Al
een lol
gekocht
OVER ENKELE JAREN OOK
EUROPESE ATOOMSCHEPEN
Groninger vond in Wales een
ideaal rijpaardje
De trek der vleermuizen
39e Rijssense
marktverloting
SPARTA
TER HARMSEL
Hoofdprijs
2e prijs
Trekking reeds
maandag over
14 dagen,
Invoer van
Haflingerpaarden
INVOER VAN WIJN
IN WIJNLAND
Hermetische afsluiting
van de Oostzöne
Judodemonstratie
aardappelen
H. BROEZE
bromfietsen
HAARD
aardappelen
J. SIEMERINK
Rijwielhandel
BRINKS
WESSELS STOFFENHUIS
COCKTAILSTOFFEN
MEVROUW
hier is uw keurslager
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag, vrijdag, zaterdag
De gehele week
slachtkippen
BROMFIETS
2.3 miljoen voor Duitse
alleenstaande vrouwen
Sommige soorten vliegen
wel duizend kilometer
Vrijdag a 6 september 1962
WEEKBLAD VOOR RIJSSEN
Pagina 5
Interatoom
Weinig economisch
Hoefijzerneuzen zijn nogal
honkvast
Winterverblijf
Snelheid van 50 km per uur
9
tijdens de grote
najaarsmarkt
®n honderden andere
prachtige prijzen.
PRIJS PER LOT tl.-.
DE KANS IS GROOT, dat in 1965 het eer
ste Europese vrachtschip met atoom-aandrij
ving in de vaart zal komen. De resultaten
van de Amerikaanse schepen met atoom
aandrijving, vooral de proefvaart van de
„Savannah", stimuleren de Europese ont
werpers en technici. In Engeland is thans de
,fDreadnaugth" een atoomonderzeeboot in
aanbouw.
Plannen voor de bouw van atoom-vracht
schepen bestaan in Scandinavië, in Frankrijk,
in Italië, in Nederland en in Duitsland, de
Euratoom geeft financiële en technische
steun. De Noren, de Zweden en de Denen,
die geen deel uitmaken van Euratoom, krijgen
steun van de O.E.C.D. en van de C.E.R.N.,
de Europese organisatie voor kern-energie.
Euratoom heeft tot dusver ruim 24 miljoen
gulden verstrekt voor atoomschip-projecten.
Het Duitse project, de bouw van een vracht
schip van 16.000 ton, dat in een vergevor
derd stadium is, ontving 40 procent van de
financieringskosten van Euratoom. Dit pro
ject wordt uitgevoerd door een speciaal voor
dit doel opgericht genootschap voor de toe
passing van kernenergie in scheepsbouw,
waarvan de bondsregering en vier Duitse
deelstaten: Bremen, Hamburg, Sleeswijk-
Holsteinen Nedersaksen, deel uitmaken. Zij
hebben zich verplicht tot 1965 zeventig mil
joen D.M. te verstrekken ten einde de
bouw van schepen met atoom-aandrij ving
te bevorderen.
Het vrachtschip van 16.000 ton wordt thans
op de Howaldt-werf in Kiel gebouwd. De
reactor wordt geleverd door de firma „In
teratoom" in Bensberg bij Keulen. De DE-
MAG in Duisburg en de North American
Avation Inc. in Los Angeles hebben ieder
de helft van de aandelen van deze firma. De
reactor zal een zogenoemde O.M.R.-reactor
zijn die een capaciteit van 40 megawatt zal
hebben en ruim 10.000 P.K. kan ontwikkelen.
Bij de A.E.G. en Siemens, alsmede bij een
werkgemeenschap gevormd door Krupp en
Brown, Boverie Co. (B.B.C.) worden reac
toren voor schepen eveneens onderzocht.
Bij de bouw van het schip in Kiel wordt er
rekening mee gehouden, dat dit zo nodig
zonder veel moeilijkheden gedemonteerd
moet kunnen worden ten einde later even
tueel 'n verbeterd type reactor in te bouwen.
