F1LMNIEUWS
Familievakantie in zomerhuisje
II
Hall van Gemeentehuis werdverrijkt'
met werkstuk van studenten
Burgemeesterskeur
Brand op de Haar
Tussen hemel en moeras
Eddie op leven en dood
Jubilea bij Ter Horst Co.
Collecte 12 Groesbeekse
tehuizen
Gevaar voor bosbrand door
brandweer afgewend
Ül
In laatste jaren sterk
toegenomen
Gevonden voorwerpen
HUI»-huidschoohheid
boudheid ls"_ purol
Vrijdag 2 maart 1962
WEEKBLAD VOOR RIJSSEN
Pagina 3
Woensdag de film
Vrijdag en zaterdag de film
VOOR JONGE GEZINNEN
VADER HELPT MEE
WAT KOST HET?
RUSSEN buiten de wallen
Het was op Bevervoorde sinds de trouw-
dagva n de Jonker steeds rommelig. De Vrou
we van Bevervoorde kreeg ieder jaar een
kind. En steeds moest er getimmerd wor
den .Want Christina van Westerflier kon het
breed laten hangen. De oude vrouwe op
Brandlicht, mopperde steeds over de ver
gaande geldwegsmijterij. De oude Vrouwe,
kwam uit het Bentheimse waar men zwaar
behelpen kende. Wij hadden dit reeds de
vorige keer moeten vertellen, maar toen za
ten ons de grollen van Gradus Grijpstuiver
in de weg. Dus op Bevervoorde werd aan
houdend gebouwd. De architect de Vorst uit
Boruso was er expres voor naar Rijssen ge
komen. Dat stond de heer van Bevervoorde
niet aan. Maar ja, zijn vrouw had het geld.
Aan de zuidzijde werd een grote vierkante
toren gebouwd. Een toren die het hele uit
zicht van de woning van de weduwe Taksman
weg nam. De weduwe Taksman had haren
Snoek opgestookt, maar Gat Jan ging er
niet op in. De jonge Vrouwe van Bever
voorde bracht hem met haar uitgebreide tim-
merages vele duiten in de la. Maar overigens
was Rijssen maar matig te spreken over
de jonge Vrouwe van Bevervoorde. Niet dat
men het hardop zegde, neen, het was meer
een soort fluistercampagne waaraan de goe
gemeente zich schuldig maakte. Daar had
je dat geval met de Rooze. De oude tuinman
van Bevervoorde. Die moet plotseling iets,
wat iedereen op zijn tijd moet. Hij liep het
bos van het park in, deed de broek naar
beneden en laat nou op geen twintig pas
afstand de vrouwe aan het bloemen zoeken
zijn. Zij zag een witte lap en nog veel meer
wit. Maar zij schrok zo, dat zij een luide
gil gaf. Meteen schoot de broek pijlsnel de
hoogte in en een tien tellen later was ook de
Rooze ijverig aan het bloemen zoeken. Chris
tina hield de hand nog op de borst en snak
te naar adem. Haar man schrok ook toen
hij haar zag. Toen vertelde zij in bloemrijk
dialect wat zij gezien had. De heer van Be
vervoorde vond dat zijn vrouw op dergelijke
kleinigheden in Rijssen niet moest letten.
Noem jij dat maar een kleinigheid bitste zij
terug, maar de Rooze heeft een achterwerk
net een paard. Hij zal weg, hij bevuilt het
hele bos. En zo geschiedde. Maar de oude
Mevrouw ontfermde zich over de Rooze, als
het anders niet was, nou dan kon bij haar
de oude tuinman rustig zijn gang gaan. Al
les met maat natuurlijk. En zo kwam de
oude Rooze de bloemen en heesters verzor
gen op Brandlicht. De Rooze was toen twee
enzeventig jaar. Maar de goede man wist
niet eens wanneer hij geboren was en als
men hem vroeg hoe oud hij was dan gaf hij
ieder jaar hetzelfde antwoord. Met het knol-
lenzaaien word ik zestig.
De oude kamer waar sinds meer dan twee
honderd jaar de ridders van Bevervoorde
hun gasten ontvingen moest er aan geloven.
