van Mr. Hilterman
Interessante lezing
Belang van medische sportkeuring
wordt nog te weinig ingezien
ROSSEN 150 JAAR BEVRIJD
i
Bfonchiletten
P - -
EUROPA EN DE POLITIEK
Verzoek aankoop grond
plan Zuid
Verkoopprijs grond
plan Noord
Weer mond- en klauwzeer
Vacature maatschappelijke
zorg
Gevonden voorwerpen
Bejaardencentrum
Ned. Herv. Stichting
Uitbreiding brandweer-
materieel
Commissie wering
schoolverzuim
Jubileum a vond
.Macht van het Kleine
Gemeentebode ook
concierge
Rijkspolitie heeft een auto
Benzin? over straat
Gevaarlijke situatie in
de kiem gesmoord
Contactavond
R.-K. voetbalvereniging
Vrijdag 15 februari 1963
WEEKBLAD VOOR RIJSSEN
Pagina 2
Voor een nagenoeg volle zaal van het ge
bouw Jeruël hield de bekende politieke com
mentator mr. G. B. J. Hilterman woensdag
avond een interessante en leerzame causerie
over Europa en de politiek. De wens van de
voorzitter van de Volksuniversiteit de heer E.
Dasselaar dat allen bevredigd mochten huis
waarts keren ging deze avond ongetwijfeld
in vervulling.
Op een duidelijke en zeer vlotte wijze schet
ste deze eminente spreker de internationale
politiek en die van Europa in het bijzonder.
Door een vrolijke noot zorgde hij ervoor,
dat zijn lezing geen ogenblik de saaie kant uit
ging. Uitvoerig zette hij uiteen hoe Europa
in de moeilijke periode, waarin het zich mo
menteel bevindt is teruggekomen. De interna
tionale politiek heeft de hebbelijkheid de men
sen af en toé heftig te interesseren, in tegen
stelling met vroeger zijn wij, dank zij de uit
stekende communicatiemiddelen vaak dezelfde
dag nog op de hoogte van de diverse situaties
integenstelling met vroeger, toen men vaak
na enige weken of maanden van de diverse
verwikkelingen hoorde. De 2e wereldoorlog
noemde hij zeer belangrijk. Hernam Europa
na vroegere oorlogen direct weer zijn rechten
na de laatste oorlog is dit het geval niet ge
weest.
Nu zijn het Amerika en Rusland, die de he-
gomonie voeren. Hij wees op het niet hou
den door Rusland van de gemaakte afspraken
op het einde van de 2e wereldoorlog (o.a. Yal
ta) en het begin van de „koude oorlog", toen
de Ver. Staten de Engelsen in Griekenland te
hulp kwamen. Vanaf dit moment is Ame
rika aan buitenlandse politiek gaan doen. Voor
de oorlog heeft men zich opzettelijk overal bui
tengehouden. Voorts wees hij op de gewijzig
de inzichten van Rusland zowel als Amerika
wat betreft de buitenlandse politiek nadien.
Zo probeert Rusland Europa verdeeld te
houden, door aanhang te vinden in diverse lan
den. Militaire veroveringen zijn van het eer
ste plan verdwenen. Amerika probeert door
de O.E.S.O. Nato en andere organisaties te
stimuleren een tegenweer te vinden tegen
het communisme.
Uitvoerig stond mr. Hilterman stil bij het
pact van Rome. Steeds meer en meer blijkt
dat diverse landen niet dezelfde opvattingen
hebben over het ontstaan van het nieuwe Euro
pa. Vooral krijgt steeds meer en meer de opvat
ting vaste voet, dat de communistische drei
ging niet zo serieus meer wordt gevoeld. Zo
staat generaal De Gaulle de mening voor, dat
er een militair evenwicht is tussen Rusland en
De heer J. Koster wonende Wilhelminastr.
