Gioepen Jantje en „de Draak'
FILMNIEUWS
Poollicht ontstaat wanneer gaten
vallen in de „magnetische fles
Vrijdag 24 mei 1963
WEEKBLAD VOOR RIJSSEN
Pagina 5
Jaarvergadering
Lijkwagen vereniging
Fraaie successen op
wedstrijddag van P.J.G.O.
Vrijdag en zaterdag de film
Jerry als huisknecht
Noorderlicht bij linie
soms waar te nemen
ZONNEVLEKKEN
STORING
ONTSTAAN
FLES
KRINGSTROOM
Woensdag de film
De dolle generaal
Wm.
RUSSEN buiten de wallen
Rijssen lag nog voor een groot deel ir\ zijn
windselen. De Walstraat en de Hagen vorm
den nog de natuurlijke grens. Er stonden bo
men op de wallen. Het zuidelijk deel was het
dichtst beboste gedeelte. Op de Grimberg
hield men een samenkomst in de grote zaal
Het zag er voor die dagen in de grote zaal
zeer aantrekkelijk uit. De jonker familie zat bij
elkaar alsmede de neven en nichten. Grote
portretten van strenge en minder strenge heer
sers keken van de wanden met strenge ogen
neer, alsof zij zo uit hun lijsten wilden stap
pen en aan het overleg deelnemen. De school
meester van Rijssen, door jong en oud in Rijs
sen aangeduid met de bijnaam van „De Draak"
was ook aanwezig, zonder hem kon men het
niet stellen. Want „De Draak" was met een
goed verstand begiftigd en had zeer strenge
godsdienstige begrippen en was zeer bijbel
vast. „De Draak" was een man van onge
veer vijfenvijftig jaar, zwaar gebouwd, en
de schrik van Rijssen. Men hoefde de jonge
mannen maar te vragen en de jongens van zes
jaar en alles wat daartussen lag. Z ij allen
konden u vertellen hoe hard de oorvijgen en
de klappen, met de doornenstok aankwamen.
Slechts eenmaal was „De Draak" geschrok
ken. Jantje van Gioepen Bats was een mees
ter in het uithalen van kwajongensstreken.
Eens had hij bij de oude Kamer Jenne door
de schoorsteen geplast. De oude Kamer Jen
ne was een alleen wonende arme vrouw. Het
.zoontje van de jonker schipper van de Grim
berg was Jantje behulpzaam geweest bij het
klimmen op het dak. Jantje dan plaste door
de schoorsteen in een potje met karnemelkse
pap dat voor de eenzame ziel op het vuur hing.
Alles zou goed gegaan zijn, indien niet „De
Draak" toevallig op zijn zolder geweest was
en alles gezien had. Ziedend van woede liep
hij naar Gioepen Bats, en keerde de vader
duchtig de kast uit over de slechtheid van
zijn zoon. Bats begon te lachen en hierdoor
wond „De Draak" zich zo op, dat hij met een
harde slag zijn vuist op tafel deed komen
en de gammele tafel van Bats midden door
sloeg.
Bats beklaagde zich bij de burgemeesters,
maar die durfden de „Draak" niet aan.
Trouwens voor dat de „Draak" het huis van
Gioepen Bats verliet, had hij bij het weggaan
nog geroepen dat de toorn Gods zou komen
over Gioepen Bats en heel zijn nageslacht
Bats zat er zelf mee in, met die toorn Gods,
wel te verstaan. Maar Jenne de vrouw van
Bats, meer werelds zei tegen Bats dat de Draak
kon barsten. Jantje kreeg intussen een afram
meling tof in de volgende week en voor straf
moest hij een kan met kokend hete pap met
paardebonen naar Kamer Jenne brengen. Wat
zei Kamer Jenne! vroeg moeder. Vriendelijk
bedankt keerlken, en ik kreeg een dikke peer.
