DAVID POEPZAK EN DE EDELEN W:K:WS, Ippp FILMN1EUWS I V- - v' 'a lp r-w K m -> li fï ïÊÉÊÈÊSm .V nfv ..'f K-ia mm Almelo-R.KtS.V. Caballero Cha-Cha-Cha Een stem in de mist Arm afgerukt in machine Vrijdag 23 maart 1962 WEEKBLAD VOOR RIJSSEN Pagina 3 "vf ri lv:: - V WSWj pmM1 §11 w i Vrijdag en zaterdag de film Woensdag de film RUSSEN builen de irallcn EEN WEEK NA HET FEEST De drost van Twente was dringend om een geldlening verlegen. En dat wilde deze hoog waardigheidsbekleder niet aan de grote klok hangen. Tijdens het feest op Bevervoorde had de drost er wel een balletje over op geworpen tegenover de heer van de Stoeve- laar, maar deze had gedaan of hem de neus bloedde Maar de jonker van Bever voorde had een paar dagen later, Gape Jan naar Hengelo gestuurd of bij gelegen heid de drost als het zo op diens weg lag, nog eens op Bevervoorde wilde komen. De Gapert was er heengereden op de oude schim melbruin, die de jonker van Bevervoorde bij ?ijn huwelijk cadeau had gekregen van zijn schoonvader op Westerflier. Het was een vorstelijk geschenk geweest en de oude heer van Westerflier was blij, dat hij van het kreng af was. De Gapert had op het huis te Hengelo nog moeilijkheden gehad, met Hendrik de Hof- meijer een zeer ongemanierd iemand, die heel Hengelo treiterde. Hij wilde de Gaper niet toelaten voor hij wist wat voor boodschap deze had. Maar de Gapert kwam van Rijssen. En hij dreigde de Hofmeijer van Hengelo, dat zo deze ooit te Rijssen ter markt mocht komen, dat hij dan de goede stad Rijssen niet levend weer zou verlaten. Dit hielp in zoverre, dat de poort voor de Gapert openging, en deze binnen reed. De Hofmeijer had de Gapert graag ~en pak slaag gegeven, omdat Gape Jan zijn geheim niet wilde prijs geven. Maar juist kwam daar heer drost met zijn beide jacht honden naar buiten stappen. En zag de rent meester van Bevervoorde. Na een beleefde groet, zo beleefd, dat de neus van de Gapert bijna de grond raakte, vroeg de drost wat de Gapert op Hengelo bracht. De laatste deelde mee dat de heer van Bevervoorde het bijzonder op prijs zou stellen dat heer drost spoedig nog eens kwam. En heer droste rook geld, en hij beloofde aan het beleefde verzoek gevolg te zullen geven, maar het bezoek hoefde in de stad Rijssen niet aangekondigd te worden, want het was een particulier bezoek. Jonker Berend van Bevervoorde was een rijk man. Hij had vele in geldnood verke rende edelen uir de nood kunnen helpen, maar hij deed het niet, wanneer er een van zijn kegelvrienden uit de Tabaksgaarden eens financieel aan de grond zat, dan hielp de jonker deze los, met een renteloos voor schot, dat bijna nooit terug betaald werd. Tot grote ergernis van Cristina zijn vrouw liep hij er overdag veel te eenvoudig bij Toen de jonker eens drie paar klompen had laten maken om bij winterdag lekker warme voeten te hebben, was de hoge vrouwe bijna van ergernis flauw gevallen, Maar dat laatste had haar niets geholpen. De jonker liep op klompen, dat was bij mensen heugenis nog nooit voorgekomen. En jonker Berend deed nog meer. Hij ging haar Guur- Jan de stalstrooier en liet zich een paar heer lijke strowissen maken, dat was lekker warm. Het rode Gerritjen de weelderige wekmeid schuurde altijd de klompen van mijnheer hagelwit. En daardoor kreeg Gerritjen een wit voetje bij de jonker, iets waar de hoge vrouwe zich zeer aan ergerde. Want Cris tina van Westerflier was geweldig jaloers. Ook toen zij al op jaren was. David Poepzak was weer te Rijssen. En jonker Berend had hem laten roepen, Da vid moest als geldschieter optreden voor de drost van Twente. Nu! riep David ik heb geen geld. Ik bin ne arme Jödde! Maar de heer van Bevervoorde vond dat David niet onder de uilen was uitgebroed