22 heeft de raad verzocht hem een grond-
strook ter breedte van ongeveer 4 meter te
verkopen, teneinde hierop een garage te
bouwen. Deze strook is gelegen ten zuiden
van de door hem bewoonde woning. Het
verzoek is door b en w in handen gesteld
van de directeur van gemeentewerken om
advies.
Van deze zijde wordt medegedeeld, dat ter
zijde van de desbetreffende woning een grond-
strook aanwezig is van ongeveer 3 meter,
welke aan de heer Koster toebehoort. Deze
strook is voldoende als inrit naar een ach
tergelegen garage. Voorts zou verkoop aldus
de directeur van gemeentewerken van de on
derhavige strook de uitvóering van plan Zuid
belemmeren, omdat ter plaatse winkel- met
bedrijfsbebouwing, alsmede een toegangsweg
naar achter de winkelbebouwing geprojec
teerde bedrijfsbebouwing is gepland. In ver
band hiermede stellen b en w de raad voor
het verzoek niet in te willigen.
De kostprijsberekening voor de gronden in
plan Noord is gereed gekomen en een over
zicht hiervan heeft het college van b en w
aan de raad toegezonden.
De berekening heeft tot resultaat, dat b
en w de raad voorstellen de verkopprijs
per m2 vast te stellen als volgt:
a. Voor groot-industrie A 7,50 per m2
b. Voor groot industrie A (hoekpercelen) 8
per m2
c. voor openbaar bedrijf en terrein, bestemd
voor rioolwaterzuiveringsinstallatie 8,50 per
m2
d. voor klein industrie B 10 per m2 (in
pandige percelen)
e. voor klein industrie B 10,50 per m2
f. voor klein industrie B 11 per m2 (hóek-
percelen)
g. voor woningbouw 13,50 per m2
h. voor woningbouw (hoekpercelen) 14 per
m2.
In de varkensstapel van de heer H. J. Bor-
kent (Witmoesdijk) is de gevreesde veeziek
te mond- en klauwzeer uitgebroken.
De gehele varkensstapel ter grootte van
70 stuks moest worden afgemaakt. Tenge
volge hiervan is een vervoersverbod voor
varkens ingesteld. Naast dit vervoersverbod
voor varkens geldt dit verbod ook voor her
kauwend vee.
De consequentie van dit verbod is, dat de
veemarkt te Rijssen voorlopig zal zijn gesloten.
Was bij de vorige mond en klauwzeer epi
demie alleen de varkensmarkt gesloten, nu
zal ook de veemarkt niet kunnen worden ge
houden. Voor de slagers te Rijssen heeft een
en ander onprettige gevolgen. Omdat geen
koeien pinken varkens enz in Rijssen vervoerd
mogen worden zullen de slagers deze dieren dus
niet kunnen slachten in de slachthuizen.
Welke oplossing de Rijssense slagers voor
deze moeilijkheden zullen vinden is nog niet
bekend. Wellicht zal het vlees betrokken
moeten worden van grossiers, of zal men in
abbatoirs elders moeten slachten. Vanzelfspre
kend hopen zowel slagers als landbouwers,
dat het vervoersverbod spoedig zal kunnen
worden opgeheven.
Aan de toegangswegen naar Rijssen zijn bor
den geplaatst, waarop vermeld staat, dat in
Rijssen mond- en klauwzeer heerst.
Amerika, om welke reden er gelegenheid is
voor een Europese politiek. Wij hebben al lang
de vrijheid een Europees gezicht te trekken
en wij geloven in eigen symbolen, aldus deze
staatsman.
De natuurlijke tegenstelling Rusland-China
kijkt reeds om de hoek. Wat de positie
van ons land betreft wij zijn gebaat met een
voortzetting van de wereldhandel en willen
niets weten van een Frans-Duitse hegemonie.
