Bovenlakens
opfleuren
BRAM DE KIEUWE, DE VRIJ
HEIDSHELD VAN RIJSSEN
Ruim 47 procent van de verkeersongelukken
gebeurt
kruispunten
Verkoop en inzate gras-
hooi- en weiland
Gevonden voorwerpen
Enterstraat weer open
LAATSTE EER
VERGADERDE
Meer faciliteiten
Aldolem gaf filmavond
Vrijdag 27 maart 1964
WEEKBLAD VOOR RIJSSEN
Pagina 5
Onder zeer grote belangstelling vond dins
dagavond in hotel Spekhorst ten overstaan
van de heer notaris F. van Schooten de toe
slag c.q. inzet plaats van diverse percelen
gras-, bouw- en hooiland. Een perceel grasland
ingezet voor de erven Bruins-Haarstraat 174,
groot 32.10 are op 1700, werd gemijnd op
2.000,-. Een perceel bouwland van dezelfde
eigenaren in Braakmansland groot 12.20 are
ingezet op 600,- werd verkocht voor !700,-.
Een perceel grasland ingezet voor de erven
G. J. Voortman Westerstr. 4 gelegen in de
Veneslagen aan de Ligtenbergerdijk, groot 63.60
op 5700,- werd verkocht voor f 6.600,-. een
perceel grasland eveneens van de erven G. J.
Voortman, gelegen in het Ligtenbergerveld
aan de Ligtenbergerdijk groot 1.00.40 ha inge
zet op 8500,- werd niet verhoogd. Een per
ceel grasland in de Plaagslagen groot 36 are
ingezet voor de erven Voortman op f 3600 werd
verhoogd.
Voor de erven Baan Mensink, Jan ter
Horststraat 29 werd ingezet een perceel hooi
land gelegen in de Struikelt, groot 51.06 are
op 3600,-.
Een perceel weilanden aan de Holterweg
groot 20.43 are werd ingezet op f 1.600.
Een perceel weiland in de Veneslagen groot
13.30 are werd ingezet op 400,- een perceel
grasland aan de Nijverdalseweg groot 39.00
are werd ingezet op f 3600,-.
Rozenkrans met witte kralen, grammofoon
plaat, blauwe parkiet gevangen, bankbiljet,
witte duif, zilveren ringetje, ceintuur overjas,
mohairdas, rechter dameshandschoen, rood ge
kleurd, blauw zwarte want, bruine portemon-
naie met inhoud, zilveren armband, groen
witte houten kralen (1 streng), drie sleutel
tjes, gebloemde damessjaal, paar bruine
handschoenen.
Paar grijze glacé herenhandschoenen, groe
ne wollen handschoen, witte fietspomp, geel
gespikkeld wantje, portemonnaie met inhoud,
zilveren kettinkje met kruisje, herenpolshorlo
ge, gele autoped, twee zilveren munstukken,
herenpolshorloge, ceintuur (stof), bruine por
temonnaie met inhoud, groene portemonnaie
met inhoud, bankbiljet, wit meisjes-truitje, bos
sleutels, dubbele rij kristallen kralen, kinder
onderbroekje, snoer kralen, wit dubbel, paar
bruine suède wanten, paar blauw wollen kin
derwanten, Noorse want, rode portemonnaie
met inhoud, rozenkrans, dubbele streng kralen,
rood handschoentje (wantje), zilveren munt
stuk, blauwe linkerglacé handschoen.
Inlichtingen over bovenstaande voorwerpen
zijn te verkrijgen aan het groepsbureau der
rijkspolitie te Rijssen, Wierdensestraat 7, op
werkdagen tussen: 18.00 - 20.00 uur. NIET TE
LEFONISCH!!
-l'IIUi;;||||!||||||||!!||||||||!|i||||||i||!|||||||tl|;,|
Effen witte lakens zijn eigenlijk niet
zo heel erg mode meer; gegarneerd
beddegoed vraagt een plaatsje in de
i>nenkast! Misschien kan het voor
jaar aanleiding zijn om de witte
bovenlakens eens wat op te fleuren:
met effen pastelkleurige randen of
biezen, met gebloemde randjes of
met fleurig-geruite keukenbpntjes die
heel aardig staan langs een wit la
ken.
iiiiiMiiiiHiiiiniiiiiiiiiriiniiiiiiiijiüafiiiiaiiiiiiiiiiiiitiiiitiguiiiiiiiiiginiign'
De verbetering van enkele straten in het
centrum heeft de afgelopen weken veel onge
rief veroorzaakt, maar het ergste leed is
geleden. Woensdag kon de Enterstraat voor
alle verkeer opengesteld worden, terwijl don
derdag de Boomkamp voor wat betreft het
gedeelte van Schild tot de Bevervoorde weer
„heropend" werd.
