Amerikaans architect bouwt droomhuizen
net winkelmeisje
leerling
verpleegsters
SOLA
e's
MEISJE
MEISJE
De Rijssense Brandstoffen-
handel maakt bekend, dat die
genen, die kolen komen halen,
beslist een zak mee moeten
brengen, aangezien bat ondoen
lijk is iedereen een zak mee te
geven.
Magazijn „DE SPORT"
dames- en kinderbroeken
wollen schaatsbroeken
trainingspakken
Sohaatsmutsen
Coëp Boererreenbank „Mofier
FUNK
BEMESTING EN
PARTICULIERE TUINEN
Klein-Hollywood in Hessen
Verkapte distributie in
Oost-Duitsland
de Zuivelzaak" TEN HOVE
Te koop
OUD en NIEUW
N.V. Riissense Gebouwensloperij
Pagina 5
Directeursvilla's en Masse
EURÓPA
bajnoksag
Bouwplailnen van prof. Neutra
u
RIJ SS F. N buiten de
Het was een oud gebruik te Rijssen dat
de armen te Rijssen het ganse voorjaar van
Nieuwjaar af, gingen nieuwjaar wensen. De
Saar was wat je noemt een boer in bonus.
Dit was al wel honderd jaar zo geweest. De
Hakke, was ook een bedelaar van professie.
Hij was ook een zoon van wat men noemde
welgestelde ouders. De oude Hakkenmans
had destijds gewoond op den hoek van de
Bouwstraat en de Walstraat. Hij had vier
zoons gehad,waarvan Roelof naar Amerika
was gegaan, omdat naar de oude Mannes
vertelde, daar het goud voor het opscheppen
lag. Roelof was twee jaar weggeweest. En
op oudejaarsavond kwam hij terug. Met zijn
hebben en houden in een linnen zak. Ze wa
ren juist aan het oudejaarsavondgebed ge
weest, bij de Hakke.
Nou en opeens hoorden ze een geweldigen
smak op de deel en een afgrijselijke vloek.
Er werd een kaars in de luchter gedaan.
Voorzichtig! Voorzichtig! Had de oude Hakke
geroepen met vuur op oudejaarsavond. Va
der! Had de jonge vrouw geroepen kom
eens kijken. Een kerel met een baard! De
oude baas kwam. De Zwokkepiepe legde
hij voorzichtig in het raampje dat uit zag
op de deel. De blaaspijp nam hij voor alle
zekerheid mee. Want het was een kerel met
een baard. Toen de vader naderbij kwam,
hoorde hij aan het snorken dat het zijn zoon
Roelof was. Het is 'n zelfden snorkert nog!
Riep de Ole Hakke. Hoe kom je nu op
oudejaarsavond hier? Ik dacht dat je hoog
en droog in Amerika zat? Kijk eens naar
mijn voet! steunde Roelof, ik denk dat hij
gebroken is, nou dat viel mee. Roelof werd
naar de keuken geloodst en viel op een stoel
neer. Sloeg de handen voor het gezicht en
begon te huilen dat de tranen hem door
de baard liepen. Triene de jonge vrouw, die
pas een half jaar met HakkenDieks was
gerouwd, wilde weten wat dit te betekenen
had. Vertel op gebood de oude baas. En
Roelof begon op te lepelen.
Het was hem aanvankelijk goed gegaan.
Hij had het eerste halfjaar wel een krui
wagen vol goud bij elkaar geschraapt. De
Zwokkepiepe van de oude baas ging van
verbazing uit. Een kruiwagen vol goud!
En wat deed je er mee? wilde de oude we
ten.
Nou op een goeden dag grepen mij de In
dianen. Namen mij het goud af en maakten
een slaaf van mij, loog Roelof en na twee
maanden ben ik op de vlucht geslagen en
heb ik dertien weken gelopen om aan zee
te komen.
Nou al die tijd heb ik mij niet geschoren.
Nou en toen had ik geluk dat ik een Ne
derlandse scheepskapitein tegen kwam, die
wilde mij wel hebben als zeilmaker op de
boot.
Natuurlijk zonder loon. Nou en dinsdag kwam
ik in Amsterdam aan en toen ben ik dadelijk
op weg gegaan en nou ben ik hier. En
heb je nog geld? Wij hadden je vierhonderd
gulden meegegeven? Ik zei toch dat ik onder
de Indianen heb gezeten. Ik geloof dat je
nog onder de Indianen z.'t, merkte Triene op.
Want Roelof krabde zich geweldig op zijnen
onverzorgden kop.
Ook gaf hij andere bewijzen dat hij onder
de kleren ook niet achttien karaats was.