De Gaulle is er niet zeker van, dat Ame
rika solidair is met Europa. Het is voor Frank
rijk en Duitsland vooral nog de vraag of in
geval van nood Amerika wel gebruik zal ma
ken van de superwapens. Duidelijk stelde de
heer Hilterman vast, dat het niet doorgaan
van de E.E.G. voor Nederland speciaal een
moeilijke tijd zal brengen. We komen in een
impasse en zijn daar nog niet uit.
Het bestuurslid van de gemeentelijke in
stelling voor maatschappelijke zorg de heer
A. Knol heeft voor dit lidmaatschap bedankt
Ter vervulling van deze vacature hebben
b en w aan de raad de volgende voordracht
doen toekomen: 1. D. van Dijk, Markelose-
weg 30, 2. J. Roosink, Banisweg 8.
Een paar gele handschoenen. Een grijze
colbertjas. Een bankbiljet van f 10,-. Een
timmermanduimstok. Een Hugenotenkruisje.
Een wollen das. Een rechter bruine heren
schoen. Een bruine muts. Een achterhek van
een vrachtauto. Een blauwe halsdoek. Een
bankbiljet van 100. Een bruine linker ny
lonhandschoen.
Inlichtingen over bovenstaande voorwerpen
zijn te verkrijgen aan het groepsbureau der
rijkspolitie te Rijssen, Wierdensestraat 7, op
werkdagen tussen 18.00-20.00. NIET TELE
FONISCH!!!.
Uit het jaarverslag van de plaatselijke me
dische sportkeuring over 1962 kan het vol
gende worden ontleend:
Er werden 346 personen gekeurd, waarvan
297 heren en 49 dames (in 1961 resp 185 he
ren en 20 dames).
Van het totaal aantal gekeurden verschenen
er 105 voor de eerste keer op de medische
sportkeuring, 241 personen onderwierpen zich
reeds eerder aan de keuring.
Tijdelijk goedgekeurd met opdracht her
keuring binnen bepaalde tijd werden 6 kan
didaten, terwijl in eerste instantie meerdere
kandidaten voor nader onderzoek en-of con
trole naar hun huisarts werden verwezen.
Het aantal gekeurden in diverse takken van
sport was als volgt verdeeld: atletiek 4,
gymnastiek 2, voetbal 261, wandelen 2 en
zwemmen 77.
De leeftijdsgrenzen voor alle gekeurden
lagen het afgelopen jaar als volgt:
Beneden 12 jaar 29 jongens 12-14 jaar 68
jongens en 12 meisjes, 15 tot 18 jaar 89 he
ren en 23 dames, 19 tot 24 jaar 59 heren
en 9 dames, 25 tot 34 jaar 48 heren en 1 dame
35 jaar en ouder 8 heren.
In het verslag wordt geklaagd, dat het
eigenlijk bedroevend is, dat zo weinigen in
Rijssen het nut van een medische keuring
niet willen of kunnen inzien. De jongeren
wordt geen verwijt gemaakt, maar ten aan
zien van de ouderen wordt devraag gesteld
of men wel voldoende beseft, dat elke tak
Advertentie
Hoestdrank in tablefvorm.95ct
Br;
De plannen voor de bouw van een bejaar
dencentrum door de Ned. herv. Stichting
voor verzorging van ouden van dagen, zijn
thans zo ver gevorderd, dat waarschijnlijk
dit jaar nog met de bouw kan worden be
gonnen.
De stichting heeft het gemeentebestuur ver
zocht of het in principe genegen is, de voor
de financiering van de bouw benodigde geld
lening te willen garanderen.
Het college van b en w heeft geen be
zwaar om de gevraagde garantie te verle
nen. Omtrent de voorwaarden, welke voor
de garantie gelden en de grootte van de
voor de bouw op te nemen lening, zal te
zijner tijd een besluit worden genomen. Het
college van b en w stelt de raad voor om
in principe dus een beslissing te nemen om
de Ned. herv. Stichting voor verzorging van
ouden van dagen de voor de bouw van het
bejaardencentrum benodigde lening te garan
deren.
