Amerikaans architect bouwt droomhuizen net winkelmeisje leerling verpleegsters SOLA e's MEISJE MEISJE De Rijssense Brandstoffen- handel maakt bekend, dat die genen, die kolen komen halen, beslist een zak mee moeten brengen, aangezien bat ondoen lijk is iedereen een zak mee te geven. Magazijn „DE SPORT" dames- en kinderbroeken wollen schaatsbroeken trainingspakken Sohaatsmutsen Coëp Boererreenbank „Mofier FUNK BEMESTING EN PARTICULIERE TUINEN Klein-Hollywood in Hessen Verkapte distributie in Oost-Duitsland de Zuivelzaak" TEN HOVE Te koop OUD en NIEUW N.V. Riissense Gebouwensloperij Pagina 5 Directeursvilla's en Masse EURÓPA bajnoksag Bouwplailnen van prof. Neutra u RIJ SS F. N buiten de Het was een oud gebruik te Rijssen dat de armen te Rijssen het ganse voorjaar van Nieuwjaar af, gingen nieuwjaar wensen. De Saar was wat je noemt een boer in bonus. Dit was al wel honderd jaar zo geweest. De Hakke, was ook een bedelaar van professie. Hij was ook een zoon van wat men noemde welgestelde ouders. De oude Hakkenmans had destijds gewoond op den hoek van de Bouwstraat en de Walstraat. Hij had vier zoons gehad,waarvan Roelof naar Amerika was gegaan, omdat naar de oude Mannes vertelde, daar het goud voor het opscheppen lag. Roelof was twee jaar weggeweest. En op oudejaarsavond kwam hij terug. Met zijn hebben en houden in een linnen zak. Ze wa ren juist aan het oudejaarsavondgebed ge weest, bij de Hakke. Nou en opeens hoorden ze een geweldigen smak op de deel en een afgrijselijke vloek. Er werd een kaars in de luchter gedaan. Voorzichtig! Voorzichtig! Had de oude Hakke geroepen met vuur op oudejaarsavond. Va der! Had de jonge vrouw geroepen kom eens kijken. Een kerel met een baard! De oude baas kwam. De Zwokkepiepe legde hij voorzichtig in het raampje dat uit zag op de deel. De blaaspijp nam hij voor alle zekerheid mee. Want het was een kerel met een baard. Toen de vader naderbij kwam, hoorde hij aan het snorken dat het zijn zoon Roelof was. Het is 'n zelfden snorkert nog! Riep de Ole Hakke. Hoe kom je nu op oudejaarsavond hier? Ik dacht dat je hoog en droog in Amerika zat? Kijk eens naar mijn voet! steunde Roelof, ik denk dat hij gebroken is, nou dat viel mee. Roelof werd naar de keuken geloodst en viel op een stoel neer. Sloeg de handen voor het gezicht en begon te huilen dat de tranen hem door de baard liepen. Triene de jonge vrouw, die pas een half jaar met HakkenDieks was gerouwd, wilde weten wat dit te betekenen had. Vertel op gebood de oude baas. En Roelof begon op te lepelen. Het was hem aanvankelijk goed gegaan. Hij had het eerste halfjaar wel een krui wagen vol goud bij elkaar geschraapt. De Zwokkepiepe van de oude baas ging van verbazing uit. Een kruiwagen vol goud! En wat deed je er mee? wilde de oude we ten. Nou op een goeden dag grepen mij de In dianen. Namen mij het goud af en maakten een slaaf van mij, loog Roelof en na twee maanden ben ik op de vlucht geslagen en heb ik dertien weken gelopen om aan zee te komen. Nou al die tijd heb ik mij niet geschoren. Nou en toen had ik geluk dat ik een Ne derlandse scheepskapitein tegen kwam, die wilde mij wel hebben als zeilmaker op de boot. Natuurlijk zonder loon. Nou en dinsdag kwam ik in Amsterdam aan en toen ben ik dadelijk op weg gegaan en nou ben ik hier. En heb je nog geld? Wij hadden je vierhonderd gulden meegegeven? Ik zei toch dat ik onder de Indianen heb gezeten. Ik geloof dat je nog onder de Indianen z.'t, merkte Triene op. Want Roelof krabde zich geweldig op zijnen onverzorgden kop. Ook gaf hij andere bewijzen dat hij onder de kleren ook niet achttien karaats was. Mee eten dat mocht hij wel. Dat kon Triene niet schelen, maar zij wilde hem niet in de bedden hebben. Vader