De constructeurs van de firma „Intera
toom" hebben beraamd, dat de O.M.R.-re
actor misschien wel 35 miljoen D.M. zal gaan
kosten.
Toch is deze respectabele som bescheiden
Door de Stichting „Haflingerclub" zal in
de maand oktober a.s. wederom uit het
originele fokgebied in Oostenrijk, een aantal
hoogwaardige Haflinger stamboekmerriën
worden aangekocht.
Deze uit Tirol afkomstige kleine bergpaar
den staan de laatste tijd wel zeer in het cen
trum der belangstelling. Wie weet wat de
typische, kleine en edele Haflinger als trek
paard zowel als rijpaard kan presteren,
ontkomt niet aan een gevoel van bewon
dering voor deze p.m. 1.45 m metende vos
jes met weelderige witte manen en lange
witte staart.
Het ras is ontstaan door paring van kleine
koudbloed-bergmerriën met hengsten van
Oosterse afkomst. Zo heeft ruim een eeuw
geleden de beroemd geworden Arabische
hengst EL BEDAVI een grote en verede
lende invloed gehad op deze fokkerij en
de grondslag gelegd voor het huidige ras.
De Haflinger is een klein, stevig en har
monisch gebouwd paard met fraaie lange
lijnen, goede borstdiepte, droog, zuiver
glashard beenwerk en beste voeten.
Het kleine hoofd met de verstandige leven
dige ogen en de kleine oren verraden de
Oosterse afstamming. De gangen zijn vlot
en krachtig. Uiterst sober, zeer vruchtbaar
en onvoorstelbaar groot is zijn uithoudings
vermogen en zijn prestaties grenzen in ver
houding tot zijn grootet aan het ongelooflij
ke.
In 1961 en dit voorjaar werden reeds 160
Haflinger merriën en 4 hengsten in Neder
land geïmporteerd, waarmede aan de talrij
ke aanvragen slechts zeer ten dele kon wor
den voldaan. Teneinde aan de wens van vele
belangstellenden tegemoet te komen, wil de
Stichting nogmaals trachten een groot aan
tal eerste klas Haflinger merriën aan te ko
pen en deze met een speciale subsidiere
geling onder aantrekkelijke en voordelige
voorwaarden ter beschikking stellen.
Zij die in aanmerking willen komen voor
toewijzing van een Haflinger merrie uit
de in te voeren collectie - of nadere inlich
tingen wensen - gelieven zich zo SPOEDIG
MOGELIJK te richten tot de Stichting „Haf
lingerclub", Koninginnegracht 43, 's-Graven-
hage.
De Westduitse Bondsrepubliek heeft in
1961 65.000 hectoliter wijn uit Oostenrijk in
gevoerd, hetgeen Oostenrijk 40 miljoen schil
lingen opleverde. Duitsland voerde in totaal
ruim een miljoen hectoliter wijn in, waar
van ruim de helft door Frankrijk en Italië
werd geleverd.
vergeleken met de bedragen, die de Ameri
kanen voor de bouw van de reactor van de
„Savannah" hebben uitgegeven. De „Inter-
atoom"-reactor staat het gebruik van gewone
staalsoorten bij de bouw van het schip toe,
terwijl voor de „Savannah" nog kostbare
speciale staalsoorten nodig waren. Voorals
nog zullen evenwel schepen met atoom-aan
drijving veel duurder in het gebruik d.w.z.
onrendabel blijven. Degenen, die zich met
het ontwerpen alsmede met de bouw van
atoomschepen bezighouden weten, dat hun
werk geen rechtstreeks economisch nut zal
afwerpen, maar meer een investering voor
de toekomst is.
hermitische afsluiting aan de oostzone tel4
Door een alleen in de dagbladen van de
aan de kust liggende steden gepubliceerde
wet, werd een landstrook van vijf kilometer
breedte langs de gehele Oostzeekust (van
Swinemunde tot Lubeck) alsmede op alle
eilanden en schiereilanden tot „spergebied"
verklaard.
