jFlEXAt
NMS
DE ZELFKEUZEZAAK voor
Regenmantels
Pakjes
Japonnen
Rokken
Blouses
Vesten I
IES DE LANGE -
behang
Doe het zelf
Voortman 's kleding
BIJGELOVIGE SCHATGRAVERS
Jan Aolbert
KRACHT
KIP CARAVAN
PERSOON
Hf Siempher i Zn. Cl
D. TE M0RSCHE
MEISJE
J. UGTENBERG
JAN AOLBERT
Met Voortman'sKleding
Zomermantels
Zomer japonnen
Terlenka japonnen
Regenmantels
Snéde jasjes
Nylon jacks
Bloeses Rokken
Elsenerstraat 70—72
PANNENJAN
SLOKKER
schoorsteen
vegen
Coöp. Boerenleenbank „Notfer"
Gemeente Rijssen
vrouwelijke administra ieve
R0ÜA Automobielbedrijf N.V.
Woonruimte
DIVAN
LUXAFLEX
KAPPERT'S
wasmachines
centrifuges
sigaren
bandjes
GIJSBERS
Zwem- en Polovereniging
„de Koerbelt"
algemene LEDENVERGADERING
Voor al uw rijbewijzen
nieuwe accu's en banden
Gevraagd
Goöp. Rijssen
voor modieuze mantels
Moeilijke voeten
SONORA-gemakschoenen
J. H. JANSEN
Hout, hardboard, spaanplaat
meubelplaat, fineer, ronde
stokken, sierlijsten, bouw
pakketten
NU MEER DAN 3000
SAMENSTELLINGEN
Vrijdag 12 april 1963
Pagina 7
WEEKBLAD VOOR RIJSSEN
éMmm
HUTTENWAL 31 - RIJSSEN
13ij de
sparen, is geld vergaren
--
Oudste geschiedenis
Bijgelovig
Munten van nikkel
Krupp wilde niet
Oorlogsproduktie
UIT WIERDEN
OLIVETTI DIVISUMMA
De ideale rekenmachine voor uw be
drijf. Een bijzonder snelle machine die
kan optellen, 'aftrekken, ver
menigvuldigen, delen en ook
nog kan „onthouden" door
een ingebouwd ge
heugen. prijs f 1980
(1 jaar garantie).
Vraagt vrijblijvend
documentatie en
demonstratie bij
Rijssen - Tel. 2406
VAN DER STOUW
uïXA Complete
^kantoorinstallaties
VR1JETIJDSVERF - KWALITEITSVERF
voor
Trompstraat 29.
Telefoon 2976.
Onze landelijke reserves van ruim
f 100.- miljoen stellen ook Uw
spaarsaldo veilig. Wendt U
vol vertrouwen tot de
Burgemeester en wethouders der gemeente Rijssen
roepen sollicitanten op voor de betrekking van
ten gemeentehuize, afdeling financiën in de
rang van jeugdige administratieve kracht,
c.q. klerk 2e klasse.
U.L.O.-diploma vereist, diploma machine-
schrijven en kantoorervaring gewenst.
Salaris afhankelijk van leeftijd en ervaring.
Sollicitaties binnen 10 dagen na het verschijnen van
dit blad te richten aan de burgemeester.
Maak uw vakantie tot een waar genoegen met een
Leverbaar in diverse afmetingen en prijzen.
Tevens verhuur KIP-caravan.
Vraagt vrijblijvend inlichtingen
Rijssen, telefoon 054802861 (N.o.z.)
gevraagd door echtpaar
met 2 kleine kinderen.
Brieven onder no. 150 bu
reau van dit blad.
TE KOOP
Esstraat 16.
VOOR
zongordijnen naar
Woninginrichting
RIJSSEN
heeft
en
met fabrieksfouten.
Alles spotprijzen.
Telefoon 407.
Voor verzamelaars van
Een speciale reclame
sigaar van Willem II
24 cent per stuk.
Met 60 verschillende
nieuwe serie sigaren
bandjes.
Sigarenmagazijn
Voor het snijden van druk
vormen uit rubber zoeken
wij een
met tekenaanleg en
vaste hand.
Thuiswerk.
Brieven aan
Papierwarenindustrie
Smedenstraat 140-142,
DEVENTER
Uitnodiging voor de jaarlijkse
op vrijdag 19 april 1963 a.s. in hotel GIJSBERS.
AANVANG 20 UUR.
