Japans onderzoek naar het
voorspellen van aardbevingen
Sliefbeen Sportclub in
lompen en metalen
potters bakten
veel bezoekers
trok
Speeltuinver. Margriet
nam rolschaatsbaan
officieel in gebruik
Verbetering in de apparatuur
Rijksbijdrage voor Stichting
Onderzoek Verkeersveiligheid
„Wat
Expositie is gesloten
In stromende regen
Voorlichting
bij de voeding
INTERNATIONALE
SAMENWERKING
Huidverzorging
FILMNIEUWS
Vrijdag 14 juni lÜftS
WEEKBLAD VOOR RUSSEN
P*gi«*
PIONIERSWERK
SAMENWERKING
zacht -zuiv»r-g«zon«l
PU ROL en PU ROL-poeder
RESEARCHPROGRAMMA
OBSERVATORIA
MATSOESJIRO
W*chl tot 't rfonker i*
Vrijdag en zaterdag:
De lokvogels
TVe MfWfii, Hie. in H> *»rHherin*sr#n#*
He wereld wonen, staan voortdurend kloot san*
He dreiging van aardschokken En; iedere, *wa*-
re aardbeving eist talloze mensenloten* èw
veroorzaakt grote materiële schade. Met idan
ook niet te^ v er wonderen? dat mow. wanneer dw
aarde woedend begint te sehudden, en het
niet mogelijk is te ontsnappen, instinctief door
een hevige angst wordt aangegrepen-. Eeuwen
lang heeft de mensheid al fteópvol gedroomd
van de mogelijkheid tot het voorspellen van
aardbevingen. Maar ondanks de opzienbaren
de vooruitgang op het gebied van da aeismolo
gie is deze droom nog steeds niet uitgekomen
ln het verleden overheerste bij de seismo
logen de pessimistische overtuiging, dat zij
zich dienden te* concentreren op het basison
derzoek naar het seismologische verschijnsel
omdat men van mening was. dat het onmoge
lijk zou zijn aardbevingen te^ voorspellen1 vóór
dit verschijnsel volledig was doorgrond.
Maar in de laatste tijd is er een "wezenlijke
verandering in deze- opvattingen gekomen
Vele seismologen zijn thans van mening dat
positieve maatregelen dienen te worden gene
men om tot het voorspellen van aardbevingen
te komen dat dit, hoewel een moeilijke-, geens
zins onmogelijke taak is. Dit optimisme is g#
basterd op drie factoren.
In de eerste plaats hebben diepgaand# on
derzoekingen door seismologen aan het licht
gebracht dat een zware beving altijd door een
abnormale beweging in de aardkorst een
zogenaamde micro-aardbeving", wordt voor
afgegaan. Hiervan zijn reeds waardevotie
voorbeelden gesignaleerd en men kan gerust
stellen dat dit hoofdzakeijk aan Japanse ge
leerden is te danken.
In de tweede plaats is de meetapparatuur
voor geodesie, aardbevingen en aardmagnetis
me snel verbeterd door de technische vooruit
gang op dit gebied. Voorts hebben laborato
riumproeven, waarbij stukken gesteente- wél
den verpletterd, een grote hoeveelheid geg#«
vens opgeleverd, die er op lijken te wijzen op
de mogelijkheid van het voorspellen van aard
bevingen.
Japans# seismologen hebben de «pits af gr
beten voor het systematische onderzoek in da
wereld naar het voorspellen van aardbevin
gen. In 1962 heeft een groep van ongeveer 80
Japanse geleerden een werk gepubliceerd
dat is getiteld ..Het voorspellen van aard
bevingen tot dusverre gemaakte vooruit
gang en plannen voor verdere* ontwikkeling:"
waarin zij hun researchprogramm» op dit ge
bied hebben uiteengezet. De Japanse regering
die zich het belang van dit programma reali
seerde, stelde daarop een offiiciële» commissie
In en begon in 1965 fiscale steun s.an het pro
«Riamma te verlenen.
Het researchprogramma van d-e Japanse
geleerden wékte in sterke mate de belangstel
ling op van seismologen in andere delen van
de wereld. Eerst werd er door de regering van
de Verenigde Staten, die was opgeschrikt door
de aardbeving in Alaska in 1964. een staatscom
missie ingesteld, die intussen een studiepro
gramma voor een periode van tien jaar heeft
opgesteld voor het voorspellen van aardbe
vingen in Nevada, California en Alaska.
Omstreeks dezelfde tijd begon de Sowjet
Unie met een volledig waarnemingsproject
voor het voorspellen van aardbevingen in Mid-
den-Azië en Kamtsjatka (welke gebieden bei
de bekend zijn om het hoogste aantal aard
schokken in dat land).
