Fraaie tentoonstelling van Flnimvee- en
Konijnenfokkersvereniging „De Eendracht"
Rijssen buiten de wallen
Advertenties en berichten
donderdags 4 nur
Jeugdnatuurwacht iijssen
Opkomende pijn
Sanapirin
Onze koeren en tuinders
weten soepel aan te passen
Bejaardensocieteit
Tentoonstelling
in Julianaschool
Schaaknieuws
Sportclub Rijssen
versus D.E.S.
voor het WEEKBLAD VOOR RIJSSEN
ontvangen wij graag vroegtijdig,
uiterlijk
Familieberichten worden aangenomen
tot vrijdagsmorgens 8 uur.
Adres administratie: ENTERSTRAAT 10 TEL. 2303
Handhaving concurrentiekracht
geboden!
RIJSSENS
OUDHEDEN
Jaargang 38. No. 43 (Tweede Blad).
VRIJDAG 4 NOVEMBER 1960
Weekblad voor Rijssen
Vrijdagavond vond in het handen-
arbeidlokaal van de Schildschool de be
oordeling van- en de prijsuitreiking
plaats voor de best gekweekte planten,
die in het voorjaar aan de jongste leden
waren uitgereikt. Het aantal inzendingen
was kleiner dan het vorig jaar, niettemin
was de kwaliteit van het ingezondene
goed te noemen.
Ook waren er nog ingezonden kinder
tekeningen ter beoordeling aanwezig.
Allereerst moesten de prijswinnaars
van de enkele weken geleden gereden
puzzle-rit nog bekend gemaakt worden.
De voorzitter, de heer De Ridder, deed
dit met een toepasselijk woord.
De ontwikkelingsgang van de Neder
landse landbouw is b.v. naar verhouding
niet minder snel dan van die in het land
van „de onbegrensde mogelijkheden", de
Verenigde Staten. Het aanpassingsvermo
gen van de Nederlandse landbouw, is gro
ter, dan wel eens wordt beweerd, wanneer
men ..voor de uitkomst willig blind" de
beschikbare feiten en mogelijkheden laat
spreken. De produktiefactoren grond, ar
beid en in zekere mate kapitaal, blijken
allerminst star te zijn, waar „bewegings"-
mogelijkheden voorhanden zijn, aldus de
heer ir. J. A. M. Penders, inspecteur van
de landbouwvoorlichting, een dezer dagen
in zijn betoog van het 107e Nederlands
Landhuishoudkundig Congres te Roer
mond.
Dit is vooral te danken aan het reactie
vermogen van de Nederlandse boer en
tuinder. De' produktiefactor bedrijfsorga
nisatie, resp. bedrijfsvoering blijkt van
overwegende betekenis te zijn voor de
ontwikkeling van de landbouw in tech
nisch en economisch opzicht. Voor een
harmonische ontwikkeling van het platte
land zijn hiermede verbonden sociale en
culturele aanpassingen noodzakelijk. Het
begrip ontwikkeling werd op een interna
tionale conferentie over „community de
velopment" kort en inhoudsvol gedefini
eerd als een doelbewuste aanpassing aan
veranderde verhoudingen. Als een van de
voornaamste criteria voor deze ontwikke
ling werd daarbij gezien de ontwikkeling
van de bevolking zelve.
Om een effectieve zelfwerkzaamheid te
blijven bevorderen zal aan de voorziening
van, zich eveneens aan de wijzigende ver
houdingen tijdig aan te passen onderzoek,
onderwijs en voorlichting, in de naaste
toekomst bijzondere aandacht dienen te
worden besteed. Hiermede zijn relatief
weinig kosten gemoeid.
Dit is geboden om de concurrentiekracht
van de Nederlandse boer te handhaven nu
horizontale en verticale integratietenden-
zen hieraan mogelijk grotere eisen zullen
stéllen. Bovendien is het stimuleren van
de zelfwerkzaamheid een voorwaarde voor
een zich verantwoord kunnen doen gelden
van een naar aantal relatief en in de laat
ste tien jaren ook absoluut sterk afne
mende agrarische bevolkingsgroep.