Sinds kort heeft de Rijssense brandweer de
beschikking over een rijdbaar droogpoeder-
brandblusapparaat.
De aanschaf van dit apparaat, dat bij be
paalde branden een onvoorstelbaar grote blus-
kracht heeft wordt beschouwd als een uiterst
belangrijke uitbreiding van het blusmaterieel
waarover de Rijssense vrijwillige brandweer
de beschikking heeft, en dat aan hoge eisen
voldoet.
Het nieuwe apparaat werd reeds meegevoerd
naar de gevaarlijke situatie in de Oranje
straat toen vele honderden liters benzine over
de straat vloeiden.
Het droogpoederapparaat heeft een geweldi
ge werking en wordt o.a. gebruikt op vliegvel
den in chemische bedrijven enz.
Als het apparaat via een eenvoudige bedie
ning in werking wordt gesteld, komt onder
hoge druk via een knijpventiel 'n enorme wolk
op de brandhaard; een grote oppervlakte
brand kan in enkele seconden volkomen ge
blust worden. Het is geen ingewikkeld, maar
wel een belangwekkend apparaat.
In een cylinder bevindt zich een hoeveel
heid stikstof, dat na een draai aan een knop
in het poederreservoir (250 kg) kan worden
gebracht met een druk van 150 atmosfeer.
Het appraat kan via 2 hoogdrukslangen ge
koppeld worden aan alle brandweerwagens.
Een bijzonder feit is, dat niet meer dan
1 minuut kan worden geschoten dan is alle
materiaal opgebruikt, maar de praktijk heeft
bewezen, dat oppervlaktebranden van for
maat met 1 schot volkomen zijn geblust, het
droogpoederapparaat is vooral effectief bij
benzinebranden.
In de commissie tot wering van school
verzuim ontstaat een vacature door de af
treding van de heer G. B. B. Renger, hoofd
van de Oranjescool.
Ter vervulling van deze vacature doen
b en w de volgende aanbeveling aan de
raad:
1. J. Eshuis, 2. A. Altena.
van sport zijn eisen stelt. De verantwoording
van de leiders van een sportvereniging kan
men toch ook niet zonder meer weglvakken
Uit de gegevens van het jaarverslag komt
het nut van de medische keuring duidelijk
tot uiting. Meerdere malen (Het afgelopen
jaar niet) is een kandidaat sportman totaal
afgekeurd. Welk onheil voor de betrokken
sportman hiermede is voorkomen is moeilijk
te zeggen.
Van zeer groot belang moeten de adviezen
worden geacht die een kandidaat bij wie
kleine afwijkingen zijn geconstateerd door
de medicus worden verstrekt.
Het bureau medische sportkeuring heeft
het vorig jaar kunnen werken in het gebouw
Oost van het Groene Kruis, waarvoor in het
jaarverslag hartelijke dank wordt gebracht
Een woord van dank vooral ook aan heren
doktoren, die heel wat avonden aan de sport
keuring moesten geven alsook aan de kern
van clubmensen, die vele avonden bereid
was hun medewerking te geven.
De afdeling Rijssen van de Macht van het
Kleine, die het vorig jaar 40 jaar bestond
organiseert op dinsdag 26 februari in ge
bouw Jeruël een jubileumherdenking, waar
in enkele goede en mooie films zullen wor
den vertoond.
In een kleurenfil mwordt een indruk ge
geven van wat er wordt gedaan aan epilep-
siebestrijding en hoe er wordt gewerkt in de
inrichtingen van „De Macht van het Kleine"
in de strijd tegen deze volksziekte.
De functie gemeentebode is ingedeeld in sa
larisschaal 2 van de bezoldigingsverorde
ning van de gemeente.