Intussen werden er in 1964 en 1966, respec
tievelijk in Tokio en New York, Japanse-Ame
rikaanse conferenties over het voorspellen
van aardbevingen gehouden in het kader van
de wetenschappelijke samenwerking tussen
deze twee landen. Tijdens, deze conferenties-
werden mr niet slechts rapporten over de rer
«uitaten van de onderzoekingen voorgelezen
e-n discussies gehosden, maar bezochten de
deelnemende geleerden ook waarnemingspos
ten.
Bovendien is er in het najaar van 1967 in
Zwitserland een symposium over het voor
spellen van aardbevingen gehóuden ter gele
genheid van een algemene vergadering van
de Internationale Unie voor Geodesie en Geo-
fysika. Dit symposium werd zowel doör Ja
panse als door Amerikaanse geleerden bijge'r
woond.
Intussen hebben Europese geleerden ook
grote belangstelling aan de dag gelegd voor
de studie- betreffende het voorspellen van
aardbevingen. Zij zijn bezig met hét opstel*
len van plannen voor een mulii-nationaal sa
menwerkingsprogramma voor systematisch
onderzoek, waarvoor Noord Anatolië-, een ge-
vele breuken vertoont, als gezamen
lijk studieobject is uitgekozen. De UNESCO
de wetenschappelijke organisatie van dé
Verenigde Naties is van plan dit project
financieel te steunen.
Zo heeft het zes jaar geleden door Japan
se geleerden voorgestelde programma voor
een systematisch researchprograms voor
het voorspellen van aardbevingen thans een
wereldomvattend karakter gekregenl
In grote trekken kan men zeggen dat hat
programma drie hoofdpunten beoogt. Ten
eerste de verscheidene soorten geofysische
waarnemingen in de daarvoor geschikte stre
ken in de wereld;
ten tweede de ontwikkeling van meetinstru
menten met zeer grote precisie, die nood
zakelijk zijn voor dergelijke waarnemingen,
(zoals bijvoorbeeld seismografen en appara
tuur voor het meten van aardkorstbewegin-
gen en aardmagnetisme); en ten derde de la
boratoriumproeven om. door middel van het
verpletteren van stukken gesteente, gegevens
te verzamelen betreffende de eerste waarschu
wingstekenen van aardschokken.
De buitenkant van de aarde, de aardkorst,
is onder de met land bedekte oppervlakte dik
(tientallen kilometers) en onder de oceaanbo
dem dun (verscheidene kilometers).
Tijdens haar lang geologisch bestaan heeft de
aardkorst voortdurend aan verschillende soor
ten bewegingen, zoals bovenwaartse en bene
denwaartse verschuivingen, blootgestaan. en
deze bewegingen die nog steeds voortduren,
houden nauw verband met het optreden van
aardbevingen.
Gewoonlijk zijn de bewegingen in de aard-
kerst t» term* sm m«t het eoj te. worden
waargenomen. De zekerst# wijz#' om deze te-
ontdéfcken-, zijn de geodetisch# methoden, zo-
a-iS'triaaigyjïatié en waterpassen. Na- zulke, met
tussenpozen van enkele jaren verrichte geo
detische opnemingen, heeft men in landen zo-
ais Japan aanzienlijke* korstbewegingen ont
dekt. die» worden gekenmerkt door een hoge.
graad van seismische activiteit.
Er zijn verscheiden* gevallen bekend waar
bij deer herhaald* waterpasmetingen eên
korstbeweging werd waargenomen, die aan
een aardbeving voorafging. Het meest opval
lend* vonrbeeid hiervan is de- abnormal# aard
korstbeweging. die vóór de aardbeving van
1864 in de provincie Niigata nabij het epicen
trum van deze beving werd waargenomen.
De bodem in dat gebied was namelijk jaren-
J*ng geleidelijk met een tempo van ongeveer
één millimeter per jaar gestegen. Maar onge
veer zes jaar vóór de aardbeving nam dit tem
po aanzienlijk toe, en bij het uitbreken van de
schok daalde de bodem in het epicentrum
sterk. Op grond van deze waarnemingen veron
derstelt men thans dat het in ieder geval mo
gelijk moet zijn aan de hand van herhaalde
waterpasmetingen een schot van dezelfde sterk
te (7,7) als dia van da aardbeving in Niiga-
ta, te voorspellen.
Talgans ba# Japans* researejipregramma
voor het voorspellen van aardbevingen, zul
len de watérpasmetingen (totale lengte:
20.OOG km.) elke vijf jaar, en de trianggula-
tiemetingen (op 330 punten) elke tien jaar
over da^ gehele lengte en breedte- van het land
worden herhaald. Indien er in een bepaald
gebied een abnormaal verschijnsel wordt waar
genomen, worden dé metingen met een gro
tera frequentie* verricht.