Daar hing de oude kruisridder Berend van
Bevervoorde in een eikenhouten lijst aan de
muur. De jonge Vrouwe van Bevervoorde
vond het een ridder met kalverogen. Zij ver
telde dit natuurlijk niet aan haar man. En
Jenne de kokkin vond het ook een zeer lelijk
portret. En omdat deze het ook lelijk vond,
steeg Jenne zeer in achting bij de kasteel-
vróuwe. Op een middag ontbood mevrouw
haar kokkin. Jenne sprak Mevrouw, ik wil
dat uwen man de Gapert, hier rentmeester
wordt. Als het kan graag, mevrouw, Kunnen!
riep mevrouw. Het moet. Mijnheer is heer
van de Bevervoorde, maar ik beveel. Laat
de Gapert er maar vast op rekenen. En Jen
ne sprak met haren man. Zij lichtte hem over
alles in. En een daglater daar moest de Ga
pert verschijnen voor zijnen heer. Gapert
zei de Jonker, ik heb besloten u tot mijn
rentmeester te maken. Kun je rekenen. Dat
is te zeggen, riep de Gapert ik kan tellen
tot vijftig. Zo dan zul je in de leer moeten
bij de schoolmeester de Proom. Die zal je
wel in een jaar zoveel kunnen bijbrengen
dat je de boel beheren kunt. O ja! riep
de Gapert, verstand heb ik genoeg maar le
zen en schrijven en rekenen dat moet ik
dan nog leren.
Het zou nooit gebeurd zijn, wanneer Chris
tina van Warmelo niet op Bevervoorde naar
de macht gegrepen had. Haren Berend de
heer van Rijssen, wist dat zijn vrouw het
roer stevig in handen had. En een jaar na
zijn trouwdag ging hij weer als vroeger met
zijn oude maats kegelen in de Tabaksgaar-
den. Naar buiten was hij de man die Rijs
sen om de vinger kon winden. Maar thuis
regeerde met strakke hand Christina op een
om het huis. De Gapert al kon hij dan niet
lezen of schrijven, gaf de burchtvrouw in
alles gelijk, en het was tussen haar en Gapert
steeds mooi weer.
De herenkamer die vertimmerd werd, droeg
de goedkeuring van de Gapert weg. Wat ging
het hem aan of de herenkamer werd af
gebroken. Op een morgen riep de hoge Vrou
we hem de afbeelding van Berend van
Bevervoorde de kruisridder weg te nemen.
Maar dat durfde de Gapert toch vanzelf
niet. Hij ging eerst naar de Jonker Berend
en overlegde met dezen, en Berend had een
goede bui en gaf permissie het schilderij
op diens eigen kamer te hangen!.
Het was een drukke dag te Rijssen het
was 22 februari. De dag waarop in heel
Twente de burgemeesterkeur plaats greep.
Zo was het ook te Rijssen. De Snoek was
een ernstige kandidaat voor burgemeester.
Maar nu was het zo, dat twee burgemees
ters door de adel werden aangewezen. En
daar was toevallig Snoek Gat Jan bij. Bur-
gemeenster Taksman dat was steeds zo ge
weest, hij had altijd de volle medewerking
gehad. De Jonkers van Bevervoorde de Grim
berg en de Oosterhof hadden hem steeds
hun volle vertrouwen gegeven. Maar nu was
op de Grimberg de rentmeester de Wapper
en wanneer deze aan de Snoek dacht, dan
voelde hij nog de klinkerslagen om zijn vle-
sigen kop. De Wapper stelde de oude en de
jonge heer van de Grimberg voor om Gape-
Jan tot burgemeester voor te dragen. Op een
middag kwam Jonker Berend van Bevervoor
de de Gapert roepen. De Jonker had groot
nieuws. De Grimberg stelde de Gapert kan
didaat voor de „burgemeesterspost. En de Ga
pert voelde zich nu langzamerhand wel ca
pabel voor de baan. Maar de jonker van de
Oosterhof was de Snoek toegedaan. Maar al
les goed en wel, Jenne de Kokkin werd op
een avond uitgeleend aan de Oosterhof. Want
de kookkunst van Jenne was weid vermaard.
En op die eerste avond van het feest, hak
te Jenne de knoop voor haar man door. Jon
ker Gerard van de Oosterhof was een heer
die van lekker eten hield. Dit wist de Vrou
we van de Oosterhof. De oude Mevrouw
wilde het haar schoondochter ook nog vragen
maar zij kwam te laat. Christina had de
beslissing al genomen. En de oude mevrouw
riep: Kind wat doe je mij daarmee een ple
zier. En nog dezelfde dag liet zij Christina
een kostbaar sieraad brengen uit de erfenis
van de Bevervoorde. Jenne de kokkin dan,
schotelde de jonker van de Grimberg de
heerlijkste spijzen voor die zij maai- kon be
denken.
