Sanatorium Hellendoorn verzorgt thans ook GESTOORDE bejaarden Bazuinen om Jericho I In het oor voltrekken zich elektrische processen Wielercomite s gaan samenwerken BEJAARDENPAVILJOEN „KRÖNN ENZOMMER" JN GEBRUIK een van die leuke Met microfoon en condensator Ihr. Barnaart sprak over klassieke muziek V.V. ..EXCELSIOR" Leussink en Wold zorgden voor de zege Nonchalant spelend Excelsior kwam na rust goed op dreef een van die leuke een van die leuke speldjes^ een van die leuke speldjes, 5 mei. Maak er een feest van IS Woensdag 28 april 1965 WEEKBLAD VOOR RIJSSEN Pagina 5 T.B.C. op aftocht OPSTELWEDSTRIJD Elke 14 dagen een ander speldje 0 bij Van der Plaats thee! Nog meer plannen Wandelgang Onrustige Zenuwen? Herboren elftal Hattrick Wij mogen het zeker een gunstig teken van de na oorlogse tijd noemen dat de zorg voor de bejaarden allerwege in het centrum van de belangstelling is komen te staan. Verschillende voorbeelden ook in eigen om geving - zouden hiervan te noemen zijn. Overal in den lande verrezen bejaardentehuizen. De sociale verzorging werd ter hand genomen of kwam op een hoger plan te staan, kortom in vele opzichten werd er baanbrekend werk verricht, hetgeen reeds duizenden bejaarden ten Nu het aantal t.b.c.-patiënten de laatste jaren gemiddeld met 10 pet per jaar terug loopt, na een hoge piek in 1963, heeft het be stuur van het sanatorium te Hellendoorn te kampen met een exploitatietekort. Reeds van af 1 april 1961 is men bezig, om deze tekorten op te vangen, door intensieve besprekingen te voeren over een ander verplegingsobject, n.l. de zorg voor bejaarden, in het bijzonder voor geestelijk gestoorde bejaarden, nadat Dr. van Hearingen, de geneesheer-directeur van het Sanatorium enige bezoeken had afge legd aan stichtingen van gelijke strekking, ging in mei 1962 de bouwaanvrage in zee. In mei 1964 werd de bouwvergunning ontvangen en meteen met de verbouw van het bestaande pand n.l. het hoofdgebouw begonnen. De bouw werd in drie fasen uitgevoerd, waarvan de eerste fase reeds klaar is, met de tweede fase is men reeds begonnen terwijl men het vol gende voorjaar het gehele project hoopt klaar te krijgen. Dan hoopt men tevens de beschik king te hebben over 110 bedden. In oktober 1964 werden de eerste bejaarden opgenomen, thans zijn er 49. De gewone dagelijkse verzorging is in han den van leerling-ziekenverzorgsters, daar leer ling-verpleegsters voor dit doel moeilijk zijn te krijgen. In het hoofdgebouw zijn de dag- en nacht verblijven en een ontspanningslokaal onderge bracht. Via een afgesloten wandelgang door de tuin kan men de eetzaal bereiken, die ook van uit het hoofdgebouw is te bereiken. De bejaarden die hier voor plaatsing in aan merking komen, op advies van de Soc. Psy chiatrische dienst, zijn thuis niet te handha ven, ook al omdat zij naast enige ruimte ook extra verzorging nodig hebben. Krönnenzommer zoals het bejaardenpavil joen karakteristiek is genoemd, betekent „la te zomer", en wie deze naam zegt, denkt on getwijfeld aan de bekende Hellendoornse dich teres Johanna van Buren, die in 1962 op 80- jarige leeftijd overleed. In een van haar ge dichtenbundels, die de naam Krönnenzommer draagt, staan tal van juweeltjes van haar dicht kunst vermeld. goede gekomen is. Voor één groep waren er echter nog wensen overgebleven. En dat waren die bejaarden die misschien fysiek nog niet eens zoveel zorg zouden be hoeven doch psychisch in gebreke geraakt zijn en daarom meer dan gewone verzorging behoeven. Deze groep is in het sanatorium te Hellendoorn - in het nieuwe pavil joen opgenomen en geniet daar