Waterpassen en triangulatie zijn betrouwba
re methoden voor het ontdekken van aard-
korstbe we gingen. Bovendien zijn vooral wa-
terpa-sopnemingen betrekkelijk eenvoudig, ter
wijl za' een hoge graad van nauwkeurigheid
bieden. Maar met. deze twee methoden kan
man gban kers tb# wegingen ontdekken, indien
de" opnemingen niet na enige tijd worden her
haald.
Daarom Wordt er ook gebruik gemaakt van
de- hellingsmet ér, die ononderbroken geringe
Veranderingen in de helling van de bodem re
gistreert.
Voorts is er nog de rekmeter, waarmede
voortdurend de: geringste uitzetting en inkrim
ping van det bodem wordt geregistreerd. Het
programma voorziet in de oprichting van een
groot aantal over het gehele land verspreide
waarnemingsstations» diei met deze instrumen
ten zullen worden uitgerust voor het verrich
ten van aanvullende geodetische, opmetingen
van aardkörstbewegingetidie niet op een an
dere' wijze' ononderbroken kunnen worden uit
gevoerd-.
Het is de* seismologen bekend, dat, bij de
zware aardbeving van 1943' in de provincie*
Tottori de rekmeter van de. universiteit van
Kyoto, op 7* km. van het epicentrumzes
uur vóór d'e' schok een abnormale hëlïfngSbe-
weging in de bodem registreerde.
Soms wordt een zware, aardbeving door
velé' kleinere* aehokken. de zogenaamd*
voorbevingen, vooraf gegeaan. Vroeger dacht
men echter dat vele* zware aardbevingen plot
seling optraden, zonder enige voorschokken.
Maar thans mag men aannemen dat er zeer
kleine voorschokken zouden zijn geregis
treerd indien men dé beschikking had gehad
ovêr de. huidige uiterst gevoelige, seismogra-
fen, dl* dt trillingen vele honderdduizenden
malen versterken.
Het Japanse researchprogramma voorziet
ook in de* bouw van vete observatoria in alle
delen van 't land voor 't registreren van mi-
krobevingen. Schokken, die nog vele malen ge
ringer zijn dan mikrobevingen ook wel ul-
trami krobev-ingén genaamd kunnen thans
met speciale seismografen met een verster
kingscapaciteit van miljoenen graden, en uit
gerust met elektronische versterkers, worden
waargenomen. Maar deze instrumenten kun
nen zulke- geringe schokken slechts binnen een
straal van 29 km registreren. Daarom wor
den €4* bovendien patrouillewagens met deze
«ismog-raken uitgerust om op verschillen
de. punten eventuele zeer geringe schokken te
egistreren. zodat men dan gewaarschuwd is
oor mogelijke- sterke bevingen.
De laboratoriumproeven met het verplette
ren van stukken gesteente, hebben aangetoond
at er in vele gevallen eerst zeer kleine scheur
tjes ontstaan voor de hoofdscheuring optreedt.
Zij werden waargenomen in de vorm van elas
tische trillingen, die de nadering van de hoofd
scheuring aankondigden.
Dit verschijnsel zou kunnen betekenen dat
er vele kléine voorschokken a*an een zware
aardbeving voorafgaan. Hierop baseren de
seismologen thans de hoop dat een zware schok
kan worden voorspeld door voortdurend de
mikro- en ultramikrobevingen te blijven
waarnemen.
Bovendien heeft men lange tijd beweerd
dat er vóór en n» zware aardbevingen ver
anderingen in het aardmagnetisme optreden.
Maar met een werkelijk diepgaande studie op
dit gebied is men pas kortgeleden begonnen.
Wannéér sterk, magnetische gesteenten, zo
als- bijvoorbeeld basalt, door d« druk van een
geweldige: kracht worden vervormd, veran
dert ook de aard van het magnetisme. Hier
uit volgt dat wanneer de aardkorst op een be
paalde plaats veel van dit gesteente bevat, en
in belangrijke mate door een sterke kracht
wordt vervormd, de aard van het magnetisme
van de aardkorst hoogst waarschijnlijk zal
veranderen, wanneer het breekpunt nadert. En
dit zal natuurlijk een verandering in het pa
troon van hét aardmagnetisme, dat op de
aardbodem wordt waargenomen, teweegbren
gen.
De laboratoriumproeven hebben echter uit
gewezen dat een dergelijke verandering in de
aardbodem zo gering zou zijn, dat zij slechts
met de modernste meettechnieken zou kunnen
worden waargenomen. Tijdens het research-
program ma zullen de metingen met de mo
dernste precisie-instrumenten worden ver
richt; de resultaten van de waarnemingen be
treffend* het aardmagnetisme zullen daarna
grondig worden geanalsieerd en verwerkt om
als. bijdrage- te, dienen tot de studie betref
fend* het voorspellen van aardbevingen.