Hakke sprak van de verloren zoon die terug gekomen was. Maar Triene de jonge vrouw speelde duchtig op haar poot. En het einde van oudj aarsavond was, dat Hakken Roelof naar het hooi moest. Natuurlijk kreeg hij dekens mee, maar hij vloekte. En dacht, was ik maar bij moeder thuis gebleven! De Jonge Roelof wond zich op. Onder het liften van Amsterdam naar Rijssen, hij had nog geboft van Amersfoort af was hij met een Hessenkerel in diens wa gen meegereisd, te Holten had men hem op willen pakken, omdat hij precies op een ge zochte inbreker leek. Maar hij had duidelijk kunnen maken dat hij een zeun van Hakke Jans uit Rijssen was. Op Nieuwjaarsmorgen kwam hij niet aan tafel. Dat kreng van een wijf van zijn broer Dieks vertelde hij bij de Saare waar hij kwam nieuwjaarwensen en waar hij voor een tiel ging staan om de rug te schuren. Heb je ongemak? had de Saare gevraagd. Dat kwam van de Indianen ver duidelijkte Roelof. Maar bij de Saare zagen ze wel dat hij graag jenever lustte. Avonturiers ontmoe ten elkaar spoedig. En eer het nieuwjaars middag was was de jonge Hakke in gezel schap bij PleerHarm. De aartsstroper Pleer Harm deed Hakken Roolf de baard er af en knipte hem de haren. Je rommel uit trek ken! Gebood Harm. En hij ging naar de tuug- kiste en haalde 'n stel kleren' voor de dag, die meer in overeenstemming waren met de Rijssener dracht. In Rijssen kreeg Hakken Roelof spoedig de bijnaam van de Indiaan. Roelof kon thuis komen als hij zich be hoorlijk gedroeg. En hij kon voor de kost en de kleding en voor een half pond tabak op zijn vaders erf werken. Maar verder geen smoes. Ik zal gek zijn! Riep Roelof. Weet je wat! Riep Pleer Harm. Ga mee stropen dan verdien je geld als water. Neen dat wilde de Hakke niet. Hij wilde op de handel zo hij vertelde. Er zat nergens zoveel aan als aan de handel. Hij schafte zich een mand aan. Maar het was gek, niemand in Rijssen wilde hem aan naalden, pijpekoppen en vin gerhoeden helpen, ook niet aan garen en band. Dus ging hij met Pleer Harm naar Almelo, daar dreef Keesjes Willem een win kel in van allerhande. De Pleer kocht er zijn koperdraad waarvan hij de hazenstrik- ken maakte. De Hakke vroeg aan Keesjes Willem of deze ook pofte, daar was geen kwestie van. Nou dan doe ik het riep hij, en meteen ging hij de winkel uit. Keesjes Willem riep houd de dief! Houd de dief! De Hakke schreeuwde in koor mee. Liep net zo hard als Willem en verdween in een der stegen waaraan Almelo destijds zo rijk was. Tussen Almelo en Wierden kreeg de Pleer hem voorin, schudde Roelof door elkaar dat hem de botten kraakten en verklaarde geen doen meer met de Hakke te willen hebben. Maar deze was voor niemendal niet naar Amerika geweest. Toen het met zijn negotie niet naar wens ging en de boeren dreigden op hem te schieten, kocht hij zich een koppel met drie pistolen om de boeren van antwoord te dienen. De Hakkenfamilie ging klagen bij de schout. Die doerak maakte niet al leen zijn familie te schande maar ook heel Rijssen. De heer van de Grimberg beloofde op Roelof te zullen schieteh als hij zich op het hoge huis vertoonde. Toen gebeurde 't op een dag, dat mijnheer en mevr. van de Grimberg op visite waren op de Oosterhof. Het gesprek kwam ook op de indiaan. De heren vertelden elkaar dat er veel rommel in Rijssen zat. Daar had je in de eerste plaats Pleer Jan Harm. Dat was een der grote misdadigers in de ogen der heren. Dan was er Driesjes-Tone die bedelde altijd. Veel gevaarlijker was de Kwab. Die bedelde niet alleen, maar dreigde de mensen als ze niet wilden geven, bij gelegenheid aan het mes te zullen steken. Op een dinsdagmorgen het sneeuwde, ging de indiaan naar de Oosterhof. Hij was hier nog niet geweest. De moed had hem ont