en du vels goed wist waar Abraham de mosterd haalde. David moest zich gereed houden, om op het eerste sein op Bevervoorde te komen. En zo zat David bij zijne Sara met klop pend hart. Nog geen half jaar geleden, was er bij de kerk te Rijssen een plakkaat aan geplakt geweest, waarop te lezen stond dat allerlei uitvaagsel, waarbij ook Joden en Smouzen niet van de openbare weg mochten komen om te bedelen of negotie te drijven. En nu wilde de drost hoogst derzelve een onderhoud hebben met David Poepzak. Sara had grote bezwaren. Als men bij een der gelijke hoogheid moest verschijnen voorspel de dat niet veel goeds. En Sara sporde haar echtvriend aan om het verloop uit te han gen. Maar daar verzette David zich tegen. Twaalf jaar woonde hij reeds te Rijssen En twaalf jaar had mer hem te Rijssen jödden Da vid genoemd. En men kende David in de handel. Men gekte met de vele verwensin gen die hij in de handel gebruikte. Men had hem aanvaard te Rijssen, hij was een stuk van de stad zelve geworden. Breed had David het tot dien nooit gehad, maar hij had ook geen klagen. Drie uur in de middag, twee dagen later, was het zover. Daar stond de Gapert in de deur. David! riep hij kom dadelijk op het kasteel kom maar bij mij in het smaldeel en wacht daar maar af. En David ging met lood in de schoenen. Sa ra stopte hem nog de bidderiem in de zak en huilend riep ze hem na dat hij zijn ge beden niet moest verzaken. Schichtig als een hond die bang is voor slagen, schoot David op Bevervoorde het smaldeel in, bereid om het vreselijkste von nis af te wachten. Jenne de kokkin wachtte hem op met de handen in de zij. Zij ka pittelde David om zijn kinderachtig ge drag. Lang verkeerde hij niet in onzekerheid want al spoedig kwam de jonker met de drost en de Gapert voorop. In het mooie ka- merken van het smaldeel ging de drost zit ten. David bleef staan. Hij was immers een uitgestotene een Paria, die alleen bij de gratie van Rijssens burgerij binnen de ste- dewallen van Rijssen mocht vertoeven. De drost kuchte een keer. Joode kan je mij aan een geldlening helpen van vijfdui zend gulden tegen veertienhonderd or kor ten termijn? David was bijna zijn spraak vermogen kwijt Een hypotheek van vijfdui zend gulden nog wel en het Joodje had zelf nog nooit vijfhonderd gulden bij elkaar ge zien. Maar nu vatte David Poepzak moed. Hij begon te klagen dat het hem onmo gelijk was, gezien de weinige bewegingsvrij- |^e|d| die hem was toegestaan. Daar hoefde als David de verzekering kon geven dat hij onder stipte geheimhouding de lening van vijfduizendgulden binnen de maand kon ver schaffen. dan zou het met de bewegingsvrij heid dik in orde komen. Gewoonte ge trouw wilde David met handslag de over eenkomst bekrachtigen Maar de drost com mandeerde, drie passen achteruit. De drost schelde met de tafelbel Jenne keek om de deur. De jonker en de Gapert moesten komen om getuige te zijn, bij de overeenkomst tussen jonker Vinke van Voge lenzang. inder'"1 drost van Twente en de Joode David Poepzak tijdeliik woonachtig te Rijssen. De drost gelastte de Gapert een stuk op te stellen en spoedig kon men de ganseverenpen horen krassen. Toen de over- ÉS.V* i'. - A Ak- s V" - 5. 