekent dat, dat
deze margarine bereid is van plantaardige
oliën en/of vetten. Het betekent in tegen
stelling tot wat velen denken niet, dat zij
minder vetrijk zou zijn dan de andere mar
garinesoorten of roomboter. Het vetgehalte
van alle margarinesoorten is op grond van
het margarinebesluit ten minste 80 procent.
Om gewicht te verliezen behoeft men dus
geen plantaardige margarine te gebruiken.
Ook de zogenaamde dieetmargarine, die wat
het vetgehalte betreft aan dezelfde eisen
moet voldoen, is geen speciaal hulpmiddel
voor vermageringsdieet. Allen beperking
van vet in de voeding kan er toe bijdragen,
dat men slanker wordt.
Knackebrot
Knackebrot, in het Hollands knasperbrood
genaamd, werd oorspronkelijk in Skandinavië
uit roggemeel bereid. Nu kent men opk soor
ten, die met tarwebloem of een mengsel van
rogge- en tarwebloem worden bereid.
In de praktijk komt het hierop neer dat
1 plakje knackebrot een half sneetje brood
kan vervangen.
De calorische waarde van een plakje
knackebrot is evenals dat van een half snee
tje brood ongeveer 33 kcal.
Frisdranken op melkwei-basis
Er zijn frisdranken, waarvan de melkwei,
een vloeistof die bij de kaasbereiding over
blijft, het hoofdbestanddeel is.
Aangezien de belangrijkste voedingsstoffen
uit de melk te vinden zijn in de wrongel, het
beginstadium van kaas, komen er in deze
frisdranken slechts heel kleine hoeveelheden
eiwit, voedingszouten en .vitamines voor.
Ter vergelijking volgt hier de samenstelling
van 100 g (1 dl) melk en 100 g (1 dl) van zo'n
frisdrank.
100 g gestandaardiseerde melk: eiwit 3,3 g;
vet 3,2 g; koolhydraten 4,6 g; kalk (Ca) 120
mg; vit. B2 0,17 mg.
100 g frisdrank op melkwei-basis: eiwit 0,1
g; vet melksuiker 1,4 g; kalk (Ca) 10
mg; vit. B2 0,03 mg; suiker 7,6 g.
Deze dranken zijn dus met betrekking tot
de voedingswaarde in geen enkel opzicht met
melk te vergelijken. De dranken zonder sui
ker" zijn gezoet met cyclamaat, een zoetstof
die geen calorische waarde heeft.
Vitamine C-tabletjes
Het vitamine C in de tabletjes verschilt niet
van het vitamine C uit groente, fruit en
aardappelen. Deze drie groepen produkten
zijn in de Nederlandse voeding de belangrijk
ste vitamine C leveranciers.
Daarnaast zijn ze echter leveranciers van
nog andere vitamines en belangrijke voe
dingszouten, die in de vitamine C-tabletjes
ontbreken.
Bovendien is het gebruik van vitamine C-
rijke voedingsmiddelen te verkiezen boven de
tabletjes, omdat zij het gebit aan het werk
zetten.
Oskar Schindler was voor 1939 in de Duit
se geheime dienst onder admiraal Canaris
werkzaam. Later werd hij naar Polen over
geplaatst, om bij Krakau een emaille-fabriek
op te bouwen, die in plaats van pannen al
gauw niets anders dan munitie produceerde.
Nadat hij met eigen ogen gezien had, hoe
onmenselijk de Joden in Polen behandeld wer
den, vroeg hij voor zijn „voor de oorlog ?.o
belangrijke" bedrijf 1200 Joodse arbeidskrach
ten, hoewel hij er maar 600 kon plaatsen.
Hij richtte voor hen een werkkamp in met
een dokter, kapper, schoenmaker en kleer
maker. Driemaal werd Schindler door de Ges
tapo gearresteerd, omdat hij de Joden ,,te
goed" behandelde. Zijn oude chef Canaris
zorgde er steeds weer voor, dat hij in vrij
heid gesteld werd.
