r0°l: \n FILMNIEUWS ACTIE ZWARTE ZES Volksuniversiteit Rijssen presenteert programma De Antoon Coolen Keur-Omnibus Avontuurn van n Baron op Zee Links uitwijken bij ingehaald worden ill ■■■■■■■II, H. Kreijkes burgemeester van Eenrum wmmmwmm, 40 jaar geleden schreef het W. v. R. Overijssels Philharmonisch Orkest concerteert S treekschrij ver Novellen en romans Nutsspaarbank Benoemd Vrijdag en zaterdag: La Dolce Vita het zoete leven) De goede moordenaar Hun grond verwaait EVEN PUZZELEN Ouclers, ken uw taak Kinderen op weg naar school De man met het Jan Klaassenspel De vrouw cle zes met slapers Vrijdag 11 september 1964 Pagina 5 De Antoon Coolen Omnibus die in 1955 verscheen, was, zelfs in de populaire reeks Omnibussen, een op merkelijk succes. Immers, boeken als „Dorp aan de rivier", „De drie gebroeders" en „Herberg in 't Mis verstand", die in deze Omnibus waren opgenomen, behoorden tot de geliefde lectuur van duizenden in den lande. Het behoeft dan ook niemand te verbazen dat juist naar deze Omnibus bijzonder veel navraag is geweest hoewel er enkele weken na verschijning geen exemplaar meer te leveren was. in0! De in Rijssen langzamerhand bekend gewor den Volksuniversiteit heeft haar programma' 1964-1965 gepresenteerd. Herinneren wij ons de voordrachten en lezingen die het bestuur der V.U. in de afgelopen jaren heeft ver zorgd, dan kunnen wij niet anders verwach ten of ook dit seizoen zal de V.U. haar le den weer goede avonden bezorgen. Dit seizoen zal veel aandacht besteed wor den aan hedendaagse onderwerpen. Op 18 september komt de heer J. P. Strij- bos, die grote bekendheid geniet door de ma nier waarop hij over zijn buitenlandse reizen weet te vertellen, spreken over Nieuw-Zeeland. Drs. G. de Lange van de Rekkense Inrich tingen komt op vrijdag 23 okt. spreken over „De nozems in de hedendaagse santekraam". Het samenstel van planeten en hemellicha men is een onderwerp dat velen zal interes seren. De heer J. Kamperman uit Olst zal op vrijdag 20 november de V.U.-leden voor lichten over deze belangrijke materie, als hij spreekt over „Kunde der Kosmos". „Van plankton tot plastic" is het onder werp dat „Shell Nederland" op vrijdag 15 januari 1965, door middel van voordracht en film uit de doeken zal doen. Op deze avond zal duidelijk gemaakt worden hoe micros copisch kleine dierlijke en plantaardige or ganismen in de oertijd, via de vorming van aardolie, er toe heben meegewerkt dat wij he den profiteren van de plastic. Op 19 februari d.a.v zullen enige interessan te films worden vertoond. De V.U. wil het seizoen besluiten met een voordracht van Dr. H. de Mol van Otterloo. Aan de hand van dia's zail deze, in Rijssen beminde arts het onderwerp „Israël-Bijbelland" behandelen. Zo- 11 september. Toen het zoontje van den turfhandelaar M. uit de Boom kamp bij Van L. op Elta heden mid dag turf bracht, werd hij aangevallen door een grooten jachthond, die hem tegen den muur drukte en vervolgens in den hals beet. Aan de vrouw des huizes gelukte het slechts met de grootste moeite het dier van de knaap af te trekken, die tenslotte nog in den pols werd gebeten. De jongen was zoodanig verwond, dat hij geneeskundig behandeld moest worden. als bekend hebben de heer en mevrouw de Mol van Otterloó een reis naar Israël gemaakt. Hun ervaringen en indrukken van dit land zullen zij voor de leden der V. U. weergeven op vrijdag 26 maart. Voor verdere bijzonderheden leze men de advertentie elders in dit blad. In ons blad van vorige week vermeldden wij de benoeming tot burgemeester van Eenrum, van onze oud-plaatsgenoot de heer H. Kreijkes, thans gemeentesecre taris te Havelte. Door omstandigheden was het ons toen