Het gedeelte van de Boomkamp vanaf ga
rage Bleeker tot het Stationsplein is enigs
zins gestagneerd door de hinder die de fa.
Jousma die het rioleringswerk uitvoert, heeft
ondervonden van de waterleidingsbuis, die in
dezelfde sleuf was aangebracht als waarin
de riolering gelegd moest worden.
Bij het „machinale" grondwerk werd de
waterleidingsbuis beschadigd tengevolge waar
van de sleuf vol water liep. De brandweer
kwam er aan te pas om de sleuf weer leeg te
doen pompen. Zonder deze tegenvaller was het
werk wellicht deze week gereed gekomen.
RIJSSEN buiten de wallen
Het was de vierde juli. Druk was men
in Rijssén met de hooioogst bezig. Vijanden
zag men op dat moment niet en het werd tijd
dat het hooi snel binnen kwam. Lapzaks
Benaads uit Goor, die met negotie liep kwam
tegen half negen in de morgen te Rijssen
aan, met vrouw en kind. Dat gebeurde wel
meer. De kleine steden van Twente hadden
hun lopers om elkaar te waarschuwen. Zo
had Rijssen zijn Snippe en Delden zijn beruchte
hardloper Het Beentje. In Diepenheim was
het de Waaierd en in Enter Stoefop.
Maar de Lapzak had die morgen bijzonder
haast gehad. De geruchten deden in Goor
de ronde dat Joost de Voogt van Reinevelt
met een leger van Haaksbergen onderweg
was om de belegeraars rond Goor in te sluiten.
De Lapzak ging het eei-st naar Kieuwen
Bram. Bram stond achter zijn huis bij het
iewenschoer wapens en munitie uit te delen
aan de Rijssende ondergrondse. De Lapzak
had onrustbarende mededelingen. De aanval
lers van Goor zouden Rijssen kiezen als sta
pelplaats voor de bezetting. Bram de Kieuwe
nam een resoluut besluit. Hij rende naar de
kerktoren en luidde de noodklok. Met het
halve uur waren er een paar honderd jonge
mannen. De jonge jonker van de Oosterhof
bracht de stad in staat van verdediging en
De Kieuwe trok Eisen in met zijn schare op
verkenning. Zij vernamen dat de heks van
Eisen al gevlucht was. Haai' hutje op de
Friezenberg was leeg. Ook haar dochter de
schone Frida was ook weg Zij speelde mooi
weer met de jonker van Eisen waar zij was
ondergedoken, en die zij verleidde tot verraad
aan de vijand. De Kieuwe en zijn maats stie
ten door naar de Stoevelaar, daar raakten zij
slaags met een voorpost van de Spanjaarden.
De Spanjaarden zetten hen na tot op de
Brink in Eisen. De Kieuwe en zijn mannen
brachten het er goed af, dank zij Willem de
Schaapherder die hen een schuilplaats wees.
Maar de bende van de Kieuwe kon het niet
laten. Zij openden het vuur en drie vijanden
beten in het zand. Drie dagen later kwam er
bericht uit Goor, dat de toestand slecht was.
De Paardevoet was Goor ontsnapt, hij ver
telde in Rijssen dat Eggerlch Ripperda de heer
van Heeckeren bij Goor, in het nauw zat.
De Jobstijding duurde voort en de dag kwam
dat een Spaanse bende te Rijssen kwam en
sterke drank, brood en spek en paarden eiste.
Het volk van Rijssen keek naar Bats de
Kieuwe wat zou hij doen? Maar Bats aarzelde
niet. Twintig jonge mannen hadden zich bij
hem aangesloten en hij voerde het bevel.
Alle wegen naar Rijssen werden opgegra
ven, de toren versterkt. Meer mannen slo
ten zich bij hen aan. Ondanks de zware bele
gering hielden de belegerden moedig stand.
Bats kwam op de gedachte hulp te halen.
Hij en de Bruine Berend trokken op een dag
met levensgevaar naar Bathmen. Daar woon
de jonker Seine van Dordt. Zij vertelden
hem hoe het er in Goor bijstond. De jonker
van Dordt was een dappere Oranje klant.