4 v> v y N ri* '4 eenkomst getekend was, kreeg David uitste kende reispapieren waarin de drost hem aan beval als een te goeder naam en faam be kend staand burger van Rijssen. En bekrach tigde dit met zijn zegel. Toen gaf de drost hem een handgeld waarvoor David zich be hoorlijk in de uleren kon steken, het was ge lijk aan twee maanden goede verdienste. Tot slot antwoordde de drost nog, wanneer de Jood zich niet aa-" zijn woord hield hij in ketenen geslagen zou worden en dat hij kans liep dat hem de oren afgesneden of de ogen uitgestoken werden David griezelde er van. Maar Jenne vertelde aan David dat deze niet krakerig moest zijn. De drost had het best met hem voor. Jonker Berend drukte hem later nog op het hart, dat David in het ge heim moest werken, want het Jonkerdom in het algemeen was zo vet als pompwater. Nu het eenmaal zover was, zat er muziek in. Wat de vrijheid voor een Jood waard was, merkte David toen hij op weg naar Deventer langs het kasteel de Arkelsteip liep. Daar grepen hem dienaren van de drost van Sal- land en brachten hem voor de drost. Maar na het inzien van de reisbrieven door de drost kwamen de dienaren van een koude ker mis thuis. Zij mochten in het vervolg mijn heer Poepzak niet meer lastig vallen en de drost van Salland haastte zich om ook David een vrijgeleide te geven voor Salland. En daarbij een aanbevelingsbrief voor de stad Deventer. De eerste reis slaagde David niet. Men stond nog wantrouwend tegenover het Ries- sener Jöddeken. Maar ondanks dat was Sara de koning te rijk. Wanneer haar man slaag de, dan ging zij verhuizen naar de binnen stad. Dan wilde zij niet meer bij de gratie van de burgermeesters aan de zelfkant wonen. De derde week was het raak. Een Deventer houthandelaar zag brood in de geld lening. David had alleen de taak de houthan delaar en de drost bij elkaar te brengen. In het diepst geheim was alles gebeurd. Maar weldra kwam ook de heer van Pesche- dam bij Diepenheim voor het zelfde doel. Op de vraag van David hoe de heer van Peschedam het wist dat David als makelar optrad wist d~ heer van Peschedam niet wie het hem gezegd had. Maar ook hier kreeg de Rijssener Jood het voor elkaar. Dan kwam er een lange tijd dat men van zijn diensten geen gebruik maakte. Maar David profiteer de van zijn goede vrijbrieven. Hij kreeg het geheim vertrouwen van de edelen, kocht op de kastelen van alles op en deed het voor een habbekrats winst ook weer van de hand. ROUW IN RIJSSEN Het was gebeurd, na een kortstondige ziek te was de oude Vrouwe van Bevervoorde en Brandlicht gestorven. Er was rouw in Rijssen. Niet, dat de Vrouwe bijzonder had uitgemunt in goedertierenheid. Neen dat was heel gewoon geweest. Maar ook daar was Rijssen in de loop der jaren aan gewoon geraakt. Maar toch ging er bij het doodsbe richt een schok door de kleine Rijssener volksgemeenschap. Twee keer per dag luidden de klokken een half uur. Knechten van Brandlicht haastten zich naar de kerk om een rouwlaken te leg gen over het gestoelte van Brandlicht en de Gapert kreeg opdracht voor alles te zorgen. En Jenne bemoeide er zich mee. Dit gaf krakeel in het,smaldeel. Tot op een gegeven ogenblik Gape-Jan een slag met de vuist op tafel deed en riep Jenne hoal'n, bek en niks gin commoties. De deur ging open en de vrouwe van Bevervoorde stapte bij de kij vende gedienstigen binnen, en vroeg. Is hier ook wat aan de hand? En Gape-Jan ging in de houding staan, en riep zo good as niks mevrouw! VAN COEVERDEN. Op de lederbeurs, die in de Duitse stad Offen bach gehouden werdis als nieuwigheid te zien deze damestas van skai, welke een ingebouwde parapluhouder heeft. Voor heren is een acten- tas met ingebouwde parapluhouder leverbaar. De uitslag van de wedstrijd was voor de R.K.S.V.