Riessen vuur zo n zestig zeuwntig jaor terugge Burgerschap van Rijssen in 1674 voor ton bier jfa keent deg/tie/rf GERT en HERMIEN TIMMERMANSHOW TRIPLE CROSS Vakantie zonder zorgen Een boom is belangrijk object in het landschap Over geslacht Bordewijk tr GEEN filmvoorstelling GEEN filmvoorstelling Reisbureau GIJSBERS PufOl^engt FILMNIEUWS m3 »itsÉÉ#! H H ORGELS PARKGEBOUW - Rijssen Vrijdag 23 februari 1968 WEEKBLAD VOOR RIJSSEN Pagina 2 v - - - H - <•>':- 'If i; De Pelmölle zo atte vrooger was. De veerbrugge, met 't oole tolhuuske. OP ZOEK NAAR GEGEVENS over de Rijssense families Ter Harmsel vond ik in de boekerij van de Nederlandse Genealogische Vereniging, ondergebracht in het Burger Weeshuis te Naarden, een register van het eerstgenoemde geslacht, dat werd samengesteld door Gerrit Bordewijk en J. Krol. Daarin wordt als stamvader van het Nederlandse geslacht Bordewijk genoemd mr. Arent Borde- wijck, afkomstig uit Steinfurth in Westfalen, die op 28 september 1674 voor een ton bier het burgerschap van Rijssen verkreeg. Er zijn nog kaarten voor de grandioze voor WOENSDAG 28 FEBRUARI in het Parkgebouw te Rijssen Kaarten zolang de voorraad strekt voor slechts 3.50 WOONHUIS WOONHUIS GRASLAND 1. WEILAND 2. WEILAND 3. BOUWLAND WEILAND BOUWLAND ELECTRONISCHE Prachtige meerdaagse touringcarreizen In het vakblad voor de bloemisterij wordt dit keer de aandacht geves tigd op de belangrijkheid van de BOOM. De beer C. H. van Heivoort, vindt het bijzonder gelukkig dat de overheidsdiensten steeds meer begrip krijgen voor het behoud van de bomen. Zaterdag Triple Cross Het joar 1888 wes vuur Riessen een biej- xuunder joar, want toen reed er n'eesen trein. Duur n' lokaal, treintje det van Apeldoorn npa Almelo jaggen kreeg'n ze vebindege met 't Wessen van 't laand. Det wes oew wat, nen trein det at vanzelf jaggen, zoonder peerd der vuur. Vanzelfs har ze der a wa oawer e'heurn kuijem duur Riessender jongs dee oonder diens ham e'wes en a nen trein harn e'zeene in 't Wessen, meer non haj ne hier zelf. Det geet nooit good zaen de ooldren, doar komt ongeluk'n van, muuj zeen woer det» dinge doar hen jag, nen koolder koomp ter oet van woer ziej miej. Voort vleugge in n' braand, en dan hej 't aenne nog neet e'zee ne. En wat 't slimste is, iej hooit ginne koo of kalf in de waejde at der langs geet met dej lawoaj en det rook'n dette dut. Ze ham nooit toostemmige mun'n geew'n det zonnen trein hier kwam, want iej zuet zeen, det de gennege den atter kot an woont, der scha van hef in n' emmer, want de beeste trekt ter de melk van op, doar köj vaste van op an. Zukke en meer van dee dinge koej heum in dee daage. Um met n'trein met te goane asse ees noa Deemter of Almelo mossen, doar moej vuur eers de oole Riessenders neet van kuijern, doar woag'n ze z'ik neet an, met peerd en waage en aans op de beene, det wes wa zo vaejlig. De jong'n in Riessen prakkezeem der aanders oawer, en lachen um dee kuejerieje. At de gelaejnhaejd zi'k meer vuur dee, dan wol'n zee det wal ees in. Toch har n'trein een groot vuurdeel vuur Riessen, en det wes, det nen hoop dinge, dee at aans met peerd en waage an mon'n kom'n, non van Deemter en Almelo kwam'n met 't spoer. Ik zegge met peerd en waage mos wor'n an e'voerd, meer volle dinge kwam'n ook met schuut'n an oawer de Oa. De meesen van dee schuut'n of zoomp'n zo as ze worn