Fluks bracht hij een leger bij elkaar, en ruk
te op naar Goor. Daar kwam hij anderhalf
uur te laat. De kapitulatie was een feit. Goor
was bij verdrag overgegaan in Spaanse han
den. Nu kwamen de zware dagen voor Rijs
sen. De Kieuwe vernam dat er een Spaanse
drost van zou komen. Op een woensdagmiddag
op het einde van juli 1581 daar kwamen zij
aan. Driehonderd ruiters van Polweiler. De
Kieuwe. Zand Rösken Willem en een aantal
anderen hadden groepen gevormd om geweld
met geweld te keren. De Spanjaarden hadden
wel tegenstand verwacht, maar dat het zo erg
zou worden hadden zij niet verwacht. De Rijs-
senaren hadden kuilen in de straat gegraven
en die zo goed mogelijk gecamoufleerd. Dege
ne van de vijanden die in zo'n kuil terecht
kwam was onherroepelijk verloren. Daar had
je b.v. de soldaat Berend Kiekebos een Rijs-
senaar van geboorte maar in het Spaanse le
ger terecht gekomen, liep op de Elsenerweg
in zo'n verdekt gat Help! riep hij, en er kwam
hulp maar van de verkeerde kant. Tien minu
ten na het ongeval was hij al dood en begra
ven. De vijanden probeerden binnen de wal
len te komen, om de binnenstad in brand te
steken. Maar de ruiters waren geen meester
meer over hun paarden. Want over de onderste
niendeur heen gooide men de paarden aan de
greep. De jonker van Eisen overigens een
dapper man was van zijn slot vertrokken.
Want de Spaanse bezetting had inmiddels
een lijst of cahier gemaakt van 's konings
vijanden. (Dat wil zeggen vijanden van de
koning van Spanje). Velen dezer vluchtten naar
Hannover of Westfalen. De Kieuwe stond ook
op de lijst van 's konings vijanden. En dat
hij niet zo mis was bewees de hoge prijs die
men op zijn dood gezet had. Maar Bats ging
onvervaard door, de vijand afbreuk te doen.
Een driehonderd man had zich verzameld
in de bossen die nu het Schwartzwald vormen.
's Morgens toen de wind uit het zuiden kwam
hadden zij zich daar verschanst. Om elf uur
in de morgen draaide de wind naar het noor
den. De Rijssenaren staken de bossen aan en
omsingelden driehonderd man. Bij deze strijd
werd de Kieuwe gegrepen. En meegevoerd.
Men doodde hem niet. Men wilde er een
groot losgeld voor vragen. Maar er gebeur
den meer wonderlijke dingen. De comman
dant van Spaanse zijde die. Goor bezet hield
werd bij verrassing gevangen genomen.
Bats werd op het kasteel te Eisen gevan
gen gezet. Maar door de jonge heks bevrijd
op erewoord dat hij haar tegelegenertijd zou
trouwen andermaal kwamen schuim en
Canalje Rijssen binnen om dood en verderf te
zaaien. De gevechten begonnen in de Bouw-
straat, daar was voor de rovers het meest
te halen de boer uit de Bouwstraat de Lange
Jan, sloot zich aan bij de troep van Kieuwen-
Bats. Hij had zijn huis verschanst. Vrouw en
kinderen op de hooizolder geborgen, en met
alles waarmee men vechten kon, voorhanden.
De indringers boften niet. Het regende
en dus konden zij niet schieten. De construc
tie van hun geweren liet zulks niet toe. Het
Kluntjen kwam de Bouwstraat binnen. Hij
was gewoon handig met het mes om te gaan.
Als sluiper was hij ongeëvenaard. Door tui
nen kwam hij de bovendeur van de Lange
Jan binnen. Mijn vingers jeuken om dat scho-
rum aan het mes te rijgen. De eerste die door
het Kluntjen de nek werd afgesneden was een
Brunswijker sergeant. Het was een vreselijk
gezicht. Nog enkele seconden te voren had hij
zijn mannen aangespoord om onbevreesd op de
boeren in te trekken. Bij het zien van de
vermoorde sergeant weken zij achteruit. Dit
was het sein voor de Kieuwe om een strijd
kreet aan te heffen.
Vrouwen en kinderen zochten een goed heen
komen. Jonge kerels geïnspireerd door de hel
dendaden van de Lange Jan, het Kluntjen en
Bats, broken de keistraat op en bekogelden de
Spanjaarden met keien Bleek Lelde een furie
van een wijf gooide met peper en zout. De
Spanjaarden waren met ongeveer zestig man.