alles wat qua speciale zorg en medisch toezicht gewenst is. In verband met de vragen naar toegangsbe wijzen voor het openluchtspel „Bazuinen om Jericho" heeft de Oranjevereniging besloten vanaf maandag 3 mei a.s. kaarten in voor verkoop beschikbaar te stellen bij de volgende adressen: J. Th. Gijsbers, Enterstraat 10 (V.V.V.). Boekhandel Velner Rozengaarde 8. J. Schreurs sigarenkiosk Schild. Iedereen zal kunnen begrijpen, dat niet on beperkt kan worden doorgegaan met plaats bewijzen te verkopen. Er kan geen kaart méér worden verkocht, dan er zitplaatsen aanwezig zijn. Het is daarom aan te raden, kaarten in voor verkoop te halen om eventuele teleurstelling aan het park op de voorstellingsavond te voorkomen. Indien het aantal beschikbare kaarten voor het .spel zijn verkocht, wordt ver dere verkoop van kaarten stopgezet tot na af loop van het spel (vuurwerk). Tijdens het spel wordt het park afgesloten. Reservering van plaatsen zal, zeer beperkt, alleen geschieden voor genodigden, zodat diegenen, die het eerst komen, de beste plaatsen kunnen inne men. De opstelwedstrijd is een grandioos succes geworden. De eindjury heeft een zeer moei lijke taak en is nog niet gereed met de uit slag; zij hoopt evenwel nog vóór Koninginne dag de prijzen bekend te kunnen maken. Advertentie VAN BEK J'IAAIS XHEK-npmeAfand.'t Het paviljoen is ingericht naar het voorbeeld van een dergelijk gebouw in Noord-Bergum in Friesland, genaamd „Nieuw Toutenburg", dat 170 bedden telt. Men verwacht dat in Overijssel t.z.t. nog 'n tweetal van deze inrichtingen zullen komen, in verband met de toenemende belangstelling hiervoor. De kosten voor dit gebouw bedragen p.l.m. 10.000 per bed, dank zij het feit dat een verbouwing van het bestaande kon plaats vin den. Bij nieuwbouw waren de kosten op p.l.m. f 70.000 per bed gekomen. De tekorten op de verpleging in de afgelo pen jaren bedroegen p.l.m. 100.000.-. Desondanks heeft hèt bestuur nog diverse wensen en plannen voor de toekomst, o.a. de bouw van een nieuw zusterhuis van 80 bedden, een nieuw kantoor en magazijnruim te, terwijl ook de besti-ating van deze besloten gemeenschap dringend nodig is. Gelukkig weet het bestuur zich gedragen door een zeer grote gemeenschap, en als men steun nodig heeft, komt dat dan ook steeds wel tot uitdrukking en wordt aan de oproep om het sanatorium ook geldelijk bij te staan, steeds weer gehoor gegeven. Advertentie V\N IIIK Pillis ill IJL opicekkend: Deze bejaarden kunnen, indien zij dit wen sen, op eenvoudige wijze worden bezig gehou den door het verrichten van lichte bezighe den. Via een wandelgang, in een lusvorm ge bouwd, kunnen zij een wandeling maken, ter wijl men in de tuin binnenkort een volière hoopt te plaatsen, die eveneens voor ver strooiing zal zorgen. Voor de bezoekuren zijn er op diverse plaat sen aardige zithoekjes waar men rustig kan gaan zitten en praten. Ook bestaat de moge lijkheid dat deze bejaarden, indien zij een beetje tot rust zijn gekomen, wel eens een dag naar huis kunnen gaan. Advertentie fc Bilt PM,Uf> JH1E opicekkend! Jhr. A. A. Barnaart hield een lezing over klassieke muziek voor de Ned. Ver. v. Huis vrouwen afd. Rijssen. Het programma stond in het teken van de „Romantiek" Niet het verstand, niet de voor geschreven vormen zijn belangrijk, maar het gevoel! De heer Barnaart haalde „Rousseau" aan, die de theorie verkondigde: „Ga terug naar de natuur wees eenvoudig, leef eenvou dig en word gezond! Schrijvers, componisten fen sölülders gaven in die tijd aan hun werken eën fomantisch tintje. Dromen naar voorbije tijden, Volksmuziek Reizen of