Planten margarine „Hosanna" staat op de drempel van groots evenement Plan luid van veel betekenis voor Rijssens toekomst Boordevol Gezondheid p.i.m. Margarinefabriek-Bolswarcl Chr. Oratoriumvereniging „Hosanna" leverde prestatie van belangrijk cultureel niveau „Kuist naar Kracht" deed haar reputatie eer aan Sint Nicolaas vertrok met stille trom Jaargang 38. No. 46 (Tweede Blad). VRIJDAG 25 NOVEMBER 1960 Weihnachts-oratorium van Joh. Seb. Bach Een van de belangrijkste werken van deze grote componist Plaats voor ruim 900 woningen "1 Met musicus Henk Dul sloeg men een nieuwe (moeilijke) weg in Tanhs onder energieke leiding van Gerrit Peuscher Geroutineerd ensemble, aangevuld met jonge krachten Weekblad voor Rijssen Reeds lange tijd is de Chr. Oratoriumvereni ging Hosanna intensief bezig met de repe tities van het bekende Weihnachtsoratorium van Joh. Seb. Bach, een oratorium waarmee deze vereniging veel eer kan inleggen, om dat het werk van Bach zoveel schoons, zoveel mogelijkheden in zich bergt, dat de aandachtige luisteraar getroffen moet wor den door de verbeeldingskracht en de mu zikale capaciteiten van deze klassieke componist, maar vooral door zijn gelovige overtuigingskracht, zonder welke het niet mogelijk ware geweest zulk een groot aan tal werken na te laten, die getuigen van zijn groot geloof. Tot Bach's meest bekende werken kunnen worden genoemd de Mattheus Passion, de Johannes Passion, het Weihnachtsoratorium (datgene dus wat de Chr. Oratoriumvereni ging Hosanna op 13 December gaat uitvoe ren in het ParkgeBouw te Rijssen) en een veelheid van fuga's, sonates, toccata's, ko raalvoorspelen voor orgel, vier suites en de (beroemde) 6 Brandenburgse concerten voor orkest, concerten voor 1 en 2 violen, con certen voor 1, 2 en 3 en 4 klavieren enz. Is de muzikale nalatenschap van Johann Sebastiaan Bach (geboren in 1685 en over leden in 1750) buitengewoon groot, typisch is het feit, dat slechts een klein deel van zijn werken tijdens zijn leven in druk is versche nen. De Bach-gesellschaft heeft het onder nomen een zoveel mogelijk volledige op gave van zijn werken uit te geven en in een tijdsverloop van een halve eeuw (1851- 1900) alle werken (voor zover bekend) van de grote componist in een editie van 59 delen te doen drukken. De propaganda voor de kunst van Bach is voornamelijk gevoerd door de Duitse (in 1900) opgerichte „Neue Bachgeseljschaft", hetgeen in andere landen navolging heeft gevonden, ook in Nederland, waar een Bachvereniging bestaat, die zich ten doel stelt de verbreiding en zo volmaakt moge lijke weergave van de veelzijdige musicus. De Chr. Oratoriumvereniging Hosanna, die sinds 1953 afgestapt is van het zingen van al of niet moeilijke werken, waarmee niets misprijzends gezegd wil zijn, heeft in die jaren bewezen een grote bijdrage te kun nen leveren aan het brengen van verant woorde culturele werken van hoog niveau. Daarmee heeft deze vereniging zich (wel licht onbewust) een taak opgelegd, die van uitzonderlijk grote betekenis moet worden geacht. Het uitvoeren van werken zoals de Lukas Passion in 1954, der Tod Jesu in 1955, Die Schöpfung ('56), de Judas Maccabeus ('57), Die Jahreszeiten ('58) en de Elias in 1959, hebben n.l. duidelijk een 2-ledig doel, waar mede deze ook beantwoorden aan de in tenties waarmede zij door Handel, Haydn, Mendelssohn enz. moeten zijn gecompo neerd, n.l. de onuitsprekelijke schoonheid van de relatie tussen de mens en zijn Schep per te demonstreren. Werken als de ge noemde confronteren