e'neumd heurn too an Entersen. Vandoar n'naam Enterse zoomp'n. At dee schuut'n op 't Veer an kwam'n, dan kon ze kom'n duur 't kanaal det langs de Veerweg leup tot vuur an in Riessen tot biej de Schreur too. Woer- neer det kanaal is e'grwè'n, det weet ik nin doar he'k a verschaej'n keer noa e'vroag'n meer nooit kon 'k doar achter kom'n. Eén dinge is vaste, 't is wa van belang e'wes vuur Riessen, want verschillende groondstoffen vuur n'stoom van de Heern, en vuur 't Koejanses steumpke mon'n oawer 't water worn an e'voerd. Doar aj non vanaf de Veerweg noa 't sta tion goat, doar haj vrooger n'smal wit brung- ske oawer tkanaal. 't Witte Brungske wor- der teeg'n e'zeg. Det brungske leup an baej- de kaant'n hoog op, en in 't miln kon'n ze 't noa twee kaant'n opklap'n, zo detter de masten van de schuut'n tusken duur kon'n. Vlak biej 't Witte Brungske steun vrooger - - V' g /f'/' V -,'y - 5 4'--x 'A' JéËk ook nog ne mölle. Det wes'ter eene woervan 't böw'n stel kon dreej'n. De steenderkaste wor der teeg'n e'zeg. Den steun doar onge veer woer at ees Boon'n Aale, en non Graads van de Tente woont. Later is dee mölle of e'brök'n, en toen is ter nen niej'n vuur in de plaatse kom'n doar nues de Schreur vuuran op n' Mölndiek. Later wor den anvoer oawer 't kanaal meen- der want in 1910 kreege wiej in Riessen ook ne spoerweg verbindege van of Heldren noa Nee. Det treintje ,,Bello" zeare wiej der teeg'n umdet aalt tingel'n met ne belle kwam van tenoa woar at ook ne halte wes, duur n' Mos noa Riessen hen, Gong'n dan dwas n'Mölndiek oawer, met ne brugge oawer 't kanaal, zodet de schuut'n ook neet meer tot vuuran in Riessen kon'n kom'n, oawer de Veerweg, dan langs 't voetbalveeld hen en duur 't Opbroek op Enter an. Ees wo det nog wa, en maak'n nog wa ge- broek van Bello, mear later toen der meer fietsen kwam'n, en vuural toen at Nölke met de bussen begon te jaag'n, wordt'al meender. en wes 't neet meer rendabel, zodet Bello in 't lessen wor op e'doekt. De wes mean ik in januari 1935. Meer um oawer 't kanaal veerder te kuijern vrooger wes 't doar aalt ne heele drokte at dee Enterse zoomp'n ankwam'n en e'lös- set mom worn. Vuur n'stoom kwam der ook aalt nen hoop an, zo ak al hebbe zeg, en ik hebbe miej wals loat'n vetel'n, det de Heern doar zelfs ne eeg'ne lösplaatse mun v y.' 'Jï ,4 hem'n e'had in det kanaal, doar in de buur- te teeg'n oawer woer at non Tiejhoes zin pils en limonadefabriek hef. De baale jute dee at van Amsterdam en Rotterdam kwam'n worn dan oet de Enterse zoomp'n oawer e'laan op platte waag'ns en zo noa stoom hen e'brach. Ook het mèl vuur de bakkers in Riessen kwam prinspoal alle- moale op 't Veer an, en neet te vegtè'n het zoad vuur de Pelmölle. Det wor ook allemoale an e'voerd met schuut'n en dan worder doar raap uillie van e'perst en lienkook'n van e'maakt dee at wier vekoch worn. Nen hoop leu oet Riessen haaln van de Pelmölle zelf heur'n raap uillie van dan um der panne- kooke in te bak'n, want 's moams en 's oawns worder geregeld pannekooke gt'n duur de leu, en dan mees met nen bessen teelder pap ter biej. De Pelmölle mutter volgens zeg'n non a lenger as twee honderd joar hem'n e'stoane, en mut waen e'zat duur eene Jan ter Horst, of zo ze in Riessen der toen teeg'n ham e'zeg, Hösjan. Den Hösjan har 't wa good bekèk'n um de mölle doar te zet'n, kot an 't water, want hoe dichter biej de Oa, hoe meender vrach at kossen. Noa ak wals e'laezen hebbe, mun'n de Ries senders den keerl wal hem'n mung lien, want op een van zin vejoardaage leut'n ze zelfs nen schoolmaester oet dee tied, Ezekloas ge naamd n'vesje vuur um maak'n van n' vol gende inhoold. God zegen Jan ter Horst. Dat hij ons land de olie dors God zegen hem. Dat hij ons land besmeer, En 't olie dorsen leer, God zegen Jan ter Horst. 