Kamers aan badgasten mogen alleen met
speciale vergunning van de betrokken auto
riteiten worden verhuurd. Boten, langer dan
acht meter of motorboten met meer dan
3,5 PK moeten van te voren vergunning
vragen voor het maken van tochtjes. Bin
nen de driemij lenzone op zee kunnen alle
schepen worden aangehouden en onderzocht.
Dit zijn allemaal maatregelen om het vluch
ten te voorkomen.
Er bestond vorige week donderdag gro
te belangstelling voor de judo-demonstratie,
cöë "óp initiatief van het bestuur der speel
tuinvereniging „Margriet" plaats vond.
Het clubhuis was te klein om vooral de jeug
dige enthousiasten te kunnen bergen. De
demonstrate werd gegeven door de sport
school Adriaans. Leraar Jo Hartman met
zijn assistenen hadden hiervoor een demon-
stratieploeg uit Bome meegebracht.
Allerlei worpen, grepen en technieken wer
den vertoond.
Uit de beide beenworpen, de heupworpen,
schouwderworpen en niet te vergeten de
spectaculaire soutemis bleek duidelijk 't nut
van Judo. Interessant was ook de competi
tie-speciaal, dit is het examen, dat voor
het verkrijgen van een band moet worden
afgelegd.
De heren Adriaans en Arnold brachten de
z.g. nage no kata, een revue van de 15 basis
worpen, waaruit Judo is ontworpen.
Als speciale toegift brachten de heren
Hartman en Koopman een Jiu Jitsi demon
stratie, waaruit duidelijk bleek, dat Jiu Jitsi
geen sport is, maar een middel tot zelf
verdediging integenstelling tot Judo, dat zui
ver een sport is.
Na afloop van deze demonstratie gaven
zich een flink aantal jongelui op voor de
Judo-lessen, welke gisteren zijn begonnen
Wij verzoeken u vriendelijk
op tijd de wintervoorraad
te bestellen bij:
Eisen, post Markelo
Te koop 2 goed onderhouden
Zündapp-combinette's
bouwjaar 1960
Vennekesgaarden 39, Rijssen
N.o.z.
TE KOOP AANGEBODEN
1 Vespa Grand Sport, 4 ver
snellingen, als nieuw, met
garantie. 1 Avaros Ultra
Sport '62, als nieuw. 1 Pon-
nette '61, 1 Sparta '59, 1
Zündapp '59, 1-1 'h jaar ou
de Union herenfiets. 2 in
ruil radio's.
FA. GEBR. PLUIMERS,
Enterstraat 27 Rijssen
telefoon 05480-2239.
TE KOOP:
Bouw6traat 14.
PRIMA
te koop, Noordeling en
Surprise f 8.—. Te bevr. bij:
Haarstraat 133
REPARATIES
RUN8TGEBITTEN
Sneller, beter en....
goedkoper)
Drogisterij J. TER HARM-
SEL ten Berge, Eschstraat
4. Rijmen.
OOOOOOOOCJOOOOOOCXDO
Alle modellen en kleuren ln
voorraad.
Ook het speciale model
met 2 knaldemper»
Alleenverkoop voor Rijssen:
Haarstraat 85. Rijssen
oooooooooooooooooc
WEET U DAT
OOK OP HET GEBIED VAN
de meest en succesvolle collectie brengt voor
Rijssen en omstreken.
Vei en werden deze maandag teleurgesteld, doordat
wij niet gerekend hadden op zo'n grote vraag doch
a.s. maandag zullen wij voor een overstelpende voor
raad zorgden zodat een ieder in staat zal zijn om van
onze reclame te profiteren.
»/j kg DOORREGEN RUNDVLEES 1.58
het 2e '/s kg voor slechts 1.