de mens via 'de vocale en instrumentale mogelijkheden met het Evangelie, dat hierdoor op diegenen, die dit aanvaarden, een bijzonder relief en be tekenis krijgt. Hef andere doel, dat met de uitvoering van dit soort werken wordt be reikt, is de onderkenning van de klassieke meesterwerken, de confrontatie dus met culturele edelstenen, die kunnen schitteren op een wijze, die wel zeer bijzondere in druk moet maken. Daarmee wil gezegd zijn, dat de Chr. Oratoriumvereniging in Rijssen een groots doel heeft gediend en nog steeds de inge slagen weg blijft volgen, waardoor de be tekenis van deze vereniging slechts moeilijk in woorden is uit te drukken, vooral omdat in Rijssen alles wat met cultuur te maken heeft al te lang is verwaarloosd. Het Weihnachtsoratorium van Ba'ch wordt ingezet met een jubelend inleidingskoor, dat begeleid wordt met pauken en trompetten, waarna de tenor het Kerstevangelie uit Lukas 2 zingt, hetgeen wordt onderbroken door een recitatief en een prachtige alt aria en het bekende koraal „Wie soil ich dich empfangen". Door de sopraan (Ank Reinders) en de bas Rom Kalma wordt af wisselend gezongen over de vreugde van Christus geboorte. Daarna wordt dit deel Zie de man schijnt door de bomen, een lied dat al vele jaren tijdens de Sinterklaastijd vol overgave is gezongen, kreeg het vorig jaar een bijzondere betekenis en werd plotseling actueler aTs ooit tevoren. Toen de Rijssense middenstand tijdens deze voor haar bijzonder gunstige periode haar om zetten met het uur zag stijgen (het was op Zaterdagavond) viel plotseling de electrische stroom uit. Dat betekende uiteraard veel ongerief voor de Rijssense winkeliers, maar vooral ook voor Sinterklaas hoogstpersoonlijk, omdat hij op dat moment „zitting" hield in een der Rijssense zaken aan de Grotestraaf. Het was voor de Sint en voor de winkeliers een uiterst penibele situatie, vooral omdat bleek, dat de s'toring niet in betrekkelijk korte tijd kon worden opgeheven. Op provisorische wijzen trachtte men zich te behelpen, met kaars en kandelaar, maar duidelijk bleek, dat deze (in deze tijd) sur rogaat verlichting een wel bijzonder primi tieve uitwerking had. Ook Sinterklaas had er zo geen aardighejd meer aan en wist niet beter te doen, dan met de stille trom te vertrekken. Wel heeft een van de zwarte knechten van Sinterklaas een schrijven aan de IJsselcen- trale gericht, waarin in onomwonden ter men wordt gesteld, dat de Sint verwacht, dat men in Zwolle aiïes doet waardoor de leve ring van voldoende electrische stroom tij dens de Sinterklaasperiode gegarandeerd wordt. Of dit schrijven overbodig is geweest of niet laten wij in het midden. afgesloten door het koor met het prachtige koraal „Ach mein herzliebes Jesulein". De 2e cantate opent met een inleiding voor orkest, een pastorale Sinfonia, hetgeen door veTen het meest indrukwekkende gedeelte van het gehele werk wordt genoemd. De muziek poogt in een liefelijke melodie de plaats uit te beelden waar in de nacht de engelen aan de herders hun blijde bood schap brachten. De tenor (Simon van der Geest) zingt het evangelieverhaal, onder broken door koralen en aria's, waarvan de altaria (gezongen door Annie Hermes) „Schlafe Mein Liebster, geniesze die Ruh" wel een hoogtepunt genoemd mag worden. Dan valt het koor in met het „Ehre sei Gott" waarin Bach de telkens aanzwellende ju belende engelenzang op onnavolgbare wijze heeft weergegeven. Het koor besluit met het koraal „Wir singen Dir in Deinem Herr", begeleid door het