LOESJE HAMEL IN ZIJN KIELZOG....
Reizen met een snelheid van
10 eeuwen per uur
Duitse textielindustrie
voor nieuwe taken
HARDE CONCURRENTIE
Vrijdag 3 september 1965
WEEKBLAD VOOR RIJSSEN
Pagina 5
BANG
Superstelsel
Toen JAN CREMER nog een volslagen onbekend en onbemind
personage was, die alleen maar opviel door zijn grove en humorloze
taal, ontmoette de schrijver van dit artikel, Wilko Bergmans hem op
het paradijselijke eilandje in de Middellandse Zee, Ibiza Hij verbleei
daar enkele jaren geleden met een grote herdershond en zijn meisje
Hester, met wie hij nadien is getrouwd en die drie kinderen van hen
groot brengt.
Ook toen was Jan een grote bluffer en hij was „gek" op het contao
met verslaggevers. „Ik wil in het nieuws! Hoe, dat kan me niet sche
len schrijf maar dat ik een schoft, een niksnut, een vuile commu
nist ben! Voor mijn part pen je neer, dat ik fascist ben als je maar
wat schrijft! Ja, ik rook marihuana, daar in mijn tuintje heb ik zelfs
een aanplant van verdovende kruiden
Jan Cremer werd naar ik later vernam van Ibiza verwijderd door
de Spaanse politie.
Op school leerden we de indeling der geschiedenis in tijdperken,
die begon met de prehistorie. Vervolgens de oude geschiedenis; de
Middeleeuwen; de nieuwe geschiedenis, die begint met de ontdekking
van Amerika en dan onze tijd; de nieuwste geschiedenis, die de ene
leraar laat beginnen bij de revolutie van 1848, de andere bij de eerste
wereldoorlog. Deze indeling van de geschiedenis is een indeling van
de tijd! En wel die tijd waarin de mens aanwijsbaar aanwezig is ge
weest. Wie wel eens over de tijd heeft nagedacht moet het op de
duur zijn gaan duizelen. Maai voor we een spel met de tijd en de
geschiedenis spelen is het toch wel noodzakelijk om over de tijd iets
meer te vertellen.
KWETSBAAR
LOESJE HAMEL
MENSEN BUIGEN
Geen maatstaf
Jan-de charIatan-Crer"er:
„vreten in Hilton"
weinig tiid voor.De ooen moet ge
teld worden en dat 15 een belangriike
zaak Loesie Hester en al die an
deren tellen graag mee' snoeft hij,
terwijl hii voor de variatie zijn smo
king aantrekt en tientallen minuten voor
de spiegel zijn voordeligste gezicht be
studeert.
In de hoek van de suite staat een
oiek-up naast wat vreemdsoortige oop-
oen Jan zet een nieuw plaatie op en
danst door de kamer. Het „beest Jan",
zoals hij zichzelf eertilds op Ibiza bij
voorkeur noemde, is nu gentleman Jan
geworden Nonchalant speelt hij met
het namaakpistooltie In ziin handen.
Maar ik zie aan ziin feltse schuwe
ogen dat hii in feite een lafaard Is!
Eén. die verschrikkeliik bang is voor
politie en dood
Hii speelt hel spelletie in ziin roze
pak en spitse schoenen. Jan Cremei
acteerd in een glanzende smoking en
hij lacht in ziin vuist omdat hii de we
reld heeft beet gehad met zijn leugens
en verzinsels in het vunzige pamflet
dat „Ik Jan Cremer" heet
Of Jan Cremer in de VS net zo'n
succes zal hebben? Of ziin afwezigheid
lang rust tn Nederland zal geven? En
zal ziin tweede boek net zo'n succes
worden als zijn eerste? Wie zal hel
zeggen? Wie....?? Het publiek....
wij!!!
Wilko Bergmans.
Hef .beest" Jan Cremer samen
mei zijn vuuv Hester en twee
van hun kinderen.