In de herfst van 1944 werd de munitiefa
briek naar Bohemen overgeplaatst. De Jood
se vrouwen en mannen, die onder Schindler
gewerkt hadden, werden naar een concentra
tiekamp afgevoerd. Daar hij langs bureau
cratische weg daartegen niets kon onderne
men, verkocht hij de restanten van zijn email-
lepannen op de zwarte markt, ging met de
opbrengst naar Grosz-Rosen en Auschwitz en
kocht de leiding van de beide kampen om.
Schindler mocht de 1200 Joden weer meene
men en ze in zijn nieuwe fabriek te werk
stellen. Dat is het enige geval, dat een heel
transport mensen uit een concentratiekamp
gered werd. Begin 1945 slaagde Schindler
er nogmaals in, 10 Joodse kinderen te redden,
die door Bohemen getransporteerd werden.
Niemand wilde de hongerende kinderen heb
ben. Toen vroeg Schindler om 120 arbeids
krachten die hem prompt werden toegewe
zen.
Na de oorlog had Schindler weinig geluk.
Hij vestigde zich eerst zonder succes als far
mer in Argentinië. Daarna bouwde hij een
metaalwarenfabriek bij Frankfurt aan de
Main op en ging failliet. Een langdurige
ziekte verhinderde tenslotte, dat hij weer
grond onder zijn voeten kreeg. Toen de be
slissing over het honorarium genomen
werd, verbleef Schindler juist in Israël, om
bij vrienden van zijn ziekte te genezen. De
Israëlische regering nam hem intussen op in
de lijst van de mannen uit de hele wereld,
die de Straat der oprechte andersgelovigen"
in Jeruzalem haar naam gaven.
Deze prachtige natuuropname
toont hoe jotogeniek de Over
ijsselse heuvelrug zich hier en
daar voor kan doen. Het ver
klaart ook waarom deze streek
jaarlijks zoveel duizenden toe
risten weet te trekken.
Winden waaien
om de rotsen
De oude Dag is naar zijn laatste rustplaats
gebracht. De jonge Dag, zijn zoon, is nu heer
en meester op Björndal geworden en hij zal
nu moeten bewijzen wat hij waard is, daarbij
geholpen door zijn jonge vrouw Adelheid.
Dag koestert veel wrok tegen baron Von
Gall, de heer van Borgland, daar diens doch
ter zijn broer Tore in de dood heeft gejaagd.
De dominee wijst hem .erop, dat zij met haar
dood hiervoor heeft geboet en dat ook de
oude Dag Von Gall had vergeven. Dan ver
andert Dag zijn houding jegens Von Gall. Hij
laat de baron met zijn geesteszieke zoon Lo-
renz op Borgland blijven wonen en helpt hem
met de opbouw van zijn verbrande huis. Ver
der zorgt hij ervoor dat de bankier Holder
hem weer onbeperkt krediet geeft en hij in
troduceert Adelheids tante Elo op Borgland,
die daar voortaan met vaste hand zal rege
ren.
Adelheids vader, majoor Barre, komt voor
goed op Björndal wonen. Hij voelt zich erg
•aangetrokken tot de mooie Gunvor, een onbe
kende vrouw die Dag uit medelijden heeft op
genomen. Als Dag merkt dat zij een kind
verwacht, brengt hij haar meteen terug naar
de stad. Om de majoor te sparen, zegt Dag
hiervan niets aan Adelheid, die echter terdege
Vanaf de eerste vondst van aardappel
moeheid in ons land in 1941 zijn maat
regelen getroffen om uitbreiding van
deze plaag te voorkomen, aldus ir. M. J.
Hijink van de Plantenziektenkundige
Dienst te Wageningen, onlangs voor de
microfoon. Enerzijds om de aardappel
teelt te beschermen, anderzijds om ex
portbelangen veilig te stellen.