't Is wa jamer, det al dee oole dinge non vuurbiej zeent, zoat dee Pelmölle ook. Wat wes det toch eeh 'mooi Spil Vrooger. Woer vaakezinne. wiej der neet langs e'waandelt. Vuur 't hoes haj nen mooi'n hof met nen viever met viskes, en dan steunder zon mooi klaen molken, 't Is wa jamer. want 't vormen zo'n mooi geheel met de umgevege, vuural aj op de Veerbrugge steun en iej keek'n dan op de Pelmölle an. Ook 't kanaal is dichte maakt. Ees n'eesen aenne doar vuuran tot an 't Witte Brungske toen det stukke tot an n' Veer'nlaandsweg, en non vleen'n joar het leste gedeelte. Zo zeej leu, met de tied veraanderd als. Took'n wekke veerder Getjan. Volgens de samenstellers zou de meester titel doen vermoeden, dat hij het ambt van schoolmeester en/of koster daji wel het beroep van heelmeester of organist heeft uitge oefend. De familie Bordewijk heeft haar. naam waar schijnlijk ontleend aan het plaatsje Barde- wick, gelegen tussen Hamburg en Lüneburg. De schrijvers wijzen op de grote verschillen tussen de maatschappelijke posities van de le den van dit geslacht. In deze genealogie treft men de meest uiteenlopende beroepen aan: hoogleraar en landarbeider, advocaat en par ketvloerenlegger, departementsambtenaar en binnenschipper. Het boekje bevat gegevens over 454 Borde- wijks, waarvan welgeteld 101 Rijssen als ge boorteplaats hebben. Bij verschijning van de publikatie in 1946 waren nog 167 leden van dit geslacht in leven. In het register komen ook o.m. voor de Rijssense familienamen Aver- esch, Baan, Bouwhuis, Ten Hove, Kamphuis. Kappert, Koenderink, Kraijkes, Lamers, Lig- tenberg, Van de Maat, Nijland, Rozendom, Ter Steege, Willemink en Wolterink. In dit ar tikel wil ik volstaan met hier en daar een greep te doen uit de vele interessante infor maties, welke ons worden geboden. 1 Berdyna Bordewijk. gedoopt op 6 mei 1722 te Rijssen, dochter van Arent Bordewijk en Maria Harbers (uit Notter). was ge huwd met Robertus Koster. Beiden wer den begraven in de Nieuwe Kerk te Am sterdam. 2 Hendrik Bordewijk, gedoopt op 22 augus tus 1723 te Rijssen, trouwde op 21 mei 1752 te Rijswijk (Z-H.) met Pieternella Quant. Hij was tuinder van beroep. Op 11 september 1777 werd hij begraven in de Rijswijkse kerk. De hiervoor aan de na bestaanden gepresenteerde nota luidt als volgt: „Voor het maken van een kerke graf in de kerk voor den overleden Hendrik Borde wijk f 8. 0. 0 twee poosen luyens met beide klokken f 5. 0. 0 Voor het kleed f 3.16. 0 Voor de coster f 0.12. 0 Voor de grafmaker f 3. 0. 0 Het salaris van den begravenisbidder f 3.10. 0 Mantel, lampher en handschoene f 0.12. 0 Voor de mantels f 7. 0. 0 Verschooten en fooien f 1. 4. 0 som f 32.14. 0 Betaald aan sold voor de mantels f 6. 0. 8 De rekening gegeven aan Jan Bordewijk, de 16e September 1777 en C. Kwant, en de weduwe met haar zoontje mij kome bet.a- le 31 October 1777. Gaf 't zoontje 1 schel ling". 