100 gram LUNCHWORST0.29
»/s kg VERSE WORST 1.98
het 2e V* kg voor 1.
150 gram LEVERWORST 0.29
HACHEEVLEES per Va kg 1.98
Va kg heerlijk GEHAKT 1.58
het 2e Va kg voor 1.
100 gram BOERENMETWORST 0.39
1 ROOKWORST 0.70
LET OP
kg MAGER VLEES.-.2.58
het 2e Va kg voor slechts1-80
150 gram HAMWORST 0.42
150 gram RAUWE HAM 0.98
SOEPCOMPLET 0.85 en 1.85
plus 250 gram VERMICELLI 0.19
UIT ONZE LEVENSMIDDELENAFDELING:
1 blik CAPUCIJNERS 0.59
1 blik BRUINE BONEN 0.59
1 CAKE 0.59
CHOCOLADE-HAGELSLAG 0.79
1 blik NASSI-GORENG 1.49
4 SLAVINKEN 0.98
4 HAMBURGERS 0.98
KEURSLAGER
OOK UW VOORKEURSLAGER
Te koop prima
WED. G. J. BOODE
Notter bij de school
Te koop prima
Sparta(scooter). W. de Zwij
gerstraat 29, Rijssen.
Het Duitse federale bureau voor de statis
tiek heeft een uitvoerig onderzoek laten in
stellen naar de positie, levensomstandighe
den, huisvesting e.d. van de alleenstaan
de vrouwen in de Bondsrepubliek. Er zijn 2,3
miljoen alleenstaande vrouwen; 2 miljoen is
veertig jaar en ouder. 965.000 zijn ouder dan
65 jaar. Slechts 116.000 vrouwen onder de
25 jaar voeren een zlfstandige huishou ding.
Het statistisch inkomen van de alleenstaan
de vrouwen wordt beïnvloed door het grote
aantal niet-werkende vrouwen, t.w. zij, die
pensioenen of ondersteuning ontvangen. 34
pet van de alleenstaande vrouwen heeft een
'n maandlijks nettoinkomen van minder dan
200 D.M. Bijna eenzelfde percentage beschikt
over een inkomen van 200 tot 300 D.M. In
bijna 80 pet van alle gevallen behoren de
alleenstaande vrouwen tot de laagste inko
mensgroepen. Slechts iedere veertiende al
leenstaande Duitse vrouw heeft een inkomen
van 500 D.M. en hoger.
De kosten? Maar een paar gulden per
week.
„Een rijpaard is niet het privilege van
de hoogst aangeslagenen in de belasting;
bijna iedereen, zelfs een stedeling kan zich
een paard veroorloven", zegt de heer J.
K. Wiersma in Groningen, secretaris van
het Noord Nederlands Warmbloed Paarden
stamboek en oprichter van het Welsh-pony
stamboek in Nederland.
De Nederlandse paardenwereld heeft de
laatste jaren nogal wat verandering onder
gaan door de groeiende belangstelling voor
het kleinere paard. In 1954 kwamen met
Marshall-hulpgeld de eerste Fjordenpaard-
jes uit Skandinavië en daarna zijn er IJs
landse en New-Forest ponies gevolgd. Hoe
wel er dus wel enige keuze was in kleine
paarden - de Shetlandpony was er al veel
langer - heeft de Groninger in 1958 in En7
geland zes Welshponies gekocht en die als
nieuwigheid in Nederland geïntroduceerd.
De heer Wiersema is namelijk van me
ning dat edWelshpoijy, door zijn van nature
voor rij doeleinden geschikte hoofdhouding en
de bouw van 't front, de meest ideale rijpo-
ny ter wereld is.
Sinds 1958 is de Groninger nog vele ma
len naar Engeland gereisd om nieuwe aan
kopen te doen en het stamboek telt dan ook
al meer dan tweehonderd dieren.