Verschillende landen hadden immers reeds
jaren geleden de eis gesteld, dat bepaald
plantaardig importmateriaal (o.a. bloembol
len, boomkwekerijgewassen, vaste planten),
waarmee aardappelmoeheid zou kunnen wor
den verspreid, vrij van het aardappelcyste-
naaltje moet zijn.
In 1949 werden daarom wettelijke voor
schriften van kracht, o.a. inhoudende dat
slechts eenmaal in de drie jaar aardappelen
op dezelfde grond mochten worden geteeld.
Sindsdien heeft het onderzoek op het terrein
van de aardappelmoeheid evenwel niet stilge
staan. Daaruit zijn de laatste jaren nieuwe
mogelijkheden binnen bereik van de praktijk
gekomen, waardoor betere bestrijding plaats
kan vinden, zonder de aardappelteelt verder
te beperken.
In de eerste plaats zijn er bijna tien jaar
geleden de eerste resistente aardappelrassen
merkt dat er iets geheimzinnigs gaande is.
Zij denkt dat haar man tedere gevoelens
koestert voor Gunvor, hetgeen zij hem zeer
kwalijk neemt. Als majoor Barre merkt dat
er door zijn schuld zo'n verwijdering is ont
staan tussen zijn dochter en haar man,
schaamt hij zich zo diep dat hij niet verder
kan leven.
Na de dood van haar zoontje Tore moet
Adelheid nu weer dit verlies verwerken, maar
thans heeft zij haar man naast zich, die haar
kan steunen en helpen.
Een jaar later wordt de kleine Dag gebo
ren en dan is er jarenlang niets dat hun geluk
kan verstoren. Maar als de kleine Dag 12
jaar is, verongelukt zijn vader bij een poging
om Barbara (de pleegdochter van tante Elo)
en Lorenz (de achterlijke zoon van Von Gall)
uit een draaikolk te redden. Voortaan moet
Adelheid alleen het grote landgoed beheren...
Als Dag 18 jaar is, neemt hij het beheer
over en hij gaat zich met Barbara verloven.
Alleen tante Elo weet hoeveel moeite het
Adelheid kost om dit meisje voor wie haar
man zijn leven heeft geofferd als toekom
stige meesteres in haar huis op te nemen.
gekweekt. Het aardappelcystenaaltje kan
hierop niet leven, waardoor de besmetting
van de grond snel daalt. Daarnaast is ont
smetting van de grond tot de praktische mo
gelijkheden gaan behoren. Door van resistente
rassen en grondontsmetting in een bepaald
patroon gebruik te maken is zoals be
kend vanaf dit teeltjaar toegestaan eens in
de twee jaar aardappelen op dezelfde grond
te telen.
Dit geldt evenwel slechts voor land- en
tuinbouwgrond; in tuinen blijft de bestaande
regeling de komende jaren van kracht, te
weten dat hoogstens eenmaal in de drie jaar
aardappelen op dezelfde grond mogen worden
geteeld en wel op ten hoogste 1/3 deel van de.
tuin. Naast deze nieuwe mogelijkheid blijft
zoals eveneens bekend de 1 op 3 rege
ling met vatbare rassen voorlopig bestaan.
In principe kan iedere land- en tuinbouwer
dus van de nieuwe 1 op 2 mogelijkheid ge
bruik maken. In de resistente rassen is even
wel nog niet zoveel keuze, dat alle behoeften
daarmee worden gedekt. De meeste rassen
zijn fabrieksaardappelrassen. In de consump
tierassen is de keuze nog zeer beperkt. Daar
om zal niet overal in gelijke mate van resis
tente rassen gebruik kunnen worden gemaakt.