Zwakke Willem de doodgraver begon de
klok van de kerktoren te luiden en daar kwa
men ze aan uit alle hoeken en gaten en slo
ten de Bouwstraat aan beide einden af.
En nu werd geslagen en gestoken zonder
weerga. Tenslotte zochten de Spanjaarden 'n
goed heenkomen. Het volk van Rijssen verza
melde zich op de Schild en daar stak de zeer
Oranje gezinde schout een rede af die donder
de door Rijssen. Op deze dag hebben wij voor
de zoveelste maal onze stad bewaard voor
plundering en brand. Alleen Duiven Willem
is er slecht aan toe. Hij is gestoken. In het
vuur van zijn rede werd hij onderbroken
door Frida de heks van de Friezenberg, die
gekomen was om het volk van Rijssen te waar
schuwen voor de wraak die zeker zou komen.
Zij voorspelde dat Rijssen uitgemoord zou
worden en aan de vlammen prijsgegeven.
Maar ter rechtertijd verscheen Wibo Rip
perda de Watergeus. Hij stak een rede af die
droop van wraakzucht. Tot de knieën zou
men door het bloed gaan om de vijanden
er uit te donderen. Ripperda beloofde ver
sterkingen. Een leger bende was onderweg
om Rijssen te helpen verdedigen. Rijssen was
het waard. In het volk daar zat meer coura
ge in, dan in Goor. Na deze toespraak klom
het Kluntjen in de paardekrib en zwaaide met
het mes. Dit is het wapen van de ondergrond
se van Rijssen. Ripperda riep dat er twee
wagens met kruit en lood en geweren onder
weg waren, een gejuich steeg op. Maar ander
half uur later toen de stropers met lege han
den thuis kwamen en zonder hun aanvoerder
kookte de Goorse commandant van drift. De
orders werden uitgegeven dat twee honderd
man naar Rijssen moesten, om Rijssen leeg te
halen en de moordenaar moest uitgeleverd
worden, anders zou Rijssen van de aarde
worden weggeveegd. Ripperda. De Kieuwe,
Het Kluntjen en Lange Jan troffen met hun
getrouwen de nodige maatregelen om de Span
jaarden fris te ontvangen. Want de Goorse
schipper Ten Donkelaar bracht dreigende
berichten mee. Hoe het verdere verloop van
de strijd ging, hopen wij een volgende keer
te vertellen.
VAN GOEVERDEN.
De wielrijder op dit
kruispunt maakt het
zichzelf onnodig
moeilijk, door niet
het aangegeven en
verplichterijwielpad
te gebruiken. Op dit
wijde kruispunt moet
hij nu letten op het
verkeer, dat hem van
alle kanten kan nade
ren. Hij neemt de
kortste weg, die ech
ter ook de laatste weg
voor hem kan zijn.
De „Lof der Zotheid" was een humoristisch
speelfilmpje, met in de hoofdrol een zekere
Dr. H. U. Manist.
„De sigaar" was o.i. minder geslaagd.
Het filmpje „Water" was een prachtige do
cumentaire. Deze film behaalde een le prijs.
„Peter en de appels" was het verhaal van
een jongetje dat appels van een schaal weg
neemt. Zijn beertje speelde een grote rol.
Een uitstekende speelfilm.
„Bespiegelingen" was een genre-film waarin
men de Hollandse schoonheid kon bewonderen
zoals die zich weerspiegelt in onze vaarten
en plassen.
„Stilleven" een tekenfilm en „Assepoes"
een poppenfilm, behoorden o.i. tot de minder
geslaagden. Het sluitstuk vormde het helaas
zeer korte filmpje „Handen", met gesproken
woord via de geluidsband. Ongetwijfeld de
beste van de avond.
De begrafenisver. „De Laatste Eer" te Rijs
sen hield in café Beumer haar jaarvergadering
onder voorzitterschap van de heer R. Smelt.
Deze deelde in zijn openingswoord mede, dat
het jaar 1963 gunstig voor de ver. is geweest
wat het financieel gedeelte betreft. Doch wij
mogen het doel der ver. „een zo waardig mo
gelijk karakter aan de begrafenis te geven"
nooit uit het oog verliezen, aldus spr. Winst te
behalen is nooit het oogmerk der vereniging
geweest en dit mag het ook nooit worden.
Is er een overschot of voordelig saldo, dan
komt dit de leden ten goede. Ondanks
hogere kosten op allerlei gebied zal men nu
nog niet tot contributieverhoging overgaan.
