FILM - nieuws
buiten de
BAATBELASTINGVERORDENING 1956
DRAMA IN VELE BEDRIJVEN
Ganze Willem zet Enter op stelten
Zaak verwezen naar gerechtshof in Leeuwarden
RKSV-nieuws
v.v. EXCELSIOR
Oriënteringsrit personeel
Ter Horst Co. N.V.
Zondagsdienst dierenartsen
Rij ssen-W ier den
Coevorden:
Taptoe Internationaal
COLLECTE D.E.L.
Pagina 3
WEEKBLAD VOOR RIJSSEN
Vrijdag 8 september 1961
Gemeente laat zich thans bijstaan
door Prof. iSmons
Rijssenaren voelen zich (zeer)
onrechtvaardig behandeld
GESLAAGD
Vrijdag en zaterdag de film IM WEISZEN RÖSSEL
Nog steeds is het drama rond de baat
belastingverordening 1956 van de gemeente
Rijssen niet tot een bevredigend einde ge
komen.
Binnenkort om precies te zijn op 25 sept.
a.s. gaat het gordijn van deze onverkwik
kelijke lijdensgeschiedenis voor de 6e maal
op. Het is in de huidige fase van de pro
testen, rond de aanslagen voortgekomen uit
deze verordening nog steeds niet te overzien
hoelang deze zaak nog slepende zal zijn.
Zoals men weet heeft de gemeenteraad in
1956 op voorstel van B. en W. een baatbe
lastingverordening uitgevaardigd. Deze belas
ting wordt geheven op grond van artikel
281 van de gemeentewet, en vindt daarom
zo weinig bevrediging of beter gezegd er
wordt daarom tegen geageerd, omdat de
gemeentelijke overheid de aanslagen die uit
de verordening voortvloeien met willekeur
kan behandelen. Met willekeur omdat in
het betreffende artikel gesproken wordt van
de mogelijkheid tot het heffen van een BIL
LIJKE bijdrage in de tot standkoming van
werken waardoor eigendommen van aange
landen zijn gebaat.
Het is begrijpelijk dat over het begrip bil
lijke heffing vele meningen mogelijk zijn.
Wat de gemeentelijke overheid als een uit
zonderlijke billijkheid kan beschouwen kan
een eventueel slachtoffer als hoogst onrecht
vaardig bestempelen.
Dat is met name ook in Rijssen met en
kele getroffenen het geval. De procedure, die
tot nog toe tegen het vermeende onrecht is
gevoerd heeft vele tongen en pennen in be
weging gebracht, ook in de landelijke pers
is, dat het met een gemeentebestuur moei-
grote aandacht besteed. Van recente datum
is een artikel van de belastingmedewerker
van een landelijk dagblad, die van mening
is, dat het met een gemeenteebstuur moei
lijk vechten is.
Immers zo meent de deskundige medewer
ker, een gemeentebestuur kan een verorde
ning die eventueel „zeer gebrekkig" is opge
steld op het allerlaatste ogenblik nog vluc
even wijzigen en wel met terugwerkende
kracht, zodat de opposanten ten allen tijde
de das om kan worden gedaan.
Deze mening is gestoeld op de gang van
zaken rond de zozeer verfoeide baatbelas
tingverordening van Rijssen.
Althans voor zover de opposanten de weg
tot op het moment hebben afgelegd. Toch
zijn er nog velen in Rijssen, die zich niet
kunnen verenigen met de gedachte, dat men
door een gemeentebestuur zo onrechtvaar
dig wordt behandeld. Het meest onbevredigen
de in de situatie is voor ons gevoel deze.
Gesteld, dat het Gerechtshof in Leeuwar
den, die het protest van een inwoner van
Rijssen moet behandelen, de zaak voor de
zoveelste maal niet ontvankelijk verklaart?