niet mogelijk bij dit artikel een foto van de heer Kreijkes te plaatsen Het verheugt ons dat wij thans in staat zijn deze foto alsnog te kunnen plaatsen. Vrijdag 25 september a.s. komt het Over ijssels Philharmonisch Orkest onder leiding van Jan Brussen weer het jaarlijkse gemeen telijke subsidie-concert verzorgen in het Park gebouw te Rijssen. Voor dit concert heeft het orkest wederom een bijzonder mooi programma samenge steld. De avond wordt geopend met de be roemde Egmont-ouverture van Beethoven en besloten met een niet minder populair werk van Mozart, n.l. met diens Jupiter-symfonie. Beide orkeststukken alleen zijn reeds over al meer dan voldoende om een grote schare luisteraars te doen opgaan naar de concert- zaai, de muziek van beide grootmeesters spreekt immers een taal die door elk muziekliefheb ber direct wordt verstaan. Tussen deze beide muziekstukken speelt het O.P h.0. een bril- lant concert voor twee fluiten en orkest van de Italiaanse operacomponist Cimarosa en de populaire Balletsuite no. 1 van de Oosten rijkse componist Gluck in de bewerking van Mottl. Solisten in het fluitconcert zijn de le den van het orkest Roswitha van Dijk en Piet Reijns. Cimarosa en Gluck mogen dan mis schien minder bekende namen zijn dan Beet hoven en Mozart, hun muziek is niettemin boeiend en in staat veler harten sneller te doen kloppen. Al met al belooft het weer een avond te worden van zeldzaam muziekgenot. Ofschoon geboren in het Zuidlimburgse Wyl- re, in 1897, was Antoon Coolen een echte Brabander. Vader en moeder Coolen, die uit Brabant afkomstig waren, trokken met de driejarige Antoon weer naar him geboor testreek terug. Tot 1903 woonde hij in Zeven bergen, daarna in het Peeldorp Deurne. Hij ging naar de lagere school en bezocht later het gymnasium bij de norbertijnen in Hees- wijk. Na beëindiging van zijn schooltijd ging hij als volontair op een drukkerij werken. Daar na ging hij in de journalistiek, eerst in Eind hoven, later in Maastricht en Hilversum. In 1938 vestigde Antoon Coolen zich met zijn gezin in het Kempendorp Waalre, waar zijn landhuis aan de rand van het bos stond. Antoon Coolen was een typische streekschrij- ver. Brabant kende hij als geen ander en talloos zijn de sprookjes, legenden en verha len uit de rijke Brabantse folklore, waaraan hij met zijn pen nieuwe glans verleende. Ook zijn romans hebben de Brabantse mens tot mid delpunt, de primitieve toestanden en ont stellende armoede kende hij uit eigen omge ving. Zo moeilijk Coolen te bewegen was over zichzelf te vertellen, zo uitbundig was hij als het over zijn geliefde Brabant ging. Hij was trots op de culturele en materiële ontwikke ling van de vroeger zo armoedige Peel en hij Min vaa hef 't grütste gedeelte van zin leawn verraejsd en as jongn he'k uurn lang noar um elustrd, 's oawns biej en heard. Zo he'k neet alleeneg nen gees den 't geame alle dinge in de weald wil zeen en oondr- zeukng, mer 't raejzn zit miej ook in 't blood. Nen oom van miej, nen majoor, ha dat wa duur en zear dat 't langn tied ne vroage har ewes of oet 't doons dat meij op de hoed wasn, hüere of vearn zoln worn. Van iedre geleangnhaejd um dr op oet te trekng maakn ik dan ook gebroek en 't meeste druemn ik dr van um met 'n skip met te goan Mer in 't hoes vuenn ze miej nog te joonk en ik kon gin toostemmege krieng tot 't nen keer nen oom op bezeuk küm den't zeekaptein was en begriepm kon wo groot min velangn was um met um met te goan. Hee kreeg 't terechte en ik zol op zin skip kftmm as metrooze op ne raejze noar Ceylon. Dat is 'n laand woer 't de zunne der heete op braandt en ik wür duur ne kunnegaejd doar gentr van minnen oom oetenuegd um nen