Gebleken is, dat dit de schaal is voor een
gemeentebode die aan vaste uren is gebon
den en geen conciergediensten behoeft te ver
richten. De bode van de gemeente Rijssen
verricht ook conciergediensten; hij is op grond
van zijn instructie verplicht bij avondvergade
ringen van de raad, van raadscommissies en
bij bijzondere gelegenheden buiten de norma
le werktijd aanwezig te zijn. Ook moet hij
voor en na de normale werktijd aanwezig
zijn voor het openen en sluiten van de deuren.
Voor een bode-concierge kan een hogere sa-
lar isschaal vastgelegd worden, in minimum
en maximum vier regels boven die van sala
risschaal 2 liggende.
B en w. stellen de raad voor de functie ge
meentebode te schrappen en de nieuwe func
tie bode-concierge met de aangegeven sala
risschaal op te nemen in bijlage 1, onderdeel
A, van de bezoldigingsverordening.
Een lang gekoesterde wens van de rijks
politie te Rijssen is in vervulling gegaan.
Sinds vrijdag heeft zij de beschikking over
een nieuwe Taunus, die is uitgerust met alles,
wat een politiewagen moet bevatten.
Naast een strooiapparaat met krijtpoeder,
flikkerlampen, koevoet, bebakeningskegels,
waarmee lijnen kunnen worden getrokken bij
een aanrijding bevinden zich er ook een paar
verbandkist. grondzeil, dreg met lijn, bezem,
schop, witte verkeersjas en meetbanden, in.
Binnenkort zal er nog een mobilofoon in
worden gebouwd.
Hoewel er geen paniek is uitgebroken, be
seften toch velen dat er vrijdagmiddag een
uiterst gevaarlijke situatie in de Oranjestraat
in Rijssen was ontstaan, toen meer dan dui
zend liter benzine via de straat in de rio
lering vloeide.
Een tankwagen van een grote benzine
maatschappij, kwam de benzinetank van de
heer Valk bijvullen Dé chauffeur heeft niet
gemerkt, dat door een defect in de af-
voerleiding van de tankwagen de benzine
niet in de tank, maar langs de tank vloeide.
Toen het gevaar werd opgemerkt werd on
middellijk de brandweer en de politie ge
waarschuwd; maatregelen konden niet ach
terwege blijven.
Besloten werd de Oranjestraat voor alle
verkeer af te sluiten. De kinderen van de
kleuterschool Margriet konden daardoor niet
naar school.
De brandweer heeft enkele uren lang dui
zenden liters water in de hoofdriolering ge
spoten, om gasvorming in het riool zo veel
mogelijk tegen te gaan.
Een aantal bewoners van de Oranjestraat
werd geadviseerd hun kranen te laten lopen,
teneinde de gassen naar de binnenleidingen
te weren.
Na enkele uren bleek het gevaar van ont
ploffingen e.d. dat sterk aanwezig is ge
weest, volkomen afgewend.
De brandweercommandant de heer G. J.
Wolters, die, nadat zijn mannen waren inge
rukt, zich telefonisch in verbinding stelde met
de inspectie voor het brandweerwezen, kreeg
van die zijde volkomen instemming met de
genomen maatregelen.
De benzinemaatschappij heeft zijn grote er
kentelijkheid over het optreden van de Rijs
sense brandweer aan de burgemeester ken
baar gemaakt.
In café A. Kamphuis aan de Veemarkt hield
de voetbalvereniging „R.K.S.V." een contact
avond. Er werd biljart gespeeld, gedamd, ge
voetbald en gekaart. Alle deelnemers ontvin
gen een prijsje.
De uitslagen luiden:
Biljarten le pr. Bennie Slaghekke, 2e pr.
Frans Hesselman, 3e pr. Louis Ebbing
Kaarten le pr. Rudi Bekhuis en G. ten
Hove, 2e pr. Gerard Wolters en Johan Nijland.