De aardbèvingszwerm van Matsoesjiro, die
in zomer van 1955 in midden-Japan is be
gonnen. duurt nog steeds voort. Op het hoogte
punt van deze bevingen kon men niet min
der dan 600 schokken per dag aan den lijve
voélen, waardoor de naam Matsoesjiro over de
gehele wereld bekend is geworden. En dit be
gon spoedig nadat het Japanse research
programma voor het voorstellen van aardbe
vingen was begonnen.
Het Researchinstituut voor Aardbevingen
van de universiteit van Tokio installeerde
in het betrokken- gebied verschillende soorten
instrumenten om ter plaatse waarnemingen
te verrichten. De aardbevingszwerm werd het
eerst in de buurt van de stad Matsoesjiro, in
dé provincie* Nagono, waargenomen en ver
spreidde zich geleidelijk over een groot ge
bied. dat zich tenslotte tot 40 km. naar het
noordoosten en 15 kilometer naar het noord
westen uitstrekte.
Tijdens deze ontwikkeling werd de juistheid'
bevestigd van de theorie dat het begin van
elke nieuwe, sterke seismische activiteit in
een bepaald gebied in deze «treek onveran
derlijk twee of drie maanden lang door een
groot aantal ultramikroaard bevingen werd
voorafgegaan. Hierdoor konden de seismolo
gen de= seismische activiteit nauwkeurig op
lange termijn voorspellen.
Bovendien registreerde de in een diepe on
dergrondse- tunnel van de stad geïnstalleerde
rekmeter iedere keer wannéér dé seismische
activiteit in de nabijheid in hevigheid toe
nam, belangrijke hellingsveranderingen in de
bodem. Uit de graad van deze hellingen
konden .de seismologen de ^Tëhting van de
seismische actiy.ite.it voorspellen. De- aardbè
vingszwerm va* Matsoesjiro heeft in niet ge
ringe mate bijgedragen tot de vooruitgang in
de studie' naar het voorspellen van aardbevin
gen, en alle betrokken geleerden met moed
en vertrouwen bezield.
In de komende jaren zal men onvermoeid
en zonder ophouden moeten voortgaan met
de waarnemingen en onderzoekingen om tot
een methode te komen voor het doen van
nauwkeurige voorspellingen van aardbevin
gen, óók wat de sterkte, plaats en datum be
treft. Maar de Japanse geleerden hebben goe
de hoop dat hun researchwerk hen in staat
zal stellen een methode te vinden die in 1975
of kort daarna in de praktijk kan worden
toegepast.
De door de supportersvereniging van Sportclub Rijssen opgezette oud-papieractie"
schijnt een enorm succes te worden. Zaterdagmorgen trok men met drie vrachtauto's
er op uit en behalve oud papier werd er eveneens ijzerafval e.d. opgehaald, o.a. kachels
en enkele motorblokken. Als klap op de vuurpijl ontving Sportclub een oude afgedankte
luxe auto die rijp was voor de sloop.
Od de foto: Met man en macht wordt getracht een zwaar ijzeren voorwerp op de auto
te deponeren. Links de heer Deijk en voorzitter Bargmans. Zoals steeds kijkt ook hier
de jeugd belangstellend toe.
Het gemeentebestuur van Rijssen heeft het pand hoek Esstraat-Baankampdat voor
afbraak bestemd is, ter beschikking gesteld van de sportvereniging Sportclub Rijssen.
Het pand zal gebruikt worden als opslagplaats voor oud papier, ijzer, afval, e.d. De
actie waarmee Sportclub vorige week startte zal daardoor onverminderd doorgang kun
nen vinden en zelfs nog grootser worden opgezet.
De Staatssecretaris van Sociale Kaken en
Volksgezondheid, dr. R. J. H. Kruisinga, heeft
aan de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek
Verkeersveiligheid (als centraal lichaam voor
het onderzoek ten behoeve van de verkeers
veiligheid) met ingang van dit jaar een rijks
bijdrage toegezegd in de kosten van een aan
tal wetenschappelijke onderzokingen t.b.v. de
volksgezondheidsfactoren bij de verkeersvei
ligheid. Deze wetenschappelijke onderzoekin
gen zullen worden uitgevoerd in overleg met
en in nauwe samenwerking met de Genees
kundige Hoofdinspectie van het Staatstoezicht
op Volksgezondhedid.