Daarnaast zullen aanpassingen in de
produktie- en levensomstandigheden mede
via cultuurtechnische verbeteringen en
nutsvoorzieningen, noodzakelijk zijn, die
recht doen wedervaren aan het belang
van en afgestemd moeten zijn op een in
tegratie van de landbouw en de platte
landssamenleving in de nationale econo
mie en gemeenschap.
De naaste toekomst vraagt om een aan
passing van de bedrijfsstructuur die van
gelijke grootte orde is als waarvoor de
landbouw stond bij de eeuwwisseling. De
landbouw heeft zich in de voorbije perio
de ontwikkeld tot een internationaal er
kend voorbeeld van doelmatige aanpas
sing, waarmede voor de toekomst een
levende traditie hoog te houden is. Het
gaat daarbij onder meer aldus ir. Pen
ders om de opgaven, die voor de land
bouw als het ware „natuurnoodzakelijk"
moeilijker te verwezenlijken zijn dan bij
de industrie, zoals het in evenwicht bren
gen van aanbod van en vraag naar zowel
agrarische produkten waarbij de agra
rische handel en industrie van toenemen
de betekenis worden als arbeid van de
gevarieerde bedrijfsvormen in de land
bouw.
Als winnaars kwamen uit de bus:
le prijshet koppel J. Thomassen en H.
Beverdam; 2e prijs: het koppel J. Eer-
tink en R, ter Horst; 3e prijs: het drie
tal J. ten Bolscher, H. van Dijk en Z.
Jansen; 4e prijs: het koppel M. Baan en
M. Nijzink; 5e prijs: het koppel A. Nij-
zink en J. Vosman.
De plantenprijzen werden als volgt
toegekend:
Begonia, le prijs: Henk ter Steege2e
prijs: Gerda Kienhuis; 3e prijs: Wim
Otten.
Coleus. le prijs: Dineke Baan; 2e prijs:
Riek Haase; 3e prijs: Wim Otten.
Tekeningen, le prijs: Jan Pleiter; 2e
prijsMarie Brinks3e prijsOtto Voort
man.
Verder maakte de voorzitter melding,
dat weer zeer vele nieuwe leden zich had
den aangemeld, zodat de installatie zeer
binnenkort kan plaats vinden. Het win-
terprogramma zal o.a. bestaan uit het
vertonen van kleurendia's betreffende de
natuur.
De afd. Rijssen van de Unie van Vrou
welijke Vrijwilligers (U.V.V.) is evenals
vorige jaren voornemens de organisatie
van de bejaardensocieteit op zich te ne
men.
De prettige en ongedwongen sfeer, be
nevens de gepaste ontspanning, die wordt
geboden, zullen in de eerste plaats „de
oude getrouwen" weer naar de leeszaal
van het Parkgebouw doen trekken, maar
de Unie hoopt ook een groot aantal nieu
we gezichten te ontmoeten.
De eerste middag zal worden gehouden
op dinsdag a.s., aanvang half 3.
In de Julianaschool werd gisteravond
een zeer bijzondere tentoonstelling gehou
den van bloemen, planten en paddestoe
len. Een mededeling van het onderwij
zend personeel, dat door alle leerlingen
kon worden deelgenomen aan deze ten
toonstelling was voldoende om in de hal
en in diverse lokalen van de school een
fraaie verzameling :;aan te leggen, die
door de wijze, waarop de paddestoelen
en bloemen waren opgesteld, een zeer
fraai geheel vormden.
Vooral werd bewezen, wat kan worden
bereikt, met de grote variatie van pad
destoelen, zoals deze in de omgeving van
Rijssen zijn te vinden. Er waren schit
terende tableaux „aangelegd" en ieder
een was enthousiast over het bereikte re
sultaat. Duidelijk werd, dat gelegenhe
den als deze de jeugd meer begrip en
liefde voor de natuur kunnen bijbren
gen.
De vele ouders, die een kijkje op de
tentoonstelling kwamen nemen, konden
zich tevens op de hoogte stellen van de
vorderingen van hun kinderen, en daar
over contact opnemen met de leerkrach
ten, die alle in de school aanwezig waren.
Dat de Rijssense Pluimvee en konijnen
fokkersvereniging „De Eendracht" de be
schikking heeft over uitstekend materiaal
komt weer eens duidelijk tot uiting op de
clubtentoonstelling, die vrijdag en zater
dag werd gehouden.