Overijssels Philharmonisch Orkest met frag menten uit de Sinfonia waarmee de can tate begint. Het 3e deel imponeert onmiddellijk door een feestelijk beginkoor, dat aan het einde van deze cantate nog wordt herhaald. In drukwekkend is ook het licht gezongen kleine koor, waarmee de herders elkaar opwekken naar Bethlehem te gaan. Het 4e deel wordt geheel gewijd aan het zingen en loven van Jezus Naam, waarvan de aria voor de sopraan (met echo-effect) „Flöszt, mein Heiland" een sprekend voor beeld is. Met een majestueus koraal „Jesus, richte Mein Beginnen" met zeer fraaie tus senspelen van het orkest, wordt de 4e can tate besloten. De uitvoering van het oratorium staat on der leiding van de dirigent van de C.O.V. Hosanna Gerrit Peuscher te Hengelo. Medewerking wordt verleend door het Over ijssels Philharmonisch Orkest, door Ans de Rook-van Leeuwen, clavecimbel, Ank Rein ders, sopraan, Annie Hermes, alt, Simon van Geest, tenor, en Rom Kalma, bas. Het is niet te veel gezegd, dat de verwach tingen voor de uitvoering van het Weih nachtsoratorium door de bewonderaars van Hosanna zeer hoog zijn gespannen. De laatste 15 jaar is in de gemeente Rijssen veel tot stand gekomen. Ondanks hef feit, dat men nog steeds kampt met een groot woningtekort, heeft de gemeente, dat mag wel eens duidelijk gesteld worden, alles ge daan wat in haar vermogen lag, om een verantwoorde woningbouwpolitiek te voe ren. Dat hef bouwvolume jaar op jaar te gering is, is een probleem waarmee het college van B. en W. dagelijks weer wordt geconfronteerd. Dat er toch heel wat tof stand is gekomen, valt duidelijk te concluderen, als men ziet hoever het z.g. plan Vennekesgaarden reeds gerealiseerd is, terwijl ook het plan Lentfers- stukken steeds meer gestalte krijgt. In de beide plannen zijn de bouwmogelijkheden in afzienbare tijd uitgeput, waarna het plan Zuid zal worden gerealiseerd. Het plan Zuid behelst de zuidelijke sector van Rijssen tussen de Lentfersweg aan de oostzijde en het plan Vennekesgaarden in het westen. Deze buurt is los gehouden van de andere buurten, zodat hiertussen groene wiggen ontstaan, die op de duur als pas sieve en actieve recreatiegebieden ver in de bebouwing ingrijpen. Het gedeelte rond om deze buurt is als agrarisch terrein zon der bebouwing bestemd, zodat deze strook daarmede veilig is gesteld voor de verder verwijderde toekomst. Aan de zuidzijde hiervan is het bosgebied rondom de Rijs- serberg gelegen, waarin inmiddels het nieu we zwembad tot voltooiing is gekomen. Een grote moeilijkheid voor de bebouwing van deze buurt wordt gevormd door de daarin gelegen helling, die misschien op zichzelf nog niet zo'n groot bezwaar vormt, maar door het feit, dat men bij vroegere uitbreiding naar het zuiden is gaan afgra ven, waarbij men dacht een klein probleem tot oplossing te brengen, ontstond een moei lijkheid, waarvoor toekomstige bestuurders X p.i.m De Chr. Oratoriumvereniging Hosanna be staat dit seizoen 11 jaar en is opgericht op initiatief van de heer G. van Weerd, die enige weken geleden, bij zijn pensionnering als bedrijfsleider van de Heka, tot erelid werd benoemd. De heer van Weerd han teerde de voorzittershamer tot Febr. 1951, toen deze werd overgenomen door de heer W. de Heer. Het koor werkte aanvankelijk onder de naam Rijssens Chr. Gem. Koor, doch later, toen er een fusie tot stand kwam met de be staande Chr. gem. zangver. Hosanna (die op nonactiviteit was), kreeg de vereniging de naam Rijssens Chr. Gem. Koor Hosanna, zo dat er met recht