'■"•"•"■"•"•'ii.iiiiaiiiiiiiiiiiii'iiiiiin.iMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiKiiHiiiiiiuiuiiiiiiiniiiiiiiiiiiiuiiiiiiHiHniiiiniiiiiuitininiiue iiiiiiiMi.niiiiiMiiiiiiiiiiiiKu.iiiiiiiitiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiimirniiiiiiininiiini
RJJSSEN builen de wallen
r Dit jaar is het honderd vijftig jaar gele
den dat Rijssen weer onafhankelijk werd.
Rijssen had de twijfelachtige eer in de laat
ste jaren der Franse overheersing een ver
gaarbak te zijn en een vakantieverblijf voor
schuim en rappaille van internationale faam.
In Rijssen kenden Hessen, Pruisen, Hanno-
veranen Schotten, Polen, Brunswijkers, Kal-
mukken, Tartaren, Voerlanders, Kozakken
en Witrussen, de weg als in eigen huis.
Grote veldheren van Franse en Duitse, Pool
se en Russische bloede hebben in Rijssen
smakelijk gegeten en gedronken en baas ge
speeld.
Er is brand gesticht geroofd, gemoord, vrou
wen werden verkracht. Hoge boetes betaald
en soms iemand aan een paardestaart ge
bonden. Ook een ondergrondse was er.
Dit alles hopen wij te vertellen in de vol
gende weken. Rijssen kwam evenwel na ze
ventien jaar bezetting en tirannie weer te
voorschijn, als onafhankelijke gemeente in
1813. Dit jaar honderdvijftig jaar geleden.
Wij hopen de bezetting van 1794-1813 te be
schrijven en hier volgt dan de eerste bij
drage. De Schrijver.
Bungel Bats
In de winter van zeventienvierennegentig
waren zij over het ijs der bevroren wateren
gekomen. Grote legerscharen van Frankrijk,
stroomden ons land binnen. Zij werden door
een deel van het volk als bevrijders ontmoet,
want sedert een reeks van jaren was ons
volk in twee kampen verdeeld. De patriot
ten en de prinsgezinden. Men vond in beide
partijen van hoog tot laag onder alle be
volkingsgroepen.
De republiek was versleten. Nieuwe vormen
en gedachten braken zich baan. Rijssen had
enkele jaren te voren een schoolmeester ge
kregen uit Dordrecht in de persoon van Ger-
rit van Wijngaarden, die men na de bezet
ting, de Overijsselse Fransman noemde, van
wege zijn grote beheersing der Franse taal.
Rijssen was toen het oude Rijssen nog.
Zoals de lezer het kent uit onze vertellin
gen.
Bungel Bats een man van omstreeks vijf
endertig jaar, nam toen de bezetter kwam
dadelijk zijn maatregelen, dit probeerde
hij tenminste, hij was het niet eens met
de prinsgezinden, die waren hem te be
houdzuchtig.
Dat de adel met de grootburgers uit de
steden, alleen de dienst uitmaakte, vond
Bungel Bats niet goed, maar over de andere
kant waren de patriotten ook zo lekker
niet. Toen bij de komst der Fransen een
groot deel van het volk van Rijssen om
de vrijheidsboom danste, was de Bungel er
niet bij. Hij vertelde op het land toen hij
met zijn volk aan het aardappelwieden was
dat het mis was. De vijanden trokken bin
nen. De toenmalige schout van Rijssen
probeerde de bezetters te lijmen.
Van Wijngaarden werd vanwege z'n
vloeiend Frans adjunct maire, dat
is plaatsvervangend burgemeester. Dit was
geen benijdenswaardige post. Vooral omdat
spoedig bleek, dat Rijssen als ziekenhuis was
bedoeld, voor uitgehongerde soldaten, wie
men had wijs gemaakt, dat in Nederland
de vleespotten voor het grijpen waren. Maar
de heer van de Oosterhof stond toch wel
even te kijken, toen hij komende op het
raadhuis van de adjunct maire te horen
kreeg, dat hij nu gewoon burger was.