de wildernis in. Soms werd men zelfs sentimenteel! Zo ontstonden de drie Liebestraume van Liszt, geïnspireerd door gedichten van Uhlang en Freihgrath, waarvan de derde de bekend- Van de door de lagere Excelsior elftallen za terdag te spelen wedstrijden, gingen er slechts twee door. Excelsior C bleef ongeslagen en won op eigen terrein met ruim verschil 7-1 van Twente B uit Goor. Excelsior E kreeg haar eerste nederlaag te slikken en verloor thuis met 5-0 van SOS b uit Hellendoorn. Het programma voor a.s. zaterdag is voor de Rood-Witte elftallen als volgt vastgesteld. Excelsior 2 gaat naar Wierden en ontmoet daar S.V.Z.W. 2. Excelsior 3 en 4 spelen thuis. Excelsior krijgt bezoek van het Almelose ON 3. terwijl Excelsior 4 SVVN 3 ontvangt. De A-junioren brengen een bezoek aan Hol ten A wat altijd een lastige tegenstander is op eigen terrein, 't B-elftal treedt als gastheer op van Enter Vooruit A en zal zeker proberen revanche te nemen voor de in Enter geleden 2il nederlaag. Excelsior D ontmoet in Nij- verdal de C-junioren van de Zweef, terwijl de E-junioren bij plaatsgenote R.V. b te gast gaan. ste. Hier is met recht sprake van een muziek- belevenis. 2. Wals uit Serenade op. 48. (Tsjaikowsky). Deze componist is de grote mcfodicus onder zijn tijdgenoten. Het werk staat helemaal in majeur, ofschoon hijzelf een cynicus was. Ook dit werk moet met gevoel benaderd worden. De heer Barnaart had wel een bijzondere plaat, nl. een uitvoering van het concertge bouworkest o.l v. Prof. Dr. W. Mengelberg, die het orkest zo'n bijzondere klankkleur wist te geven. 3. Piet Hein Rhapsodie (van Anrooy) Een pittig stukje muziek. Een fantasie op het va derlandse lied uit de bekende zangbundel „Kun je nog zingen, zing dan mee". 4. Peer Gynt Suite (Grieg). Grieg was een typische Noorse componist, die de uitnodiging krijgt voor Ibsen's toneelstuk, de muziek te componeren. Dit werk moet suggestief zijn, moet de dramatische spanning vergroten. De „Morgenstimmung" is een mooie pasto rale. „Anitra's" dans een walsritme. Tenslot te werd de Symfonie in c. (Bizet) beluisterd. De presidente mevrouw Thomassen-van de Wildt dankte de heer Barnaart voor het beleven van deze muziekwerken. Advertentie Mijnhardt's Zenuwtabletton Tijdens het horen voltrekken zich elektri sche processen in het oor. Niet alleen in de ge hoorzenuw, maar ook in het slakkenhuis, een belangrijk deel van het binnen-oor. Wanneer men een radioaansluit aan dit deel van het oor van een proefdier dan kan men het als I microfoon gebruiken. Muziek en taal worden uitstekend overgebracht. (Het dier hoort er niets van, want tijdens de proef is het onder narcose). Kennelijk verandert de coglia de mechanische prikkels van de geluidsgolven, in elektrische golven. Het eigenlijke hooror- gaan in het slakkenhuis is het orgaan van Corti. Daarin zijn de zintuigcellen op een ba- salmenbraan bevestigd. Zij dragen van boven haartjes die aan dekmembraan zijn gehecht. Wanneer de basalmembranen onder de invloed van geluidsgolven gaan trillen, worden deze haartjes op het ritme van de geluidsfrekwen- tie omgebogen. De zintuigcellen produceren bio-elektrische potentialen, zogenoemde micro foonpotentialen. Soortgelijke elektrische impul sen gaan langs de gehoorzenuw naar de her senschors, waar het „horen" bewust wordt. Volgens een recent onderzoek van profes sor Dr. S. Rauch uit Dusseldorp zijn ook de membranen van het slakkenhuis rechtstreeks bij de elektrische processen betrokken. Over de wijze waarop de coglia de diverse geluiden onderscheidt en afzonderlijk doorgeeft, bestaat nog geen volledige