Dan zal de gemeente net zo lang die wijzigin
gen in de verordening aanbrengen, tot deze
alle klippen heeft omzeild. Wat is er dan ge
beurd? Dan hebben diegenen, die zich slacht
offer gevoeld hebben, en hebben geprotes
teerd tegen duidelijk onrecht (anders zou
noch het Gerechtshof te Arnhem noch het
Gerechtshof te Leeuwarden de verordening
hebben terugverwezen) dan
slachtoffers nog verloren.
hebben deze
Hoewel de R.K.S.V.ers zondag met een
tweetal reserves naar de serie wedstrijden
te Lochem trokken (H. Kamphuis en G. Klein
Rouweler waren niet van de partij) slaag
den zij er nog in de 2e prijs te behalen.
Dit geeft ongetwijfeld hoopvolle verwachtin
gen voor de competitie. Allereerst moesten
de Oranjewitten aantreden tegen Lochem.
Beide partijen ontliepen elkaar weinig in
Er zal dan uiteindelijk een verordening kracht. De verdedigingen vormden het sterk
uit de bus komen, die niet langer aanvecht
baar is. Dan echter is er een ten hemel
schreiende figuur ontstaan. Er zijn inwoners,
die onrechtvaardig zijn behandeld. Dat is
op zich zelf al droevig.
Hun gerechtvaardigde protest heeft vruchten
afgeworpen, omdat de verordening, door 2
Gerechtshoven niet is geaccepteerd.
Vanzelfsprekend heben de procedures veel
geld gekost, die door de „getroffenen" moe
ten worden betaald, (in tegenstelling met 'n
civiele procedure, waarin in het algemeen
de verliezende partij moet betalen).
Tot overmaat van ramp krijgt in dit ge
val de gemeente ten allen tijde gelegen
heid om een andere brandschone verorde
ning vast te stellen. Is dit een rechtvaardi
ge gan van zaken? Kunne de gemeete en
de raadsleden deze gang van zaken verant
woorden.? Dit is de klemmende vraag, die
verschillènde opposanten bezig houdt, zo is
ons duidelijk gebleken.
Wat het protestcomité het meest onbevre-
digt is het feit, dat haar evenmin als haar
adviseurs de gelegenheid is gegeven, om
een uiteenzetting te geven van de onbillijk
heden, die volgens het comité in de veror
dening schuilen. Dat heeft een bijzonder on
prettige indruk gemaakt.
Men is van mening, dat voor wat ver
schillende aangeslagenen betreft althans niet
de weg is ingeslagen, die de raad heeft
aangewezen.
Volgens de notulen van een bepaalde raads
vergadering is in de raad de stelling ver
kondigd, dat de aanslagen, voortspruitende
uit de verordening 1956, niet hoger mochten
zijn dan die van de verordening van 1926.
Hieraan is door de gemeente Rijssen niet
de hand gehouden. Men heeft een bereke
ning gemaakt, die als basis moest dienen
voor de aanslagen waarmede de aangesla
genen in de verste verte niet accoord kon
den gaan. Dit is de basis van de strijd ge
worden, dat men het gevoel heeft door wil
lekeur van de zijde van de gemeente te
worden benadeeld.
Iedere poging tot gesprek, tot de uitwis
seling van meningen is mislukt. Dat er re
denen moeten zijn geweest tot een gesprek,
dat de verordening voor meer dan een uit
leg vatbaar moet zijn geweest kan nee moet
blijken uit de gang van zaken met betrek
king tot de verordening op zich:
Nadat de gemeenteraad de verordening
had vastgesteld in 1956 ging men tegen een
aanslag gedateerd 31 december 1957 in
beroep.
Het Gerechtshof in Arnhem verklaarde de
verordening niet ontvankelijk (op formele
gronden).
De volgende fase was de wijziging van
het gewraakte artikel 6 door de gemeente
raad.
De 3e fase was de tegengestelde mening
van de Hoge Raad der Nederlanden van die
van het Gerechtshof, Dit hoge rechtscollege
verwees de zaak terug naar Arnhem, om
dat de hoge Raad de gronden van het Ge
rechtshof waarop men de verordening niet
ontvankelijk had verklaard niet kon delen.