3 Cornelia Bordewijk. geboren op 4 oktober 174 te Den Haag en aldaar doodgeschoten op 5 november 1798. 4 Prof. mr. dr. Hugo Willem Constantijn Bordewijk, geboren op 15 december 1879 te Den Haag en op 4 januari 1939 overle den te Groningen. Hij was hoogleraar aan ADVERTENTIE de rijksuniversiteit in Groningen in de staat huishoudkunde en de statistiek. 5 Mr. Ferdinand Bordewijk, broer van nr. 4, is geboren op 10 oktober 1884 te Amster dam. Beroep: advocaat en letterkundige. 6 Ir. Johann Andreas Willem Alexander Bor dewijk, broer van nrs. 4 en 5, is geboren op 28 maart 1888 te Amsterdam. Hij was directeur van de gemeentelijke dienst van het bouw- en woningtoezicht te Hilversum. 7 Gerrit Bordewijk, geboren op 15 mei 1820 te Rotterdam, op 10 januari 1849 overleden DAGELIJKS VERKRIJGBAAR AAN DE ZAAL. AANVANG 8 UUR, DEUREN OPEN 7 UUR. Notaris F. van Schooten te Rijssen zal op dinsdagen, 5 maart 1968 bij inzet en 19 maart daarna bij toeslag, telkens 's avonds 7 uur in hotel Spekhorst, Wierdense- straat 26 te Rijssen, publiek verkopen a. voor de heer M Voortman, Baankamp 32 te Rijssen met schuur, erf en tuin a d. Baankamp 32 te Rijssen, groot 3.27 are. Vrij van huur en geheel ontruimd te aanvaarden 1 april 1968. Betaling koopsom voor of uiterlijk 1 april 1968. b. voor de heer J Schapink, J. ter Horst JHznstraat 8 te Rijssen met erf en tuin aan de J. ter HorstJHznstr. 8 te Rijs sen, groot 2.75 are, Vrij van huur en geheel ontruim'd te aanv. 2 dec. 1968 Betaling koopsom 1 nov. 1968. Bezichtiging van beide percelen op dinsdagen 27 fe bruari, 5, 12 en 19 maart a.s. telkens 's middags van 3 tot 4 uur. De kopers dienen zelf voor de vergunning van B. en W. tot ingebruikneming te zorgen. c. voor de fam. ten Bolscher, Hogepad 17 te Rijssen: gelegen nabij de Ligtenbergerdijk te Rijssen, groot 35.00 are. d. voor de Erven J. Voortman, Esstraat 29 te Rijssen: in de Veneslagen te Rijssen, groot 35.40 are. in de Plaagslagen te Rijssen, groot 20.10 are. in de Hagslagen te Rijssen, groot 8.10 are. e. voor de Erven J. Voortman en fam. Smalbrugge te Rijssen in het Ligtenbergerveld te Rijssen, groot 35.80 are. f. voor de heer D. J. Voortman, Baankamp 20 te Rijs sen: in de Hagga^rcjep „te Rijssen tussen Moddesteeg en spoorlijn, groot 5.20 are. De onder c, d, e en f vermelde percelen vrij van pacht en huur te aanv. bij betaling koopsom. Betaling koopsom men vóór of uiterlijk 30 april 1968. Inlichtingen ten kantore van de notaris. MERK MET WERELDREPUTATIE Almelo Ootmarsumsestr 32. Tel 3219 Deventer Kleine Overstr. 45. Tel 14815 Vrjjdag 23 februari Zaterdag 24 februari, 8 uur met Christopher Plummer - Claudlne Auger Romy Schneider Het grootse drievoudige verhaal van de avonturier die zijn land en de vijand bedroog. Toegang 14 jaar Woensdag 28 februari GEHEEL VERZORGD, MET INBEGRIP VAN DAGTOCHTEN 3 dagen langs de Éijn vanaf 4 dagen Luxemburg-Rijn vanaf 5 dagen Eifel-Ahrdal vanaf 6 dagen Harz vanaf 6 dagen Schwarzwald vanaf 7 dagen door 4 landen vanaf 7 dagen Tirol vanaf 7 dagen Beierse Alpen vanaf 10 dagen Tsjecho-Slowakije v.a. 10 dagen Salzburgerland vanaf 10 dagen Tirol vanaf 10 dagen Zwitserland vanaf 12 dagen Joegoslavië vanaf 13 dagen Praag-Wenen-Budapest vanaf f 460,— 14 dagen Riva - Venetië vanaf 373,— 14 dagen San Remo vanaf 458,— 14 dagen Costa Brava vanaf 376,— Alle inlichtingen: TELEFQON 2303 108,— 142,— 157.