Allereerst betreft het een onderzoek naar
aard van de verwondingen en aard van de
letsels bij ongevallen die verband houden
met de relatie Van dé" "afmetingen en'de7inrich
ting van het voertuig tot de lichaamsbouw varf
de ""bestuurder. De f resü'ltateh .hiervan* zuliên
van belang zijn voor het opstellen van richt
lijnen Voor'voertuigen met het oog op een ver
mindering van de ernst van de ongevallen.
Voorts zal het programma van onderzoek in
zake -geneesmiddelen, alcohol en verkeer,
met een gedeelte waarvan reeds een begin
werd gemaakt, worden voortgezet. In hek ka
der van dit onderzoekprogramma zullen on-
ander meer onderzoekingen worden verricht
naar het juiste aantal van bovenbedoelde on
gevallen. Ook zal onderzocht worden het aan
deel en het effect hiervan op de totaliteit van
de ongevallen.
Daarnaast zal een onderzoek worden ver-
icht naar de veelvuldigheid van vóórkomen en
het gevaar van een aantal ziekten en afwij
kingen in het verkeer. Hierbij zal ook de i
vloed van hét gebruik van geneesmiddelen bij
deze ziekten en afwijkingen en hun invloed op
verkeersongevallen in het bijzonder worden
nagegaan. De resultaten van dit onderzoek
acht dr. Kruisinga van belang met het oog op
de al dan niet toelaatbaarheid in het ver
keer van personen bij Het optreden van be
paalde afwijkingen en ziekten al dan niet te
samen met het gebruik van geneesmiddelen
Teneinde de mogelijkheden na te gaan van
alternatieve methoden van bloedonderzoek ter
bepaling van de concentraties in het menselijk
lichaam, zal een onderzoek worden verricht
naar methoden ter registratie van het bloed-
alcoholgehalte d.m.v. ademanalysetechnieken
Tenslotte zal studie worden gemaakt van
het gedrag van auto's te water t.a.v. ontsnap
pingsmogelijkheden voor bestuurders in de re
latie tot hun lichaamsopbouw en afwijkingen
van een normale lichaamsbouw, teneinde richt
lijnen te kunnen aangeven voor het gedrag van
de bestuurders en voor de constructie van
het voertuig.
Verschillende van deze onderzoekingen naa
de volksgezondheidsfactoren bij verkeersonge
vallen werden op verzoek van de Staatssecre
taris wetenschappelijk en organisatorisch
reeds, voorbereid door de Stichting Weten
schappelijk onderzoek Verkeersveiligheid
wier taak in de eerste plaats een coördiineren-
de zal zijn.
De tentoonstelling .,W*t Potters bak
ten" was dinsdagavond voor het laatst
te bezichtigen in De Kroon. Het is een
goed initiatief geweest van de Oudheid
kamer Riessen. waarvan het bestuur te
vreden is over het bevredigende bezoek
dat de expositie heeft getrokken.
De leerlingen van de hoogste klassen
van de lagere scholen (uitgezonderd die
van de scholen uitgaande van de Gere
formeerde Gemeenten) en de leerlingen
van de Chr. ULO-school, Chr. Land
bouwhuishoudschool en de Lagere
Technische school hebben eveneens een
bezoek aan de tentoonstelling gebracht.
Uiteraard was de waardering van de jeugd
dat het goed is dat ook dé Rijssense jeugd
De speeltuinvereniging Margriet heeft ea-
terdagmiddag dé ralschaatsbaan officieel in
gébruik genemen. In een stromende regen
gebeurde dit op deze speciaal voor de kinde
ren georganiseerde middag. Niet alleen kin
doren maar ook veel ouderen waren naar de
speeltuin gekemen om bierbij vertegenwoor
digd te nijn.
Na een kort openingswoord van de oppas
ser van de speeltuin, de heer H. Zwiers, nam
Jan Dannènberg als eerste de baan in ge
bruik door een rondrit te maken. Hierna
werden rolschaatswedstrijden, autopedwed
strijden en fiets wedstrijden gehouden. Als
laatste werd een aantal ballonnen opgelaten,
waarvan de uitslag over enkele weken be
kend zal worden gemaakt.
De rolschaatswedstrijd won Jan Dannen-
borg, do tweed* prijs was voor lna Beunk,
de derde prijs voor Dinant Geerling en de
vierde prijs voor Jan Beunk.
Bij de autopedwedstrijden werd Jan
Nieuwenhuis winnaar, terwijl de tweede prijs
voor lna Wolterink was. Henno Boon en Erik
Ehrenhard wonnen respectievelijk de derde
en vierde prijs.
De fietswedstrijd die eveneens op het pro
gramma stond vermeld werd gewonnen bij
de kinderen van 7 tot 8 jaar door J. Haase.
tweede werd Vrugteveen. derde Zonneheld
en vierde Slokker.