zekerheid Ten aanzien van de geluidsdoorgave bestaan in de geneeskunde zeker wel drie theorieën. De klassieke - een voudige - theorie is, dat van de basalmen- braan uitgaande dwarsvezels als resonatoren dienst doen - de korte voor de hoge en lange voor de lage tonen. Daarvan is men vandaag al bijna overal afgestapt. Weliswaar lijkt het er op, dat in het binnenoor inderdaad een me chanische frekwentieanalyse plaatsvindt, maar resonatie-schommelingen van de vezels afzon derlijk treden niet op. Wanneer een geluids prikkel langs de gehoorbeentjes wordt door gegeven, breiden zich op de basalmenbranen golven uit. De samenwerking met andere fysische processen waardoor ook de golfsnel- heid en golflengte al naar gelang van de ge luidstrilling worden gewijzigd kunnen deze Dat de Wielersport in het Oosten van het land de laatste jaren aan het opkomen is, be wijst dat onder de jeugdige renners, vaak met afgedankt materiaal van oudere renners, zeer goede krachten schuilen. Deze jeugdige renners, de leeftijden varië ren tussen 12 en 15 jaar, kunnen zich al enige jaren met wedstrijden in de vakantieweken vermaken. Sinds vorig jaar is hier bijgekomen een afdeling van Enter en Markelo. Naast Rijssen hebben in bovengenoemde plaatsen vorig jaar reeds goede wedstrijden plaats ge vonden. In deze plaatsen werden jeugdcomi- té's gevormd, om te trachten in de toekomst te komen tot een goede kern van renners. En kele van de rennertjes van vorig jaar zullen dit jaar reeds uitkomen bij de adspiranten. Ze hebben reeds hun eerste licentie op zak. Om meer tot een geheel te komen, vond in Markelo een vergadering plaats waarbij En ter sterk vertegenwoordigd was. De afdeling Rijssen was deze avond verhinderd, maar zal alle medewerking verlenen. Op de agenda stonden verschillende pun ten. Daar in het verleden bij bovengenoemde jeugdcomité's het prijzenschema nog wel eens in het geding kwam, werd besloten voor alle jeugdronden die dit jaar gehouden zullen wor den, dezelfde prijzen beschikbaar te stellen. Deze zullen veelal bestaan uit een wisselbe ker, lauwertakken, en prijzen in natura. Ook werden de data voor de verschillende ronden vastgesteld, een puntenklassement, het aantal te verrijden kilometers, en in welke plaatsen gereden zal worden. Het programma zal er als volgt uitzien: In Rijssen komt een 5 daagse en wel in de vakantieweek van 19 t.m. 24 juli, een 3 daagse te Enter op 4, 5 en 6 augustus a.s. Dan komt er een 3 daagse te Markelo, 1 daagse te Hellendoorn, 1 daagse te Nijverdal, waarvan de data nog nader vastgesteld zullen worden. De leeftijdsgrens zal zijn in groep 1 van 12 tot 13 jaar, en in groep II van 14 tot en met 15 jaar. Tevens wordt er een puntenklassement ingevoerd tot een maximum van 130 punten. De winnaar krijgt 10 punten, en vervolgens 1 punt minder. De gene die de wedstrijd zal uitrijden ontvangt altijd 1 pnt. De af te leggen afstand zal be dragen in groep 1 van 10 tot 15 km, terwijl in groep II de afstand zal bedragen van 25 t.m. 30 km. De afdeling Enter zal iedere maand een wedstrijd organiseren voor de jeugdige ren nertjes. De eerste wedstrijd zal verreden wor den op 5 mei 1965, 's avonds 17.30 uur. Opgave hiervoor is nog mogelijk bij de heer B. Leem- reize, Dorpsstraat 103 te Enter, tel. 386. Advertentie DER opwekkend Een hevige plensregen een uur voor de wed strijd had het Excelsior-terrein in een mod derpoel herschapen en de scheidsrechter wa* aanvankelijk de mening toegedaan dat het wellicht beter zou zijn toch maar niet te spelen. Na overleg met de consul en de beide ver enigingen werd toch besloten