De 4e fase:
Het Gerechtshof te Arnhem is van mening,
dat de aanslagen ten onrechte waren op-
ste deel van beide ploegen. Bij de Rijs
senaren maakte G. Meulman als stopper een
uitstekend debuut, terwijl J. Pijffers ook op
een goede wedstrijd terug kan zien. De voor
hoede stelde deze middag enigszins teleur
Er werd over het geheel te lang gewacht
met schieten, de bal werd vaak niet vlug
genoeg gespeeld. Het doelpunt viel in de
tweede helft vlak voor afloop, toen G. Oude
Luttighuis, die de midvoorplaats bezette een
voorzet van B. Markslag in een doelpunt
omzette. Aangezien Markelo met liefst 7-0
van Ruurlo had gewonnen, moest om circa 5
uur tegen deze oude tegenstander worden
gespeeld. Vanzelfsprekend was deze ploeg
favoriet. Vooral toen na ongeveer een kwar
tier spelen Bram ten Hove met een juweel
van een kopbal de Rijssense doelman kans
loos passeerde. R.K.S.V. dat in deze periode
praktisch met 10 man speelde zag echter haar
zwoegen beloond, toen G. Oude Luttighuis
de gelijkmaker scoorde. Door de hoge tem
peratuur, die teveel van de spelers vergde,
was de tweede helft het aankijken niet meer
waard. Aan weerskanten waren het slechts
enkele spelers, die tot het bittere eind door
zwoegden. Het was verheugend te zien, dat
de R.K.S.V.-ers tot het laatst in de aanval
waren, maar doelpunten leverden de aanval
len niet op, al scheelde het een paar keer
maar een haartej. Ervoor hadden de Mar-
keloërs ook enkele goede kansen op een doel
punt gehad, zodat het gelijke spel de ver
houding vrij goed weer geeft.
Gelukkig voor de spelers werd besloten de
wedstrijd niet te verlengen. Er werden penal
ties genomen. De Markeloërs benutten 4 van
de 5 strafschoppen, de Rijssenaren ech
ter schoten direct reeds 2x mis, zodat het
Schild in het bezit kwamen van de Berg
bewoners.
A.s. zondag begint het competitierad weer
te draaien. Voor de R.K.S.V.-ers staat di
rect al een hele zware wedstrijd op het
programma, want Almelo komt haar opwach
ting maken op de Enterweg. Jl. zondag won
deze ploeg haar eerste wedstrijd tegen P.H.
met liefst 4-0. Daarbij komt nog, dat de
Oranjewitten nog nimmer van Almelo hebben
gewonnen.
Onze oud-plaatsgenoot de heer W. Otten
slaagde aan de Rijksuniversiteit te Utrecht
voor het examen Staatsinrichting M.O.
Wie kent niet deze wereldberoemde her
berg „am Wolfgangsee"? En wie zou er niet
ogenblikkelijk naar toe willen om de kennis
making te hernieuwen met de charmante
eigenares Jozepha, met de oberkelner Leo
pold, met de „knappe" Sigismund, met Gie-
secke, Brigitte en Klarehen en met professor
Hinzelmann, kortom met al die vrolijke fi
guren, die door de wereldberoemde operette
vertrouwd zijn geworden?!
Deze nieuwe verfilming in modem gewaad
en frisse kleuren laat ons weer ongemerkt
meeneuriën met de vele bekende liederen, zij
laat ons schaterlachen om de verliefde Leo
pold en zeker niet minder komische Sigis
mund, zij verrukt ons oog door de vrouwelijke
charmes van Josepha, Brigitte en Klarehen
om van de vele andere lieftallige gasten
maar niet eens te spreken! kortom: een
heerlijke opgewekte in St. Wolfgang, waar
voor men geen koffers behoeft te pakken,
niet maanden van tevoren kamers behoeft te
reserveren en geen vrees behoeft te hebben
voor de te volle autowegen of pech onderweg.
Nu is er dé gelegenheid om eens even en
paar uur extra vakantie te nemen! Iedereen
De „generale" van Excelsior zaterdag j.l.
tegen Eilermark moet maar zo gauw mo
gelijk vergeten worden. Blijkbaar ondervónd
iedere speler, zowel van de thuisclub als
van de bezoekende club, dermate hinder van
de hoge temperatuur, dat het omogelijk bleek
tot normaal spel te komen. Niet, dat „onder
afdelingsvoetbal" ten toon werd gespreid, doch
de roodwitten bleven in ieder geval beneden
hun capaciteiten.