broken. De heer van de Oosterhof stond voor het raam, hij keek met de handen op de rug in het park. Daar zag hij een zwerver de brug over ko men, het moest wel een bekend iemand zijn want de poortwachter had hem doorgelaten. Hij belde aan de deur van het benedenhuis. De dikke Ka, stond hem te woord. De dikke Ka kwam uit Almelo. De vrijvrouwe van Al melo had haar gestuurd. En wanneer de vrij vrouwe zoiets deed, dan mankeerde er niets aan. De Dikke Ka genoot dan ook het volle vertrouwen van de jonker en van de vrouwe van de Oosterhof. Daar was verduveld die indiaan van Hakke Jans. Hoe durfde hij. 't Zou wel goed zijn. Hij was doorgelaten. Het personeel kwam, en Jan stalde zijn waren uit. Hij verkocht ook. De vrouwe des huizes moest er meer van hebben, zij ging naar beneden en trof zijn negotie aan, die vol verwachting zijn schatten op de keukentafel ten toon stelde; twee huisknechten de kinde ren de linnenmeid alsmede de Dikke Ka ke ken geïnteresseerd toe. Vort me* die rommel! En de deur uit smerige bliksem! Klonk het gebiedend. Je moest je schamen! Als kind van fatsoenlijke familie. Mars ingerekend! De knecht en meiden voor zover zij de ge legenheid hadden, waren hem al stiekum ge smeerd. Maar de jonker gooide roet in het eten. Hij vroeg aan Bartus de huisknecht, wie er was. De Indiaan mijnheer! klonk het; zeg dat hij hier komt! Hij moest de mand in de keuken laten staan en op last van vrouwe Berendina van Langen, de koppel met pistolen afdoen. Hakke Jan was niet bang, maar toch deed hij gauw een schiet gebed. Want vreselijke visioenen kwamen hem voor de ogen. De Oosterhof had een kerker en als hij daarin gesmeten werd, was hij nog niet weer los. Bartus moest een ou de stoel halen want hij moest op een oude stoel zitten. Hij moest dicht bij het haard vuur zitten. Bartus moest er extra blokken opgooien. Nou en toen werd de heer van de Oosterhof gewaar, wat hij wilde weten. Anderhalf uur lang vertelde de indiaan wat voor rotzooi het in Amerika was. De jonker gaf hem de raad een ander leven te gaan leiden. Het paste een zoon van gedegen bur gers niet om langs de huizen te gaan leuren met negotie. Diep onder de indruk van de goede raadgevingen vertrok Hakken Jan en hij nam zich vast voor zich te beteren. Hij ging naar het beneden huis waar de hoge Vrouwe hem nog een vernietigende blik na wierp. Op de grote weg naar Rijssen ontmoette hij Pleer Harm, die op Stropersavontuur uitging. Hij smoesde even met Hakke Jan en weg waren alle goede voornemens. Sa men gingen zij naar de bossen van de Grim berg daar wilde de Pleer de strikken nakij ken en Jan moest even op de uitkijk staan. Dat duurde nog al lang. De nieuwe mees ter jager ging de ronde doen en daar zag hij iemand verdacht op de weg staan. Het was waarachtig de indiaan. Sta of ik schiet donderde het door de bossen. En Hakke Jan schrok zo dat hij in de broek plaste. Hij liet zich gewillig grijpen. De pistolen moest hij missen en hij moest mee voor een ver hoor. En dat was lang niet mis. De meester Jager sprak van oren fsnij den, en allerlei vreselijks meer, maar dat moet eerlijk ge zegd worden, hij verried Pleer Bats niet. De heer van de Grimberg sprak van verbanning uit de stadsvrijheid van Rijssen. Dit maakte niet veel indruk op Hakke Jan. Ofschoon hij dan zijn burgerrecht kwijt was. Van Coeverden Met de invoering van de vijfdaagse werk week is de belangstelling voor het tuinieren toegenomen. Tuinieren in algemene zin dus niet alleen de moestuin voor de teelt van klein fruit en groenten, maar ook van sier- tuin en gazon. Een probleem waarvoor ve len hierbij komen te staan is de bemesting, vooral wat soort en hoeveelheid betreft. Geen wonder overigens want ook voor de boeren en