sprake was van een samen smelting. Een van de meest verdienstelijke leden van het koor is zonder twijfel mevr. C. P. Eerdmans-de Hoogh, die sinds No vember 1950 als secretaresse haar beste krachten geeft aan de vereniging, die zij tof ontwikkeling heeft zien komen tot het huidige peil. Toén mevr. Eerdmans in April j.l. tijdens de jaarvergadering werd gehuldigd voor haar 10-jarig bestuurslidmaatschap bleek duide lijk de waardering voor het werk, dat zij met zoveel overgave en liefde voor de ver eniging heeft verricht. Nadat de heer W. de Heer als voorzitter van de vereniging had gefungeerd van Februari 1951 tot Februari 1953, nam de heer J. Janssen het voorzitterschap waar tot De cember 1953, waarna de huidige voorzifter, de heer H. J. Overweg, in November 1955 de leiding van de vereniging op zich nam. Door de uitvoering van grotere werken, waaraan veel werkzaamheden zijn verbon den ,is vooral ook het werk van de pen ningmeester bijzonder verzwaard. Het be stuur kan zich met de huidige penningmees ter, de heer E. Dasselaar (sinds 1958) geluk kig prijzen, omdat men hierin een uiterst bekwame en accurate figuur heeft gevon den, die de penningen der vereniging op de meest verantwoorde wijze weet te be heren. Het eerste jaar heeft de vereniging gewerkt onder leiding van de dirigent, de heer J. Janssen uit Nijverdal, die in October 1950 werd opgevolgd door de heer J. Brilman uit Almelo. Met de komst van de heer Henk Dul uit Deventer sloeg het koor een nieuwe richting in, zodat gezegd kan worden, dat de be kwame musicus, de heer Dul, de grondslag heeft gelegd voor het belangrijke culturele peil, waarop Hosanna zich bevindt. Nog vers in de herinnering van velen zal de uit voering liggen van de Lucas Passion in April 1954, die onder leiding van de heer Dul werd uitgevoerd in de Ger. Kerk (Boom kamp). Toen eerst bleek, welk een durf en initiatief van de heer Dul was uitgegaan, om dit grootse werk met Hosanna in te studeren, juist omdat aan deze uitvoering (zonder orkest) vele financiële moeilijkheden verbon den waren. De uitvoering werd slechts mo gelijk gemaakt door de garantiestelling door de vereniging Plaatselijk Belang en door de gemeente Rijssen. De uitvoering, die veel bewondering heeft weggedragen, lief blijken, dat ook voor de uitvoering van grote werken belangstelling in Rijssen kon worden gevonden. Na de uit voering van „Der Tod Jesu" in 1955 (in de Ger. kerk) kwam een van de hoogtepunten in de prestaties van Hosanna tot stand door de uitvoering van „Die Schöpfung", al zou later blijken, dat er nog meerdere hoogte punten zouden volgen. „Die Schöpfung" van Bach werd eveneens uitgevoerd in het Parkgebouw, waarvan de grote zaal voor vocale evenementen als deze uitzonderlijk geschikt is. Na de uitvoering van „Die Schöpfung" ver liet de heer Dul de vereniging, wegens een benoeming elders. Hij droeg aan zijn op volger, de heer Gerrit Peuscher uit Hengelo, die de dirigeerstok over Hosanna nog steeds met veel élan hanteert, een vereniging over in uitstekende conditie. De heer Dul heeft vele leden van Hosanna begrip en liefde bijgebracht voor grote klassieke werken, waarvan de schoonheid voordien niet was begrepen. Juist daardoor heeft deze musicus zich zeer verdienstelijk gemaakt voor Ho sanna en voor Rijssen. In de heer Gerrit Peuscher heeft de Chr. Oratoriumvereniging Hosanna, zoals de ver eniging sinds 1959 werd genoemd, een be zielende dirigent gevonden, die zich met alle liefde van zijn muzikale hart volledig geeft om