Aan de grondontsmetting zijn ook beperkin
gen verbonden. Zo kunnen zware gronden dik
wijls moeilijk worden ontsmet. Voor het ver
krijgen van een goede ontsmetting moet de
grond namelijk normaal vochtig en fijn zijn,
derhalve zonder grove kluiten. Dit is niet al
tijd even gemakkelijk te bereiken.
Verder zijn de kosten van ontsmetting van
landbouwgrond vrij hoog, te weten 400 a 500
gulden per ha. De economie gaat bij vergelij
king met deze nieuwe mogelijkheid met de
1 op 3 regeling een belangrijke rol spelen.
Binnenkort zullen er publikaties van de
Plantenziektenkundige Dienst verschijnen,
waarin uitvoerig wordt ingegaan op alle bij
zonderheden van de nieuwe 1 op 2 mogelijk
heid (zowel op vrije als besmette grond). An
dere onderdelen van de nieuwe aanpak van
de aardappelmoeheidbestrijding, waaronder 1
op 4 inplaats van 1 op 3 met vatbare rassen,
die hoogstwaarschijnlijk 1 januari 1973 zullen
ingaan, worden naar verwacht in de loop van
deze zomer bekendgemaakt, opdat de praktijk
zich hierop tijdig kan instellen. Tevens zal
worden vermeld, waar men zonodig nog uit
voeriger inlichtingen kan verkrijgen. Ook de
aardappelmoeheidsmaatregelen in verband
met de teelt van voortplantingsmateriaal van
bloembollen, boomkwekerijgewassen, vaste
planten, e.a., komen dan aan bod.
Mengvoeders vinden algemeen ingang
bij de voedering van biggen. Ook voor
het voeren van fokzeugen wordt er pro
paganda gemaakt. In de praktijk hoort
men verschillende pro's en contra's te
gen het verstrekken van korrels aan
mestvarkens. Echter, een grote rem op
het invoeren van korrelvoedering aan
mestvarkens is de hogere prijs. Per 100
kg voer kunnen prijsverschillen van 30
tot 150 cent voorkomen. Moet men één
gulden meer betalen voor het mengvoer
in korrelvorm per 100 kg, dan zijn de
voordelen voor een groot gedeelte ver
dwenen, aldus ir. W. Davids van het
Rijksveeteeltconsulentschap voor de
veevoeding, onlangs voor de radio.
Het Centraal Veevoederbureau, dat een 700
mestvarkens op 13 praktijkbedrijven met kor
rels en meel heeft gemest, kreeg daarentegen
een besparing met korrelvoedering van circa
f 3,50 per mestvarken. Hierbij zijn alle gege
vens, de slechte en de zeer goede resultaten,
op de praktijkbedrijven meeberekend.
Als vaststaande prijzen bij deze berekening
is aangenomen, dat het verschil in prijs tus
sen korrels en meel f 0,50 per 100 kg meng
voer bedroeg. Gaat men uit van 275 kg voer
voor het mesten van één mestvarken, dan
blijft bij een hogere prijs van f 1,50 voor ge-
De eerste Duitse astronauten
zullen hoogstens tien gram we
gen en drie tot vijftien centi
meter lang zijn: vier verzadigde
bloedzuigers. Gedurende bijna
een jaar worden zij voor hun
taak tijdens een twaalf maan
den durende proefvlucht gege
vens verstrekken over de le
vensvoorwaarden bij een langer
verblijf in de wereldruimte
in het Zoölogisch Instituut van
de Universiteit in Frankfurt aan
de Main opgeleid. Volgens hun
verzorger, de privaat-docent Ro
bert Lotz, zijn bloedzuigers bij
zonder geschikt voor dergelijke
proeven, daar zij bij geen voed-
selopname tot anderhalf jaar toe
levensvatbaar blijven. Boven
dien geven hun reacties, o.a.
wijzigingen in de stofwisseling
en kalkverlies, belangrijke aan
wijzingen inzake de eisen die bij
aanhoudende gewichtloosheid
aan menselijke astronauten ge
steld worden. In de voor de
ruimtevaart geconstrueerde sa
telliet is plaats voor vier bloed
zuigers (zie foto). Einddoel van
Lotz is een meerdere jaren du
rende ruimtevaart van bloedzui
gers, die onderweg met steriel
bloed gevoed worden.
korreld mengvoer geen besparing meer over.