Men wil zelfs trachten de leden meer fa
ciliteiten bij een begrafenis te verlenen, zoals
het wellicht ter beschikking stellen van een
rouwkamer.
Uit het jaarverslag van de secretaris-penning
meerster, de heer G. J. Weersink, bleek dat
het ledental nog steeds vooruitgaande is. Ook
het zich verzekeren tegen verschillende bij
komende kosten van een begrafenis nam nog
voortdurend toe. Het financieel verslag mag
gunstig genoemd worden. Na afschrijving kan
nog een flink bedrag gereserveerd worden. 16
begrafenissen werden uitgevoerd voor leden en
niet-leden. 2 elders overdeden personen werden
naar Rijssen vervoerd. De heer J. Tusveld werd
tot bestuurslid herkozen.
In de leeszaal van het Parkgebouw gaf de
A.F.V. Aldolem een filmavond voor haar le
den en de Rijssense filmamateurs. Van de NO
VA (Ned. Orgaan Van Amateurclubs) had Al
dolem de beschikking gekregen over een tien
tal bekroonde filmpjes.
Na een welkomstwoord van de voorzitter de
heer Westerik, was de „daad" aan de heer Van
der Haar. Deze, zelf een enthousiast filmama
teur, gaf bij elke film een korte voorbeschou
wing, alvorens hij deze ging vertonen.
Het filmpje „Brand in de krant" was een
uitstekende documentaire van de Achterhoek-
se Smalfilmamateurs.
In „Opus" 8 hebben de makers lang naar
een motief gezocht. Zij hebben het o.i. niet ge
vonden.
Wielrijders, die zich
over de volle breedte
van de stopstreep op
stellen, en die auto's
..escorteren", schep
pen een verward en
dus onveilig verkeers
beeld. Bovendien be
letten zij een vlotte
afwikkeling van het
verkeer.
Het zeer grote aantal verkeersongelukken,
dat op kruispunten gebeurt, is voor het Ver
bond voor Veilig Verkeer de aanleiding ge
weest de eerate verkeersopvoedende actie
in 1964 te wijden aan het „Gedrag bij kruis
punten".
Volgens cijfers, gepubliceerd door het Cen
traal Bureau voor de Statistiek, gebeurden er
in 1961 van de 190.280 verkeersongelukken
90.696 op „verenigingspunten van wegen",
oftewel op kruispunten. Dus 47,7 pet van alle
verkeersongevallen waren kruispuntongeluk
ken. Daarbij vonden 646 personen de dood
Uit onderzoekingen in Duitsland is geble
ken, dat in 1961 in dat land 72,6 pet van de
kruispuntongelukken werd veroorzaakt door
het niet kennen of het verontachtzamen van
de voorrangsregels. Verkeerde beoordeling van
de situatie leidde in 14,5 pet van de gevallen
tot ongelukken, terwijl in 11,3 pet van de ge
vallen het met té hoge snelheid naderen van
een kruising ongelukken tot gevolg had.
Bewust voorrang nemen veroorzaakte 5,7
pet van de kruispuntongevallen. Uit het feit,
dat slechts in 1,6 pet van de kruispuntongeval
len de oorzaak was te zoeken in de toestand
van de weg (slecht zicht, onvoldoende ver
keersregeling, onvoldoende bebakening, enz.),
blijkt, dat bij kruispuntongelukken de fac
tor mens de voornaamste rol speelt.
Het iS gebleken, dat in ons land 46,5 pet
van de bromfietsers die in het verkeer omko
men, sterft in ongevallen met kruisend ver
keer.
Kruispuntongevallen, waarbij wielrijders van
65 jaar en ouder zijn betrokken, worden in
44 pet van de gevallen veroorzaakt door het
niet geven van voorrang aan het snelverkeer,
en in eveneens 44 pet van de gevallen door
het. op onjuiste wijze afslaan naar links (geen
richting aangeven, afslaan zonder achterom
te kijken, het zgn. „achter zijn arm aanrij
den").
Op deze kruising van
gelijkwaardige wegen
heeft m dit geval ie
dereen voorrang, maar
moet ook iedereen op
iedereen wachten. Het
W egenverkeersregle-
ment geeft voor der
gelijke situaties geen
oplossing, maar zeker
is, dat in dit geval
ongelukken werden
voorkomen, doordat
de bestuurders kalm
aan deden bij het na
deren van dit kruis
punt.