dag op jach te goah. Viej gungn de weeldr- nis in en minnen moat den't an de hette ge woon was, kon rap vedan, mer ik veuln wo lengr wo mear minne beene en bleef geduu- reg mear achtr. In 't les kon'k neet wietr en zat miej kot an ne rivierkaante um wat oet te rüsn en keek ouwr 't waatr mer op eenmoal huern ik gedruus achtr miej. Ik kie- ke umme en zee wo't nen ontzaglek grootn leeuw, met 'n bek wied lüs op miej of gal- loppeert. Non wus ik genog van leewn of um te begriepm dat e miej dee riege mach- tege taane neet leut zeen in de meanege da'k taanndoktr zol wean. Ik besafn da'k in een leawnsgevoarleken toostaand was en ik zeg ge oe, dat dat neet angenaam is. Min jaagr- blood leut miej hoaste, zoondr da'k de ge- dachn dr biej bepoaln, min gewear griepm en ofskeetn, mer dr zat haagl in en 't maakn 'n leew alleeneg nog helleger en weeldr. Wa'k toew deer was neet alleeneg belachelijk en nen jaagr as miej tot skaande, mer 't kon miej ook neet baatn: ik prebeem vuur um vot te loopm! Noar 't waatr! Kot achtr miej huern ik zin gesnoef en de ennegste mueglek- haejd dee 't meij nog in de gedachn küm, was dat 'n koonek van alle deers mueglek nen ofkear zol hebm van waatr en umda'k nog wai reedlek good zwemm kan, zol dat miej dr oet künn Helmp. Mer nüwkes ha'k eenn voert dr in of daor zag ik oet de deepte opkomm 'n kop van nen krookedil zoo groot a'k noojt eweetn ha dat'r bestuenn op disse weald. En hee deer 'n bek ook a wied lüs of e biej 'n taanndoktr was. Verearde daames en hearn dee 't noar miej lustrt. Deankt oe in minnen toostaand. Achtr miej 'n leew, vuur miej 'n krookedil! En vuur baejde moonsters wa'k neet nen Baron, van Münchhausen, in de heele weald bekeand, nea ik was vuur uer alleeneg 'n stukke vlaejs voor! Ik, Baron van Münchhausen - voor vuur gevretteg gedeerte! Met ook in disn toostaand woarkn min vestaand en toew'k geveul ha dat 'n leew zinnen lesn sproonk e- nümm ha, um miej an bülle te maakng sprung ik an de kaante. Ik deer niks aans as 'n poar trad an de kaante goan, skoonwal 'n skrik miej hoaste neet lengr toostuen oarns benul van te hemm. Mer ik vernüm niks! Dr wür neet in miej ebetn of an miej eskuurd ofe- kawd. Zearte ha'k ook neet en zo gangs kree'k minne gerustegaejd wierumme en wat zag ik? 'n Leew ha zik vaste' woarkt in 'n bak van 'n krookedil en baejde moonstrs deern uer beste um wier van mekaandr lüs te komm. Met griep ik min jachmes en maake daor- met 'n leew tot 'n liek en met 'n kolf van min gewear staamp ik um zodüeneg in 't haalsgat yan 'n krookedil dat den noa 'n poar menuutn estukn was. Minnen moat den 't neet begreep woer'k bleef en bange was, dat miej wat passeerd was, küm dr ouwrr too en was noar bliej dat e miej zoondr maankemeant wier zag. Hee wuenks miej gelukke en viej gungn 'n krooke dil opmethn, neet meendr as veerteg voot en zuewn duum. Toew't 'n koonek huern wat oons ouwrkümn was, stuern e van zin volk dr hen um de baejde deers op te haaln. Van 't vel van 'n leew maakn nen boontwaorkr vuur miej 'n poar tabakzakke. 'n Krookedil wür opezat en steet non in 't Rieksmezeeëm in Amstrdam, woer 't een van de dinge is, dee 't meeste trekt, 'n Bewoakr, nen man van weejneg vestaand, mees bek en boek, vetealt an ledr en eene wodüeneg ook dat moonstrdeer moores eleard hebbe. Jamr genog dut e dr zoovulle van zinne eengne bedeanksls biej, dat de leu ook ouwr min machteg jaagrsbe- drief an 't twiefeln komt. Zoo vetealt e dat 'n leew zik heelndal duur 'n krookedil hene- vretn hef en dat toew 't zinnen koppen dr an 'n achtereane oet küm, 'n hoogwelgeboorn hear Baron - zoo neumt miej aaltied - den ofehüwn hef met nog dree voot aan 'n stat van 'n krookedil. En dat