Alleen bedrijven, die zeer gunstige resultaten
kunnen bereiken, zouden nog voordeel met hét
verstrekken van korrels kunnen verkrijgen.
Uit de proeven van het Centraal Veevoedesr-
bureau kwam duidelijk naar voren, dat waar
goed gevoerd werd, goede resultaten waren te
bereiken, zoals op de selectiemesterij ie
DrachteA en de proef boer der ij Pe - C.amps-
plaats te Horst. Minder gunstige» <v resultaten
werden bereikt op praktijkbedrijven, waar
niet juist werd gevoederd.
Bij korrelvoedering is goede rantsoenering
van het voer belangrijk. Op de 10 praktijkbe
drijven in Overijssel werden goede resultaten
bereikt bij een voedertoediening van ongeveer
2 kg per varken per dag gedurende de gehele
mestperiode. Ook op De Campsplaats en de
selectiemesterij te Drachten bedroeg de voe
deropname per varken per dag deze hoeveel
heid.
Een andere factor bij korrelvoedering aan
mestvarkens is goede watervoorziening. De
varkens dienen over voldoende water te be
schikken. De opname aan korrels wordt, daar
deze toch al iets lager is dan bij brijvoede-
ring, nog een 3,5 procent lager.
De voordelen van korrelvoedering zijn voor
al gelegen in het 3,5 procent gunstiger voe-
derverbruik, een 1,7 procent geringer slacht-
verlies en een 1 procent geringere uitval.
Een nadeel van de korrelvoedering is de
iets dikkere speklaag. Een groot verschil in
uitbetalingsprijs was echter niet aanwezig.
Een ander voordeel, dat niet onderzocht is,
is de vereenvoudiging van de voederverstrek
king. Korrels stuiven minder en zijn beter
hanteerbaar d3n meel; ook ontmenging treedt
niet op.
De korrels kunnen als volgt worden ver
strekt:
water geven voor het voeren en daarna
korrels in de trog en 's middags nog iets
water verstrekken;
korrels en water op dezelfde wijze als brij
verstrekken;
korrels droog in de trog en automatische
drinkbakjes in het hok.
Voorzover het Centraal Veevoederbureau tot
nu toe heeft kunnen nagaan, is tussen deze
drie verschillende methoden geen verschil in
het uiteindelijke mestresultaat te vinden.
Korrels geven bij goed voeren goede resul
taten, mits geen groot prijsverschil aanwezig
is met varkensrrieel.
We weten nu al aardig wat van foto
graferen af. Een camera is een instru
ment om het spel van licht en schaduw
mee te vangen. De lens is het kostbaar
ste deel van de camera. De sluiter is een
klepje, het diagrafma een kraan voor
het licht.
Films- atefpiarden, da'.habt: snelle
gevoelige renpaarden voor bijzonder werk.
Er zijn ook trage, maar veilige en kalme
„belgen" en met dat laatste bedoelen we de
gewone huis-tuin-en-keukenfilncan bijv. 17
DIN. Films zijn er voor elk doel, maar we
moeten geen renpaarden voor de ploeg span
nen of belgen in een race plaatsen. Ver
taald in onze termen, geen Super films van
27 DIN voor strandkiekjes en geen doorsnee
films van 17 DIN in het circus kiezen. Fil
ters verbeteren uw zwartwitfoto s. Wel ver
lengen ze de belichtingstijd, behalve het kleur
loze U.V. filter. Een filter maakt zijn eigen
kleur lichter op uw foto. Een geelfilter maakt
het gele bloesje van Mientje dus lichter grijs
dan zonder filter. De „tegenovergestelde kleur"
wordt donkerder.