Het uit Wales afkomstige paardje heeft
met de andere ponies z'n grote soberheid
gemeen. De dieren zijn met een niet al te
best stukje grasland meer dan tevreden en
ze talen niet naar een warme stal. Ze kun
nen zelfs bij vorst en sneeuw rustig buiten
blijven, wanneer er maar wat beschutting
is tegen slagregens en ijzige winden.
Ponies zijn rechtstreekse afstammelingen
van de toendrapaarden, die eeuwen geleden
vanuit Azië naar Europa kwamen en een
tehuis vonden in het toen nog met Europa
verbonden Engeland. Ze trokken ook naar
Skandinavië, vanwaar zeevaarders ze mee
namen naar IJsland. Ze hebben zich dik
wijls in afgesloten gebieden, ozals Usland,
de Shetlandeilanden en Wales in wilde of
halfwilde staat gehandhaafd. De zwakken
stierven en de allersterksten zorgden voor
nakomelingen. De ponies zijn dus rechtstreek
se afstammelingen van het oer-paard, zo
dat het duidelijk is, waarom ze bij een so
bere behandeling zo goed gedijen en het on
derhoud weinig kost. Het dier is meer dan
tevreden met 't weiland dat al door keoien
is afgegraasd. Wanneer men er verder van
uitgaat, dat ponies bijna nooit ziek zijn, hoeft
het onderhoud van een enkel dier niet veel
meer te kosten, dan de paar gulden die de
boer voor z'n gast vraagt.
De geïmporteerde, zeer makke paardjes
kan men verdelen in twee groepen, de Welsh
mountain pony, met een schoftmaat tot
1.22 meter, geschikt voor kinderen tot elf
jaar en de Welsh pony met een schouder
hoogte tot 1.37 meter, waarop ook niet te
zware volwassenen kunnen rijden. De heer
Wiersema (Mozartstraat 7, Groningen), die
de ponies niet uit geldelijk gewin, maar uit
pure liefhebberij importeert, is van mening,
dat de Welshpony een ideaal rijpaard is.
Het front, de schouderligging, de schoft,
de afbuiging van hoofd en hals, alles wijst
er volgens hem op. Het dier heeft een van
nature fiere, voor een rijpaard ideale gang.
De uitzonderlijke rijkwaliteiten van de paard
jes uit Wales zijn ook al lang in Amerika
en Canada ontdekt. Ieder jaar worden vele
exemplaren over de oceaan gebracht.
BONN Sedert een aantal jaren probe
ren zoölogen in verschillende landen ach
ter de bewegingen van de vleermuizen te
komen. Daarom werden vele vleermuizen,
evenals vogels, gerings. Wie een geringde
vleermuis vindt, meldt de vondst aan het op
de ring aangegeven proefstation. Weliswaar
werden tot dusver niet meer dan twee pro
cent van de geringde vleermuizen gemeld,
maar de wetenschap kon desondanks toch
al veel inzicht verwervern in de gewoonten
van de vleermuizen. Zo bleek, dat sommige
soorten afstanden tot duizend kilometer af
leggen.
Twee van de veelvuldig in Europa voorko
mende vleermuizensoorten: de Grote Hoefij-
zemeus (rhinolopus ferrum equinum) en de
Kleine Hoefijzerneus rhinolopus hipposiderus)
zijn nogal honkvast Zij leven in grotten en
blijven daar ook tijdens de winter.
De grote hoefijzerneus wordt in de lan
den van Midden- en Zuid-Europa tot aan
Beieren aangetroffen, de kleine hoefijzerneus
tussen de Alpen en de zuidelijke rand van
de Noord-Duitse laagvlakte. Zevenduizend
kleine hoefijzerneuzen werden geringd en
gebleken is, dat deze soort meestal niet meer
dan tien kilometer vliegt om van de zomer-
naar het winterverblijf te komen. Alleen in
Stiermarken bleek deze soort naar plaatsen
tot op 30 kilometer afstand te trekken. Dr.