Bij de elf tot twaalfjarigen werd Henk van
Brussel winnaar. Tweede werd Schuurman,
derde Schulenburg en vierde Hanstede. On
danks de hevige regenval was er een bijzon
dér prettige sfeer op het speeltuinterrein
waar dé kinderen zich uitstekend ver
maakten.
in de eigen plaats evenementen als deze kan
bezoeken.
Op verschillende dagen en avonden gaf de
pottenbakker de heer Bijvank uit Markelo een
demonstratie van (een deel van) zijn werk.
De Oudheidkamer Riessen is met deze ex
positie nog eens weer naar buiten getreden
waardoor opnieuw belangstelling voor haar
doelstelling is gekweekt.
Van bijzonder grote betekenis zou het zijn
als deze stichting niet al vele jaren bestaat
en geleidelijk een aardige collectie van ty
pisch Rijssense (Twentse) voorwerpen heeft
verzameld en in het bezit is gekomen van
een rijke kunstcollectie over de nodige mid
delen zou beschikken om een gebouw aan té
kopen dat permanent als museum annex ex
positieruimte zou kunnen worden geëxploi
teerd.
De voorzftter, A. ter Harmsel die geen ge
legenheid voorbij laat gaan om'op deze grote
wens de aandacht te vestigen (recent deed
hij het nog bij de ~ning van de tentoonstel
ling Wat potters bakten) zou evenals zijn be
stuursleden er moedeloos van worden.
Men ziet er echt geen gat in. De nodige fi
nanciële middelen ontbreken. De mogelijkheid
die burgemeester Landweer aanwees, een deel
van het nieuwe stadhuis te benutten ten dien
ste van de Oudheidkamer heeft geen groot
enthousiasme gewekt. Het lijkt ook ons geen
aanvaardbare oplossing. De collectie van de
Riessense Oudheidkamer is van zulk een be
lang en formaat dat, als de goede wil er is
een oplossing gevonden zou kunnen worden.
Maar dan moet de Oudheidkamer op de eer
ste plaats de medewerking van de gemeente
lijke autoriteiten hebben. En of die ooit komt?
Het lijkt wel wat twijfelachtig. Waarmee Rijs
sen voor de zoveelste keer een prachtige, kans
laat ontgaan om op cultureel terrein de be
staande achterstand in te halen.
Tot hoofdonderwijzer aan de Delleschool is
mgt volledige instemming van de vergade
ring de heer G. van Essen uit Rijssen be
noemd. Dit in verbandmet het vertrek van
het huidige hoofd, de heer L. Sprong die naar
Amersfoort gaat. De heer Van Essen is mo
menteel als onderwijzer verbonden aan de
Banisschool, waar hij twee maanden geleden
werd benoemd.
Vers» groente? Profiteer erran!
Natuurlijk neemt u niet altijd die ene groen
te. maai- geeft u uw gezin ook in dit op
zicht de nodige variatie in het menu? Waar
om zou u de groente ook niet eens op een
andere manier klaarmaken of hem voor hij
op tafel komt garneren met een enkel plakje
tomaat, komkommer, augurk, ei een stukje
gebakken brood of wat fijngesneden peterselie?
Denkt u. er aan, dat u het meeste profijt
trekt van groente als u hem met weinig wa
ter opzet en kort kookt?
Een aantal voorbeelden van voorjaars
menu's vindt u hier als geheugensteuntje:
-Tomantensoep asperges, aardappelen
ei vruchtenvlaai en koffie.
Wortelen met peultjes of doperwten, aard
appelen, runderlap fruit.
Stamppot rauwe raapstelen, speklap
gegarneerde grapefruit.
-gevulde slakropjes, rijst custardpud
ding met vruchtensaus.
Postelein, aardappelen, gebakken kaas-
plak rijstepap.
-Komkommer- of spinaziesla, aardappe
len, gebakken verse vis of diepvries vis
appelpannekoek.
Lamsvlees-groemteschot.el, aardappelpu
ree vla-flip.
Van de met gemerkte gerechten vindt u
hieronder de recepten.
Recepten voor 4 personen.
Tomatensoep.
3 4 liter water of bouillon van vlees of van
blokjes of tabletten, V* kg. soeptomaten, een
uitje, 35 g. (5 eetlepels) bloem, pirn. 1 eetle
pel boter of marrarine, melk of room, zout
geraspte kaas.
De tomaten wassen en in stukken snijden.
Het uitje schillen, wassen en fijnsnipperen
De stukjes ui en tomaat in de boter of mar
garine enige minuten bakken. Hierna het
vocht en zonodig zout toevoegen en alles sa
men gaarkoken (plm. 10 minuten).