Zo ook oranje en rood. De blauwe lucht en
alle andere blauwige tinten worden op uw
foto donkerder naarmate u een potiger filter
gebruikt. Kleurenfilms vragen een zeer voor
zichtig gebruik van filters. Voorlopig houden
we ons maar bij het U.V. filter. Soms kan
een Hazefilter wat meer diepte in uw foto
maken. Een omberfilter ontneemt de ietwat
purperen schaduw zijn somberheid.
Dit is het belangrijkste in de fotografie.
De keuze van uw motief. De juiste opbouw
van lijnen en vlakken en de juiste afsnijding
bij het opnemen en vergroten. Links opgaan
de lijnen, voerend naar rechts en naar een
duidelijk element in de foto, voldoen het meest.
De horizon bij voorkeur niet in het midden.
Bij kleuren gebruik maken van de dieptewer
king van de tinten. Rood komt naar ons toe,
blauw wijkt van ons af. Bij het kiezen van
het motief goed kijken, daarna kijken en nog
eens kijken! Geluk speelt een rol, maar het is
geen schande. Geduld is ook in de fotografie
een schone zaak. Wacht tot er zich een goed
Streuvels De teleurgang van den Water
hoek; streekroman.
Toy Liefde met voorbedachten rade; de
tectiveroman.
Tolkien De hobbit; voorloper van het epos
„In de ban van de ring".
Vestdijk De leeuw en zijn huid; zedenschil
dering van het 18e eeuwse Venetië.
Zijlstra Een leeuw op de weg; boeiende ro
man uit het oude Israël.
STUDIEBOEKEN.
Hibscher Twaalf filosofen; van Hegel tot
Heidegger.
Traas Maatschappelijk wei'k in deze tijd.
Sigauw Geschiedenis van het toerisme.
Ploeg Kinderbescherming.
Accoce De oorlog werd gewonnen in Zwit
serland; spionage-activiteiten.
Whyte Braaf en stout, opvoedkundige ad
viezen.
Rümke Het nerveuze kind.
Faber De praktijk van de welsprekendheid.
Crowburst Basis wiskunde 3 dln.
Vries De mens in het uitdijende heelal 2
dln.
Staatsnatuurreservaten.
De groei; Parool/Life wetenschapserie.
Dane Geschiedenis van de ziekenverpleging.
Nuninga Samenspel; adviezen voor voetbal
lers.
Smit Het landbouwhuishoudonderwijs in
Nederland; ontstaan, ontwikkeling en bete
kenis, 1908-1965.
Stam Streekrecepten.
Blad Het chassis.
Schouten Plastics; hoofdlijnen van de hui
dige kennis en toepassing van de synthe
tische macromoleculaire materialen.
Wie is die...; auteurs van Singel 262 fotogra
fisch, biografisch en bibliografisch.
Lampo De draad van .Ariadne, autobiogra
fie.
Vries Het uurwerk van de eenzaamheid;
twee vertellingen.
Carmiggelt Een Hollander in Parijs.
Freezer Graag goed zijn; verhaal van een
scheiding.
Gils Meesters der Nederlandse vertelkunst
na 1945.
Middeldorp Het dantemeisje, verhalen.
Wertheim Izzudaar; en andere verhalen.
Villiers de l'Isle Adam Foltering door hoop;
en andere griezelverhalen.
Philipe Ontmoetingen op de heuvel; aan-
passingsstrijd van een jonge weduwe.
Sartre Tussen de raderen; filmisch ver
haal over het probleem van het geweld en
de minderheid.
Borges De aleph; en andere verhalen.
Klatser Meesters dar Mexicaanse vertel
kunst.
Praag S. S. San Juan de dios; verhalen uit
Latijns-Amerika.
Boo Heraldiek.