Sommige Rijssenaren dreven de gekheid zo
ver, dat zij elkaar begroetten met dag bur
ger! De jonker van de Oosterhof liet eens
informeren hoe het in Goor was. Koopmans
Jannes zijn huisknecht, was van binnen
en van buiten oranje, dus die kon hij ver
trouwen. Vele edelen waren naar hun hui
zen in de steden vertrokken. Alleen de vrou
we van Wegdom vond hij thuis. Zij vertelde
dat er wanorde was en dit waren haar eigen
woorden. Haar man was als officier door
de bezetter gevangen genomen en zat ver
in Frankrijk. Joden en Roomsen alles re
geerde hier en God weet het einde nog!!!
Op de Oosterhof besloot men maar kalm
de komende dingen af te wachten en die
kwamen. En zij kwamen in de vorm van
een nijdig afgeblazen Frans officier die de
beHte kamers voor zich opeiste. De grote
kelder moest zijn bevel in gereedheid
worden gebracht om ongehoorzame Rijsse
naren in de kast te doen. Dit was natuur
lijk niks waard, want de Rijssenaren ver
stonden geen Frans en als zij ja zeiden,
dan bedoelden zij nee! Bungel Bats stak
voorzichtig zijn voelhoorns uit. Hij verzamel
de zo langzamerhand een kleine kring van
vertrouwensmannen om zich heen. Zo wist
hij spoedig van ene Kampman uit Eisen in
Duitsland dat die Fransozen grote rovers
waren.
En dat er commiezen kwamen in Rijssen.
Het leek er veel op veertig-vijfenveertig.
Eerst zachtjes aan dan breekt het lijntje
niet. De broer van Napoleon koning Lode-
wijk, had het goed met ons volk voor, maar
naar mate de jaren verstreken werden de
koorden nauwer aangehaald. De vrijheids
boom waarom men in Rijssen zo vurig had
gedanst, was op een morgen verdwenen.
Bungel Bats had het nu mooi genoeg ge
vonden, en had hem op een nacht stilletjes
weggehaald. Geen mens die zich trouwens
meer om de boom bekommerde. De Fransen
begonnen te vorderen. Er kwam inkwartie
ring om het oplaaiende verzet te breken.
De belasting op het gemaal werd sterk ver
hoogd. Maar men vond er wat op. De Rijs
senaren maalden zelf hun rogge op kleine mo-
lesn er kwam huiszoeking en toen gebeurde
het!
Bungel Bats stond in een donkere hoek in
een gangetje, waar men de mestkalveren
placht te zetten. En daar kwamen de con
troleurs aan. Twee Rijssener patriotten.
Zij keken ook in het donkere gangetje en
Bats sloeg toe. De man die het naaste bij
was, had er genoeg van. Zijn maat greep
hem, en hij kwam terug met mannen van
de bezetting om Bats gevangen te nemen.
Op de Schild zou hij doodgeschoten worden.
Jan van de Wipgalge was de bode van de
maire. En Van Wijngaarden stuurde de Wip
galge naar Bungel Bats. Bats moest naar
de Oosterhof vluchten en zich daar door
een huisknecht laten opsluiten.
Nou en dat gebeurde en Bats kwam precies
onder de Franse bevelhebber te zitten. Toen
ze Bats niet vinden konden, zouden ze ha
ver en hooi vorderen voor de paarden. Daar
hadden ze meer aan als aan die kever van
een Bungel. De bevelhebber schreef 'n be
velschrift en er moest haver en hooi ko
men. De commandant vloekte tegen Van
Wijngaarden dat men te Rijssen meer mui
zenkeutels dan haver leverde. Als dat zo
door ging, zou het Rijssen nog slecht ver
gaan. De lucht hing nog vol dagen en de
Fransen zouden nog wel andere potten te
vuur zetten.