tuinders is dit een steeds weerke rende opgave. Zij roepen daarbij echter de hulp in van hun speciaal laboratorium voor bemestingsonderzoek, het Bedrijfslaborato- rium voor Grond- en Gewasonderzoek te Oos- WALLDORF Plaatsen in een qua land schap mooi gebied, die de mensen gele genheid bieden om zich aan het lawaai van de steden te onttrekken zijn tegenwoordig in Duitsland zeer gezocht. Steeds meer wordt aan hen de voorkeur gegeven als woonplaat sen, indien ze natuurlijk de vereiste verkeers verbindingen bezitten. Op deze wijze ontdek te de Hamburgse „Retreungs und Wohnbau- gesellschaft" de kleine gemeente Walldorf in Hessen, waarvan de naam tot dusver vrij onbekend gebleven was. Zij is van plan om aldaar 320 villa's te bouwen, waarvoor pro fessor Neutra de bekende Amerikaanse ar chitect reeds de plannen ontworpen heeft. Veertig van deze villa's zullen in het voor jaar van 1963 bewoond kunnen worden, aan gezien er reeds met het leggen van de fun dering begonnen is. Zo ontstaat in Hessen een kleine soort Hollywood voor vermogen de mensen, aangezien de villa's tussen de 175.000 en 220.000 D.M. kosten. Het zullen huizen worden met slechts een verdieping, die door tuinen en bossen omsloten zijn. Dit is een ongewoon en gewaagd experi ment, vooral voor Hessen, dat sinds twaalf jaar sociaal-democratisch geregeerd wordt en tot dusver zich meer om sociaal nut dan om luxe heeft bekommerd. Maar de vroede vaderen van Walldorf hebben de plannen voor deze exclusieve en evenzo dure woon wijk goedgekeurd en zo zal dan eenzelfde soort stadswijk ontstaan als professor Neu tra al in de buurt van Hamburg heeft ge bouwd. Daar werd zij door de kranten al „de nieuwe stad in Hollywoodstijl" genoemd, hetgeen echter niet geheel juist is, omdat deze huizen naar de individuele wensen van hun eigenaars gebouwd zijn. Walldorf waarop nu de keuze viel was eens 'n nederzetting van de Waldenser, 'n re ligieuze lekenbeweging die zich in de twaalfde en dertiende eeuw vanuit Frankrijk ook naar Nederland en Duitsland uitbreidde. Veertien Waldenser families, Franse vluchtelingen, stichtten in 1699 „Waldtdorf", het latere Walldorf. In die tijd had Walldorf slechts terbeek. In dit verband zij opgemerkt dat het Bedrijfslaboratorium voor Grond- en Gewas- onderzoek te Oosterbeek de laatste jaren reeds vele duizenden grondmonsters van par ticuliere tuinbezitters heeft onderzocht. Een dergelijk onderzoek is vijf jaar geldig. Uit het steeds stijgende aantal ingezonden grond monsters uit deze sector blijkt dat het grond onderzoek ook hier in een behoefte voorziet. Van 510 februari zullen in Boedapest de lUt. Europese kampioen schappen kunstrijden plaatsvinden, 'n eve nement, dat ons nu al in spanning doet ver keren omtrent de ver richtingen van Sjouk- je Dijkstra. Links: De aankondi gingsaffiche van de Hongaarse graficus Endre Bénó. Rechtsboven: Het sta dion tijdens een de monstratie van het Amerikaanse basket ballteam „The Har lem Globetrotters. Rechtsonder: De Hongaarse kunstrijd sters (v.l.n.r.) Helga Zoellner, Eva Csoma en Edda Jurek probe ren het ijs in het sta dion. wwm ês i&gianc BUDAPEST (S63 fetan-iè»- 5 vijfhonderd inwoners en het dorpje kwam eigenlijk pas tot opbloei toen de spoorlijn Frankfort-Mannheim in gebruik genomen werd. Tegenwoordig stoppen er dagelijks 50 trei nen. Het stadje met zijn 10.000 inwoners maakt een frisse indruk, het bezit nieuwe scholen, kerken van alle gezindten en vele woonblokken, die voor 'n deel bewoond wor den door vluchtelingen uit Oost-Pruisen, Sile- zië en Sudetenland. Het gaat de Amerikaanse architect, die zeventig jaar oud en oorspronkelijk uit We nen afkomstig is, bij zijn projecten niet om nationaal economische problemen, maar we