Zonde, dacht moeder dat ik hem die afram
meling heb gegeven. De volgende morgen
moest Jantjen weer naar school. Hij snotter
de hard om de tweede aframmeling, die hem
bij „De Draak" te wachten stond.
„De Draak" was na het bezoek bij Bats
naar de schipperende jonker gegaan. Ook
daar begon hij op te spelen maar de heer
des huizes maakte er kotte metten mee. Hij
smeet de Draak de deur uit. Zodat deze wel
een pas of vier wegrolde en gooide hem hoed
en stok achterna. Dus was de volgende mor
gen de Rijssense schoolmeester in een pestbui.
Gioepen Bats vond er intussen wat op, op
dat zijn zoon enigermate heelhuids weer thuis
zou komen. Zonder dat moeder Jenne het zag
prakkizeerde hij Jantje een potdeksel zonder
handvat in de broek. Rijssen was toen behalve
buiten de wallen betrekkelijk klein.
Dus het ging, met het potdeksel in de
broek. „Zo kwaaie aap" riep „De Draak".
Handen hoog! daar stond Jantje met rode
oren zich verniffelend in het grote ogenblik
dat op handen was. De meester vertelde uit
voerig voor de klas wat hij de vorige avond
waargenomen had. De aankomende jonge Rijs
sense dochters giechelden achter hun hand.
Lacht daar iemand? bulderde de stem van
„De Draak" Doodse stilte. En toen tot Jan
tje, ik zal je leren satanskind. Meteen liep
hij naar de hoek haalde de stok en riep an
dermaal handen hoog. Jantje stak zover mo
gelijk de magere sprietarmen in de hoog
te, de meester deed een fikse uithaal en er
volgde een klap die de pannen deed daveren
op school.
Het was een geweldige klap op het potdek
sel. De jongens riepen toe meester nog een
keer! Maar de Draak sloeg niet weer. Hij
zette de stok aan de kant en het bokkenha-
ren pruikje begon te dansen op zijn hoofd.
De school daverde van de lach. Hij stuur
de Jantje naar huis. De jongen vertelde wat
er in school was voorgevallen. En dat de Draak
na schooltijd naar de Grimberg zou gaan
om de familie te verzoeken om de Goddeloze
kerel die Bats heette brodeloos te maken.
Bats was bang voor honger en gebrek en
liep naar het riante huis van de varende jon
ker en vertelde wat er gebeurd was. Heb maar
geen zorg Bats was de welgemeende raad van
de Jonker van De Grimberg die zogenaamd
zijn familie te schande maakte, maar onder
ons gezegd een keurige heer was. Wij zullen
van avond de Draak wel nieuwjaar af winnen.
In de volle waardigheid van koster-school
meester begaf. „De Draak" zich naar de
Grimberg. Daar was toevallig familieraad zo
als wij al vertelden. In de grote zaal zat de
familie aan tafel. De heren zaten op geen
droogje. In de vestibule van het kasteel moest
de koster-meester even wachten. Dreigend keek
hem daar een mansportret aan.
Daar ging de deur open en de Rijssense
meester voelde zich klein in het deftige ge
zelschap. Daar zag hij waarachtig ook de va
rende jonker. Uwes ook hier, riep hij. Wat
Uwes! riep de jonker. Bij de gratie Gods
mag U de Grimberg betreden. Dat is waar!
stemde de neef van de Stoevelaar in. De oud
ste jonker die kinderloos was, vroeg aan de
Draak wat van zijn verlangens was. Ver
langens! brulde de schoolmeester..Ik eis! meteen
kwamen er vijf degens op de grote tafel tussen
de wijnglazen. Een eisende schoolmeester?