Wat de opstelling betreft, kan wel vast
gesteld worden, dat in de achterhoede de no
dige rust heerst, terwijl de voorhoede meer
vaart heeft gekregen door de nu als
binnenspeler opererende ex-stopper Nijland.
Zaterdag om 4 uur ontvangen de Excelsio-
ren in de Mors hun oude rivaal „Nunspeet".
Deze eerste thuiswedstrijd zal wellicht voor
het verloop van de eerste competitie-wed-
strijden interessant blijken. Het is bekend
dat de Nunspeters over een snelle jonge
ploeg beschikken, welke als favoriet wordt
aangetipt.
Uiteraard is het moeilijk een voorspelling te
doen, doch indien de roodwitte voorwaart-
sen dezelfde schotvaardigheid aan de dag leg
gen als in de oefenwedstrijden, kan redelijker
wijs een kleine overwinning in vooruit
zicht gesteld worden.
De Excelsior gemeenschap stelt vertrouwen
in z jinpupillen en zij wensen hun een succes
volle sportieve competitie.
is welkom „lm weissen Rössl" en niemand
zal dit kostelijke zorgeloze uitstapje betreu
ren, want de vrolijkheid en de opgewekte
zang, waardoor dit huis zijn wereldberoemd
heid heeft verworven, zijn er nog altijd volop.
Daaraan hebben scooters, straalvliegtuigen
en televisie niets kunnen veranderen!
Gaat u ook mee naar Salzkammergut?
Naar „lm weissen Rössl" am Wolfgangsee
da steht das Gluck vor der Tur
En de deur saat wijd en gastvrij open!
Begunstigd door prachtig weer werd za
terdagmiddag door de firma ter Horst en
Co. N.V. de in het vooruitzicht gestelde oriën
teringsrit gehouden, voor fietsen en bromfiet
sen. Hieraan konden alle personeelsleden met
hun huisgenoten deelemen. De start en fi
nish waren bij het Parkgebouw. In de rou
te welke de deelnemers leidde door de prach
tige omgeving van Rijssen n.l. Zuna en Not-
ter, waren 8 foto's genomen welke moesten
worden opgezocht, terwijl verder verschil
lende listig opgestelde hindernissen de deel
nemers de nodige strafpunten bezorgden.
Dat de spanning tot het laatst toe groot
was, wie voor een jaar winnaar zou worden
van de door de directie uitgeloofde wissel
beker, die vorige keer was gewonnen door
de heer G. Peters, bleek wel, toen verschil
lende deelnemers met een gelijk aantal straf
punten eindigden, zodat door loting de win
naar moest worden aangeweze.
De gelukkige was de heer G. W. Webbink.
Na afloop reikte de heer M. Kreijkes, bij
afwezigheid van de personeelschef de heer
Ligtenberg, met een dankwoord aan allen
die hadden meegewerkt aan het welslagen
van deze rit, de prijzen uit.
1. G. W. Webbink. 2. F. J. Harbers, 3.
Mevr. J. Wessels. 4. M. Klein Ligtenbeg.
5. M. Averesch 6. mej. J. Kappert allen
115 strafpunten. 7. mej. A. Nijzink. 8. mej.
A. Slagman, 9. J. Wessels allen 140 strafp.
10. B. Jansen, 11 A. P. Kamphuis, 12 S.
Doorns tra allen 185 strafpunten.
De dienst wordt zondag a.s. waargenomen
door dierenarts van Doom, Rijssen, teL 2487
Dat is het grote evenement, dat op za
terdag 9 september a.s. als PREMIERE
voor de 4 noordelijke provinciën te Coevor
den op het programma staat.