De soep door een zeef wrijven en weer aan
de kook brengen. De bloem aanmengen
met- een weinig water en de soep hiermee
binden. De soep afmaken met een scheut melk.
Vlak voor het opdienen wat geraspte kaas
er door roeren of deze er aan tafel bij pre
senteren. Ook kan de tomatensoep worden
gegarneerd met ongezoete stijfgeslagen slag
room.
Gevulde slakropjes.
4 grote of 8 kleinere kropjes sla, 250 g ge
mengde gehakt, 2 sneetjes oud brood, melk,
peper, zout, nootmuskaat, paneermeel. 75 g
boter of margarine.
De sla schoonmaken. Een zo groot mogelijk
deel van de stronk afsnijden, zonder dat de
bladeren loslaten. De kropjes zeer goed was
sen, opzetten met kokend water en zout en
plm. 5 minuten koken. De slakropjes goed
laten uitlekken. Het gehakt aanmaken met
het geweekte oude brood, peper, zout, noot
muskaat en wat melk. Evenveel gehaktbal-
Wo«md»jj:
Ben knap blond vrouwtje, Lisa. geeft bij
aankomt* op. Kennedy A*irport te New York
eên met heroïne gevulde pop aan de niet*
vermoedende fotograaf Sam Hendrix, die
met haar"uit het zelfde, vliegtuig uit Montreal
komt. Lisa verzint er e#n verhaal van ja
loerse kinderen bij, ma,ar in feite is ze er op
uit da pop. die. zij aan anderen moet over
brengen, zeff in. handen te krijgen.
Twee medewerkers" van Lisa, Mike Tal
man en de ex-politieman Carlino krijgen ber
richt, dat zij zich op een bepaald adres moe
ten vervoegen. Z*e nemen aan. dat het een
boodachap van Lisa. is* maar Lisa ia in het
genoemde* huis: niet te» vinden. Het blijkt het
huis- van Sam Hènd-rix te zijn, die daar met
zijn vrouw S.usy nog maar pas woont. Mikt
en Carlino-, zijn dat blijkt even later
naar hét huis gélokt door eên zekere Roat,
een aarismisdadiger, dié de, beide mannen
een behoorlijk bedrag biedt als zij... de pop
wetèn te vinden. Bij nader onderzoek vinden
zij hét lijk van Lisa. Roat bekent, dat hij
Lisa- vermoordde omdat zij hem bedrogen
had. Hij verhoogt zijn aanbod als de beide
mannen hem zullen helpen het lichaam van
Lisa naar elders, te» vervoeren. Hun karwei
wordt gestoord door de thuiskomst van Susy
Hendrix, Sam> lieftallige jonge vrouw. Het
d nét al is blij a|s. het bemerkt, dat het
vrouwtje hen niet zien kan omdat zij blind
is.
In de overtuiging, dat de pop nog in Sam's
huis is zetten Roat, Mikë en Carlino een lis*
tig plan jn elkaar. Sam, die ver van huis op
namen moet maken, wordt door het drietal
nog verder weg gelokt en zo staat, het frêle
blinde vrouwtje geheel alleen het kleine
buurmeisje Gloria is, haar enige .steun"
tegen de drie misdadigers, die een prachtige
komedie opvoeren met vele gecompliceerde
en verwarrende aspecten. Susy's oren en
handen nemen deze strijd op. Uit de dingen,
die zij hoort en combineert trekt zij lang
zaam aan een aantal uiterst slimme conclu
sies en hoewel zij belegerd wordt door een
Uiterst charmante Mike, een zgn. brigadier
vsn politie Carlino en een meneer Roat, die
o.s. beweert, dat Sam een verhouding heeft
met zijn vrouw (een vrouw, waarvan Susv
door de radio hoort, dat zij vermoord is) kan
zij de pop niet afstaan... omdat zij niet weet,
waar deze is. Als zij later bemerkt, dat Glo
ria dé pop heimelijk leende en het voorwerp,
waar alles om draait plotseling terugbrengt,
is het a'l zo ver, dat Roat zijn partners in
de* misda-ad dóór moord uitgeschakeld heeft,
nadat zij getracht hadden hem te vermoor
den...
Tenslotte blijft dsn ever: de strijd tussen
Susy en Roat in een door Susy verduisterd
huis. Zij moet bezwijken voor Roat's geweld
dadigheid, maar ziet door handige ma
noeuvres tenslotte kans hem ernstig te ver
wonden.
Op het laatste moment komt Sam ge
waarschuwd door de kleine Gloria, die door
Suzy was weggestuurd om hem te zoeken
met de politie, in het huis om de ongelijke
strijd, die zoveel moed, nadenken, energie en
slimheid van het blinde vrouwtje vergde, tot
een nog gelukkig einde te brengen. En met
Sam's laatste woorden tegen Susy: ,,Je was
geweldig!", zal iedereen van harte instem
men.