Nooit van gehoord! Ik eis dat het adderen
gebroed van dit hoogheerlijk landgoed verwij
derd wordt en dat de enige erfgenaam zich
betere. De oudste jonker vroeg wat er aan
de hand was. Nou toen lepelde de Draak op,
alles wat hij gezien had en ook van het tumult
dat op school ontstaan was met die potdeksel
voor het achterwerk van Jantje. De hoogge
boren heren van de Grimberg die het mede
in Rijssen voor het zeggen hadden moesten
een straf expeditie houden onder het mindere
volk van Rijssen dat zo uit de band sprong
en de orde verstoorde met potdeksels in de
broek. De schipperende jonker vertelde dat
het wèl was en dat men zou handelen naar
bevinding. De familie kwam over een dat men
de jonge Gerard naar een hogere school zou
zenden, als de tijd er rijp voor was.
Maar vóór hij ging studeren verzocht hij
dat zijn vriend Jantje van Gioepen Bats ook
een goede opvoeding mocht hebben, nu dat
zou ook gebeuren. En Jantje van Gioepen Bats
ging naar Ootmarsum naar de illustere school
De Draak wilde daar nog een stokje voor
steken. Maar de schipperende jonker kietel
de hem onder de hals en dat was voldoende.
Tien jaren gingen voorbij. De enige erfge
naam van de Grimberg was klaar voor zijn
taak Hij bracht zich meteen een vrouw mee,
een hoofdelingen dochter uit Groningerland.
De jonge vrouwe vond op de Grimberg veel
wat oud en verlopen was.
Er liepen minstens tien Rijssense daghuur
ders van boven de zeventig. Zij wilde jonge
krachten. Maar Jantjen van Gioepen Bats, nu
rentmeester op de Grimberg gaf geen krimp.
Jan kende de ouden bij name en als rent
meester wist hij hoe het op de Grimberg reil
de en zijlde. En met goedkeuring van de jon
ker Gerard bleven de oudjes gehandhaafd.
De schoolmeester de „Draak", nu een krani
ge rechte grijsaard die er in de jaren niet
vriendelijker op geworden was, maakte zijn
opwachting op het kasteel. Hij wilde kennis
maken met de hoge vrouwe.
Hij gaf een uiteenzetting van de slechts ei
genschappen van een groot deel van de bevol
king van Rijssen. De hoge vrouwe vertelde
aan haar Gerard wat zij van de eerbiedwaar-
digen schoolmeester van Rijssen vernomen
had. De jonker noemde het kwade praat van
„De Draak", maar hij zou met de vernieuwing
en verbouwing van Rijssen beginnen. De
Draak moest maar eens naar een andere baan
omzien. Waarom nou juist die keurige school
meester vond de vrouwe van de Grimberg
omdat het een fout van grootvader is geweest,
om deze man aan te stellen liefste hernam
de jonker er is nog veel werk aan de win
kel. Ik zal onze rentmeester eens roepen. En
Jan van Gioepen Bats kwam. En hij ver
telde aan de verbaasde kasteeivrouwe de
kwajongensstreken die hij had uitgehaald en
haren man vertelde er waarheidsgetrouw bij,
dat hij daaraan braaf mee geholpen had.
Haar man adviseerde haar eens tot het hart
van Rijssen door te dringen. Eerst de gezin
nen van de Grimberger daghuurders op te zoe
ken. Was dat gebeurd, dan kwam zij wel
verder. De hoge vrouwe had in haar rent
meester een betrouwbare gids. De
rentmeester waarschuwde de daghuurders wan
neer zij op bezoek konden rekenen.
Holt Jan was een daghuurder, die belast
was met de verzorging van de brandstof op
het kasteel. Hij liep er dagelijks netjes bij.
Hij had een dochter van Slaterleide uit
Notter tot vrouw. Mina heette zij en die had
jaren de boeren gediend. Mina nu, was een
vlijtige oppasssende vrouw. Zij had tien kin
deren. De hoge vrouwe benijdde haar om haar
rijke kinderzegen. Toen zij eens aan Holt Jan
vroeg hij het maakte met zo'n groot ge
zin, was Jan's bescheid: veel kinderen is
een zegen des Heeren, alleen ze houden je de
noppen van de kleren!