deer zol towT e zag dat e nen bol- krookedil ewüm was, zoo heileg wean ewüm, dat 'n HWGHear Baron zin jachmes oet de haane treuk en duursloekn, zo weeld dat 't um duur 't hatte gung woer "t e van stürf. Minne verearde hearn iej wilt wa geleuwn dat de skandaalege luengne van den keal miej vedreet doot. In disn tied van ongeloof munn de leu dee 't nüw nemt met de worhaejd eëard worn en neet in ne lieste worn ezat van onwieze groosprekkerieje. beijverde zich in woord en geschrift om het zijne aan deze ontwikkeling bij te dragen. Toen de kinderen het huis uitgingen (de Coolens hadden drie zoons: Stijn, Guido en Felix en u mag drie keer raden naar wie ze genoemd zijn) liet Antoon Coolen een kleiner huis bouwen. Ergens in het bos. Aan de rand van het bouwland, stond een simpele werkhut, een eenvoudig hou ten huisje met een groot raam, een houten tafel en een salamandertje. Hier werkte hij in de stille sfeer van zijn geliefde Kempen- land, tot een tragisch ongeval in 1961 aan deze rusteloze activiteit een abrupt einde maakte. Vooral onder invloed van de Vlaamse schrij ver Hendr. Conscience en Stijn Streuvels is An toon Coolen tot de literatuur gekomen. Zijn eerste werk werd gepubliceerd in het jongeren tijdschrift „Roeping" dat in 1922 was opge richt. In 1933 sloot hij zich echter aan bij „De gemeenschap", de bekende groep van vooruitstrevende katholieken, die ook mensen als Marsman, Helman, Bordewijk en Den Doolaard heeft aangetrokken. Antoon Coolen schreef aantrekkelijke no vellen, later vooral romans. De stof ervan ontleende hij voornamelijk aan de landelij ke omgeving van zijn jeugd in Oost-Brabant. Zij beschrijven het leven van de boeren en de veenarbeider in de Peel. Ook schreef hij twee doktersromans, die deels aan de bovenloop van de Maas, deels in Friesland spelen. Verder heeft de schrijver zich steeds aange trokken gevoeld door het toneel, de legende en het sprookje. Er zijn heel wat toneel en open luchtspelen van zijn hand verschenen, evenals bundels sagen, legenden en sprookjes. Dat laatste wijst er al op, dat Antoon Coolens liefde uitging naar de uitingen van het volk. Hij kende het leven van de boeren en de ar beiders door en door en ook het land waar zij opgroeiden en dat hun wezen bepaalt. Dit gepaard aan zijn groot en zuiver vertel- In de maand augustus werd bij de nutsspaar- bank Almelo bijkantoor Rijssen ingelegd een bedrag van 339.944,46 en terugbetaald 200.380.03. In deze maand werden 98 nieuwe spaarre keningen geopend. Mej. Bouwman te Groningen werd benoemd tot lerares aan de Chr. Landbouwhuishoud- school te Rijssen. Marcello een nieuwtjes jager en schrijver van een schandaalkroniek, volgt in een heli kopter met andere persmensen een ander hef- schroefvliegtuig, dat aan een lange lijn éen christus-beeld vervoert over de koepel van de St. Pieter en andere kerken naar een nieuw edehuis. waar het beeld bovenop ge plaatst moet worden. De persfotografen in de helikopter beijveren zich panoramische plaatjes van het pauselij ke Rome te schieten, maar tenslotte maken zij ook foto's van een gijoepje zonnebadende meisjes op een dakterras. Van dat moment richt Fellini zijn camera's op het anddere Rome, het Rome vande Via Veneto en alles wat daarmee te maken heeft. Later zien we Marcello met Emma op het platteland nabij Terni, waar hij voor zijn krant een sensationeel verhaal moet verslaan van twee leugenachtige kinderen, die beweren, dat zij de Maagd Maria hebben aanschouwd en daarmee grote massa's gelovigen trekken. Na nog enkele episoden eindigt de film in een villa van een filmster nabij de badplaats Fregene, waar tijdens een bizar feest de gastvrouw een strip-teasedans