Mee eten dat mocht hij wel. Dat kon Triene
niet schelen, maar zij wilde hem niet in de
bedden hebben. Vader Hakke sprak van de
verloren zoon die terug gekomen was. Maar
Triene de jonge vrouw speelde duchtig op
haar poot. En het einde van oudj aarsavond
was, dat Hakken Roelof naar het hooi moest.
Natuurlijk kreeg hij dekens mee, maar hij
vloekte. En dacht, was ik maar bij moeder
thuis gebleven! De Jonge Roelof wond zich
op. Onder het liften van Amsterdam naar
Rijssen, hij had nog geboft van Amersfoort
af was hij met een Hessenkerel in diens wa
gen meegereisd, te Holten had men hem op
willen pakken, omdat hij precies op een ge
zochte inbreker leek. Maar hij had duidelijk
kunnen maken dat hij een zeun van Hakke
Jans uit Rijssen was. Op Nieuwjaarsmorgen
kwam hij niet aan tafel. Dat kreng van een
wijf van zijn broer Dieks vertelde hij bij de
Saare waar hij kwam nieuwjaarwensen en
waar hij voor een tiel ging staan om de rug
te schuren. Heb je ongemak? had de Saare
gevraagd. Dat kwam van de Indianen ver
duidelijkte Roelof.
Maar bij de Saare zagen ze wel dat hij
graag jenever lustte. Avonturiers ontmoe
ten elkaar spoedig. En eer het nieuwjaars
middag was was de jonge Hakke in gezel
schap bij PleerHarm. De aartsstroper Pleer
Harm deed Hakken Roolf de baard er af en
knipte hem de haren. Je rommel uit trek
ken! Gebood Harm. En hij ging naar de tuug-
kiste en haalde 'n stel kleren' voor de dag,
die meer in overeenstemming waren met de
Rijssener dracht. In Rijssen kreeg Hakken
Roelof spoedig de bijnaam van de Indiaan.
Roelof kon thuis komen als hij zich be
hoorlijk gedroeg. En hij kon voor de kost en
de kleding en voor een half pond tabak op
zijn vaders erf werken. Maar verder geen
smoes. Ik zal gek zijn! Riep Roelof. Weet
je wat! Riep Pleer Harm. Ga mee stropen
dan verdien je geld als water. Neen dat
wilde de Hakke niet. Hij wilde op de handel
zo hij vertelde. Er zat nergens zoveel aan
als aan de handel. Hij schafte zich een mand
aan. Maar het was gek, niemand in Rijssen
wilde hem aan naalden, pijpekoppen en vin
gerhoeden helpen, ook niet aan garen en
band. Dus ging hij met Pleer Harm naar
Almelo, daar dreef Keesjes Willem een win
kel in van allerhande. De Pleer kocht er
zijn koperdraad waarvan hij de hazenstrik-
ken maakte. De Hakke vroeg aan Keesjes
Willem of deze ook pofte, daar was geen
kwestie van. Nou dan doe ik het riep hij,
en meteen ging hij de winkel uit. Keesjes
Willem riep houd de dief! Houd de dief! De
Hakke schreeuwde in koor mee. Liep net zo
hard als Willem en verdween in een der
stegen waaraan Almelo destijds zo rijk was.
Tussen Almelo en Wierden kreeg de Pleer
hem voorin, schudde Roelof door elkaar
dat hem de botten kraakten en verklaarde
geen doen meer met de Hakke te willen
hebben.
Maar deze was voor niemendal niet naar
Amerika geweest. Toen het met zijn negotie
niet naar wens ging en de boeren dreigden op
hem te schieten, kocht hij zich een koppel
met drie pistolen om de boeren van antwoord
te dienen. De Hakkenfamilie ging klagen bij
de schout. Die doerak maakte niet al
leen zijn familie te schande maar ook heel
Rijssen. De heer van de Grimberg beloofde
op Roelof te zullen schieteh als hij zich op
het hoge huis vertoonde.
Toen gebeurde 't op een dag, dat mijnheer
en mevr. van de Grimberg op visite waren
op de Oosterhof. Het gesprek kwam ook op
de indiaan. De heren vertelden elkaar dat
er veel rommel in Rijssen zat. Daar had je
in de eerste plaats Pleer Jan Harm. Dat
was een der grote misdadigers in de ogen
der heren. Dan was er Driesjes-Tone die
bedelde altijd. Veel gevaarlijker was de
Kwab. Die bedelde niet alleen, maar dreigde
de mensen als ze niet wilden geven, bij
gelegenheid aan het mes te zullen steken.