H. Roer van het zoölogisch instituut in Bonn
meent, dat de hoefijzerneuzen in het alge
meen weinig neiging tot trekken hebben.
Ook de „plecotus auritus", een vleermui-
zensoort, die in geheel Europa voorkomt,
maar zeer in het verborgene en alleen leeft,
schijnt tot de honkvastere soorten te beho
ren. Van deze soort konden er tot dusver
nog maar weinige worden geringd. Deze
soorten heeft geen grotten nodig.
Er bestaat echter ook een aantal uiterst
reislustige vleermuizensoorten Vooral d va
le vleermuis (nyctalus noctulus) zoekt het
ver.
Tijdens hun winterslaap kunne de vler-
muizen van deze soort gemakkelijk worden
geringd. Gebleken is, dat zij in enkele we
ken tljds wel tot duizend kilometer afleg
gen. Nederlandse vleermuizen van deze soort
geven voor hun winterslaap voorkeur aan
holle bomen in Parijs. Niet alle vleermui
zen van deze soort trekken de wijde wereld
in - er is ook een deel, dat „thuis" blijft,
d.w.z. daar waar het tijdens de zomer ver
toefde. De honkvaste vale vleermuizen lopen
echter het gevaar tijdens de koude winter
maanden om te komen.
Dan is er nog een in waterrijke streken
voorkomende vleermuizensoort (myotis da-
syeneme), die voornamelijk in de Noord-duit-
se laagvlakte wordt gevonden. Tijdens het
najaar trekt deze soort zuidwaarts naar
het Duitse Midden-gebergte en gaat daar in
grotten en holen winterslaap houden. De
bedoeling van de seizoentrek van vleermui
zen is in het algemeen een winterverblijf
in minder koude streken te vinden, dus in
het zuiden. Vleermuizen, die in de zomer
langs de Noordfriese kust worden aangetrof
fen, zoeken een winterverblijf in Westfalen
en in de Ardennen, hetgeen betekent, dat zij
toch zo'n 300 kilometer moeten vliegen. Men
is er nog niet achter kunnen komen of de
vleermuizen alléén dan wel in grote groe
pen vliegen. Wel weet men, dat zij zulks
's nachts doen.
Er is ook een zeereislustige vleermuizen-
soort, de „minipterus Schreiberski". Deze
soort, die uit het gebied rondom de Middel
landse zee afkomstig is, leeft in grote groe
pen in grotten en trekt ook tijdens de win
termaanden. Zij trekken tot de Bovenrijnse
laagvlakte en tot Neder-Oostenrijk.
Nog niet lang geleden aangebrachte rin
gen bewezen, dat deze vleermuizensoort ook
in de winter geen vaste verblijfplaats heeft,
maar tussen verschillende grotten heen en
weer trekt. Dat hangt van het klimaat af.
Deze vliegmuizensoort vliegt zeer snel, wel
50 km. per uur.
De in Midden-Europa in groten getale voor
komende muisoorvleermuizen (moyotis myo
tis) trekken allen wanneer zij aan de rand
van 'n gebergte leven. Tijdens d zomermaan
den vliegen zij ongeveer 100 kilometer in
noordelijke richting om tijdens de winter
weer naar het Middengebergte terug te ke
ren.
De vleermuizen die in heuvelachtige stre
ken, zoals de Eifel, de Harz, de Hunsruck,
het heuvelachtige deel van Zuid-Limburg wo
nen, trekken hoogstens 50 kilometer ver.
De deskundigen zijn van mening, dat het
veelvuldig voorkomen van grotten in deze
streken van grote betekenis is. Overal waar
mensen kalksteen- en mergelgroeven maak
ten, komen veel vleermuizen voor, die daar
ook hun winterslaap doorbrengen. De zoölo
gen zijn van mening, dat het richtingsinstinct
e.d. van de vleermuizen aangeboren en er
felijk zijn.
WALTER THEIMER.