— 185,— f 197.— 219,— f 215.- 228,— 287,— 283, 286,— 292,— 339,— aan boord van Z.M. stoomschip van oor log „Merapi", zich bevindende ter hoogte van St. Helena. 8 Gerrit Bordewijk, neef van nr. 7, geboren op 26 september 1844 te Rotterdam, op 4 augustus 1880 overleden als passagier aan boord van het stoomschip Prins Hendrik" ter reede van Ambrizette (Zuid-westkust van Afrika). 9 Herman Bordewijk, geboren op 24 mei 1876 te Rijssen, kleermaker, overleed op 19 oktober 1939 te Grand Rapids in de Amerikaanse staat Michigan. 10 Gerrit Bordewijk, geboren op 21 januari 1799 te Rijssen, klerk ter secretarie aldaar. Natuurlijk de boom is een belangrijk on derdeel van het landschap waarvan de schil derkunst veelvoudig en dankbaar gebruik maakte. De heer Van Heivoort schrijft dan ook terecht, dat een landschap zonder bomen onbewoonbaar wordt. In het artikel wordt er nadrukkelijk op geattendeerd dat ons land een beter en minder winderig klimaat zou heb ben als er meer gebruik werd gemaakt van begroeiing, dat tevens de taak zou hebben om als filters te kunnen dienen, voor stof. roet en rook Bomen zijn hiervoor onmisbaar Ook ten behoeve van de recreatie zijn bomen onmisbaar. Niettegenstaande worden er toch regelma tig bomen gerooid, in verband met de we genbouw of andere belangrijke veranderingen. Het geniepige, vindt de schrijver, (jat telkens een paar bomen verdwijnen, wat in de eers te instantie nog nir' zo erg is, maar na ver loop van tijd alarmerend werkt. Een onder staand gedicht „Tien mooie bomen" getuigt er van. Tien mooie bomen stonden langs de wegen, Een werd er door de storm geknakt, toen stonden er nog negen. Negen mooie bomen stonden trouw op wacht, Een kabel moest daar in de grond, toen stonden er nog acht. Acht mooie bomen waren nog gebleven, Een auto ging wat uit de koers, toen stonden er nog zeven. Zeven mooie bomen stonden op de bres, de weg moest worden uitgebreid, toen stonden er nog zes. Zes mooie bomen stonden stram en stijf, de aardgasleiding lekte erg, toen stonden er nog vijf. Vijf mooie bómen strekten hun takken fier, er moest toen een riooltje door, toen stonden er nog vier. Vier mooie bomen vol levensenergie, de hoek moest worden afgerond, toen stonden er nog drie. Drie mooie bomen restten op de stee. één werd door schimmels aangetast, toen stonden er nog twee. Twee mooie bomen stonden kort bijeen. de jeugd heeft er een afgeschild, toen stond er nog maar een Een mooie boom, *t was zielig om te zien. maar er kwam een goede hovenier, die plantte er weer tien. overleed te Rijssen op 13 januari 1842. Hij was ongehuwd. 11 Arent Bordewijk, gedoopt op 24 januari 1790 te Rijssen, is als militair in 1812/13 tijdens de veldtocht van Napoleon in Rus land gesneuveld. 12 Johanna Bordewijk, geboren op 21 decem ber 1832 te Meppel, dochter van de Mep- pelse leerlooier Jan Bordewijk, is op 31 mei 1856 te Meppel getrouwd met Hendrikus ter Harmsel, geboren op 5 februari 1832 te Rijssen als zoon van Abraham ter Harm sel en Harmina ten Berge. Het echtpaar Ter Harmsel-Bordewijk dreef een grutters- zaak in Holten. De Meppelse tak Borde wijk behoort in hoofdzaak tot de gerefor meerde kerk. Hendrikus ter Harmsel werd in 1871 gekozen tot diaken van de gerefor meerde kerk in Holten. De leden van de andere takken zijn in het algemeen her vormd. Een gedeelte van één der Haagse