zenlijk om de menselijk-biologische. Hij is een van. de scheppers van de z.g. organische architectuur. Voor hem bestaan tuin en huis niet naast elkaar, maar met elkaar. Hij rooit geen bossen, maar integreert ze in zijn plannen. Zijn huizen zijn meestal bun galows, die hij in het bos bouwt en wel zo, dat de hele wijk uiteindelijk in een natuur lijk park zal liggen. De Hamburgse „Bau und Wohnunggesellschaft" zal deze huizen voor onmiddellijke bewoning ten verkoop aan bieden. Op 2 mei 1958 werd, dertien jaar na het einde van de oorlog, de levensmiddelenrant soenering in de Sovjet-zone eindelijk opge- heen. Vier jaar later bestaat zij weer, zij het in verkapte vorm en veel slechter. Nu moeten de bewoners zich bij de kruidenier op z.g. klantenlijsten laten registreren om voor boter en vet in aanmerking te komen en bij de slagers worden kleine stukjes be duimeld karton verstrekt voor vlees, echter niet voor vaststaande hoeveelheden. De men sen hebben geen enkele zekerheid, dat zij ook inderdaad regelmatig de betrokken le vensmiddelen kunnen krijgen. Bij de vroe gere levensmiddelendistributie was dit altijd nog wel enigermate het geval. Nu krijgt men iets, wanneer er iets is en men moet nemen wat men krijgt. Het komt vaak ge noeg voor, dat men na urenlang voor een slagerswinkel in de rij te hebben gestaan vis krijgt. In vele kleine plaatsen echter vlees noch vis. Daar worden de slagerswin kels soms gedurende veertien dagen geslo ten. Met de aardappelvoorziening is het zeer slecht gesteld. De aardappelrantsoenering bleef trouwens ook na 29 mei 1958 bestaan. Wanneer men thans twee kilo per week krijgt mag men blij zijn. De algemene schaarste aan levensmidde len doet zich ook voelen in de kazernes van de volkspolitie. De soldaten krijgen als mid dagmaaltijd meestal alleen stamppot en drie maal in de week koolsoep. Alleen zondags wordt een stukje vlees gegeven. Aan brood beleg wordt om de andere dag een ons verse of 50 gram harde worst verstrekt. Omdat in de kantines geen extra etenswaren te koop zijn, gaan vele soldaten in de dorpen in de buurt van de garnizoenen levensmid delen „organiseren", opdat zij 's avonds af en toe eens aardappelen kunnen bakken. Hun superieuren, wetende, dat dergelijke tochten worden ondernomen, laten dit oogluikend toe. Hun eten is de laatste tijd ook niet al te best. Dit voorjaar werd al van officiële zijde medegedeeld, dat er 43 procent minder aard appelen, 32 procent minder suikerbuiten, 37 procent minder mais en 24 procent minder graan ter beschikking zou staan dan vorig jaar. De huidige oogst is slecht. De ironie van de geschiedenis wil dat Walter Ulbricht nu al jarenlang heeft beloofd, dat in 1962 de Sovjetzone het economische niveau van de bondsrepubliek zou hebben bereikt. Wat dergelijke beweringen waard zijn, bewijzen de barre feiten. GEVRAAGD HOOG LOON. Brieven onder no. 140, bureau van dit blad. -Ar Voor fijne vleeswaren, kaas en koek moet u zijn in de Esstraat op de hoek Esstraat gevraagd voor halve dagen. Koninginneweg 34, Rijssen ALIDAS QUICK PUMA Helanca Originele Pracht Concurrerende prijzen Haarstraat 8a - Tel. 2206 Voor de nieuwe cursus die in april a.s. aanvangt kunnen zich thans Onze landelijke reserves van ruim 100 miljoen stellen ook Uw spaarsaldo veilig Wendt U vol vertrouwen tot de HU 1 1 EN WAL 3l - K1JSSEN planken, balken, regels, tegels, ramen, deuren, enz. ZEEK LAGE PRIJZEN. BRAAKMANSni.IK. RIJSSEN Geopend: maandag, woensdag, vrijdag en zaterdag. aanmelden bij de adj. directrice van het Sanatorium en de dr. Homoet Kliniek te Hellendoorn. gevraagd wegens huwelijk van het tegenwoordige. MEVR. BROUWER Enterweg 118, Rijsser.

Erfgoed Rijssen-Holten

Weekblad voor Rijssen | 1963 | | pagina 5