Steiner Treblinka; de opstand van een
vernietingskamp.
Churchill De elfde plaag; zes dagen oorlog
in het Midden-Oosten.
moment voordoet. Wacht ook tot een situatie
zich voldoende heeft ontwikkeld.
Gebruik kunstlicht als het nodig is; dus niet
gokken in schemertoestanden. Breng het licht
•wa-ar het hportj in de schaduwen. Ook bij
zonlicht kan een extra flitsje nuttig zijn en
de foto verbeteren. Flitslicht werkt vaak
mooier als we het binnenshuis via het witte
plafond* laten reflecteren. Vermijd spiegels!
Kinderen zijn ideale fotomodellen. Maar laat
ze in hun spel als ze klein zijn. Oudere kin
deren kunnen we wat gemakkelijker regisse
ren. In kleuren is de wereld mooier, maar
het is niet nodig om alle bontheid in een
Aan Nederlanders die per motor
rijtuig naar of door Oost-Duitsland
reizen, moet dringend worden aan
geraden, zich er van tevoren grondig
van te overtuigen, dat zij een sluiten
de w.a.-verzekering hebben.
Met het oog op de in Oost-Duits
land bestaande regelingen op het ge
bied van de wettelijke aansprakelijk
heid in het verkeer, is het noodzake
lijk, voor reizen per motorrijtuig naar
of door Oost-Duitsland (bijvoorbeeld
naar West-Berlijn), bij de verzeke
ringsadviseur of de verzekeraar in
Nederland nadrukkelijk uitbreiding
van de wettelijke aansprakelijkheids
verzekering tot dit gebied aan te
vragen.
Wordt de gevraagde uitbreiding
verleend, dan wordt het betrokken
motorrijtuig door de Oostduitse auto
riteiten toch niet zonder meer tot het
Verkeer toegelaten. Dit geschiedt
slechts dan wanneer aan de grens
met Oost-Duitsland 'n door de Oost
duitse verzekeringsinstelling afgege
ven (tijdelijke) grensverzekering
wordt afgesloten. Hiervoor moet aan
genoemde verzekeringsinstelling pre
mie worden betaald.
Met nadruk moet er op worden
gewezen, dat de verzekering van het
wettelijke aansprakelijkheidsrisico
voor het verkeer in Oost-Duitsland
door de assuradeur in Nederland
naast de aan de grens gesloten tijde
lijke verzekering, noodzakelijk is om
tot een afgeronde verzekeringsdek
king te komen.
In tegenstelling tot hetgeen zou
worden verondersteld, dekt de door
de Oostduitse autoriteiten geëiste
grensverzekering namelijk uitsluitend
de wettelijke aansprakelijkheid je
gens ingezetenen van Oost-Duitsland.
De aansprakelijkheid tegenover West
duitsers en burgers van andere bui
tenlandse nationaliteit die in Oost-
Duitsland vertoeven, wordt door deze
grensverzekering niet gedekt. Met
name in de corridor tussen de grens
van Oost-Duitsland en West-Berlijn
is de kans op een verkeersongeval
waarbij als derde een niet-ingezetene
van Oost-Duitsland is betrokken, be
slist niet denkbeeldig. Voor dit risi
co is de in Nederland verleende w.a.-
dekking derhalve onmisbaar.
Rupert Gevangene van Stalin
Suggs Culturen van Polynesië
Smedts Zuid-Italië
Scbulte Nordholt Pools dagboek.
Pörzgen Russisch mozaïek; indrukken van
een Ruslandkenner.
Dominicus Portret van Majorca.
Bruin Duizend en een dag; de Libanon,
kruispunt van het Midden-Oosten.
plaatje te laten zien. Gebruik ook eens wat
kalmere tinten. Landschappen vragen ook bij
kleur een duidelijke voorgrond. Dat dan een
ietwat felle tint als geel of rood het meestal
fijn doet, laat zich begrijpen.