Op een mooie middag ging de hoge vrouwe
op bezoek bij vrouw Holt Jan. Het gezin woon
de toen nog aan de buitenkant van Rijs
sen. In een wel wat te klein huis in de Oranje
straat, dat eigendom was van de Grimberg.
Want behalve twaalf mensen vonden er
ook nog een koe, drie geiten, twee varkens,
een toom kippen een paar eenden en ganzen
huisvesting. Twee kinderen waren met de gei
ten op pad die ze boeÓden langs de wegen.
Twee opgeschoten jongen haalden var
kensvoer, vier kinderen waren aan het knikke
ren, het oudste meisje karnde en het jongste
begon luid te brullen in de kinderstoel toen
de hoge bezoekster kwam. De hoge vrouwe
moest alles zien. Het kleine graafschapper
koebeestje. De fleurige geiten de knorrende
varkens en ten laaste de tien kinderen. Mina
vertelde dat er heel wat kwam kijken voor zo
veel monden. Ik wilde dat ik ze had, vertelde
de hoge vrouwe. Want zij was nu al drie jaar
getrouwd, en nog steeds had zich geen erfge
naam gemeld. Zij ging weer naar huis de ho
ge vrouwe van de Grimberg. Rijk aan geld
en aardse goederen. Hoeveel had zij willen
geven voor de helft van Mina's kroost.
VAN COEVERDEN.
In het café Derksen aan het Veer hield
onder leiding van haar voorzitter de heer W
Boode Tzn. de lijkwagenvereniging „De Laat
ste Eer" Notter-Rectum haai jaarvergadering
Na een welkomstwoord door de voorzitter
bleek uit het jaarverslag van de secretaris
de heer Joh. Brinks dat de Vereen, het afge
lopen jaar 10 begrafenissen had verzorgd.
De penningmeester de heer J. G. Nollen kon
mededelen, dat hij zijn boeken had kunnen
afsluiten met een batig saldo. Het aftredende
bestuurslid de heer J. Brinks werd bij de
hierna gehouden bestuursverkiezing met al
gemene stemmen herkozen-
Ter vereenvoudiging van de administratie,
werd besloten om in 't vervolg bij overlijden,
dit te melden aan de penningm. de heer
J. G. Nollen, inplaats van zoals voorheen
bij de ondernemer de heer Van Egmond.
Tot leden van de controlecommissie wer
den benoemd de heren H. Roelofs en J. H. v.
d. Riet.
De afdeling „Notter-Zuna-Rijssen" behaal
de zaterdag op de wedstrijddag van de kring
Holten van de P.J.G.O. welke in Diepenheim
werd gehouden de volgende fraaie successen
in de diverse wedstrijden.
Afdeling sport. Touwtrekken heren, groep
Notter-Zuna-Rijssen. Ie prijs, touwtrekken
dames groep Notter-Zuna-Rijssen 2e prijs.
Technische wedstrijden. Vingerverven2e
prijs mevr. J. G. Ooms-Bartels. Kaaswed
strijd: le. prijs mej. L. Boode. Paarden-
behendigheid: 2e prijs H. Deurnink 4e prijs
G. J. Slagman. Trekkerbehendigheid 2e pr.
G. D. Stegeman. Veebeoordeling F. H. Vee
slag le prijs A. Ooms jr. idem M. R. IJ.
Veeslag 2e prijs G. J. Slagman. Panne
koekbakken heren 2e prijs W. Bremmer
idem 5e prijs G. Baan.
De nummers één en twee van deze wed
strijden hebben nu het recht om ie ne
men aan de landdag van de P.J.G.O. welke
op 20 juli in Giethoorn wordt gehouden.
Het verhaal van de film begint in Mill-
town, een klein stadje in het Midden Westen,
waar Herby uitgekozen wordt om de afscheids
rede te houden tijdens de eindexamencere
monie.