Misdaad-syndicaat. ,,De Ronde", onder lei
ding van Tsoeng-Tseh (VICTOR BUONO),
wil een -groot* deel van .dé - Verenigde Staten
besmetten met radio-activiteit. Op de dag
dat Amerika een ondergrondse kernproef
neemt, wil Tsoeng-Tseh de baan van een (re-
gerings) raket zo beïnvloeden dat deze de on
dergrondse atoomhaard openscheurt... Ds
Ronde krijgt informaties van een geleerd*
in regeringsdienst, dr. Nardi.
Bij de regering heeft de dienst Informatie
en Jacht op Spionnen (I.J.S.) de activiteit
van De Rond* gemerkt, maar kent de plan
nen niet. Eén van haar agenten wordt ge
dood. De vrouwelijke agent Tina (DALIAH
LAVI) moet een nieuw# partner hebben. Het
hoofd van IJS, MacDonald (JAMES GREGO
RY), doet een beroep op Matt Helm (DEAN
MARTIN) die op non-actief is en als foto
graaf de levenskunst beoefent. Pas als de
schotvaardige Tina hem redt uit de armen
van een moordzuchtig blondje (NANCY KO-
VACK) en zijn huis belegerd blijkt door Ron
de-gangsters, komt Matt in actie.
In de Moor den gel-club te Phoenix zal een
verrader (dr. Nardi) aan danseres Sarita
(C.YD CHARISSE) die, voor De Ronde werkt,
een microfilm geven met. gegevens betreffen
de da kernproef. Maar Sarita is een dubbel
agente, zij werkt eigenlijk voor IJS. IJS
hoopt die avond de identiteit van de verrader
te weten te komen.
Als Sarita de microfilm niet afgeeft, schiet
Ronde-agent Gunthec haar neer. Stervend
geeft Sarita het filmpje met enkele ge
fluisterde woerden aan Gail Hendricks
(STELLA STEVENS), een meisje dat in ge
zelschap van Gunther was. Tina en Matt
grijpen Gail en MacDonald verhoort haar.
Gail beweert een onschuldige toeriste te zijn.
Sarita?s laatste woorden duiden erop dat een
wigwam" in San Juan met De Ronde te
maken heeft. Matt rijdt erheen met Gail; als
haar verhaal niet klopt, wacht haar de ge
vangenis. Onderweg probeert De Ronde
Matt's auto te vérpletteren... als Gail al één
hunner a-genten zou zijn, hecht men blijkbaar
weinig waarde aan haar. In San Juan is geen
wigwam" te vinden, maar Matt begint toch
in Gail te geloven, zij en hij zijn verliefd op
elkaar geworden.
Even later worden zij gevangen genomen
door Gunther en een man genaamd... Wig
wam (ARTHUR O'CONNELL). Zij worden
naar het hoofdkwartier van De Ronde ge
voerd, waar Ronde-topagent .Cowboy" met
hen wil afrekenen. Cowboy" blijkt... Tina te
zijn! Zij speelt al geruime tijd een dubbele
ol.
Echt afrekenen met Matt wil Tina niet, zij
wil haar hartstochtelijke omgang met hem
voortzetten. Zij stelt hem voor ook dubbel
spion te ,worden. Matt weigert. In haar woe-
e trekt zij één van de knopen van zijn jasje.
Deze knopen zijn miniatuur handgranaten en
ever later ligt zij zieltogend in de ruïne van
haar fantastisch boudoir.
Matt weet met zijn overige knopen enorme
schade aan te richten in het hoofdkwartier.
Als alarmlampen gaan branden wil Gunther
Gail neerschieten, maar hij doet het met
Matt's speciale pistool en dat schiet achter
uit, zodat hij zelf dood neervalt. Met behulp
van dit wapen verschalkt Gail diverse wacht
posten. Hoewel Tsoêng-Tseh plafondmitrail
leurs en dodende stralen in actie bréngt, bre
ken Matt en Gail door naar de raketleidings-
apparatuur bovengronds. De raket is al ge
lanceerd als Matt nog juist zijn baan weet
om te buigen. Hij dirigeert het projectiel
aar het hart van het Ronde-complex.
len vormen als er slakropjes zijn en deze in
de boter of margarine bruin en gaarbraden
(plm. 20 minuten.). De kropjes aan de stronk
kant opensnijden en .vullen met gehaktballen.
De gevulde kropjes overdoen in een vuurvaste
schotel, mét de jus van het gehakt overgieten
en met paneermeel bestrooien. Het geheel op
het fornuis of in de; ovèn nog.even laten stoven
onder ajf en toe. bedruipen met de. jus.