-ers zondag wel een grote teleurstel ling, want met liefst 7-1 werd van de leiders van haar afdeling verloren. De uitslag zou veronderstellen een spel van kat en muis, maar de Rijssenaren zijn even vaak in dé aanval geweest als de a.s. kampioenen. Het verschil zat voornamelijk in de voor hoedes. De Almeloërs hadden niet veel kan sen nodig om tot doelpunten te komen, ter wijl over het geheel haar elftal een homo- geen geheel vormde. Het eerste half uur was zelfs van de uit- slag weinig te zeggen, Markslag c.s. lieten enkele kansen liggen, terwijl de thuisclub ook niet tot doelpunten kwam. Even nadat Oude Luttighuis binnen het strafschopgebied ten val was gebracht, nam Almelo de lei ding door haar linksbuiten, die in vrije po sitie een hard schot gaf, waartegen doelman Slaghekke niet was opgewassen. Even later leverde een aanval over links opnieuw een doelpunt op 2-0. Een slecht wegwerken van de Rijssense stopper leverde het 3e doelpunt op, waartegen de Rijssense voorhoede niets wist te stellen. Na rust schoot de Almelose voorhoede er spoedig weer op los. Ofschoon de R.K.S.V-ers al het mogelijke in het werk stelden om een zo goed mogelijk resultaat te bereiken. Maar ook deze middag bleek, dat het spel der Al meloërs de Oranje witten niet ligt. Vooral de voorhoede is in deze wedstrijden niet al leen onfortuinlijk, maar ook machteloos. De Jong en ook midvoor Kolthof slaagden er tenslotte nog totaal 4 keer in doelman Slag hekke te passeren. A. Tusveld scoorde het meer dan verdiende tegengoal. Het is heel opmerkelijk, dat bijna de helft van de te- gengoals in de beide wedstrijden tegen A1-' melo zijn gevallen. Voor zondag staat de bijna plaatselijke wedstrijd tegen Enter op het programma. Dit treffen, dat aan de Enterweg wordt ge speeld trekt altijd veel publiek. Vooral nu Enter nog in degradatiegevaar verkeert. Wij hopen op een sportieve wedstrijd met goed spel. Woensdagavond is in Amsterdam door dr. J. C. P. A. Roovers, voorzitter van de Centrale Medische Bloedtransfusiecommissie, de 150.000e Landsteinerpènning uitgereikt aan de Amster damse kleuterschoolonderwijzeresmej. Schop- man. Bij deze gelegenhetd waren ook de eerste donor, de Rotterdamse heer A. Verhoeven en de 100.000e donor, de heer A. Drijver uit Wol- vega, aanwezig. Op de foto zien we v.l.n.r. de heren Verhoeven en Drijver, mej. Schopman en dr. Roovers. 1 Harry Belafonte zal zijn carrière als nachtclubzanger wellicht opgeven. Hij wil met het oog op een eventuele betrekking bij een internationale or ganisatie, zoals de Unicef, talen gaan studeren aan Columbia UQNTVFJ' „Attentie, attentie"! „Het vliegtuig van de Pan-American PL 321 uit New York gaat landen". De stem van de omroepster op het vliegveld wordt overstemd door het brutale vrolijke gejoel van een groep jongens, die overdreven slordig gekleed en overdreven drukdoend naar de uitgang lopen om Pitt Seberg af te halen, glamourboy nummer één, die even naar Amerika is geweest om er in Las Vegas - overigens vergeefs - naar de autokoning Ford te zoeken, Pitt, de ongekroonde koning van de „play boys", is het zoontje van een schatrijke auto fabrikant die zijn leven lang hard gewerkt heeft, en „terug in het vaderland" betekent een „nieuw leven" op de oude voet: mooie meisjes versieren en de glamourbou uithan gen. Zijn slaafs toegewijde vriend Moritz straalt met hem mee, wanneer ze in de huisbioscoop de meisjes doordraaien. Een en ander gebeurt onder toezicht van butler Frans, de man, die Pa Seberg heeft aangesteld als een soort „waarnemer", zijn oude makker in Ret autoVak, die zich heeft voorgenomen de jonge meneer zijn nozemstreken af te leren. Daarbij krijgt Frans van onverwachte zij de hulp, al weet hij ook zelf wel hoe hij het moet aanpakken, want hij bestelt bijvoor beeld de drie beeldige, maar soms weinig om het lijf hebbende meisjes, die Pitt heeft uitgezocht, tegelijk, hetgeen 'n paar com plicaties veroorzaakt. Wat ook de bedoeling was. De verschijning van Pa Seberg gooit helemaal roet in het eten, maar Pitt is ten slotte niet voor één gat te vangen en zijn werkelijke moeilijkheden beginnen pas als een wederom heel aantrekkelijk, maar bo vendien intelligent en hardwerkend meisje zijn pad kruist. Gaby heet ze en