Daartoe door de stichting „Coevorden Cen
trum", onder wier auspiciën deze TAPTOE
INTERNATIONAAL wordt gehouden, uitge
nodigd, werd op de in het gemeentehuis van
Coevorden belegde persconferentie aan de daar
verzamelde journalisten door de voorzitter
van de stichting, de heer H. Groenendal, het
programma ontvouwd. In zijn inleiding bracht
de hr Groenendal naar voren, dat de stichting
zich reeds in 1960 tot doel had gesteld om
een JAARLIJKS TERUGKEREND MILI
TAIR MUZIEK-EVENEMENT voor het noor
den des lands te organiseren bij gebreke
van zodanige evenementen in dit landsdeel
als de Taptoe Delft en de N.A.V.O.-taptoe
Arnhem.
Hij liet daarbij onomwonden blijken, dat
de voorbereidingen verre van gemakkelijk zijn
verlopen, maar dat het resultaat thans ook
zodanig is, dat gesteld mag worden, dat in
Coevorden op 9 september een groots en
indrukwekkend internationaal militair muzi-
kaal-kijk-en-schouwspel wordt geboden. Ruim
300 deelnemenden zullen in hun ceremonieel
tenue, gevangen in de bundels van vele schijn
werpers, de ongetwijfeld duizenden bezoe
kers een fascinerend geheel bieden gedu
rende hun optreden van circa 2 uur, te
beginnen om 8 uur.
Wat de deelnemende corpsen betreft, zij
hier vermeld, dat de leiding berust bij Ka
pelmeester A. Posthumus van de Limburgse
Jagers, die o.m. in 1960 de leiding heeft
gehad van de N.A.V.O. taptoe Brussel. Uiter
aard neemt het Fanfarecorps van de Lim
burgse Jagers alsmede het Tamboercorps
van deze jagers aan deze Taptoe deel. Voorts
mag als bijzondere attractie worden genoemd
het deelnemen van de beroemde „The Royal
Canadian Dragoons Band", ondr leiding van
kapelmeester Captain Spooner. In 1960 en 1961
trad deze uit 60 musici bestaande band
o.m. op in Gaza (Egypte), de N.A.V.O.-tap
toe in Brussel en de Koningsparade te Dus-
seldorf.
Door het ingrijpen om militaire redenen
konden de contacten ten aanzien van een
2-tal tamboercorpsen niet tot een goed
resultaat voor deelname leiden, doch hierin
is ruimschoots equivalent gevonden door de
deelname van de J.W. Frisokapel en het
Tamboercorps van de J.W.F. Kapel te As
sen, onder leiding van kapelmeester A. Laro
Het staat nog niet geheel vast wel exerci-
tiepeleton aan de Taptoe zal deelnemen.
We weten nog van de vorige keer, hoe
Kromme Zaks Jantjen zijn schuit verloor.
Toen de schipper gewaar werd, dat zijn
kostbare schuit met hooi beladen, door de
Spanjaarden was geroofd, haalde hij hulp
in Rijssen. De Plakke, Holtwillem, Pietipes
gelegd, omdat de verordening niet was goed- I Mannes, Veeren Derk en meer anderen. Al-
gekeurd. lemaal, mannen, wier namen in staat wa-
De 5e fase: vriend en vijand ontzag in te boezemen.
De Hoge Raad verklaart, dat het Hof zich I slepen hun knijf. En zij zwoeren niet te
uitsluitend diende te bepalen bij de toet- rusten voor zij de Spaanse gauwdieven aan
sing van de aanslagen aan de gemeente- I repen hadden gesneden. En dit was geen
lijke verordening. De aanslagen hadden door I grootspraak. Wanneer de kans zich voordeed
het Gerechtshof te Arnhem niet vernietigd en de Spanjaarden vielen in de handen der
mogen worden.
De 6e fase treedt in op 25 september
voor het Gerechtshof te Leeuwarden. De
gemeente Rijssen, die zich met betrekking
tot de procedure tot op heden heeft doen
bijstaan door Mr. Toebes, heeft zich thans
verzekerd van de_ medewerking van Prof.
Simons een bekende figuur in belastingza
ken.
Namens de oppositie treedt weer in het
strijdperk, de niet minder bekende figuur
(voor Rijssen althans) van Mr. Dr. H. A.