En aan het einde van de grote partij riep
de jonker Jenne bij zich en deelde haar mee,
dat haar man, de Gapert op de stem van
de Grimberg kon rekenen. De Wapper had
nu weer liever een ander gehad maar ge
dane zaken nemen geen keer. En op de
avond van de tweeëntwintigste februari was
de Snoek gesjeesd. Heel Rijssen vond het
wel jammer, maar daar bleef het verder
bij. De Weduwe Taksman troostte haar lieve
Snoek met een heerlijk glas wijn. En zo zei
ze tegen Gatjan jij hebt mij nu en dat is
beter dan een burgemeestersbaan. Over een
maand gaan we trouwen en dan krijg je het
kleigat van mijn grootvader van mij ten ge
schenke. Het was een schrale troost voor
de Snoek die al klinkende van zich af sloeg
op straat om roem en eer te behalen. Maar
ook de klinkende tegenslagen kreeg hij te
incasseren. En op zijn aanstaande vrouw
bracht hij zovele dronken uit dat de wedu
we Taksman hem, ten haren huizen in het
uitsteeksel, een kleine kamer aan haar huis,
gekleed en wel te bed moest laten leggen.
Den avond van de zesentwintigste februari
was er weer wat nieuws.
Het was ongeveer zeven uur in de avond.
Toen plotseling de brandklokken te Rijssen
hun angstaanjagend geluid lieten horen.
Iedere Rijssenaar binnen de wallen keek het
eerst naar het eigen huis. De Roet jonge, de
schoorsteenveger had het al gauw door. Hij
vertelde aan zijn buurman, de Grasmus, dat
het ver van hun bed was. Maar spoedig wer
den zij gewaar dat het huis van Biggen
Jannes op de Haar brandde als een fakkel.
Verzekering dekte destijds de schade niet.
En heel Rijssen stormde naar de Haar om
te redden wat er te redden viel.
Aangaande de brand deden de wildste ge
ruchten de ronde. De Gapert de pas benoem
de burgemeester wilde een goede beurt ma
ken. Hij vroeg waar de oude Varken Siene
was, de bestemoer, die volgens de geruchten
bij het haardvuur had gezeten toen de vlam
in de pan geslagen was. De twaalfjarige An
neke bleerde dat Gropmoo in de verdeling,
dit was een slaaphok, was gevlucht. De Ga
pert riep er is geen tijd te verliezen, een bijl.
Met woeste slagen hakte de Gapert een flink
gat in d veerdeling. Emmers vol water vlo-
hem on de oren. Hij moest nog een wand
doorhakken, want in de verdeling zaten drie
beddekasten. Opeens daar hoorde hij sissen
en bieren. De oude Siene wilde niet gehol
pen worden. Zij klemde zich vast aan de
beddewand. Voor tachtig jaar was zij in de
zelfde beddekast geboren en nu het huis
afbrandde en op invallen stond, wilde zij
mee verbranden.
Van Coeverden.
Nieuw-Guinea vormt het laatste deel op
de aardbol, waar men nog gebieden vindt, die
volkomen onbekend zijn en waar mensen wo
nen, die in onze tijd van interplanétaire pro
jectielen nog leven als in het stenen tijdperk..
Zou een explorateur, een jager op beelden,
zich iets aantrekkelijkers kunnen voorstellen?
Voor ons betekende het een uitdaging. Wij
wilden meer dan alleen Nieuw-Guinea van
Zuid tot Noord doorkruisen door een gedeelte
dat het breedste en ook het onbekendste is
-dwars over een centrale bergketen, waar
van wij de hoogte niet kenden en waarvan wij
ook niet wisten, of er wel mensen overheen
zouden kunnen komen. Wij wilden bovendien
ons eigen avontuur filmen en uit deze laat
ste onbekende gebieden een kleurenfilm op
35 mm. meebrengen met alle oorspronkelijke
geluiden.