Herby krijgt direct daarna de eerste tegen
slag, als hij ontdekt, dat het meisje van zijn
dromen hem de bons gegeven heeft voor een
meer gespierde en knappere jongen. Hij is
zo radeloos van verdriet, dat hij zelfs besluit
uit het stadje weg te trekken en ergens een
baantje te gaan zoeken! En hij zweert, dat
hij voortaan alle /rouwen als boosaardige
monsters zal ontlopen.
Na verschillende mislukte sollicitaties, waar
bij steeds weer mooie vrouwen de werkgeefster
bleken te zijn, slaagt Herby erin een baantje
te krijgen als huisjongen in een groot Holly
wood pension, dat geleid wordt door een vrien
delijke huismoeder, Helen Welenmelon.
Zijn ellende begint nu pas goed, want de
volgende morgen ontdekt hij, dat het huis be
woond wordt door 30 meisjes, blondines, bru
nettes en roodharige schoonheden, die alle
maal op jacht zijn carrière in Hollywood te
maken en om een man aan de haak te
slaan. Hij besluit onmiddellijk de benen te
nemen. Maar Helen haalt hem over om te
blijven en krijgt hem zelfs zo ver, dat zij
er in slaagt zijn /erlegenheid voor meisjes
te overwinnen en hem met hen te laten pra
ten!
De meeste meisjes beschouwen Herby min
of meer als een aardige gek. Alleen één meis
je, Fay, die aspiraties heeft om actrice te
worden, toont wel belangstelling voor de nieu
we huisjongen.
Herby wordt over zijn werkzaamheden inge
licht door de kokkin Katie, die al het moge
lijke doet om het hem naar de zin te maken.
Zij wordt zelfs niet boos als Herby door zijn
onhandigheid meer breekt dan afstoft. Een
van Herby's taken is 's morgens de post af
te leveren bij de meisjes op de kamer. Dat
is een verschrikkelijk experiment voor hem
en geeft natuurlijk aanleiding tot alle mogelijke
dwaze situaties.
Er gebeuren trouwens allemaal gekke din
gen in deze film. Er komt een man op bezoek,
die beweert George Raft te zijn. Dat is hij
ook, maar Herby gelooft hem natuurlijk niet.
Om hem te overtuigen, nodigt Raft onze
Herby uit met hem een tango te dansen.
Op een dag verkeert het pension in staat van
grote opwinding, want een televisiemaatschap
pij zal ter plaatse een interview hebben met
Helen Welenmelon, die vroeger een beken
de opera-zangeres is geweest. En natuurlijk ge
beuren er de gekste dingen als Herby de
technici gaat helpen".
In de nacht van 10 op 11 februari 1958
nam de bemanning van het Duitse motor
schip „Beate Bolten" uit Hamburg in de
buurt van het Panamakanaal noorderlicht
waar. Het was het dichtst bfj de evenaar
voorkomende poollicht, dat tpdens het Inter
nationale Geofysische Jaar werd waargeno
men. Aan de andere kant van de evenaar kan
men af en toe zuiderlicht waarnemen, het
aurora australis, de tegenhanger van het
het meeste voor op ca. 25 breedtegraden van
noorderlicht, de aurora borealis. Poollicht komt
de pool.
Op zee wordt vaker noorderlicht gezien dan
op het land, ook op dezelfde geografische
breedte, daar de rook- en stofmantel van het
vasteland op zee niet voorkomt.
Dat de visgronden bij Noorwegen en IJsland
ideale plaatsen zijn om het noorderlicht te
zien, ligt voor de hand. Uit deze gebie
den kwamen honderden berichten binnen. Ook
de op de hoofdverkeerslijn tussen Europa
en Amerika varende Duitse schepen hebben
noorderlicht gemeld. Een dozijn maal kwa
men er meldingen binnen, dat er ten zuiden
van Spanje en zelfs in de Middellandse Zee
en één keer aan de kust van Noord Afrika
noorderlicht gezien was.