De tentoonstelling, die gehouden werd
in de zaal van de Koedijk is weliswaar een
onderlinge krachtmeting geworden, niet
tegenstaande was het bijeengebrachte ma
teriaal van voortreffelijke kwaliteit, zodat
de jury bestaande uit de heren G. J. W.
Beestman en B. K. van Kampen van oor
deel was, dat de leden van de Eendracht
op tentoonstellingen van grotere allure
veelal een uitstekende indruk zouden kun
nen achterlaten.
Zonder twijfel zullen de Rijssenaren dan
ook verschijnen op diverse tentoonstel
lingen in den lande, waar zeer zeker een
aantal prijzen zullen worden behaald.
Het gemeentebestuur stelde 2 bekers
beschikbaar. De beker voor de mooiste
haan of hen in de afdeling grote hoen
ders werd gewonnen door G. Heuvelman
met Maleijer, haan, jong.
De beker, die in de afdeling Krielen be
schikbaar was gesteld door het gemeente
bestuur werd gewonnen door G. Slagman.
De ere-prijs (beker) voor het mooiste
konijn van de tentoonstelling werd gewon
nen door J. Voortman met Rex, wit, ram
jong.
De overige uitslagen:
Grote hoenders:
Leghorn, zwart, haan, oud, Fokkerij de
Kaempe, 1 ZG. Haan jong: J. Steenbergen
1 ZG (met ere-prijs). Hen jong: Fokkerij
de Kaempe 1 ZG (met ere-prijs); idem,
2 ZG, J. Steenbergen 3 ZG.
Maleijers: Haan jong: G. Heuvelman 1
ZZG (met 2 ere-prijzen)idem, 2 ZG, H.
Boeve 3 ZG. Hen jong: G. Heuvelman 1
ZG, idem 3 ZG, idem 2 ZG, idem 4 ZG,
H. Boeve 3x ZG.
Krielen:
NA DE KALMUKKEN, DE KOZAKKEN!
DE KOLONEL GALATSKIN
KOMT TE RIJSSEN.
Het was november en mistig weer, mis
tig, zoals dat in de herfst zijn kan. De
postrijder van Almelo op Deventer, zeke
re Witteveen, reed in volle galop Rijssen
binnen, om een half uur te verpozen in
het posthuis te Rijssen. De posthouder
luidde de bel, ten teken, dat diegene, die
nog een brief mee wilde hebben, haast
moest maken met schrijven. Het ging er
voor een honderd zestigjaar geleden op
dat punt gemoedelijk toe. Daar had je b.v.
Schmoel, het Jöddeken, die wachtte altijd
tot op het laatste nipperje. Dit deed de
posthouder dan de verzuchting slaken:
foi, Polak, wat bi'j wier late. Maar de
posthouder en Schmoel gaven elkaar een
knipoogje, ten teken, dat het welletjes
was. Op deze avond echter had de post
rijder wat anders aan zijn hoofd dan grap
pen, te maken. Van de prefect te Almelo
had hij een geheim stuk meegekregen
voor het stadsbestuur van Rijssen, en
aangezien de prefect alles in het Frans
stelde, werd de brief aan de adjunct-maire
ter hand gesteld. Vier burgemeesters
vormden in het posthuis een kring om
de heer Van Wijngaarden. Een der bur
gemeesters schreeuwde hard op: non ziw
kapot!, toen hij hoorde dat Rijssen bezoek
zou krijgen van achttienduizend kozak
ken. En toen daarna de postrijder nog
verklaarde, dat hij in Almelo reeds
vreemde troepen had gezien, was Rijssen
in last. Waren er bij de aankomst heel
wat eminente Rijssenaren saamgestroomd,
nu, bij het horen van de jobstijding holde
iedereen naar huis. Men had kennis ge
maakt met de kalmukken en nu kwamen
de kozakken zelf. Een grapjas overdreef
schromelijk en maakte er acht-en-twin-
tig duizend van. Op het oude raadhuis
werd onder hoge druk gewerkt. Achttien
duizend man, waar zou men hen onder
brengen? De heer Van Wijngaarden kreeg
het Jöddeken als assistent. En deze beide
mannen trokken met een, bevel tot in
kwartiering naar de Oosterhof. De kolonel
Galatskin zou voorlopig blijven, maar er
kwamen nu een aantal kozakken-officie
ren bij, er moesten nog meer kamers be
schikbaar komen, en de keuken er bij. De
Vrouwe van de Oosterhof schuimbekte
van woede, maar de heer Van Wijngaarden
zei, dat het gebeuren moest, en het Jödde
ken voegde daar nog welgemeend bij:
mevrouw, aj neet doet, wat oew e zeg
word, dan houwt ze oew'n kop in meka!