Dit was al tien jaar mijn droom. Er was
vier jaar voorbereiding voor nodig. Tijdens
de verwezenlijking werd deze droom vaak
een nachtmerrie. Twaalf „droppings" zijn er
nodig geweest om ons uit dit oerwoud te red
den, dat meer en meer een hel begon te
worden. Maar ginds hebben wij stammen ge
vonden, die van de wereld afgesneden leven,
nog in de dageraad van 't mensdom, zonder
gemeenschappelijke taal. Door bewegingen
hebben wij ons verstaanbaar kunnen maken.
Hun levenswijze, hun blikken, hun vreemde
ceremoniën, zoals deze op de film zijn vastge
legd, vormen een document, dat de genomen
risico's en het vele lijden rechtvaardigt.
Eddie die, op valse getuigenis, tot 20 jaar
tuchthuisstraf is veroordeeld, weet al kort na
zijn veroordeling te ontsnappen. Hij zal te
weten komen wie in werkelijkheid de dader
is van de moord die hem ten laste was ge
legd. Hij begint met een bezoek af te leggen
bij Delmas, die een van de getuigen was bij
het proces. Onder Eddie's bedreiging slaat
deze al gauw door en vertelt dat hij was ge
dwongen door zijn chef, monsieur Simon, om
een valse getuigenis af te leggen. Deze han
delt in verdovende middelen en de vermoor
de was zijn leverancier die uit de weg moest
worden geruimd. Meer weet Delmas niet.
Dan begeeft Eddie zich naar de tweede ge
tuige, Francoise die vestiairejuffrouw is in
de chique club die door monsieur Simon wordt
geleid, en waar ogenschijnlijk nooit iets on
wettigs gebeurt. Voor zij Eddie echter iets kan
vertellen, wordt zij door een van Simon's
handlangers neergeschoten. Zij kan Eddie nog
toefluisteren: „Red Sophie, Hotel du Centre,
kamer 37".
Als Eddie daar eindelijk na heel veel moei
te is gearriveerd, blijkt het dat deze Sophie
het vijfjarig dochtertje is van Francoise. Hij
heeft haar moeder, die inmiddels zwaarge
wond in het ziekenhuis is opgenomen, beloofd
om voor het kind te zorgen, dus begint hij
met de dreumes een zwerftocht door Parijs,
gezocht door de politie en de gangsterbende.
Door list en kracht weet Eddie hen de baas
te blijven... en hij slaagt erin Sophie heel
huids bij haar moeder te brengen en mon
sieur Simon onschadelijk te maken.
in verband met het feit, dat zij 25 jaar ge
leden in dienst waren getreden van de NV
ter Horst en Co, waren een 3-tal werknemers
van deze onderneming ten directiekantore
ontvangen.
Het waren de heren: J. Scheppink Korte-
boslaan 27 reparateur in de spoelerij G. J.
Kastenberg, Watermolen 11, reparateur in de
krasserij G. J. Nijland, Bleijdestraat 24, op
legger in de krasserij en H. Vorkink, Elzener
straat 55, touwbaas.
Namens de directie werden de jubilarissen
hartelijke gelukwensen aangeboden en werd
dank gebracht voor de wijze, waarop zij hun
werk in dienst van het bedrijf hadden ver
richt.
Als blijk van erkentelijkheid ontvingen de
jubilarissen een enveloppe met inhoud en het
zilveren ereteken van 25 jaar trouwe dienst.
Binnenkort zal de jaarlijkse collecte ten ba
te van de 12 Groesbeekse tehuizen weer wor
den gehouden.
Het mooie sociale werk van de Nederland
se Centrale praktische Hulp is helaas nog
maar al te weinig bekend. Deze instelling be
staat reeds meer dan 30 jaar.
Zij heeft zich al die tijd bezig gehouden
met het verzorgen van alleenstaanden zonder
onderscheid van geloof of stand. Honderden
jongens en meisjes, die een behoorlijke op
voeding van eigen ouders ontberen en hon
derden volwassenen, die zich tijdelijk of duur
zaam niet konden handhaven in deze gecom
pliceerde maatschappij, vonden in de 12 te
huizen en in de gezinsverpleging ontplooiings
mogelijkheden en wat geluk in hun moeilijk
bestaan. Maar er zijn grote wachtlijsten. Er
is geen plaats vrij, terwijl elk geval urgent
is. Deze landelijke arbeid, die op reforma
torisch belijden is gegrondvest, roept om uit
breiding en verdient aller steun.
Wanneer straks de bussen rammelen, zorgt
U er dan voor, dat ze vol worden?