de wedstrijd doorgang te doen vinden. De wedstrijd moest dus op een „zwaar" veld gespeeld worden en dat dit alles vergde van de conditie der spelers behoeft geen be toog. Nadat beide teams op verkenning waren geweest, konden we duidelijke contrasten waar nemen. Het was Harkemase Boys, dat brui send van enthousiasme vocht om degra datie te ontlopen en een Excelsior dat blijk baar de tegenstander onderschatte en met een zekere air speelde en dus de zaak te licht op vatte. Het verwekte dus geen verwondering, dat de Harkemase Boys het spel gingen be heersen en dat Excelsior er naderhand in de eerste helft geen vat meer op kon krijgen. Natuurlijk werden de roodbaadjes niet con stant in de verdediging gedrukt, daarvoor stak hun techniek t.o.v. de Friezen te veel af, doch hun acties waren te onsamenhangend en van geoi-ganiseerd voetbal was geen sprake. De Boys moesten het van hun werklust heb ben en daarmede haalden zij tot half-time ruim voldoende. Herhaaldelijk kwamen zij ge vaarlijk voor het doel van Leyendekker en het Excelsior-team zal ongetwijfeld hun kee per dankbaar zijn voor het feit, dat hij niet in de malaise deelde en op zeer kundige wij ze enkele malen subliem redding bracht. Onder het nuttigen van de thee zullen de Excelsioren waarschijnlijk hun verkeerde speel wijze toegelicht gekregen hebben. Want na de doelwisseling zagen we een ander elftal. Wel iswaar dezelfde spelers, doch nu voetballers die de laksheid van zich afgeschud hadden en op waardige wijze partij gingen geven. Het duurde maar heel even, of Excelsior had reeds succes. Een snelle run van Leussink langs het lijntje - en passant enkele tegen standers voorbijstrevend - resulteerde in een voorzet, die ineens door Harm Wold in een doelpunt werd omgezet. Het tempo werd nu verder opgevoerd en op vakkundige wijze diri geerde Van Vondel de voorhoede. Een pass- op - „maat" naar Leussink betekende weer een snelle run, waaruit een voorzet volgde naar Har mWold. Voordat de Friezen besef ten wat er geschiedde had Excelsior een 2-0 voorsprong genomen binnen vijf minuten. Harkemase Boys vocht dapper terug en had uiteindelijk succes, toen de Excelsior- defensie de dekking verwaarloosde en Hoeke- ma uit een vrije trap in schietpositie kwam en Leijendekker het nakijken gaf. Iedere illusie werd hierna Harkemase Boys ontnomen om tot de gelijkmaker te komen. De Rijssense defensie speelde solide de wed strijd verder uit. De voorhoede kwam nog eenmaal op het zeer zware terrein tot daden, toen Leussink vóór de derde maal een voorzet losliet. Weer was het H. Wold, die daaruit de bal in de touwen joeg. (3-1). Zaterdag a.s. speelt Excelsior de laatste wedstrijd in dit seizoen thuis en wel tegen het Leeuwarder Blauw-Wit. Hoe staan de zaken er voor? Natuurlijk moet het antwoord gunstig luiden. Edoch, zouden de Rijssenaren de Leeu warders op dezelfde manier ontmoeten als Har kemase Boys dan zou dat nog wel eens een muisje met het bekende staartje kunnen wor den. Als de Leeuwarders onderschat worden, is het falikant mis en gaan de punten naar het noorden. Spelen de roodhemden echter in gesloten geledere n en met overgave dan kan een royale «ege in uiteieht worden gesteld. plaatselijke maxima van de toonselectie wij zigen. Nu zijn de maxima van de geluidsgolven die men onder de microfoon kan observeren veel te breed en te dof om het fijne onderscheidingsvermogen van het menselijk oor voor geluiden voldoende te verklaren. Het oor kan nog één-vijfde toon goed onderschei den daarom heeft men aangenomen, dat door het mechanisch apparaat waarmede de tonen worden