Onderzoekingen hebben aangetoond,
dat ons sterrenstelsel een onderdeel
is van het melkwegstelsel, dat met ve
le andere soortgelijke stelsels een su
perstelsel vormt. Alleen al het zichtbare
gedeelte van het heelal tot afstanden
van 2 tot 4 miljard lichtjaren bestaal
uit 100 tot meer dan 1000 van derge
lijke supersterrenstelsels!
Kan een eenvoudig mens zich dan
nog afvragen wat tijd is? Misschiei
wel! Indien we een spel met de tijd
gaan spelen!
Er is berekend, dat het heelal ca
10 miljard jaren geleden zijn bestaande
vorm kreeg. De leeftijd van de aardt
kunnen we stellen op 1200 miljoen
jaar. Het leven op aarde is zo'n 540
miljoen jaar geleden begonnen Laten
we zeggen, in verband met ons tijdspe!
dat de oermens op aarde verscheen
precies 8 760.000 iaai geleden Waai
we nu vanauit gaan is dat deze 8.760
000 jaren leven op aarde gelijk zijn aan
1 jaar van 365 dagen Dan kan het spe
beginnen
Het eerste voorkomen van planten
en dierenleven ligt ruim 62 jaren
voor ons jaar uit dit spel. De amfibieën
verschijnen ca 40 jaren en de eerste
reptielen ca. 30 jaren daarvoor. In het
begin van ons jaar gebeurt er niets,
alleen de oermens tracht zich in stand
te houden tegen het soms barre
klimaat. tegen enorme zoogdieren
waaronder de mammoetholifanten, sa
bel tandtijgers en andere verschrikke
lijke dieren van uitzonderlijk formaat.
Als de eerste ijstijd plaats vindt is
het al St. Nicolaas. de avond van
de 5e december. De tweede ijstijd is
er tussen 12 december, 22.00 uur en
14 december, 21.00 uur. De vierde en
laatste duurt van 27 december 22.00
uur tot 31 december 14.00 uur
Omstreeks de Kerstdagen ligt het
leven van de Neanderthaler, één van
de type oermensen op aarde, die in de
grotten o.a. van Zuid Frankrijk ons
zijn prachtige muurschilderingen na
liet.
In de tijd van 31 december, die laat
ste dag van ons jaar, waar we voor de
rest van dit verhaal bij zullen blijven,
en wel al om HALF ZES IN DE AVOND
worden de dode mensen begraven in
bouwsels van grote stenen; ze maken
gehruik van bronzen en koperen ge
reedschappen; er is veeteelt en land
bouw en er wordt handel gedreven.
Omstreeks 6-30 uur komt de wereldge
schiedenis in 't Oude Oosten op gang
met de ontginning van de Nijldelta, die
leidt tot 't hoog culturele Rijk de Egyp-
tenaren. 'n gecentraliseerde ambtena
ren staat. Om 4 min. over half 8 wordt
de eerste pyramide, de getrapte van
Sakkara gebouwd. Het is 9 uur 4 min
in de avond als de Joden onder leiding
van Mozes uit Egypte naar het Beloof
de Land trekken.
Zeven minuten voor half tie
als Nebukadnezar de stad leruzalem
verwoest en het Joodse volk wegvoert
in Babylonische ballingschap, terwijl
in Griekenland de cultus van Delphi
zijn intrede doet met de eisen tot rein
heid en de orakeluitspraken beginnen.