AGENDA:
1. Opening
2. Notulen
3f Ingekomen stukken
4. Verslag secretaris
5. Verslag kascommissie
6. Verslag penningmeester
7. Bestuursverkiezing (aftredend in het jaar 1963
zijn de heren D. Duindam en J. Th. Gijsbers,
beide herkiesbaar).
8. Rondvraag
9. Sluiting.
Ook verzorgen wij uw theorieles
Njjverdalseweg 82 Rjjssen - Telefoon 2839
Wij leveren ook
met 20 procent korting.
Nederlandsche
Middenstands
Spaarbank
Agent:
H. Oving, Dr. Stokkerstr. 35, Rijssen - Tel. 22*74
RENTE: 314 »/o
GRATIS EERSTE INLEG f 3.—
ter opleiding voor winkeljuffrouw, in onze
afdeling kruidenierszaken.
Aanmelden tot en met 20 april as. ten kantore
i/i+vUL-
Draag dan
Voetkundig verzorgd.
RUIME KEUZE, MODERNE SNITTEN.
Een klasse appart.
Wierdensestraat 56, Rijssen
Tevens het adres voor steunzolen volgens
dokters advies.
Het beste, mooiste en modernste
koopt u bjj „DE SCHILDER"
Weijerdsteeg 15. Zaterdags na 4 uur gesloten.
en al uw Doe-het-zelf-artikelen bij:
VERF- en HOBBYHUIS
TABAKSGAARDE 68
TELEFOON 2888
IS U STEEDS AAN DE VEILIGE KANT
Weer ontvangen nieuwe zendingen:
Ruime keuze
Lage prijzen
tegenover Postkantoor
Geleerden zijn van mening, dat er zeker
twee maal meer nikkel kan worden ge
wonnen dan koper, zink en lood tezamen.
De grootste leveranciers van nikkel zijn
momenteel Canada, Celebes, Cuba, Nieuw-
Caledonië, Noorwegen en Rusland. Ook in
Centraal-Amerika. Afrika en de Phillippü-
nen werd, eigenlijk bij toeval, nikkel gevon
den toen men op zoek was naar heel andere
delfstoffen.
Canada heeft zijn eerste plaats op de lijst
van nikkelproducerende landen kunnen hand
haven door steeds weer nieuwe nikkellagen
aan te boren. Maar tevens door steeds betere
methoden bij het winnen, smelten en raffi
neren van nikkel toe te passen.
De International Nickel Company of Cana
da Ltd. is veruit de belangrijkste nikkelpro
ducent van de westerse wereld. Vorig jaar
werd door deze internationale organisatie een
kleine 200.000 ton nikkel op de markt gebracht.
Bijna zes maal meer dan de tweede produ
cent op de ranglijst en ongeveer zestig pro
cent van alle nikkel in de westerse landen
Al zo'n vierduizend jaar geleden waren nik
kellegeringen in China bekend onder de naam
„paktong". Men voegde er zink aan toe en
maakte er allerlei gebruiksvoorwerpen van.
De Oost-Indische Compagnie zorgde er in
de zeventiende eeuw voor, dat ook Europa
met dit metaal bekend werd.
Al eeuwen daarvóór vervaardigden ooster
se volkeren uit meteorieten allerlei nuttige
voorwerpen. De traditie wil, dat de grote
krijgers uit het grijze verleden van China,
Perzië en Noord-Europa „uit de hemel ge
zonden" zwaarden gebruikten. Het lijkt waar
schijnlijk, dat ook zij hun oorlogstuig vervaar
digden uit meteorieten - waarvan bekend is dat
er vele ijzer- en nikkelhoudend zijn. Ofschoon
nikkellegeringen dus al heel lang bekend zijn,
duurde het jaren en jaren voor men begreep,
dat men met een geheel nieuw metaal te ma
ken had. In het begin van de achttiende eeuw
trachtten mijnbouwpioniers een nieuw soort
erts te smelten, dat er uitzag als kopererts.
Koper was het in ieder geval niet.
Dat bleek na het smelten in de primitieve
ovens. Wantrouwend bekeken zij het witte
metaal. Het bleek zo hard te zijn. dat het on
mogelijk tot gebruiksvoorwerpen kon worden
gevormd. Als waardeloos metaal legden zij
het terzijde. De bijgelovige Duitse schatgra
vers veronderstelden, dat „Old-Nick" hun erts
had betoverd en noemden het „Kupfer-Ni-
ckel", Old Nick's Koper. Snel burgerde deze
naam in, ook op de andere plaatsen waar
het erts werd gevonden.