het peil van de Rijssense vereni ging te consolideren c.q. nog te verbeteren. Onder zijn leiding werden uitgevoerd de „Judas Maccabeus" van Handel, „Die Jahres zeiten" van Haydn en de „Elias" van Men delssohn. De grootste indruk, die deze werken op de toehoorders hebben gemaakt, is voor het grootste gedeelte te danken aan de over gave en aan de muzikale capaciteiten van deze Hengelose musicus, die in het Rijssense koor een vereniging heeft waarin naast een prettige geest een juiste serieuze instelling heerst. De leden laten het werk niet over aan hef bestuur, op allerlei wijzen staaf men hef be stuur bij, om de vereniging te doen blijven bloeien en financieel zo gezond mogelijk te maken. Belangrijk is ook, dat de vereniging alle lagen der bevolking vertegenwoordigt. Een van de grootste wensen van het bestuur is over meer leden te kunnen beschikken. Hopenlijk, dat deze wens geleidelijk in ver vulling gaat, ten aanzien waarvan wij niet pessimistisch gestemd kunnen zijn, omdat wij van mening zijn, dat door uitvoeringen als het Weihnachtsoratorium van Joh. Seb. Bach een zeer suggestieve propaganda uit gaat. Tot slot vermelden wij de samenstelling van het huidige bestuur, bij de leden waarvan men zich kan aanmelden als lid van de C. O. V. Hosanna: H. J. Overweg, voorzitter, A. Janssen, 2e voorzifter; mevr. C. P. Eerd- mans-de Hoogh, le secretaresse; mevr. Pas- Wijtmans, 2e secretaresse; E. Dasselaar, penningmeester; H. van Weerd en J. H. ter Keurs, leden. De R.K. toneelvereniging Kunst naar Kracht heeft met de opvoering van de thriller „Het spoor loopt langs de hoeve" haar in de loop der jaren opgebouwde reputatie alle eer aangedaan. De thriller in 4 bedrijven van Wim Bischot, die zich afspeelt op een rijke boerenhoeve op Frans grondgebied dicht bij de Spaanse grens is op verantwoorde wijze tot leven gebracht. Er zaten, spannende romantische en ethische elementen in, waardoor het stuk zeker wist te boeien al durven wij stellen, dat Kunst naar Kracht met de keuze van het stuk wel eens gelukkiger is geweest. Kunst naar Kracht kan zich beroemen op het feit, dat zij naast de mogelijkheid ge routineerde krachten te kunnen recruteren ook op verantwoorde wijze een beroep kan doen op de jonge generatie, die onder leiding van de heer C. v. d. Veer tot opvallende prestaties weet te komen en zich bijzonder goed weet aan te passen aan het voor treffelijk spel, dat vaak door de oudere krachten wordt gepresenteerd. Ondanks de grote waardering, die wij kon den opbrengen voor de prestaties van het ensemble, hebben wij in het stuk de sfeer, die in een thriller zoals deze werd aange kondigd, de basis moet zijn gemist, althans voor een gedeelte. Daarmee wil geenszins gezegd, zijn, dat het stuk en het spel niet geboeid heeft, maar wij konden ons niet aan de indruk ontrekken, dat het stuk niet geheel uit de verf is gekomen, voor het spel van Kunst naar Kracht over het algemeen veel waardering en wel in de eerste plaats voor Mevr. Te Lintelo, die als Mère Hortence een groot aandeel heeft ge had in de verantwoorde uitvoering van „Het spoor loopt langs de hoeve". Haar typering van de rijke maifresse voelde zij goed aan, en haar hautaine houding bracht zij op zeer aanvaardbare wijze. In haar plaatsing, haar mimiek en haar gebaren spel, bewees zij een speelster te zijn, aan wie een hoofdrol als deze kan worden toevertrouwd. Mej. Kamphuis als Suzanne was alleszins aanvaardbaar, haar vrijmoedigheid van op treden was goed getypeerd, evenals het spel