geanalyseei'd, slechts een grove voor sortering geschiedt, terwijl de fijnere schei ding in de gehoorzenuw plaatsvindt. Volgens Rauch schijnt echter ook de fijne seh'-He, althans ten dele, reeds in de haarcellen s te vinden en wel met behulp van aai de electrische processen in het slakken Dit slakkenhuis is omgeven resp. gevuld met een vloeistof waarin zich elektrisch geladen atomen bevinden, de „ionen". De omringende „perylymphe" bevat veel natrium- en weinig kalium-ionen, die van de door een membraan gescheiden „endolymphe" in het binnenste van de membraan, en van de binnenste dek- en basalmembraan verschilt. Tengevolge van ver schillende concentraties van de ionen ontstaat het zogenoemde diffusiepotentiaal. De membraan is dus elektrisch geladen. De buitenste membraan wordt door iedere ge luidsgolf op bepaalde wijze ingedrukt. De door de zintuigcellen doorbroken binnenste braan bezit eveneens een elektrisch potenti aal. De beide membranen vormen als het wa re de twee platen van een condensator; tussen hen bestaat een elektrisch veld, dat veran dert al naar gelang van de membraanbewe gingen. Deze veldverandering nu heeft volgens dr. Rauch invloed op de haar- of gehoorcellen en is derhalve een aanvulling op de mechani sche schommelingen. Het samenwerken van de mechanische en de elektrische factor ver betert de geluidsregulatie, die dan in de ge hoorzenuw nog verder wordt verfijnd. Er be staat dus een mechanische voor-analyse, een fijnere elektrische scheiding door de schom melingen in het elektrische veld die op de mi crofoon-potentialen van de haarcellen invloed uitoefenen en tenslotte voltrekt zich de fijnste regulatie in de schakelplaatsen van de zenu wen. Volgens Rauch schijnt er behalve de» twee van oudsher bekende lymphsoorten nog 'n der de, de Corti-lymphe te bestaan, die de haar cellen omgeeft en van dezelfde samenstel ling is als de perylymphe, hoewel eerstge noemde zich binnen het slakkenhuis bevindt. Het is zelfs mogelijk, dat er nog een vierde soort lymphe is. Al deze lympheruimten zijn door membranen van elkaar gescheiden. De verschillend-geaarde ionenverdeling in deze binnenoor-vloeistoffen kan alleen de bedoeling hebben elektro-chemische effecten op te wek ken. Zij zorgt voor lading van de membraan die bij het horen betrokken is. Rauch ontdek te ook, dat radio-actief gemerkt kalium uit de perylymphe, zij het alleen aan de voorhof kant, snel in de endolymphe binnendringt, het geen op „actief transport" met gebruik van energie duidt. Aan de uiterste scheidingsmembraan, de „Reissnersche membraan" heeft Dr. Meijer zum Gottesberge van de oorheelkundige kli niek in Bonn onlangs een sterk-verhoogde plaatselijke stofwisseling vastgesteld, die mis schien in verband staat met deze transport processen. Er is een levendige kringloop van kalium in het oor. Dit kalium trekt naar de bloedvaten en dan terug naar de perylym phe, van waaruit het opnieuw in de endolym phe eindigt. Volgens Rauch heeft deze „ka- liumpomp" grote betekenis voor het hoorpro- ces. Enerzijds draagt deze bij tot de diffu siepotentiaal van de membraan, anderzijds ont staat een vloeistofstroom waardoor zuur stof naar de haarcellen wordt gebracht. De zuurstofbehoefte van de haarcellen is betrek kelijk hoog en kan alleen doorstroming wor den verzekerd. Aldus voltrekken zich op ieder tijdstip in het binnen-oor uitermate gecompli ceerde elektrische en chemische processen, waardoor dit orgaan nog veel fijner schijnt te zijn dan men tot dusver heeft aangeno men. Advertentie

Erfgoed Rijssen-Holten

Weekblad voor Rijssen | 1965 | | pagina 5