In Duitsland zelf bedraagt het aantal keren,
dat men noorderlicht te zien krijgt, a 2
procent van het aantal keren in het hoge
noorden. Daar het poollicht verband houdt
met het zonnevlekken-maximum en dit in
1958-1959 zeer veel voorkwam kon in Duitsland
meer noorderlicht waargenomen worden dan
anders.
In 1957 waren er 23, in 1958 21 en in 1958 nog
9 nachten met poollicht. Het noorderlicht treedt
in Duitsland meestal op in de vorm van een
mat groen en rood lichten aan een groot ge
deelte van de homel. Slechts in 1 pet. van de
meldingen werd gesproken over een violette
kleur.
In Zuid-Duitsland heeft men maar twee maal
zo weinig noorderlicht waargenomen als in
Noord-Duitsland. In de meeste gevallen was
het poollicht kort voor middernacht plaatse
lijk tijd te zien. Het noorderlicht wordt meest
al omstreeks de „magnetische middernacht"
waargenomen.
Magnetische middernacht is het, wanneer de
oppervlakte van de aarde door de plaats van
waarneming en de magnetische poolal in de
richting van de zon wijst. Daarentegen is
het „geografisch middernacht", wanneer de
oppervlakte door de plaats van waarneming
en de geografische pool naar de zon wijst.
Magnetisch middernacht kan dus 1 a 2 uur
verschillen met de plaatselijke tijd. De mag
netische poolas is trouwens niet identiek met
de magnetische pool, die verwijderd ligt. De
magnetische noord- en zuidpool, zijn geen anti
poden, want het magneetveld van de aarde
roteert niet symmetrisch. De poolas zoals be
ken een stuk van de geografische pool is 'n
kunstmatige constructie voor wetenschappelij
ke doeleinden.
Hij stelt het einde voor van en door
mensen gedachte magneet in de vorm van
een staaf, die van Noord naar Zuid door de
aarde heenloopt. De beide poolassen zijn na
tuurlijk antipoden. Op de poolassen staat de
magneetnaald niet, zoals op de echte mag
netische pool, loodrecht op de oppervlakte der
aarde.
Volgens de waarnemingen in Duitsland komt
rood noorderlicht op de gemiddelde breedten
vaker voor dan in het hoge Noorden. Blauw-
violette kleuren treden alleen op bij bijzonder
ernstige aardmagnetische storingen. Het pool
licht is trouwens helemaal een verschijnsel
van aardmagnetische storingen. Over het
algemeen geldt de regel: hoe meer storing, des
te verder komt het noorderlicht naar het zui
den.
De graad van de aardmagnetische storing
wordt in de wetenschap aangeduid met „Kp".
Kp nul betekent een tpestand van rust.
Kp 9 is de hoogste graad. Dan ontstaat er
een sterke magnetische storm. Bij Kp 6 en ho
ger verplaatst het noorderlicht zich 20 breed
tegraden en nog meer naar het zuiden.
In Duitsland meende men, ddt Kp 6 a 7 de
voorwaarde was voor het optreden van noor
derlicht.
De waarnemingen gedaan in het Internatio
nale Geofysische Jaar toonden echter aan,
dat er bij Kp 4 zelfs al in Zuid-Duitsland noor
derlicht te zien kon worden. Kp 4 is een vaak
voorkomende graad van storing.
Het poollic it berust op het neervallen van
elektrisch geladen deeltjes uit het heelal,
grotendeels afkomstig van de zon. In het
I.G.J. werd de Van-Allen stralingsgordel ont
dekt. Dit zijn, beter gezegd, twee elliptische
stralingsgordels resp. links en rechts van de
Noord-Zuidas van de aarde. Beide gordels be
staan uit een buitenste en een binnenste gor
del. De stralingsgordel geeft de weg aan van
de het poollicht veroorzakende straling der
deeltjes.