van Mevr. Struik, die had getekend voor de rol van Hortence. Zij haalde uit haar aandeel wat er in zat, en haar op treden heeft veel aandacht getrokken. De jongere spelers als P. Kiestra als Pedro en L. Ebbing als Pierre lieten duidelijk uit komen, dat Kunst naar Kracht ook daad- weer een oplossing moesten trachten te vin den. Om de aansluitingen aan de zuidzijde goed te krijgen, dient de hoge rug aan de zuid zijde van de Wilhelminasfraat ten dele te worden geëgaliseerd en de willekeur der insnijdingen acceptabel gemaakt te worden. Hierdoor is het onvermijdelijk, dat de hel lingen in sommige wegen over een korte lengte vrij groot zullen moeten worden, met alle bezwaren daaraan verbonden, al dient gezegd, dat de ontwerper van het uitbrei dingsplan in zijn toelichtende beschrijving duidelijk heeft gesteld, dat hij deze hoogte verschillen (hellingen) tot het minimum heeft beperkt. Teneinde dit te bereiken is het noodzakelijk, aldus staaf in deze toelichting vermeld, dat wanneer aldaar zal worden gebouwd, tijdig de betreffende helling nauwkeurig wordt opgemeten om op groter schaal de consequenties hiervan in detail te kunnen bepalen. De belangrijkste aders van de wijk worden gevormd door de Markeloseweg en de Esch- straat, welke ieder voor zich een ader voor deze buurt gaan vormen. Tussen deze bei de buurten zullen in het algemeen de voor zieningen (winkelcentrum) worden gereali seerd evenals het z.g. buurtpark. Deze struc tuur vloeit mede voort uit de hoogtever schillen. De afvloeiing geschiedt in hoofd zaak naar de rand, hoewel het, aldus de ontwerper van het plan, stellig noodzake lijk zal zijn goede contacten te leggen met hef huidig^, zuidelijke gedeelte. Nabij het centrum zijn terreinen bestemd voor een kerk, een buurthuis, twee scholen en een kleuterschool, waarnaast nog moge lijkheden zijn geschapen voor nog drie lagere scholen en drie kleuterscholen. Op verschillende binnenterreinen, die daar voor in aanmerking komen, zal gelegenheid worden gegeven voor bedrijfsbebouwing, zodat deze niet te veel alleen in het^cen- trum geconcentreerd is en mede een nut tige functie kan hebben ten aanzien van de verschillende buurten. In het plan Zuid is plaats voor ongeveer 920 nieuw te bouwen woningen. Door de nabije ligging van het centrum zal met in achtneming van de reeds bestaande win kels gerekend moeten worden op ongeveer 15 buurtwinkels in het centrum. Het gemeentebestuur is er in de loop der laatste jaren in geslaagd een groot aantal terreinen in eigendom te verkrijgen. Het zal niet zo heel lang meer duren voor dat men een begin zal gaan maken met de verwezenlijking van dit veelomvattende plan, waarin vele mogelijkheden liggen en waarmee de gemeente Rijssen een bijzon der vooruitstrevend stempel op haar bouw- politiek zal kunnen zetten. werklijk kan rekenen op de jeugd. Van Kiestra viel vooral de goede arficulatie op. De heer N. te Lintelo als de twijfelachtige figuur Dufait, speelde bijwijlen met grote overtuiginskracht. Deze speler beweegt zich gemakkelijk en doorleefde zijn rol op uitste kende wijze. De heer J. Kienhuis als de grenswachter Serge le Roi leverde correct spel en typeer de de „gendarme" op wel zeer verant woorde wijze. Mej. M. Kamphuis als Rosa, die in haar kleine rol niet zoveel mogelijk heden kon vinden, deed wat in haar ver mogen^ lag, een volksvrouw te typeren op een wijze, die een andere speelster niet ge makkelijk had kunnen verbeteren.

Erfgoed Rijssen-Holten

Weekblad voor Rijssen | 1960 | | pagina 3