Of deze raad hielp, weten wij niet, maar
om half negen in de avond was het zo
ver. Schmoel, die een redelijk gesprek
kon voeren met de commandant, schoof
de heren zonder al te veel plichtplegingen
met hun oppassers bij de Oosterhof achter
de deuir heen^ Gaiatskin ontbood Van
Wijngaaï-den en gaf deze bevel, mensen en
paarden onder dak te brengen. Toen het
nog later in de avond onmogelijk bleek
allen onder dak te brengen, moest een ge
deelte weer naar Almelo terug. De Rijs
senaren konden het vloeken en de ver-
wensingen van de lussen niet verstaan.
Maar Schmoel vei K-iOc later, dat het niet
veel moois was geweest. Zij zouden Rijs
sen met de grond gelijk maken, en vrouw
noch kind sparen. Maar het Jöddeken,
handig diplomaat, ging niet naar bed,
voor hij van kolonel Galatskin zekerheid
had, dat Rijssen geen haar gekrenkt zou
worden, als de bevolking maar gewillig
was. Het was intussen na middernacht ge
worden voordat de dell'n en schoppen ge
sloten konden worden. Want de man
schappen hadden een hartige dronk in
voorraad. Op wagens vervoerde men va
ten vol jenever. Alles werd opgeladen, en
de boeren van Tubbergen, Ootmarsum en
Weerselo waren dolblij, dat zij heelhuids
met paarden en wagens naar hun haard
steden (terug konden keren. Over een
paar dagen, een week of veertien dagen,
men wist het niet recht, zouden de boe
ren van het richterambt Kedingen aan
de beurt zijn om het leger verder te
brengen.
NACHT VIEL OVER RIJSSEN
Of men die novembernacht te Rijssen
rustig sliep is niet bekend, maar Ploeg-
Jan uit de Haar straat deed de volgende
morgen een vreemde ontdekking. Toen
hij der gewoonte getrouw een emmer
water wilde putten, zag hij tot zijn
grote ontsteltenis twee kozakken staan
in de onderbroek en een derde vond hij
in de put, die nam daar een bad. In de
put stond de bergladder, en daar klom
men de heren een voor een mee naar
beneden. Ploeg-Jan nam het zekere voor
het onzekere en ging met de karn op de
kruiwagen naar de nieuwe stadspomp,
om daar water te halen. Tot zijn grote
verwondering was hij de enige niet: er
stonden wel dertig huisvaders, zij had
den allen kozakken in de putten. Het
Jöddeken moest dadelijk de soldaten waar
schuwen, maar ze lachten er om. Dit werd
anders toen Schmoel bij de kolonel ging
klagen. Toen werden er dadelijk maatre
gelen genomen, dat het drinkwater geen
badwater werd. Maar de kozakken ver
telden Van Wijngaarden, dat ze die ver
vloekte Jood nog zouden villen, voor zij
naar Deventer gingen, maar daar kwam
niet van en nu zult ge horen waarom.
MIRJAM WAS DIENSTBODE
IN DEN HUIZE GALATSKIN
De zuster van het Jöddeken diende ten
huize van de kolonel. Galatskin was een
Russisch-Poolse graaf en Mirjam was een,
knap en vlijtig meisje. En dan was ginds
in Polen nog Rachel, de oudste zuster van
Schmoel. Kolonel Galatskin nu was het
Jöddeken zeer genegen. Geen haar zou
deze Rijssenaar gekrenkt worden. Maar
Schmoel moest wel bedenken, dat er
brood en spek moest zijn voor achttien
duizend man. En wat nog het voornaam
ste was: veel vlees en volop jenever. Het
liefst hadden de mannen wodka, maar die
was er niet, maar vooral geen Duitse foe
zel, dat noemden de Russen gootwater!