Dat het spelen met vuur door kinderen al
tijd grote gevaren meebrengt bleek gisteren
nog eens weer, toen het droge gras op het
voormalige voetbalveld nabij café Smit in
brand was gestoken. Aangewakkerd door de
wind werd het terrein een vuurzee. Het aan
grenzende bos liep groot gevaar om welke
reden de brandweer gealarmeerd werd, die
kans gezien heeft het gevaar af te wenden.
De brandweercommandant de heer G. J.
Wolters, die zeer verheugd was, dat het ge
vaar van een grote bosbrand in de kiem was
gesmoord wees ons op de catastrofale gevol
gen, die het „kinderspel" had kunnen mee
brengen.
Een verzoek aan de ouders, de kinderen op
het gevaarlijke van het spelen met vuur te
wijzen, geven wij gaarne door.
nnilievakantic terj.
De reisorganisaties en -bureaus hebben al
lemaal dezelfde ervaring: de groep mensen
tussen 30 en 45 jaar is bij de reizen slecht
vertegenwoordigd. Dat zijn in het algemeen
immers de mensen met jonge kinderen, die
het om velerlei redenen, maar natuurlijk
vooral met het oog op de kosten, bezwaarlijk
vinden hun kinderen mee te nemen op reizen
naar het buitenland en die ook niet zelf op
reis willen gaan en in die tijd anderen met
de zorg voor hun spruiten belasten. Daarloor
heeft zich in de laatste jaren de familieva
kantie in zomerhuisjes sterk ontwikkeld.
De heer T. Tjebbes, directeur van de
stichting „De Vrije Wereld" te Amsterdam,
een organisatie op het gebied van het toe
risme, die door een aantal vakorganisaties,
het Instituut voor Arbeidersontwikkeling enz.
werd opgericht en die zich vooral richt op
vakantieverzorging voor de mensen uit die
kringen, vertelde ons treffende bijzonder
heden over deze familievakanties.
Het ligt voor de hand, zo zei hij, dat de
gezinnen met jonge kinderen even graag met
vakantie willen als anderen en dat vele van
die gezinnen zich ook wel vakantie kunnen
permitteren, maar voor deze gezinnen zijn
buitenlandse reizen, met volledige verzorging,
zoals wij en andere bureaus organiseren, na
tuurlijk te bezwaarlijk. Die groep heeft be
hoefte aan zomerhuisjes, vooral in het bin
nenland en voorts in het nabije buitenland.
Deze ontwikkeling van de familievakanties
neemt een snelle vlucht: personeelsvereni
gingen en andere organisaties, waartoe dus
ook De Vrije Wereld behoort, verhuren va
kantiehuisjes huisjes in bungalowkampen enz.
De grootste interesse bestaat voor dergelijke
huisjes en bungalows in ons eigen land, maar
ook de streken om ons land heen trekken
de belangstelling: het Sauerland, de Eiffel,
Luxemburg Bovendien echter ontwikkelt
zich deze vorm van vakantietoerisme voor
Nederlanders in Zwitserland, Oostenrijk en
Noord-Italië, hetgeen veroorzaakt wordt door
dat de mogelijkreid bestaat zulke huisjes te
huren en tevens gebruik te maken van goed
kope vakantiereizen per trein, zoals de Berg
land Expres, of door gezamenlijk gebruik
van personenauto's.
Het blijkt, zo gaat de heer Tjebbes ver
der, op zichzelf reeds voor heel velen aan
trekkelijk te zijn, dat het gezin tijdens de
vakantie bijeen blijft. Dat is stellig de voor
naamste oorzaak van het succes en moeder
de voruw neemt bij 'n dergelijke vorm van
vakantiebesteding dan graag op de koop toe,
dat ze zelf moet koken, afwassen enz. Ove
rigens helpt vader daar in die omstandig
heden wel een handje bij.