uitvoert. iiiHiiiiitiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiuniiiiiiiiiiiiililliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiaiiaiiiiiiiiiiii bij duizenden en talent, heeft zijn romans duizenden bemind gemaakt. In de ANTOON COOLEN KEUR-OMNI BUS zijn opgenomen: De goede moordenaar, Hun grond verwaait, De man met het Jan Klaassenspel en De vrouw met de zes slapers. is het verhaal van een grote lobbes van een vent die getrouwd is met een nietig, onaan zienlijk vrouwtje. De man pleegt een moord en moet zijn straf uitzitten. Het achtergeble ven vrouwtje, dat de reputatie heeft niet helemaal goed snik te zijn, verdedigt hem zó hardnekkig tegen de dorpsbevolking, dat men hem al gauw „de goede moordenaar" gaat noemen. De roman is daardoor met na me ook het boek geworden van de vrouw, die, wachtende op haar man, vele levens moet leven, maar die hem vergeeft met de groot ste genade waarover een mens kan beschik ken. Johannes van Gdch is een keuterboer, die met berekening en overleg door zijn hu welijk twee kleine bedrijfjes weet samen te smelten tot een iets groter bedoening. Dan komen er kinderen: Lodewijk, Bertus en Friedus. Deze zoons vormen een deel van zijn toekomstplannen: uitbreiden, land bijko pen, een écht boerenbedrijf bezitten. Een keu terboer leeft echter altijd aan de rand van de ondergang, elke misoogst is een onmid dellijke bedreiging van zijn naakte bestaan. Dan ziet Johannes zich een voor een zijn steunpilaren ontvallen. Lodewijk wil priester worden en gaat studeren, en ook al blijkt hij geen roeping te hebben boer worden kan hij niet meer: hij gaat naar kantoor in de stad. Bertus voelt zich niet aangetrokken tot het werk op het kleine eigen bedrijf: ook hij gaat naar de stad, als fabrieksarbeider. Wanneer tenslotte de jongste zoon met de noorderzon naar België vertrekt om daar het nevelachti ge beroep van „koopman in textiel" en „con ferencier" uit te oefenen, blijft de oude man nilll!lll!l j|;il Zou de man, die door de grote zwarte auto naar de middenberm wordt ge drukt, zijn wagen nog in bedwang kunnen houden? Het is te hopen van wel, anders wordt er weer een middenberm-ongeluk aan de lange lijst toegevoegd. Veel van dergelijke ongelukken op de autosnelwegen vinden er hun oorzaak in; dat inhalende auto's van de weg worden gedrongen door plotseling naar links uitwijkende voertuigen. Links uitwijken bij ingehaald worden" is één van de ernstige fouten,' die het Verbond voor Veilig Verkeer en de Surveillan ce-groep Auto Snelwegen van de Rijkspolitie (beter bekend als de „witte Par- sche patrouillesin hun gezamenlijke Actie Zwarte Zes bestrijden. Om on gelukken te voorkomen, is het noodzakelijk alvorens men gaat inhalen er zich door middel van zijn spiegels goed van te overtuigen, dat de achterlig gende linkerweghelft vrij is. Horizontaal: 39 waterdier 2 zoen 40 por 4 danspartij 7 voegwoord Vertikaal: 10 lidwoord 1 jaargetijde 11 steeds 3 klein kind 13 huif voor jachtvalk 5 reeds 15 waswater 6 eetgerei 16 gevulcaniseerd 8 numero caoutehoue 9 bootje 17 gravure 10 zangnoof 19 niet gebonden 12 met stiknaden 20 flets en mager 13 officier 22 jongensnaam 14 schietwapen 23 bloem 15 schrijver 24 koor en koorzang 18 gesloten 25 nieuw (Gr.) 21 plaats op Veluwe 27 iets 24 alarm werktuig 29 soort antilope 26 paradijs 30 voorzetsel 28 gebak 32 deel van oor 31 ons inziens 33 open bospdek 34 zangnoot 33 vogelprodukt 36 Chin, munt 38 bijwoord 37 ogenblikkelijk 2, 3. 4. 