Gooi nooit het papiertje weg dat bij uw
film verpakt was. Valt uw meter uit, dan is
dit een noodhulp die het goed doet. Gebruik
uw belichtingsmeter met verstand. Handig
hulpje voor zuivere metingen bij kleur: richt
de meter op uw hand... op 15 cm. afstand.
Houd die hand op de belangrijkste plaats van
het onderwerp. Belicht dia's altijd op de hel
dere delen van het object, een negatieffilm
op de donkere delen. Hulpmiddelen als voor-
zetlenzen zijn uiterst nuttig om „meer uit
uw camera te halen". rl
Verandering van smaak doet eten. Fotogra
feer eens 's avonds buiten, in het theater, of
neem de TV. Snelle onderwerpen nemen we
met korte sluitertijden als bijv. 1/1000 cf
1/500 sekonde. Meetrekken ic een handigheid
die u moet leren. U kunt dan met bijv. 1/100
sekonde een scherpe foto -an een raceauto
maken.
Plak een zonnekar, als die niet van een
schroefdraad of bajonetsluiting is voorzien,
even met plakband vast. Ook uw filter gaat
langer mee als hij vastzit. Vooral aan het
water willen die dingen nogal eens "allen.
Schrijf in het begin veelvuldig op wat u doet
en hoe u het doet. U leert er van. Verzeker
kostbare camera's tegen schade of diefstal.
Een flitslamp kan op korte afstand wel eens
iets te sterk zijn. Draai er dan een sigarette-
vloeitje om heen. Valt uw camera ooit in het
water, dompel het ding dan helemaal in schoon
kraanwater en breng de emmer met water
naar de fotohandelaar of de imp teur. Er
treedt dan nauwelijks roestvormmg op. Uw ca
mera kan gerepareerd worden.
Maak in de afloopstrook van belichte klein-
beeldfilms een paar forse zig-zagknikken. Dan
weet u „Die is belicht". Twee keer door de
camera is weliswaar zuinig, maar de foto's
worden niet je dat.
Rolfilms nooit in het volle zonlicht inzetten
of uit de camera halen. Altijd in de schaduw!
Zwartwitfilms zelf ontwikkelen, afdrukken
of vergroten is een boeiend spel voor grotere
mensen. De kosten zijn gering en het be
spaart u "eH. U kunt er avonden mee zoet
zijn en u leert beter fotograferen, u ziet im
mers wat u doet?
Een simpele ontwikkeltank, kosten ca. f. 20-
a f. 30,-, Thermometertje, kosten ca. f. 3,50,
Ontwikkelaar, kant en klaar of oplosbaar vol
gens voorschrift ca. f. 2,50. Fixeer, oplosbaar
in kraanwater, per busje ca. f. 0,80. Een fles
je wetting agent, kosten f. 1,50.
Afdrukraampje, koste. ca. f. 3,50, of een spe
ciaal afdrukkastje kosten ca. f. 30,-. Een
drietal ontwikkelbakjes van plastic, ca. f. 10,-
samen.
Papie ontwikk 'aar en fixeer, kosten zie bo-
f. 2,50 per stuk.
Vergroter, waarvan de prijzen st^~' uit
eenlopen van bijv. f. 145.- tot f 250,-. Drie
bakken formaat 18 - 24 cm. kosten f. 20,- sa-
irun. Ontwikkeltangen, fixeer m ontwikkelaar,
kosten als boven. Donkere kamerlamp, oran
je of lichtgroen, kosten f. 3,50.
Als u een badkamer he' of keuken
die redelijk is te verduisteren, kunt u daar
alle werkzaamheden verrichten. Het zou ons
in het kader van deze cui s te ver voeren,
een complete handleiding voor het zelf afwer
ken van foto's te geven. Wij willen volstaan
met te verwijzen naar een vervolgcursus zelf
afwerken van films en foto's.
I