ze is modetekenares met aanleg en talent, ook voor heel veel andere dingen; ze danst en zingt bijvoorbeeld uit stekend. Mooie, domme en toevallig rijke jongens interesseren haar niet, zodat Pitt - smoorverliefd op het standvastige kind - een andere strategie volgt. Hij ziet kans Gaby te benaderen als aankomend vertegen woordiger en monteur en al raakt ze zicht baar in vuur en vlam, ze valt toch beslist niet voor hem. Gaby's baas, Edgar Dirksen, bevalt dat allerminst en hij groeit erin wanneerGaby Pitt afwijst, maar toch heeft hij buiten de waard van de tot elk offer bereide verleifde jongeman gerekend. Pitt zet alle zeilen ybij en begint bovendien te wennen aan en aar digheid te krijgen in het zware werk, waar toe de omstandigheden hem aanzetten: de liefde blijkt een wonderliike remedie voor ontspoorde rijkeluiszoontjes. Pitt zet alle zei len bij om het slordige beheer van zijn hart in de omgang met andere meisjes te ver bloemen en voor een nieuwe afspraak met het meisje varr zijn hart troggelt hij zelfs de woning van zijn vriend Moritz af, van wiens naam hij zich ook al heeft bediend. Edgar, in zijn vaderlijke bezorgdheid, wordt al lengs nóg bezorgder temeer wanneer hij ziet dat Pitt toch succes heeft bij het schattige meisje. Op de grote show- en glamouravond die Pitt organiseert om afscheid van zijn „dolce vita" te nemen, denkt Edgar zijn laatste troef uit te spelen door plotseling met Gaby te verschijnen en aanvankelijk ziet het er naar uit. dat hii wint: Gabv loont diep ge schokt weg. Maar dat is dan ook de laatste barricade voor Pitt, die nu afdoende bewiist, hóe ernstig hij het meent, met de verlo vingsring in zijn zak. En daartegen is ook een meisje als Gaby niet bestand. Korte inhoud In een zware Londense mist naar huis te rugkerend, hoort Kit Preston, de rijke Ame rikaanse vrouw van de Britse finan cier Tony Preston, een vreemde, hoge, zan- gerige stem van een man die haar hevige angst aanjaagt door te zeggen, dat hij haar binnenkort zal vermoorden. Thuisgekomen wordt Kit gekalmeerd door haar man, die haar vertelt dat bij dikke mist sommige „grappenmakers" allerlei stre ken uithalen. De volgende dag ontsnapt Kit de dood als van een bouwwerk naast haar flat een zware ijzeren balk naar beneden valt door het breken van een kabel. De jonge aannemer van het werk, Brian Younger, kan haar door een snelle kloekmoedige sprong nog juist redden. Nadat zij, thuis, nog gezien heeft, dat haar huishoudster Nora een deel van haar loon aan haar onsympathieke luie zoon Malcolm moet geven en nadat ze Nora zelf, die erg verkouden is, naar huis gestuurd heeft, gaat de telefoon. De stem, die zij in de mist hoorde, bedreigt haar opnieuw. Haar ner veuze stemming wordt gekalmeerd door het aardige buurvrouwtje Peggy Thompson, die haar geruststelt, maar als zij van de vooraf gaande bedreiging hoort, Tony opbelt om naar huis te komen. Deels uit ongerustheid, maar vooral om Kit te kalmeren neemt Tony zijn vrouw mee naar Scotland Yard, waar Inspecteur Byrnes het hele verhaal te horen krijgt. De politie man blijkt enigermate sceptisch daartegen-, over te staan en zegt aan Tony, dat vrouwen vaak zulke verhalen verzinnen om meer aan dacht te krijgen van hun echtgenoot. Hij be looft echter zijn volledige medewerking. De volgende dag is Kit's stemming heel wat beter als haar tante Bea uit Amerika arriveert voor een verblijf in Londen. Tante. Bea is gezellig en vrolijk en prettige dagen liggen in 't vooruitzicht. Die avond vlak voordat Tony en Kit met Tante Bea zullen gaan dine ren, meldt de geheimzinnige man zich weer telefonisch VQOORDAT Tony op het twee de toestel kan meeluisteren heeft Kit de hoorn echter alweer neergelegd, omdat zij niet lan ger de