Op een dinsdagmorgen het sneeuwde, ging
de indiaan naar de Oosterhof. Hij was hier
nog niet geweest. De moed had hem ont
broken. De heer van de Oosterhof stond
voor het raam, hij keek met de handen op
de rug in het park.
Daar zag hij een zwerver de brug over ko
men, het moest wel een bekend iemand zijn
want de poortwachter had hem doorgelaten.
Hij belde aan de deur van het benedenhuis.
De dikke Ka, stond hem te woord. De dikke
Ka kwam uit Almelo. De vrijvrouwe van Al
melo had haar gestuurd. En wanneer de vrij
vrouwe zoiets deed, dan mankeerde er niets
aan. De Dikke Ka genoot dan ook het volle
vertrouwen van de jonker en van de vrouwe
van de Oosterhof. Daar was verduveld die
indiaan van Hakke Jans. Hoe durfde hij. 't
Zou wel goed zijn. Hij was doorgelaten. Het
personeel kwam, en Jan stalde zijn waren
uit. Hij verkocht ook. De vrouwe des huizes
moest er meer van hebben, zij ging naar
beneden en trof zijn negotie aan, die vol
verwachting zijn schatten op de keukentafel
ten toon stelde; twee huisknechten de kinde
ren de linnenmeid alsmede de Dikke Ka ke
ken geïnteresseerd toe. Vort me* die rommel!
En de deur uit smerige bliksem! Klonk het
gebiedend. Je moest je schamen! Als kind
van fatsoenlijke familie. Mars ingerekend!
De knecht en meiden voor zover zij de ge
legenheid hadden, waren hem al stiekum ge
smeerd. Maar de jonker gooide roet in het
eten. Hij vroeg aan Bartus de huisknecht,
wie er was. De Indiaan mijnheer! klonk het;
zeg dat hij hier komt! Hij moest de mand
in de keuken laten staan en op last van
vrouwe Berendina van Langen, de koppel
met pistolen afdoen. Hakke Jan was niet
bang, maar toch deed hij gauw een schiet
gebed. Want vreselijke visioenen kwamen
hem voor de ogen. De Oosterhof had een
kerker en als hij daarin gesmeten werd, was
hij nog niet weer los. Bartus moest een ou
de stoel halen want hij moest op een oude
stoel zitten. Hij moest dicht bij het haard
vuur zitten. Bartus moest er extra blokken
opgooien. Nou en toen werd de heer van de
Oosterhof gewaar, wat hij wilde weten.
Anderhalf uur lang vertelde de indiaan wat
voor rotzooi het in Amerika was. De jonker
gaf hem de raad een ander leven te gaan
leiden. Het paste een zoon van gedegen bur
gers niet om langs de huizen te gaan leuren
met negotie. Diep onder de indruk van de
goede raadgevingen vertrok Hakken Jan en
hij nam zich vast voor zich te beteren. Hij
ging naar het beneden huis waar de hoge
Vrouwe hem nog een vernietigende blik na
wierp.
Op de grote weg naar Rijssen ontmoette
hij Pleer Harm, die op Stropersavontuur
uitging. Hij smoesde even met Hakke Jan
en weg waren alle goede voornemens. Sa
men gingen zij naar de bossen van de Grim
berg daar wilde de Pleer de strikken nakij
ken en Jan moest even op de uitkijk staan.
Dat duurde nog al lang. De nieuwe mees
ter jager ging de ronde doen en daar zag
hij iemand verdacht op de weg staan. Het
was waarachtig de indiaan. Sta of ik schiet
donderde het door de bossen. En Hakke Jan
schrok zo dat hij in de broek plaste. Hij
liet zich gewillig grijpen. De pistolen moest
hij missen en hij moest mee voor een ver
hoor. En dat was lang niet mis. De meester
Jager sprak van oren fsnij den, en allerlei
vreselijks meer, maar dat moet eerlijk ge
zegd worden, hij verried Pleer Bats niet. De
heer van de Grimberg sprak van verbanning
uit de stadsvrijheid van Rijssen. Dit maakte
niet veel indruk op Hakke Jan. Ofschoon hij
dan zijn burgerrecht kwijt was.
Van Coeverden
Met de invoering van de vijfdaagse werk
week is de belangstelling voor het tuinieren
toegenomen. Tuinieren in algemene zin dus
niet alleen de moestuin voor de teelt van
klein fruit en groenten, maar ook van sier-
tuin en gazon. Een probleem waarvoor ve
len hierbij komen te staan is de bemesting,
vooral wat soort en hoeveelheid betreft.