Bij de familievakantie in zomerhuisjes is
een uitgebreide, nauwkeurige documentatie
vooraf vereist en de gezinnen moeten dan
ook hoge eisen stellen aan de bemiddelende
organisaties. Ze willen, terecht, een platte
grond hebben van het te huren huisje, we
ten hoe het ingedeeld en ingericht is,
Vakantiewoning in de duinen op Texel.
wat ze er zullen vinden en wat ze eventueel
zelf mee moeten brengen. Om een paar klei
nigheden te noemen: in Franse huisjes ont
breekt veelal een theepot, omdat de Fransen
weinig thee drinken, maar Nederlanders kun
nen daar veelal niet buiten; in Duitsland
zijn er dikwijls geen dekens op de bedden,
maar die typisch-Duitse „dekbedden" en als
je daar niet op voorbereid bent, sta je even
raar te kijken. De mensen willen ook weten,
hoe ze het huisje kunnen bereiken, hoe
ver het station of de bushalte is, hoelang
het lopen is naar protestantse of katholieke
kerk, wat je in de omgeving kunt vinden aan
mogelijkheden voor excursies zwemmen wan
delen enz.
Vooral de vrouwen hebben er voorts recht
op te weten, wat ongeveer de kosten van
levensmiddelen ter plaatse zijn. Hoewel de
huurprijzen van deze huisjes over het alge
meen redelijk zijn, moet men namelijk wel
voor ogen houden, dat de kosten van levens
middelen erbij komen - kosten, die men ove
rigens ook heeft als men thuis blijft - en
die moet men natuurlijk 'in de berekening
opnemen, als men de kosten van vakantie in
zomerhuisje of bungalow vergelijkt met die
in pension of hotel. Daarbij zal echter wel
blijken, dat deze vorm van vakantie toch
goedkoper is. Geen wonder, dat er voor de
zomerhuisjes zulk een sterk toenemende be
langstelling bestaat!
Paar blauw wollen kinderwanten, Sjaal, br.-
groen, 1 kinderwantje (wit), Portemonnee,
rood inh. 2.50, Dameshoedje (blauw-grijs)
Speelgoed hamertje (hout), Kinderhandschoen
(wol), Gebreide gele das, Das (mohair bruin
groen), Plastic regenkapje, Paraplu en een
popje, kinderwanten (rood wol) 1 kinderhand
schoen (linker geel), Ketting van Rozenkrans,
Padvindersriem, Rijksdaalder (biljet) Regen
broek (zwart), Halsketting, Kinderwantje (br.
geel), Brillen etui (groen), Wollen muts, Paar
glacé handschoenen (bruin maat 9%) Gebrei
de wollen sjaal (wit), Kinder portemonnee
(rood inh. 0,10), Gebl. wollen das (bruim-
geel), Wollen das (blauw) Boodschappentas
(inhoud een theedoek) 1 handschoen (groen)
1 paar dameshandschoenen (glacé zwart) en
1 p. dameswanten (rood), Geblokte das (zw.-
grijs), Doos met enkele boekjes, Armband met
bedeltje, Twee „Bijstand loten", Alpino-muts
(blauw) Heren handschoen (glacé zwart) Paar
zwarte sierduiven, Gymnastiekschoentje,
Hoofddoek (paars-groen), Portemonnee inh.
1,- en een sleuteltje, Kinderhandschoentje
(rood-wit-grijs), Kanarie (geel met oranje)
Damesschoen (linker grijs suède), 1 hand
schoen (linker, kleur grijs) Rijksdaalder (bil
jet), 1 paar pantoffels (dames gebloemd), Zij
den hoofddoek (oranje-bruin-groen), Ball
point (zwart, merk Bougies Narchal), Kinder
wantje (blauw met grijs).
Inlichtingen op het Groepsbureau der Rijks
politie te Rijssen, eiken dag tussen 18.00 en
20.00 uur. (NIET TELEFONISCH).
In de hall van het gemeentehuis hangt
sinds enkele dagen een levensgroot „schilde
rij".
Schilderij is niet de juiste benaming, het is
meer een ingelijste reclameplaat, zij het dat
deze op bijzonder fraaie wijze is gecal-
ligrafeerd en verlucht met enkele schetsjes
van een gezicht op het Volkspark van een
oude straat in Rijssen en van de Herv. Kerk
op het Schild.
Het levensgrote „schilderij" (afmeting twee
bij anderhalve meter) geeft in fraai gecalli-
grafeerde letters een weergave van de his
torie, het karakter, de groei en de bestaans-
bronnen van Rijssen.
De tekst wordt geflankeerd door een 17 tal
vignetten van de meeste grote bedrijven van
Rijssen en uit andere plaatsen.
Het doet vooral op het eerste gezicht wat
vreemd aan, dat in de hall van het gemeen
tehuis een dergelijke commerciële plaats is
aangebracht.