5. Ouders van kinderen, die voor het eerst naar school gaan moeten hun kinderen heipen en opvoeden tot een goed verkeersgedrag. Dit is niet zo eenvoudig en gemakkelijk als vele ouders wel denken; zij doen er daarom ver standig aan hun kinderen, vooral als ze naar de kleuterschool gaan, te begeleiden en hen verder goed in 't oog te honden. Stapje voor stapje zullen de kinderen geleid moeten worden naar een zelfstandig goed verkeersgedrag. De volgende punten, die altijd van toe passing blijven, kunnen daarbij, aldus de Nederlandse vereniging Bescherming Voet gangers en het Verbond voor Veilig Verkeer, als richtlijn dienen. 1. Geef altijd het goede voorbeeld, ook in het verkeer. Zoek de veiligste weg naar school; dat is niet altijd de kortste. Wen de kinderen er aan op de stoeprand stil te staan alvorens over te steken, en naar alle kanten goed uit te kijken. Wen de kinderen er aan niet de rijweg over te hollen. Laat het voor een kind een goede gewoon te worden gebruik te maken van de zebra paden op de route naar school. Geef zo nodig uitleg van de bedoeling van voet gangers- of verkeerslichten en de tekens van de politieagent. 6. Is er geen zebra in de omgeving, wijs de kinderen er dan op, dat het nooit tussen of achter stilstaande auto's vandaan mag oversteken. Leer de kinderen op die plaat sen oversteken, waar het zelf voldoende uitzicht heeft, en waar het door het rij dende verkeer goed en tijdig kan worden gezien! 7. Wen de kinderen er aan op buitenwegen zonder voet- of rijwielpad aan de linker kant van de weg te lopen. TENSLOTTE NOG DIT.: Veel kleuters fietsen zonder toezicht op de rijweg. Vooral op het platteland is dit een dagelijks verschijnsel. Daar gaat het kind op de fiets naar school, omdat de afstanden dik wijls groot zijn. De ouders dienen echter te beseffen dat dit absoluut onverantwoord is. Onderzoekingen hebben n.l. uitgewezen, dat een kind onder het negende jaar niet „rijp", is om als wielrijdertje zelfstandig deel te nemen aan het verkeer. ontgoocheld achter. Wel kome'n de jongens, de een na de ander terug, maar zijn vrouw sterft en Johannes van Goch beseft bitter, dat er van zijn verwachtingen niets terecht is gekomen. is een romantische novelle. In het leven van de stugge gesloten Nolda en haar vader, die deze eigenschappen in nog* sterkere mate bezit, komt plotseling de figuur van een reizen de poppenspeler, Nolda's vader staat sterk afwijzend tegenover de man en blijft dat doen. Hij vindt hem een fantast, die dan bovendien nog drinkt, zogenaamd om inspiratie op te doen, voor zijn spel. Maar Nolda komt in de ban van de man met het Jan Klaas senspel. Hierdoor ontstaat grote verwijdering tussen vader en dochter. Op meesterlijke wij ze leidt Antoon Coolen de lezer naar een tragische climax. >lllll!lllll!lllllllIlli:illillll!l!llllll!IIIUIIIili:illll!Illll!lllllll;UIIIII|iil I I I l l il il l llllll llllll itiiicii.fniüiiji^iiiiciiiiiii een van Coolens laatste romans. Het is een plezierig verhaal, dat zich afspeelt rondom een middeleeuws kasteel, eigendom van de laatste (vrouwelijke) telg van een adellijk geslacht. Zij brengt hier haar zonnige jeugd door, beleeft er haar grote liefde met -een ver re neef en keert vele jaren later als vroeg vergrijsde vrouw terug op het kasteel, al leen met een huishoudster. Na een gruwelijke nacht komen de gemeenteontvanger en 5 an dere mannen om beurt de wacht houden in het holle e nangstaanjagende gebouw. Oeze 6 „sla pers vertegenwoordigen zes uiteenlopende mensentypen en mensenlevens. Het dorp ziet alles op 'n afstand gebeuren, leeft mee, ver moedt van alles, maar weet nooit bet ware. En dat weten ook de zes slapers niet. Totdat de onthulling bij de dood en de be grafenis van de kasteelvrouw eindelijk de sluier oplicht die over haar wonderlijke eenzaam heid heeft gelegen.

Erfgoed Rijssen-Holten

Weekblad voor Rijssen | 1964 | | pagina 5