Geen wonder overigens want ook voor de
boeren en tuinders is dit een steeds weerke
rende opgave. Zij roepen daarbij echter de
hulp in van hun speciaal laboratorium voor
bemestingsonderzoek, het Bedrijfslaborato-
rium voor Grond- en Gewasonderzoek te Oos-
WALLDORF Plaatsen in een qua land
schap mooi gebied, die de mensen gele
genheid bieden om zich aan het lawaai van
de steden te onttrekken zijn tegenwoordig
in Duitsland zeer gezocht. Steeds meer wordt
aan hen de voorkeur gegeven als woonplaat
sen, indien ze natuurlijk de vereiste verkeers
verbindingen bezitten. Op deze wijze ontdek
te de Hamburgse „Retreungs und Wohnbau-
gesellschaft" de kleine gemeente Walldorf
in Hessen, waarvan de naam tot dusver vrij
onbekend gebleven was. Zij is van plan om
aldaar 320 villa's te bouwen, waarvoor pro
fessor Neutra de bekende Amerikaanse ar
chitect reeds de plannen ontworpen heeft.
Veertig van deze villa's zullen in het voor
jaar van 1963 bewoond kunnen worden, aan
gezien er reeds met het leggen van de fun
dering begonnen is. Zo ontstaat in Hessen
een kleine soort Hollywood voor vermogen
de mensen, aangezien de villa's tussen de
175.000 en 220.000 D.M. kosten. Het zullen
huizen worden met slechts een verdieping,
die door tuinen en bossen omsloten zijn.
Dit is een ongewoon en gewaagd experi
ment, vooral voor Hessen, dat sinds twaalf
jaar sociaal-democratisch geregeerd wordt
en tot dusver zich meer om sociaal nut dan
om luxe heeft bekommerd. Maar de vroede
vaderen van Walldorf hebben de plannen
voor deze exclusieve en evenzo dure woon
wijk goedgekeurd en zo zal dan eenzelfde
soort stadswijk ontstaan als professor Neu
tra al in de buurt van Hamburg heeft ge
bouwd. Daar werd zij door de kranten al
„de nieuwe stad in Hollywoodstijl" genoemd,
hetgeen echter niet geheel juist is, omdat
deze huizen naar de individuele wensen van
hun eigenaars gebouwd zijn.
Walldorf waarop nu de keuze viel was
eens 'n nederzetting van de Waldenser, 'n re
ligieuze lekenbeweging die zich in de twaalfde
en dertiende eeuw vanuit Frankrijk ook naar
Nederland en Duitsland uitbreidde. Veertien
Waldenser families, Franse vluchtelingen,
stichtten in 1699 „Waldtdorf", het latere
Walldorf. In die tijd had Walldorf slechts
terbeek. In dit verband zij opgemerkt dat het
Bedrijfslaboratorium voor Grond- en Gewas-
onderzoek te Oosterbeek de laatste jaren
reeds vele duizenden grondmonsters van par
ticuliere tuinbezitters heeft onderzocht. Een
dergelijk onderzoek is vijf jaar geldig. Uit
het steeds stijgende aantal ingezonden grond
monsters uit deze sector blijkt dat het grond
onderzoek ook hier in een behoefte voorziet.
Van 510 februari
zullen in Boedapest de lUt.
Europese kampioen
schappen kunstrijden
plaatsvinden, 'n eve
nement, dat ons nu al
in spanning doet ver
keren omtrent de ver
richtingen van Sjouk-
je Dijkstra.
Links: De aankondi
gingsaffiche van de
Hongaarse graficus
Endre Bénó.
Rechtsboven: Het sta
dion tijdens een de
monstratie van het
Amerikaanse basket
ballteam „The Har
lem Globetrotters.
Rechtsonder: De
Hongaarse kunstrijd
sters (v.l.n.r.) Helga
Zoellner, Eva Csoma
en Edda Jurek probe
ren het ijs in het sta
dion.
wwm
ês i&gianc
BUDAPEST
(S63 fetan-iè»- 5
vijfhonderd inwoners en het dorpje kwam
eigenlijk pas tot opbloei toen de spoorlijn
Frankfort-Mannheim in gebruik genomen
werd.
Tegenwoordig stoppen er dagelijks 50 trei
nen. Het stadje met zijn 10.000 inwoners
maakt een frisse indruk, het bezit nieuwe
scholen, kerken van alle gezindten en vele
woonblokken, die voor 'n deel bewoond wor
den door vluchtelingen uit Oost-Pruisen, Sile-
zië en Sudetenland.