Het Griekse tijdperk van Perikles,
dat om 21.35 uur begint is na één mi
nuut al weer verleden tijd. Zestien se
conden na 22.00 uur begint de Romein
se keizertijd en wordt Egypte een Ro
meinse provincie Om 22 uur 3 min en
16 sec wordt Jezus Christus te Bethle
hem geboren en het is 22.25 uut als
de volksverhuizingen beginnen en daar
mee de onderdang aan het machtige
Romeinse Rijk aankondigen, dat om
21.17 uur was gesticht. Karei de Grote
stichter van 't Frankische rijk krijgt v.
zijn regeringsperiode drie minuten; hij
sterft om 9 min. voor 11! Om 23.08 u.
begint de eerste van de zeven kruis
tochten naar het Heilige Land. Om 23.28
uur verjaagt Jeane d'Arc 't Engelse la
ger en ruim 10 sec. later sterft zij op
de brandstapel, na een onrechtvaardig
proces
De nieuwe geschiedenis begint om 23.32
uur, 3 minuten en 50 seconden na
de dood van Jeanne d'Arc met de ont
dekking van Amerika door Chr. Colum
bus en om 23.36 uur begint de Tachtig
Jarige oorlog, die precies 4 minuten
en 48 seconden in beslag neemt.
Om 23.57 uur van de laatste dag van
ons jaar begint de Eerste Wereldoor
log, die na 15 seconden voorbij is, maar
de vrede is bijna onmeetbaar! Om 23.58
uur begint de Tweede Wereldoorlog, die
na 20 seconden is afgelopen.
Er rest ons dam nog één minuut en
37 seconden tot middernacht. Dan be
gint een nieuw jaar, voor ons in de
„langzame" tijd en voor onze 1 jaar
durende kosmische kalender, waar we
doorheen raasden met een snelheid
van 10 eeuwen per uur! Het spel is uit
en wat is tijd?
Een bijzondere klok waarin een me
chanisch uurwerk van verfijnde en we
tenschappelijk verantwoorde construc
tie het verloop van de tijd aangeeft
doch tevens de loop der sterrenstel
sels aanwijst en hun plaats ten opzicht
van elkaar.
Duidelijk onderschijdt men de kink fee-
tijd van 2 x 12 uren, de diere nte-
kens, de aarde in het midden en de 12
maanden van het jaar.
over een zaak veel wordt geschreven
wil het grote publiek het naadje van
de kous weten en daarom rent Cre-
mer's boek naar de kwart miljoen!
„Buiten staat mijn witte Mercedes
Vertel het ze maar. ie lezers! Ik rii
als een prins door Amsterdam. Vroeger
kon ik nog geen tramkaartje betalen.
Ik lach ze allemaal uit!! Zelf de be
lastingen Wist ie dat ik drie en der
tig „rood" (33 mille) aan inkomsten
belasting heb moeten betalen Heb ik
niet betaald hoor! Maar iullie. die miin
boek hebben gekocht omdat ze het moe
ten kopen, omdat ze de vuiligheid wil
len lezen, die ik heb geschreven Ha
hal!"
Jan Cremer nipt voorzichtig aan de
grote bokaal en gaat gedwee in een hou
ding liggen als ik de camera on hen-
richt
„Aan de ene kant ben ik een aar
dige iongen en aan de andere kant
een schoft! Ja. Jantje Cremer kent
zichzelf wel Ik laat het geld rollen om
er nieuwe duiten mee te veroveren!
Slim hè?! Miin tweede boek is bijna
klaar. Koop een Cadillac met rode voe
ring.. ha. de meiden zijn er gek op
Of ik nog schilderia zeker", stottert
Jan van enthousiasme „Nu heb ik er
De jonge zakenman, op 25-jarige leef
tijd wei één van de jongste leden van
de directie van een Duitse onderne
ming, glimlacht vergenoegd voor zich
heen. Zijn onderneming, een textiel-
concern in het zuiden van de Duitse
Bondsrepubliek, dat tot de zes groot
ste bedrijven in deze branche in het
land telt, is zojuist wat economische
kracht betreft aanzienlijk gegroeid. Een
nieuwe dochtermaatschappij behoort
van nu af tot de wijdvertakte textiel-
groep, die nu met een kapitaal van
meer dan 20 miljoen mark. langzaam
op de internationale markt een rol
begint te spelen.