Van Wijngaarden krabde zich op het
hoofd, hij durfde het eerst niet aan de
burgemeesters te vertellen. Maar Ga
latskin verordineerde, ter wille van het
Jöddeken, dat het zo niet ging. Nou, en
toen raakten de achttienduizend man op
drift, zij gingen de boer op. Elzen, He-
ricke, Zuna, Wierden en Enter en haal
den er de koeien uit de stallen en slacht
ten ze ter plaatse. Zij gooiden de fel pro
testerende boeren met de beestenvellen
om de oren. De boeren van Markelo na
men het niet. Zij schoten op de kozak
ken. De kozakken namen weerwraak. Zij
staken huizen in brand en vermoordden
vrouwen en kinderen. Nou en toen sloe
gen de boeren op de vlucht, het vee voor
zich uitdrijvende en hun have en goed en
vrouw en kinderen op kar en wagens.
EEN TREFFEND GEVAL IS NOG
ALS OVERLEVERING BEKEND.
HET KALF EN HET KIND
OP DE LICHTENBERG.
Een boerenkind, spelend met een kalf
op het erf voor een boerderij, zag de
kozakken naderen. De kozakken grepen
het kalf om het te slachten. Het kind
sloeg beide armpjes om de nek van het
kalf. De soldaten traden naar voren, trok
ken het mes om het kalf te slachten.
Toen het kind niet los liet, trad een der
Russen naar voren, om kind en kalf beide
neer te steken. Maar de hetman greep in
en het kind ging met het kalf naar bin
nen. Het enige stuk vee, dat de boer over
bleef.
In Rijssen gingen de kozakken het ge
roofde vlees verslinden. In tegenstelling
tot de kalmukken aten zij het vlees rauw.
GEEF MIJ EEN ZOEN,
LIEVE KIND!
Velen dezer kozakken waren jong volk.
Zo hier en daar in Twente bleef er een
hangen, en trouwde een Twents meisje.
Maar Rijssens jonge dochteren waren niet
van het slag, tenminste in die tijd niet,
om met de kozakken te gaan vrijen, zeer
tot verdriet der laatsten. In de Elsener-
straat probeerde een jonge kozak een,
meisje met geweld te zoenen. Maar de
Rijssense schone greep de blaaspijp en
sloeg de heet gebakerde vrijer een oog
uit. Nu was goede raad duur. Van Wijn
gaarden moest op het matje komen. En
daar zat bij Galatskin in de deftige ka
mer de jonge kozak, zijn ene oog bun
gelde op zijn vest. Het Jöddeken moest
op de proppen komen en twee officieren
gingen met hem mee. Men hoefde in de
Elsenerstraat niet lang te zoeken: voor
de deur van de Rijssense Kenau Hasselaar
was een complete volksoploop.
Schmoel Polak liet zich de zaak uitleg
gen en vertaalde het weer. De woede van
de officieren was zo groot, dat de heet
gebakerde vrijer werd gehaald en. voor
de deur, waar de aanranding had plaats
gehad, werd doodgestoken.
GOOI AF!
Gooi af!, klonken de bevelen der Rus
sen in hun landstaal. Maar het Jöddeken,
dat de zaak vertalen moest, riep tegen
de Rijssener landbouwers: hèènige dinge!
Daarmee bedoelend, niet te veel rogge of
haver van de balken te gooien. Want
haver werd niet alleen door de paarden
gevreten, maar ook door de kozakken.
VAN COEVERDEN.
Hollandse krielen: Blauw patrijs, hen
jong, 1 ZG.
Zilver Sebright: J. Tijhof 1 ZG.
Java krielen, zwart: oude hanen: G.
Smit 1 ZG. Oude hennen: G. Smit 1 ZZG
(met ere-prijs). Jonge hennen: G. Smit
1 ZG.
Moderne Engelse vechtkrielen, pile:
Jonge hanen: J. Scheppink 1 ZG (met
ere-prijs).