De deeltjes worden nl. door het magne
tisch veld van de aarde opgevangen. Dit veld
vormt een magnetische kooi. Wanneer gela
den deeltjes in een magnetisch veld terechtko
men, bewegen ze zich spiraalvormig om de
krachtlijnen van de magneet. Ze kunnen zich
niet meer van het geomagnetische veld ver
wijderen, uitgezonderd enkele, die over veel
energie beschikken. De deeltjes stromen in
spiraalvormige banen langs de magnetische
krachtlijnen en worden tussen 't noordelijk en
zuidelijk halfrond als in een „magnetische
fles" heen en weer gereflekteerd.
Bij ernstige aardmagnetische storingen krijgt
de magnetische fles een gat aan beide uit
einden. Het veld doet zijn plicht niet meer,
d.w.z. houdt de geladen deeltjes in hun tot
ca. 70.000 kilometer boven de aarde lig
gende baan niet vast.
De deeltjes kunnen dan door de gebroken
spijlen van de kool, wetenschappelijk zwak
ke plekken in het veld genoemd, tengevolge
van de tijdelijk verschoven lijnen van het
veld, ontsnappen en afvloeien naar de dichte
re atmosfeer van de aarde.
Metingen met Amerikaanse raketten heb
ben dit bevestigd. In de nacht van 16 op 17
augustus 1959 heeft de automatische meet
apparatuur van de „Explorer VI" vastgelegd
dat de buitenste stralingsgordel leeg was,
de elektrische deeltjes waren eruit verdwenen
Daar waar de magnetische lijnen van het
veld, die door het intensiteitsmaximum van
de gordel lopen, in de atmosfeer van de
aarde uitmondden, op 58 graden geomagne
tische breedte, trad tezelfdertijd een sterk pool
licht op. Naar die plaats waren de deeltjes
dus gevloeid en hadden daar door afgifte
van energie de in de ionosfeer aanwezige mo
leculen van het gas in de lucht doen stralen.
In principe dus net zo als in de bekende
neonbuis. Na 24 uur had de solaire straling
van de deeltjes de gordel weer gevuld. Ook
't Argusexperiment van september 1958, waar
bij door een atoomexplosie op grote hoogte
een kunstmatige stralingsgordel werd opgewekt
bevestigde de theorie van het poollicht. Toen
er een aardmagnetische storm optrad, vloeide
de in de kunstmatige gordel gevangen straling
der deeltjes weer door een lek in de magne
tische fles terug, hoewel er in dat geval geen
noorderlicht ontstond
Volgens dr. Lange-Hessen is de op gemiddel
de breedte het poollicht veroorzakende stra
ling van de deeltjes met grote waarschijnlijk
heid van de buitenste stralingsgordel afkomstig.
Wanneer de aardmagnetische storingsgraad
van Kp 5 stijgt tot Kp 6, loopt de buitenste
gordel leeg en veroorzaakt poollicht, dat op
gemiddelde breedte te zien is.
Dicht bij de evenaar daarentegen is de bin
nenste stralingsgordel verantwoordelijk voor
het poollicht, want de zijn intensiteitsmaximum
snijdende veldlijnen dringen daar de aardop
pervlakte binnen. De binnenste gordel is vas
ter dan de buitenste en loopt pas bij Kp 8
9 leeg. In de buurt van de evenaar vormen de
Op een Britse militaire basis kort voor de
Geallieerde Invasie in Europa tijdens de
Tweede Wereldoorlog, worden plotseling alle
verloven ingetrokken, want er is een (mis
lukte!) aanslag gepleegd op een van Enge-
lands belangrijkste militairen, Generaal Sir
Laurence Mackenzie-Smith, en men ver
moedt dat een Duitse spion in een Engels
soldatenuniform zich op de basis schuilhoudt.