Nog dit jaar zal een totale omzet
van rond 140 miljoen mark te ver
wachten zijn, en het is wel zeker dat
men al binnenkort met het belang van
financieel sterke handelspartners in het
buitenland rekening moet houden. Men
vreesde bij deze firma de concurren
tie niet, en om zoveel optimisme
in zekere zin te rechtvaardigen, be
gon de jonge industrieel zijn gasten de
geschiedenis van zijn grootvader te ver
tellen, de waardige stichter van het
bedrijf, die juist 70 jaa> geleden in 1895
de eerste steen voor de huidige welstand
ners, met een weefstoel, die in de kelder
gelegd had. in een dorp van 800 inwo-
stond en bij petroleumlicht met hand-
Enige tijd geleden zag ik „Ik. Jan
remer" terug. Zetelend als een vorst
p een troon, in een gedempt verlich-
e suite van het Hilton Hotel aan de
Apollolaan te Amsterdam. Hij droeg
een roze kostuum „kost even acht-
aonderd gulden" - met vuurrode voering
en zijn haar was met peroxyde gebleekt
Van de nonchalante knul op Ibiza, die
nauwelijks te eten had en die er uitzag
als een zwerver, was niet veel meer
over. Cremer was in goeie doen geraakt
door zijn geruchtmakend boek, dat door
velen gelaakt, maar door nog veel
meer mensen wordt gelezen. „Ik Jan
Cremer" heeft bijna een kwart miljoen
exemplaren bereikt en de auteur is
een rijk man geworden. Rijk.in de
zin van veel show, gekletter met cij
fers, gerinkel met champagneglazen, ge
goochel met bankbiljetten, die achte
loos uit broekzak en bureaulade wor
den getrokken.
In het „kloffie van achtmeijer", om
het in zijn eigen woorden te zeggen,
liep Jan Cremer over het zachtgroene
tapijt van zijn voorlopige tehuis, dat hij
had verruild voor een bouwvallige bo
venverdieping in de Jordaan.
De koning van het Vieze Woord, de
meester met de vunzige pen was zich
welbewust van zijn kwetsbare popula
riteit! Hij scheen de man in bonus en
met het air van een bon Viant belde
hij de hotel-keuken en bestelde een rits
dranken en „wat te vreten, als het maar
lekker is!" „Man,.ik ben voor de vier
de keer vader geworden. Hester ligt
in het ziekenhuis. Het is een zoon! Ik
ben nu zes en twintig jaar en heb dus
wel mijn best gedaan om de overbe
volking van Nederland wat te bevor
deren. De jongen heet Clifford Caleb
en ik heb net kaarten rondgestuurd,
waarin ik mijn vrienden en vijanden
vertel dat vader en moeder in goede
welstand verkeren." In zijn ijver om
zijn nieuw verworven schatten allemaal
aan mij te tonen, valt Jan Cremer
over zijn eigen woorden. Hij stottert
van trots wanneer hij zegt: „Hoe vind
je mijn nieuwe smoking, ook rood
gevoerd, kost acht meijer. Ik heb wel
drie van zulke pakken. Ha, daar is de
ober! Geef het bonnetje maar hier.
Zo, dat is getekend. Neeinschen
ken doe ik zelf!"
Cremer drinkt cognac met drie ster
ren en wanneer hij ongegeneerd ach
terover leunt op de zachtverende so
fa, zegt hij: „Ik heb een Amerikaanse
vlag in deze kamer opgehangen omdat
ik binnenkort voor de tweede keer naar
New York vlieg om de contracten voor
de Ik Jan Cremer-film te gaan tekenen.
Wist je dat mijn boek in vijftien lan
den uitkomt en dat drie regisseurs
werken aan het scenario van mijn le
vensverhaal
Opeens gaat de deur van de suite
open. Een lang donker meisje trip
pelt op hoge hakjes binnen en omhelst
Cremer innig. Het is een bekend Am
sterdams fotomodel, Loesje Hamel, die
in de schaduw van de geweldenaar
leeft en waarover de gruchten de ronde
doen, dat zij zijn tweede echtgenote
zal worden.