Wij hebben geïnformeerd naar de tot stand-
koming ervan en ons werd medegedeeld, dat
het werkstuk is vervaardigd door een aan
tal leden van een Nederlandse werkstuden
tenvereniging, welke in deze activiteit „brood
heeft gezien".
Kennelijk heeft men van de grote bedrij
ven van Rijssen hiervoor de noodzakelijke me
dewerking gekregen, evenals van het gemeen
tebestuur, dat een vergunning, voor het aan
brengen in de vestibule van het stadhuis
heeft verleend.
Op zich is het werkstuk op fraaie wijze sa
mengesteld. De tekst die is aangebracht is
de volgende:
Rijssen, één van Overijssels oudste steden en
Twente's oudste stad, ontving in het jaar 1243
van Bisschop Otto III zijn stedelijke rech
ten.
De oudste stukken, waarin de plaats ge
noemd wordt, dateren van 1188. Sinds 1243
wordt het dus gerekend tot de Overijsselse
steden, een reeds lang tot het verleden beho
rende privilege.
Wat echter verdween, het typische van het
oude stadje - bleef nog voor een deel intact,
De straten lopen alle concentrisch om het
middelpunt het plein genaamd „Het Schild"
Verschillende straatnamen, als Huttenwal
en Walstraat wijzen nog op de vroegere aan
wezigheid van wallen. Door deze vroegere
omwalling kan ook de oude bouwwijze der
boerderijen worden verklaard. Deze werden
n.l. alle met de achterzijde, de deel, naar de
straat gebouwd, (de landbouw was practisch
het enige middel van bestaan), de bebou
wing moest dus gesloten zijn, maar dan
was het niet mogelijk met de wagens in de
boerderij te komen. Zodoende kwam het be-
drijfsgedeelte aan de straat te liggen.
Het tegenwoordige Rijssen is een industrie
plaats. Het aantal inwoners is in de laatste
tientallen jaren sterk uitgebreid. In 1900 be
droeg dit 5487, thans ruim 14.500. Een deel
van de bevolking is de landbouw nog trouw
gebleven. Bij velen is de liefhebberij voor
een beetje „boeren" nog groot.
De voornaamste industrie is die van de Ko
ninklijke Jutespinnerijen en weverijen Ter
Horst en Co N.V., waar een groot deel van
de Rijssense bevolking werkt. Verder telt
Rijssen een middelgrote confectiefabriek, een
kamgarenspinnerij, steenbakkerijen, een pa-
pierwarenfabriek en een bedrijf voor de ver
vaardiging van roestvrij stalen gootsteenbak-
ken.
Verschillende grote aannemersbedrijven
zijn hier gevestigd terwijl ook de bedrijven
voor wegtransport een steeds grotere plaats
gaan innemen. De aanwezigheid van een soort
keileem grondstof voor de reeds genoemde
steenbakkerijen, heeft een typische vorm van
natuurschoon tengevolge gehad.
Door het afgraven ontstonden n.l. in de bos
sen vele diepe putten, en enige vijvertjes,
waardoor een buitengewoon mooi wandel
terrein ontstond. Het z.g. Holland's Schwarz-
wald, een prachtig bosbezit is op deze ma
nier ontstaan. Het aantal bezienswaardighe
den van het stadje is niet bijzonder groot.
Er bestaan nog enige oude straatjes, die om
de daaraan gelegenboerderijen vermeldens
waardig zijn.
Verder kan de oude stadsbleek „De Weijerd"
genoemd worden. Deze bleek bestaat uit een
groot, door een beekje doorsneden grasveld,
waarop, vooral voorheen, de Rijssense vrou
wen hun wasgoed bleekten.
Van de moderne bouwwerken is de Noorder-
kerk, gelegen in de zg. Molenstal een bezich
tiging waard. Het is een der grootste mo
derne kerken van Nederland en heeft een
2400 tal zitplaatsen. De groei van de bevol
king had uiteraard een geheel nieuwe uitbrei
ding tengevolge.
Het gemeentebestuur heeft hiervoor in
enige gedeelten der gemeente uitbreidings
plannen ontworpen, waarvan er 2 t.w. het
plan Vennekesgaarden ten Z.W. en het plan
Lentfertsstukken, ten O. van de oude kern al
practisch geheel gerealiseerd zijn.
Voor de naaste toekomst, rest dan nog het
plan Zuid.
Advertentie