Zeven uit Den Haag met zijn zoon drs. P. A.
Zeven.
Laatste vraag:
Was dit geharrewar wel nodig geweest,
als men van de zijde van de gemeente be
reid was geweest, met het baatbelastingco
mité en met haar adviseurs te praten?
Vol spanning zien verschillende Rijssena
ren uit naar de uitspraak, die het Gerechts
hof te Leeuwarden op 25 september zal doen.
Binnen enkele dagen zal weer de jaarlijkse
collecte voor het Fonds „Draagt elkanders
Lasten" worden gehouden.
Dit Fonds heeft zich langzamerhand een
naam verwerven in ons land, niet allee om
dat het jaarlijks een beroep doet op de
collectemarkt, maar veel meer nog omdat
de werkzaamheden van het Fonds in tal
van gemeenten van zich hebben doen spre
ken.
Was de aanvankelijke opzet van het Fonds
allee maar beperkt tot de hulpverleing
in die gezinnen waar een lid was getroffen
door tuberculose, in de loop der jaren heb
ben de werkzaamheden van het Fonds zich
uitgebreid en wij verlenen ook hulp in die
gevallen, waar door ziekte een noodsituatie
ontstaat.
Duizenden gezinnen worden jaarlijks in Ne
derland geholpen, waaruit wel duidelijk blijkt
dat dit Fonds inderdaad een belangrijke
bijdrage levert voor de volksgezondheid in
Nederland.
Sinds 1960 is dit Fonds ook in het bezit
van een eigen herstellingsoord, waardoor de
mogelijkheden nog meer zijn uitgebreid. Het
zou te ver voeren om een uitgebreid over
zicht te geven van alles wat het Fonds doet,
maar wij weten dat duizenden Nederlanders
dankbaar zijn voor het bestaan van dit Fonds.
Wij bevelen daarom de collecte die eerdaags
zal worden gehouden van harte bij u allen
aan.
Rijssenaren dan kon zo iemand die in hun
handen, viel, rekenden op een eerlijke begra
fenis ergens in het heideveld. Het was in
die dagen zo, dat ging bloed om bloed. Vaak
verdwenen er in de eenzame heidevelden,
vooruitgeschoven posten. De Rijssenaren
schoten niet, dat maakte te veel lawaai.
De Plakke, had een speciale methode om
vijanden onschadelijk te maken. Twee of drie
van zijn maats gaven zich even bloot. De
Plakke stond bekend als een ongeëvenaard
hardloper. Liepen er nu Spaanse of staatse
soldaten, dat was' om het even, vijanden wa
ren het per slot van rekening allemaal de
vluchtende Rijssenaren achter na, dan kwam
de Plakke in actie. Hij viel de vijanden op
blote of kousenvoeten, alnaar dat zo te pas
kwam aan en wierp zich als een roofdier op
zijn prooi. Handig sneed hij zijn slachtoffer
over de rug, van de nek, tot waar de rug
ophield. Waren er meër dan een, maar niet
meer dan drie, dan rekende de Plakke ook
met de andere twee op dezelfde manier af.
De Spanjaarden die te Goor gelegerd waren
wisten er van. Lucas Bevernul, een arm man
uit Goor, was bereid gevonden te Enter,
Rijssen en Wierden, kennisgevingen op te
hangen, waarop vermeld stond hoeveel de
bezetting het hoofd waard was van De
Klappe. En Veerenderk, beter bekend als
de beul van Rijssen, welke titel hij met ere
droeg, want hij had het alleen maar op huur
soldaten van beide legers voorzien, hoorde
dat Lucas Bevemul uit Goor, bezig was,
plakkaten aan te plakken, waar het ging om
het hoofd van zijn vriend en wapenbroeder.
Hij kreeg een tip. Lucas was in de tabaksgaar.
den. Veerenderk nu, sloeg op klaarlichten
dag door gangen en weegten. En daar stond
Lucas met de eeuwige drup aan de neus
in de tabaksgaarden voor een schuur, juist
bezig om het plakkaat te bevestigen. De Rijs
sense panter sloeg toe met de vlijmscherpte
zeis en zoals hij later zelf vertelde, bats, in
één slag de kop er af. De Rijssenaren wil
den de moord die Veerenderk gepleegd had
ongedaan maken. Maar Derk zei, niks er van.