Met een revolver-aansteker ont
brandt Ik Jan Cremer een sigaret voor
snoesje Loesje en gaat overstoorbaar
verder: „Ik was vroeger arm. Met mijn
moeder in Enschede heb ik heel wat ar
moede doorgemaakt, maar ik wist,
dat is eens rijk zou worden en dat ik
alle rottigheid van mij af zou schud
kracht bediend moest worden.
Zoveel zakelijk succes valt echter
lang niet de hele Duitse textielindus
trie ten deel, waarvan het beeld op
het ogenblik door sterke contrasten
beheerst wordt. Gaat men de histo
rische ontwikkeling na dan blijkt, dat
het een branche van kleine en mid
delgrote familiebedrijven is. Ook thans
nog werken er maar in 5 procent van
de meer dan 4.000 ondernemingen meer
dan 500 arbeiders, het aantal firma's
met een iaaromzet van meer dan 100
mihoen Dmark ligt onder de tien. Met
bijna 600.000 werknemers is zij echter
ook de verreweg grootste branche van
de Duitse consumptiegoederenindustrie
Samen met de zeer nauw me;
haar verwante kledingindustrie neemt
zij echter ook de verreweg grootste bran
che van de Duitse consumptiegoederen
industrie. Samen met de zeer nauw
met haar verwante kledingindustrie nee
zij gemeten naar het aantal werk
nemers, naar de bouw van machines
in de gehele industrie de tweede plaats
in. Deze voor de Duitse economie dus
zeer belangrijke bedrijfstak, die voor
de eerste en ook nne tussen de beide
wereldoorlogen veel exporteerde en aan
zienlijke winsten op de uitvoer maak
te, bevindt zich thans in een nieuwe
duitse textielindustrie
De wetenschap, die bij haar onderzoe
kingen in 't heelal te maken kreeg met
duizelingwekkende afstanden en ont
zaglijke snelheden had geen objectieve
maatstaf, o.a. omdat alles in beweging
is! Met de publikatie in 1916 van de al
gemene relativiteitstheorie van prof.
Albert Einstein kon verder worden ge
werkt, wat tevens tot de veronder
stelling leidde, dat de uitdijende bewe
ging van het heelal gekromd is; ergo
de ruimte is gekromd. Beweging op
zichzelf bestaat niet. alleen ten opzichte
van iets anders. Twee treinen, die naast
elkaar even snel rijden in dezelfde
richting staan ten opzichte van elkaar
stil, niet ten opzichte van een koe in het
weiland ernaast. De zeer grote snel
heden, waarmee veranderingen in de
kosmos (en ook in de microkosmos van
het atoom) plaatsvinden kunnen slechts
berekend worden rekening houdend
met de betrekkelijkheid (relativiteit)
van die snelheden t.o.v. elkaar. Een
ruimtelijke afstand wordt gemeten in
tijdseenheden. Hierbij wordt uitgegaan
van de constante snelheid van 't licht,
die 300.000 km per sec. in 't luchtle
dige bedraagt. Een lichtjaar is dan te
berekenen in: aantal sec per jaar x
300000 km Zo wordt de afstand zon
aarde door het licht afgelegd in 1 uur.
23 minuten en 7 seconden; de afstand
is dan 149.600.000 km.
Ik Jan Cremer-zêlf en de actrice
Loes Hamel op een z.g. sensa
tionele foto. Deze belachelijke pose
is een bewijs van de grote puber,
die de geblondeerde Jan Cremer is.
den! Dat is mi.i gelukt! Ik zal miljo
nair worden dat bezweer ik je.
Het ruimteschip van de toekomst op
weg naar de planeet Mercurius. Op de
achtergrond de miljoenen melkweg
stelsels, die met ontzettende snelheid
rondwentelen en zich daarbij boven
dien van elkaar verwijderen.
ontdekt, dat het heelal uitzet met een
snelheid, die toeneemt, n.l. per miljoen
lichtjaren met ca. 25 km. per seconde
Dat wil dus zeggen, dat alle hemel
lichamen zich van elkaar verwijde
ren, de ruimte in! Tevens gaat de mo
derne wetenschap bij haar onderzoekin
gen ervan uit dat ruimte en tijd gelijkt
waarden van eenzelfde orde zijn.