afschuwelijke dingen, die de man zei, kon aanhoren. De reeks ongewone voor vallen worden voortgezet als Kit in de lift tussen twee verdiepingen opgesloten raakt. Denkend aan de telefoon-maiak raakt zij in grote angst. Weer is, 't Brian Younger, de aannemer, die haar uit haar netelige po sitie bevrijdt. Hij vraagt haar, om haar ze nuwen te kalmeren, met hem iets te drinken in een café om de hoek. Tijdens hun gesprek blijkt, dat Brian uit de oorlog een kleine geestelijke afwijking heeft overgehouden. Weer later, in de opera, verschijnt op het moment, dat Kit even alleen is Malcolm, die probeert haar geld afhandig te maken, zoge naamd voor zijn zieke moeder. Kit weigert. Malcolm spreekt haar dreigend toe. Tony hoort dat en verbiedt de jongeman zijn vrouw nogmaals te benaderen. Tegen het eind van de voorstelling wordt Tony weggeroepen naar zijn kantoor, waar onregelmatigheden in de boeken zijn ontdekt. Tante Bea en Charles Manning, 'n mede-directeur van Tony, bren gen Kit thuis. De volgende ochtend, als Kit wacht op tante Bea wordt er weer opgebeld. De man be dreigt haar weer en weet blijkbaar, dat zij al leen is. In grote angst wil zij vluchten, maar als ze de deur opent ziet ze een vreemde man met een vertrokken gezicht staan. Snel gaat ze terug naar haar kamer, doch de man volgt haar. Kit rent naar het terras, ziet op het aangrenzende bouwwerk Brian en roept om hulp. Als Brian komt is de man ver dwenen. Inspecteur Byrnes komt naar het flat, maar hij is er weer niet van overtuigd, dat Kit de waarheid spreekt. Na zijn vertrek kon digt Tony aan, dat hij met haar naar Ve netië zal gaan - een reis, die al lang op het programma stond en die eigenlijk als huwelijksreis bedoeld was. Kit is in de wol ken. Opgewekt gaat ze winkelen. Als ze geen taxi kan krijgen, besluit ze met de bus naar huis te gaan. Als de bus de halte na dert valt Kit vlak voor de wielen. De chauffeur kan nog juist remmen. Gelukkig is Peggy in de buurt, die haar thuisbrengt Kit vertelt aan Peggy, dat zij niet viel doch geduwd werd. Zij wil het liever maar niet aan Tony zeggen, want die zal haar toch niet geloven. Dan valt haar in, dat Tony haar misschien wel zal geloven als Peggy wil verklaren, dat zij erbij was, toen Kit opgebeld werd door de onbekende. Na veel moeite laat Peggy zich overhalen, maar haar leugen komt al snel uit, want Tony stelt vast, dat de telefoon de hele dag gestoord geweest is. De avond voordat zij naar Venetië zullen gaan komt er wéér een telefoontje. Maar nu is Tony aanwezig en hij kan medeluis- teren. Inderdaad hoort hij de dreigemen ten en nederig vraagt hij Kit vergiffenis voor zijn wantrouwen. De geheim zinnige stem heeft aangekondigd, dat hij die avond zal toeslaan, en in overleg met de politie verlaat Tony het huis door de voordeur om even later door de achterdeur weer binnen te komen. De a.s. moordenaar zal dan den ken, dat Kit alleen thuis is. Zij blijft in do delijke angst alleen achter.... De afloop van de film is zo onverwacht, dat de producenten van de film deze zó veel mogelijk geheim willen houden om aan niemand de elementen van spanning en ver rassing te ontnemen. In de voorspinnerij van een der fabrieken van de fa. Ter Horst en Co. N.V. te Rijssen is woensdagavond om plm. half elf een ernstig arbeidsongeval gebeurd, waarvan de heer F. Koster het slachtoffer werd. K., die bezig was met het schoonmaken van een machine, geraakte met zijn rechterhand tussen die machine met het gevolg dat zijn arm vrijwel geheel werd afgerukt. Het slacht offer werd naar het Prinses Ireneziekenhuis te Almelo overgebracht, alwaar zijn rechter arm voor een groot deel moest worden ge amputeerd.

Erfgoed Rijssen-Holten

Weekblad voor Rijssen | 1962 | | pagina 3