Het gaat de Amerikaanse architect, die
zeventig jaar oud en oorspronkelijk uit We
nen afkomstig is, bij zijn projecten niet om
nationaal economische problemen, maar we
zenlijk om de menselijk-biologische. Hij is
een van. de scheppers van de z.g. organische
architectuur. Voor hem bestaan tuin en huis
niet naast elkaar, maar met elkaar. Hij
rooit geen bossen, maar integreert ze in
zijn plannen. Zijn huizen zijn meestal bun
galows, die hij in het bos bouwt en wel zo,
dat de hele wijk uiteindelijk in een natuur
lijk park zal liggen. De Hamburgse „Bau
und Wohnunggesellschaft" zal deze huizen
voor onmiddellijke bewoning ten verkoop aan
bieden.
Op 2 mei 1958 werd, dertien jaar na het
einde van de oorlog, de levensmiddelenrant
soenering in de Sovjet-zone eindelijk opge-
heen. Vier jaar later bestaat zij weer, zij
het in verkapte vorm en veel slechter. Nu
moeten de bewoners zich bij de kruidenier
op z.g. klantenlijsten laten registreren om
voor boter en vet in aanmerking te komen
en bij de slagers worden kleine stukjes be
duimeld karton verstrekt voor vlees, echter
niet voor vaststaande hoeveelheden. De men
sen hebben geen enkele zekerheid, dat zij
ook inderdaad regelmatig de betrokken le
vensmiddelen kunnen krijgen. Bij de vroe
gere levensmiddelendistributie was dit altijd
nog wel enigermate het geval. Nu krijgt
men iets, wanneer er iets is en men moet
nemen wat men krijgt. Het komt vaak ge
noeg voor, dat men na urenlang voor een
slagerswinkel in de rij te hebben gestaan
vis krijgt. In vele kleine plaatsen echter
vlees noch vis. Daar worden de slagerswin
kels soms gedurende veertien dagen geslo
ten. Met de aardappelvoorziening is het zeer
slecht gesteld. De aardappelrantsoenering
bleef trouwens ook na 29 mei 1958 bestaan.
Wanneer men thans twee kilo per week krijgt
mag men blij zijn.
De algemene schaarste aan levensmidde
len doet zich ook voelen in de kazernes van
de volkspolitie. De soldaten krijgen als mid
dagmaaltijd meestal alleen stamppot en drie
maal in de week koolsoep. Alleen zondags
wordt een stukje vlees gegeven. Aan brood
beleg wordt om de andere dag een ons verse
of 50 gram harde worst verstrekt. Omdat
in de kantines geen extra etenswaren te
koop zijn, gaan vele soldaten in de dorpen
in de buurt van de garnizoenen levensmid
delen „organiseren", opdat zij 's avonds af
en toe eens aardappelen kunnen bakken. Hun
superieuren, wetende, dat dergelijke tochten
worden ondernomen, laten dit oogluikend toe.
Hun eten is de laatste tijd ook niet al te
best.
Dit voorjaar werd al van officiële zijde
medegedeeld, dat er 43 procent minder aard
appelen, 32 procent minder suikerbuiten, 37
procent minder mais en 24 procent minder
graan ter beschikking zou staan dan vorig
jaar. De huidige oogst is slecht. De ironie
van de geschiedenis wil dat Walter Ulbricht
nu al jarenlang heeft beloofd, dat in 1962
de Sovjetzone het economische niveau van
de bondsrepubliek zou hebben bereikt. Wat
dergelijke beweringen waard zijn, bewijzen
de barre feiten.
GEVRAAGD
HOOG LOON.
Brieven onder no. 140, bureau van dit blad.
-Ar Voor fijne vleeswaren, kaas en koek
moet u zijn in de Esstraat op de hoek
Esstraat
gevraagd voor halve dagen.
Koninginneweg 34, Rijssen
ALIDAS QUICK PUMA
Helanca
Originele
Pracht
Concurrerende prijzen Haarstraat 8a - Tel. 2206
Voor de nieuwe cursus die in april a.s. aanvangt
kunnen zich thans
Onze landelijke reserves van ruim
100 miljoen stellen ook Uw
spaarsaldo veilig Wendt U
vol vertrouwen tot de
HU 1 1 EN WAL 3l - K1JSSEN
planken, balken, regels, tegels, ramen, deuren, enz.
ZEEK LAGE PRIJZEN.
BRAAKMANSni.IK. RIJSSEN
Geopend: maandag, woensdag, vrijdag en zaterdag.
aanmelden bij de adj. directrice van het Sanatorium
en de dr. Homoet Kliniek te Hellendoorn.
gevraagd wegens huwelijk
van het tegenwoordige.
MEVR. BROUWER
Enterweg 118, Rijsser.