Tijd en plaats doet de dief stelen...
zegt het spreekwoord. Alles neemt
op een bepaald ogenblik (in de tijd)
een bepaalde plaats (in de ruimte)
in en is dan waarneembaar. Omdat
tijd zich in één en dezelfde richting
verplaatst, wordt de toekomst uitein
delijk verleden. Men kan de tijd voor
stellen als 'n lijn met punten van ogen
blikken. Tijdstudie hangt dus samen
met bewegingsstudie. Op dit idee geba
seerd schreef de Engelsman H. G. Wells
al in 1895 een novelle, „De tijdmachi
ne" (vert. Prismareeks no. 427), waar
in een fantasierijke jongeman een voer
tuig construeert, waarmee hij in de
tijd kan reizen; achteruit, terug tot
voor zijn geboorte en vooruit tot voor
bij onze eeuw.
Dat hij met het schrijven van het
ik-boek, die vermeende status bereikt,
interesseert Jan Cremer niet. Geld.,
poen. eer of oneer, bekendheid, berucht
heid, beroemdheiddat zijn de za
ken die hem wat doen. De mensen bui
gen, omdat hij met klatergoud smijt;
de mensen omringen hem, omdat hij ge
makkelijk een drankje weggeeft, maar
de mensen hebben het duivelse spel van
deze knaap niet door. Hij is er alleen
maar op uit populariteit te verwer
ven en op te vallen en hij is de beste
public relations man van Jan Cremer:
zelf!
De komedie, die hij in het Hilton Hotel
opvoerde was zo geraffineerd, en door
dacht, dat hij er zelf in geloofde. Cre
mer is géén dronkaard.., géén straffe
strootjesroker..; géén roulettespeler..!
Hij is meer een burgermannetje, die
de instinkten van de mens weet te be
spelen en de goedgemeente de indruk
wil geven, dat hij een gemene schoft,
een liederlijke vrouwendief. een ver
slaafde aan verdovende middelen is
NeeJan Cremer is alleen maar
een duitendief, die als de dood voor de
justitie is en die zich verschuilt ach
ter zijn uitgever. Jan Cremer met zijn
oerdegelijke voornaam heeft Holland
op stelten gezet en hoe meer tumult,
hoe meer herrie er over het vieze ge
schrift is, hoe beter. Dat is gewoon een
weluitgedachte techniek. Wanneer er
Om te beginnen is tijd de voortdurende
beweging van heden naar toekomst.
Een persoon, die in een bepaalde tijd
leeft en daarin mededeling doet over
een zeker gedeelte van die tijd is ovei
die tijdseenheid onzeker. Een objec
tieve, dus onpersoonlijke maatstaf b.v
een mechanische klok, die de dag in
gelijke partjes van uren, minuten en
seconden verdeelt. De tijdsduur van een
dag wordt bepaald door de aswenteling
van de aarde.
Sinds Nicolaus Copernicus" studie over
het heelal (gereed in 1530 gepubli
ceerd in 1543 en van 1616-1759 op de
index) is niet de aarde, maar de zon
het middelpunt van ons draaiend zon
nestelsel en draait de aarde om zijn
as met een snelheid (aan de eve
naar) van 464 km. per seconde. Voor
de tijdsindeling van dag en nacht maakt
het niet erg veel uit of zon nu z.g. in
de zee zakt of dat de aarde draait,
op welke wijze steeds een ander ge
deelte door de zon kan worden be
licht. Maar voor een verdere studie
blijkt een zon, die in de zee zakt een
onhoudbare gedachte.
De tijd heeft vleugels maar toom noch
teugels.
Sinds deze eeuw heeft de wetenschap