Soldaat Ernie Williams en zijn kameraad
Korp. Joe Praeger staan op het punt naar
Amerika terug te gaan. Praeger haalt de ver
legen Ernie, die enorm goed alle mogelijke
mensen kan imiteren en bovendien sprekend
op de Generaal lijkt, er toe over zijn talent
te gebruiken om een imitatie van Macken
zie-Smith te geven, zodat zij de wacht om de
tuin kunnen leiden en op die manier het
kamp kunnen uitkomen. Zij krijgen echter pech
met de jeep, waarmee zij uit het kamp ont
snapt zijn en worden ontdekt en gearresteerd.
Het ziet er naar uit, dat Ernie voor de
krijgsraad zal moeten verschijnen, beschul
digd van het zich valselijk voor officieruit-
geven, maar Kol. Somerset en Kol. Houston
komen met een heel ander plan voor de dag.
Zij willen, dat Ernie de plaats van Macken
zie-Smith zal gaan innemen, opdat de echte
generaal, die nauw bij de invasie-plannen be
trokken is, niet door de Nazi's uit de weg
geruimd zal kunnen worden.
Ernie's eerste probleem met betrekking tot
z'n nieuwe opdracht, door de Geheime Dienst
zeer realistisch met de codenaam „Ten Dode
Opgeschreven" aangeduid, is het feit, dat
Mackenzie-Smith altijd een ooglapje draagt.
Wat betreft Ernie is dat precies het oog,
waarmee hij het beste kan zien. Het onbedek
te andere oog is zo bijziende, dat hij de
meest vreemde capriolen uithaalt en tenslot
te geeft Kolonel Somerset hem een contact
lens. Hij presteert het dit ding op de meest
kritieke momenten te verliezen.
Er zijn ook nog andere, meer persoonlijke
problemen, aan dit „baantje" verbonden.
Een ervan is, dat Lady Margaret, de vrouw
van de Generaal, wiens huwelijk niet al te best
is, onverwacht uit Canada terugkeert op 't mo
ment, dat een van de vriendinnetjes van de
Generaal, Sergeant Bridget Stanhope, arri
veert voor een afspraakje, waar Ernie uiter
aard niets van af weet. Hij slaagt er met
moeite in zich van de zeer aanhankelijke Brid
get te ontdoen, maar Margaret merkt het
natuurlijk. Als Somerset haar van de per
soonsverwisseling op de hoogte stelt, krijgt ze
belangstelling voor de blijkbaar ten dode op
geschreven Amerikaan. Van dat moment af
ontwikkelt hun romance zich even stormach
tig als de wilde activiteiten die volgen.
geladen deeltjes van solaire afkomst tenslot
te een kringstroom rond de aardbol. Deze
kringstroom heeft men voor al het poollicht
verantwoordelijk gehouden. Thans blijkt ech
ter, dan alleen het poollicht van de noordelijke
maximale zone tussen 65 en 70 graden geo
magnetische breedte afkomstig is van deel
tjes, die uit de kringstroom langs spiraal
vormige banen in de lijnen van het magneti
sche veld in de hoge atmosfeer terechtkomen.
Het poollicht van de gemiddelde breedte
daarentegen t heeft een andere oorsprong.
Men kan dat ook opmaken uit het feit, dat
dit licht begeleid wordt door een intensieve
Röntgenstraling, een zogenaamde remstra-
ling, die nog op 30 km. hoogte aangetoond
kan worden. Het poollicht van de noordelijke
maximale zone schijnt daarentegen niet door
Röntgenstraling begeleid te worden.
Dr. Lange-Hesse is van mening, dat er voor
de opstelling van definitieve theorieën nog lang
niet genoeg metingen zijn verricht. De me
tingen en observaties moeten nog op grote
schaal voortgezet worden.
Moeder en kind in de wei, een plaatje dat iedere dierenliefhebber altijd weer aanspreekt