Men gebruikte onder het bidden van het/(Pest).
Onze Vader in plaats van verlos ons van
den boze, verlos ons van de Fransozen!
De zoon van Napoleon was jarig. Men was
dan gedurende de tijd onder de bezetting
verplicht feest te vieren. Bungel Bats en
zijn vrienden vierden feest. Maar de wees
meisjes die uitgehuurd zouden worden aan
jonge Fransmannen, werden voor één dag
ondergedoken in Eisen bij de boeren. Die
meisjes wilden de jonge mannen van Rijs
sen voor zich zelf houden. En des avonds
als het donker was dan moesten de Fran
sozen hun kwartieren opzoeken om niet on
der de koeiengier te raken. Bungel Bats
fluisterde tegen de Rijssenaren, wanneer hij
op het land was, met strond kom je 'n heel
eind, doelende op de bezetter, maar kijkende
naar de grond. De toestand werd met de
jaren nijpender, naarmate de bezetting lan
ger duurde.
Toch kwam er in die jaren een aantal
wetten tot stand, natuurlijk bedoeld om de
bezetter het volle profijt te geven, die ech
ter achteraf beschouwd ons land en ook
Twente een heel ander gezicht gaven. Napo
leon verordonneerde dat er van Deventer op
Enschede en op Almelo harde wegen moesten
komen. De plannen werden gemaakt. Doch
door geldgebrek en sabotage kreeg hij het
niet voor elkaar. Pas veel jaren later toen
ons land al lang bevrijd was, werden de
plannen uitgevoerd. Koning Lodewijk deugde
volgens Napoleon niet. Hij moest weg en ons
land werd gewoon een provincie van Frank
rijk. Groot was het leed dat geleden werd.
't Huiselijke- en gezinsleven werd ontwor
teld. De Rijssenaren rookten schaddenmos in
hun pijp En koffie kende men nog als een
aangename herinnering.
De tijden gaan verder loting voor natio-
anele militie.
Evenals de Führer in 40-45 moest Napoleon
over alle hulpbronnen beschikken. Nederland
had goede soldaten. Er moest geloot worden.
Rijssen moest in eerste instantie negentien
man leveren, er werd geloot er werden
voor honderden gulden replacanten gekocht
en dan moest de vrijgekochte toch later nog
eens opkomen. Veel jonge mannen uit Twente
probeerden Deventer te bereiken. Maar te
Holten waar de hoofdwegen uit Twente sa
menkwamen liepen zij als het ware in een
fuik. En werden dan onherroepelijk terug
gebracht.
De paardenvordering kwam.
Bungel Bats raadde de mensen aan stallen
buiten op het land onder de grond te ma
ken. De Peppelboer waren zijn twee paarden
al afgenomen omdat hij een grote mond had
gehad.
De Peppel had de paardenvorderaar uit
gescholden voor vieze man!
En die paardenvorderaar was een Ensche-
deër die op de hand van de vijand was.
Anderhalf jaar later heeft de oude os, de
paardenvorderaar doodgedukt tegen de muu
van een huis. Dat was zijn verdiende loon.
De Rijssenaren werd ook voorgesenreven
de suikerbieten als de tabak, ilden volgens
grond stonden vol suikerbieten. En ook werd
bevolen tabak te verbouwen. Maar zowel
de suikerbieten en de tabak, wilden volgens
Bungel Bats in Rijssen niet. Twee maal
moest Bats de vlucht nemen.
Eenmaal had hij een Frans onderofficier
zolang om de nek, met zijn vuisten vastge
houden, dat het grote moeite kostte, de
man weer bij te brengen De commandant
op de Oosterhof gaf bevel, Bats dood te
schieten, maar de Jante 'n Enters schipper
verstopte het gehele gezin in het ruim
van een boot, gedienstige buren haalden
gauw vee en huisraad weg en zetten toen
op de niendeur van de Bungel het woord