Cronstedt, een Zweedse geleerde, besteed
de vijf jaar aan het experimenteren met ert
sen van dit soort. Hij kwam tot de ontdekking
dat „koper-nikkel" een metaal betrof, dat als
zodanig niet bekend was. Hij noemde zijn
nieuwe metaal „Nickel".
Nog weer vijf jaar later ontdekte een
andere Zweed, Engestrom, dat het Chinese
paktong koper, nikkel en zink bevatte. Wel
dra werden in Europa soortgelijke legeringen
gemaakt, bekend als Duits zilver en later als
nikkel-zilver, nieuw-zilver enz. In 1844 werden
in Engeland de eerste artikelen van nieuw-
zilver voorzien van een laag zilver geïntro
duceerd. Hetzelfde dat ook nu nog bekend
staat als silverplate.
België was het eerste land, dat munten
van een nikkel-koperlegering ging gebruiken.
Dat was in 1860.
Even voor het uitbreken van de tweede we
reldoorlog waren er al mëer dan honderd
landen die deze samenstelling bij het munten
gebruikten. De toepassing 'van nikkel voor
munten en huishoudelijke artikelen, bleef
jaren achtereen alleen hiertoe beperkt.
Sir John A. Macdonald, premier van. Cana-,
da, bracht in 1886 een bezoek aan de kleine
mijn in Sudbury, waar even tevoren met de
werkzaamheden was begonnen. Sir John had
een vooruitziende blik. Hij was ervan over
tuigd dat Canada's ontwikkeling moest wor
den gezocht in de landbouw, de handel in
hout ende mijnbouw. Iedereen die hierin
geld wilde investeren was hem van harte.
Er was voor de nikkel-mensen één groot pro
bleem op te lossen. De vraag naar nikkel was
veel te gering om een mijn rendabel te kun
nen exploiteren.
Samuel J. Ritchie, dé man van de nikkel
mijn, zat even met zijn handen in het haar.
Wat te beginnen? Hij schreef aan de le
verancier van wapens Kruppe om hem in
nikkelstaal te interesseren. Het lukte niet. In
tussen stelde James Riley in Glasgow een
rapport samen (1889), waarin hij zijn experi
menten met nikkelstaal beschreef.
Ritchie besprak het rapport met de marine
autoriteiten van de Verenigde Staten, hetgeen
resulteerde in een aantal proefnemingen.
Nikkel-staalplaat bleek bij uitgevoerde schiet
proeven verre superieur boven normaal staal
plaat,
R. M. Thompson, directeur van de Orford
.Copper and Nickel Co., met wie Ritchie sa
menwerkte, begon proeven te nemen om de
meest economosche methode te vinden om ko
per en nikkel van elkaar te scheiden. Het lukte.
De vraag naar nikkel steeg enorm. Krupp
en de Rotschilds gingen zich er meé bemoei
en. Maar zij kregen geen kans om zich te
interesseren in de Canadese mijnbouw-onder-
nèmingen.
Rond 1802 bedroeg de nikkelproduktie al
vijfduizend ton. In die periode besloten de
twee belangrijkste bedrijven The Internatio
nal Nickel Company op te richten.
De oorlog 1914-1918 droeg er het zijne toe
bij om de produktierecords elkaar snel te
doen opvolgen. Het einde van de wereldoor
log was voor hen een enorme klap. Bijna van
de ene op de andere dag viel ongeveer negen
tig procent van de markt voor nikkel weg
Wéér stond men voor het probleem om
nieuwe toepassingsmogelijkheden te vinden.
Bij bestudering bleek de oorlog toch nog
een aantrekkelijke nalatenschap te hebben
voor de nikkelindustrie. Leger en vloot zagen
de noodzaak voor sterkere materialen. Me-
tallurgen stelden legeringen samen, waarin
nikkel een belangrijke rol speelde. De nieu
we industriële expansie ging óók gepaaid met
de ontwikkeling van nieuwe machines en de
vraag naar betere materialen. En voorts zorg
de de automobiel-industrie ervoor dat de vraag
naar nikkel geleidelijk weer een grote omvang
kreeg. De verdere geschiedenis van nikkel
zullen wij niet meer volgen. Nikkel speelt
een wel heel grote rol in de industrie, de
architectuur en zelfs in de ruimtevaart Wij
noemen nog slechts het gebruik van roestvrij
staal, dat wij overal weer terug vinden Ook
in de moderne keuken Nikkel vormt een be
langrijk onderdeel in vele, veie legeringen.
Om in ronde getallen te spreken: driedui
zend.