takken is rooms-katholiek geworden. Ik hoop met dit artikel te hebben aange toond, dat Bordewijk met zijn takken in Ame rika, Amsterdam, Den Haag, Meppel, Rotter dam en Rijssen een belangwekkend geslacht is. Misschien zijn er in Rijssen nog wel per sonen, die een exemplaar van het besproken geslachtsregister bezitten. Het werd gedrukt bij het copieerbureau „Nederland", Mathes- serdijk 122a te Rotterdam. Hilversum. W. OTTEN ADVERTENTIE in de huid gezondheid en zuiverheid Eddie Chapman (Christopher Plummer) een jonge „gentleman-inbreker", ir leider van de „geiigniet-bende", die zijn naam ontleent aan de springstof geligniet. waarmee zij steeds werkt. Overigens bestaat deze .bende" maar uit twee man: Chapman zelf en zijn Eurazia- tische chauffeur. Na een nieuwe inbraak, die niet goed at- loopi voor Chapman tenminste besluit Eddie om een poosje uit te rusten op het aankomst, door de Engelse politie gearres teerd en gevangen geze't. Als enkele jaren la ter Wereldoorlog II uitbreekt zit Eddie op het eiland nog steeds achter de tralie». De Duit sers bezetten het eiland en Eddie zint op «en manier om uit zijn gevangenis te komen. Zijn voorstel aan de Duitse corr nandant opent hem tenslotte de deur van zijn cel. Eddie biedt zich aan als agent voor de Duitse geheime dienst, maar hij wordt niet zonder meer aan* gesteld. Zijn verleden wordt aan een ernstig onderzoek onderworpen. Enkele maanden later bevindt Eddie zich In een concentratiekamp in Frankrijk, waar hij met zijn gewone handigheid en listigheid kans ziet een jonge Franse gevangene, Paulette (Claudine Auger), het hof te maken en in de nacht tot haar door te dringen Bij zonsopgang wordt hij echter gesnapt. Eddie Chapman komt in handen van de Gestapo. Hij wordt voor een executle-peleton geplaatst en men hoort de schoten. Maar even daarna ziet men Eddie in een Mercedes rijden en hij ie- st in een krant: Eddie Chapman gefusilleerd na een ontvluch tingspoging". En naast Eddie zit een jonge vrouw, die men ,.De Gravin" (Romy Schnei der) noemt en twee Duitse officieren, Schnapps (Gert Fröbe) en Keiler (Harry Meyen). Eddie wordt naar het kasteel van de Gravin gebracht en daar wordt hij langzamerhand: Eram Graumann. speciaal agent van de Duit se Geheime Dienst. Aan Eddie's „opleiding" tot deze creatie wordt hoofdzakelijk gewerkt door kolonel Voir Grunen (Yul Brynner) en luitenant Schnapps. Maar de Gravin helpt ook mee met persoon lijke ideetjes. Eindelijk komt de eerste opdracht. Agent Graumann zal hoven Engeland per parachute worden afgeworpen Zijn taak is: de Vickers- vliegtuiefnhrioken op te blazen. In rui) hier voor ontvangt Chapman enige duizenden mar ken. Zodra Franz Graumsnn-Chapman zich óp Engelse bodem bevindt, gaat hij naar de naasthiizimde politiepost en zoekt daar snel '•ontact met M I S het 2e Bureau van de Brit se Geheime Dienst Niet zonder moeilijkheden kriigt hij één der kopstukken (Trevor Ho ward) te spreken Zoals hij dat ook bij de Duitsers deed. stelt hij de Engelsen een trans actie voor. Hij wil hen gedurende de oorlog blijven helpen als zij hem zijn resterende 10 iaren gevangenisstraf kwijtschelden. De En gelsen accepteren. Eddie zal 10 000 pond ont vangen en in vrijheid blijven. (Vrijdag 23 en woensdag 28 februari geen filmvoorstelling).

Erfgoed Rijssen-Holten

Weekblad voor Rijssen | 1968 | | pagina 2