De Kop van Lucas gaat in een klein vat, en
die sturen wij de bevelvoerende commandant
van Goor als een aandenken aan de mannen
van Rijssen. Kromme Zaks Jantjen bracht
laat in de avond een bezoek aan de Plakke,
hij klaagde zijn nood, zijn schuit was door
dat Canaille uit Goor gestolen. De Plakke
nam een fluit, ging in de donkerte naar
buiten, hij blies vijf maal met korte tussen
pozen op de fluit. En daar kwamen ze achter
elkaar aan Veren Willem en al zijn onder
grondse broeders. Er was wat te beleven.
Bij de Krommendam in het Elsener Broek,
en dan moest je er bij zijn.
Met zijn twaalven togen ze naar Enter.
Als ganzendrijvers verkleed. Het was onge
veer twee uur in de nacht, toen het ge
zelschap bij Binnen Gerrit aankwam. De
kastelein van Binnen Gerrit, hielp met de
paarden uitspannen van Harm Iemboer, een
smokkelaar, uit de Contrijnen van Boekelo.
Die behalve rogge, haver en peulvruchten,
vervoerende en verhandelende, ook in
konijnen, linnen en lammeren deed. Vier
paarden had de Iemboer en even zovele
jachtgeweren, lagen er geladen in zijn wagën.
De Iemboer kende de zware jongens van
Rijssen wel. Maar onze Willem, die niet
vies was van een handeltje met de vijand,
en er ook voor door ging een overbrenger
te zijn, viel ook onverwacht bij Binnen Ger
rit met de deur in huis. Hij wilde een vat
wijn kopen voor de bezetters. Dat hoorde
Pietjes Mannes. Hij riep *de mannen bij
elkaar en onder de kreet steek dood! Die le
lijkerd! Wjlden zij hem aanvallen. Maar Gan
ze Willem een man uit de Broeklanden
snorde er tussen uit. Hij wist te ontkomen
maar het dor" Enter, die kant was hij ten
minste uitgelopen. In het nachtelijk donker
ben je iemand kwijt, zodra je hem niet meer
kunt horen lopen.
Krommezaks Jantjen, riep zijn helpers toe,
dat zijn schuit in gevaar was. Wat bulderde
Holtwillem eerst die schandbrok van een gans
er aan, dat varken, dat mijn oudste doch
ter verleiden wilde, op de mesthoop er
mee. Intussen zat de schuit nog altijd onder
de brug. Schippers uit Goor konden niet
uitvaren en wat erger was de weg van Goor
op Rijssen was versperd. Maar dit wist
men te Rijssen nog niet. Wel, was het bij
Binnen Gerrit opgevallen, dat het water in
de Regge lager dan normaal stond. Maar
dat in de avond van de zelfde dag trokken
twintig Spanjaarden naar Enter om bekwa
me volk te halen ten einde de brug weer
los te krijgen. De eerste schipper in het
Noordeinde van Enter waar de Spanjaarden
aanklopten was Tukjes Dries een beurtschip
per op Zwolle. De bezetters van Goor dreig
den Enter in brand te steken als niet da
delijk een tiental schippers mee ging. De
Tuk hees zich in de broek en besloot volk
te halen. Daar kwam hem Ganze-Willem te
gen. Deze was bereid met de bezetters te
praten. En deed dit ook. Hij vertelde van
de rijke buit die er bij Binnen Gerrit was.
En van de Rijssener muiters, die hem naar
het leven stonden. De Tuk was nog maar
tien huizen ver, of daar kwamen ze, de man
nen van Rijssen. De vrijheidsstrijders ken
den natuurlijk de Tuk, en vroegen wat er
aan de hand was. De schuit van Kromme
zaks Jantjen zat vast in de brug en nu
moesten er schippers opgetrommeld worden
om naar Groot te gaan om de schuit los
te maken. De Plakke fluisterde, zijn het er
veel? Ongeveer twintig man. De Rijssena
ren hielden krijgsraad, en besloten al was
het gevaarlijk, de bezetters die bij schipper
Tuk waren uit de tent te lokken. De eerste
die ging drossen bij het naderen van de Rijs-
mnm ondergrondse was Game Willem, Hij
schreeuwde moord en brand om genade, de
Spanjaarden wisten niet wat er aan de hand
was. Zij grepen hun geweren en schoten in
het wilde weg. De Rijssenaren begonnen te
schelden en te razen. En werden op de voet
gevolgd door die van Goor. En dat was juist de
bedoeling. Zij moesten het gespuis hebben,
in de woestenij tussen Enter en Rijssen.
Maar Ganze Willem zorgde voor de nodige
van now zee'w kapot!
Heel Enter stond in het nachtelijk uur
op stelten. De schrik zat er geweldig in.
Want nog geen twee jaar geleden was Enter
in brand gestoken en door de onzekere tijden
nog niet herbouwd. De kerkklok hing er in
een lindeboom, dus je hoeft niet te vragen
hoe daar huis gehouden was. Maar goed de
Spanjaarden vorderden geen schippers en de
sergeant die ze aanvoerde sprak reeds van
een grote roof die te Rijssen in hun handen
zou vallen. Die van Rijssen trokken het bos
in aan de veldzijde en wachtten daar rustig
met scherp geslepen messen, plat op de grond
liggend, de achtervolgers af. Vuur! riep de
Spaans-gezinde sergeant. De geweren knalden
en meteen sneden en Plakke en Veren Derk
de commanderende sergeant bijna midden
door. De Plakke commandeerde stilte. Die
van Goor wachten op bevelen die niet meer
gegeven werden.
En bij Krommendam in het Elzenerbroek
tussen Enter en Goor raakte de schuit weer
op drift. Zij koos de weg terug met een
kwartlading. Er was geen houden aan en de
beide stropers Kwik' een paar avontuurlijk
aangelegde kerels ontdekten Haar en brachten
haar naar Binnen Gerrit. Holtwillem liep
intussen naar Rijssen om hulp te halen. Hij
liep naar de wacht in de toren. Een der
wachten ging naar de Bevervoorde en de
Jonker van de Oosterhof was bereid mee
te gaan op voorwaarde dat er ook een zo
burgers meegingen die onder de eed ston
den. Van uitrukken kwam voorlopig niet, want
Enter had voor de zoveelste maal, de grote
loopdag of beter gezegd loopnacht. Bij tien
tallen stonden Enterse gezinnen voor de
poort in de Enterstraat te dringen, heel
Enter zou uitgemoord worden en in brandge-
stoken. Terwijl Holtwillem en de manschap
pen de poort uitliepen zagen zij Ganze Willem
de deugniet uit het Enterveld. Zij sloten
hem op in de toren tot het daglicht zou
komen. Dan zou men zien wat men met
Willem deed.
De bezetters van Goor naar het hun toescheen
van hun leider beroofd, dachten aan de
mooie buit die bij Binnen Gerrit nog was,
dat had Ganze Willem tenminste gezegd. Maar
de Iemboer had niet gewacht tot de morgen
gloorden. Hij had vertrouwde paarden die
de weg kenden en goede geweren en wat
meer wil zeggen, hij schoot raak. Om vier
uur in de morgen reed hij Rijssens poort
binnen. Hij werd bestormd door Enternaren
die hem vroegen hoe het in Enter was. Niks
aan de hand was zijn bescheid, ik heb nog
geen schot behoeven te lossen!
Veertien dagen later wist men het in Goor
wel. De drost van Spaanse zijde, eiste een
boete van twee duizend gulden van de stad
Rijssen te voldoen binnen de maand. Vanwe
ge de vele stoutigheden door zeker volk uit
Rijssen bedreven. En juist toen dit bericht
binnen kwam, trok de stedelijke betaalmees
ter de geldbuidel binnenste buiten er viel
duit meer uit. Van Coeverdaa,
t