Maleijers: Jonge hanen: G. J. Slagman
1 ZZG (met 2 ere-prijzen), idem 2 ZG,
idem 3 ZG. Jonge hennen: G. J. Slagman
1 ZZG (met ere-prijs), idem 2 ZG.
Konijnen:
Vlaamse reuzen (wit)jonge rammen:
D. Baan 1 ZG. Jonge voedsters: D. Baan
1 ZZG (met ere-prijs).
Lothannger, zwart, oude voedsters: J.
ter Harmsel 1 ZG. Jonge rammen: G. D.
Muller Holten 1 ZG, J. ter Harmsel 2 ZG.
Jonge voedsters: Fokkerij de Kaempe 1
ZG.
Blauw: jonge rammen: J. ter Harmsel
1 ZG. Jonge voedsters J. ter Harmsel 1
ZG.
Groot Cliincilla: oude rammen: P. J.
Holtkamp 1 ZZG (met 2 ere-prijzen). Ou
de voedsters: G. Nijzink 1 ZG. Jonge voed
sters: P. J. Holtkamp 2 ZG, J. M. ter
Keurs ZG, idem 1 ZG.
Weners, wit: jonge rammen: G. Vos,
1 ZZG (met ere-prijs). Jonge voedsters:
G. Vos 1 ZG.
Alaska: jonge rammen: J. Voortman
1 ZG, idem 2 ZG. Jonge voedsters: J.
Voortman 1 ZZG.
Rex wit: oude rammen: J. Voortman
1 ZZG (met ere-prijs). Jonge rammen:
J. Voortman 1 ZZG (met 2 ere-prijzen),
H. Wolterink 2 ZG. Jonge voedsters: J.
Voortman 1 ZZG.
Papilion, madagascar: oude rammen:
Fokkerij de Kaempe 1 ZG.
Klein Chinchilla: oude rammen: Comb.
„Sportfokkers" 1 ZG (met ere-prijs), H.
ter Harmsel 2 ZG.
Hollanders: bruin: oude rammen:
Comb. „Sportfokkers" 1 ZZG (met ere
prijs), idem 2 ZG. Oude voedsters: Comb.
„Sportfokkers" 1 ZG.
Gouwenaar: jonge rammen: G. Smit 1
ZG.
Jeugdklasse:
Lotharingen zwart: G. D. Muller Hol
ten 1 ZG (met ere-prijs), idem 2 ZG.
Franse hangoor: bont: jonge rammen:
P. J. Holtkamp 1 ZG. Jonge voedsters:
P. J. Holtkamp 1 ZG (met ere-prijs), idem
2 ZG.
Groot Chinchilla: jonge rammen: G.
Nijzink 1 ZG.
kou of griep, biustUsnel uit met de
veelzijdig samengestelde
Koker 50 tabl. 90 ct. - 25 tabl. 60 et
De Rijssense schaakvereniging zal in
het a.s. seizoen deelnemen met 2 tiental
len aan de competitie in de 3e klasse B
van de Twentse Schaakbond. In deze beide
tientallen zijn, in vergelijking met het
vorige seizoen, enkele wijzigingen geko
men.
In het eerste tiental spelen de volgende
heren: H. Pas, J. ter Harmsel, H. Waan-
ders, G. J. Koedijk, N. W. Renger, J. F.
H. Krommendijk, E. Dasselaar, E. h!
Hoogendijk, G. Troost en J. M. Alferink.
In het 2e tiental nemen aan de compe
titie deel de heren: S. Wierda, J. A. van
Klaveren, T. G. S. J. Groothedde, B. ter
Harmsel, J. H. Hoevink, J. M. Dekker,
M. Waanders, J. Ligtenberg, J. T. Vrugte-
veen, en R. de Goeijen.
Aan deze competitie nemen verder nog
deel de schaakverenigingen Goor I, „Max
Euwe" uit Enschede en „Mat of Pat" uit
Enschede.
BENOEMD
In de vacature L. A. Burger (onder
wijzer aan de Julianaschool) werd be
noemd de heer J. A. Kuipers te Culem-
borg.
De heer Kuipers was voorheen onder
wijzer aan de Oranjeschool en later aan
de Chr. Landbouwhuishoudschool te Rijs
sen.
Indien weers- en terreingesteldheid het
toelaten, gaat Sportclub Rijssen zaterdag
naar Nijverdal om het op te nemen tegen
de reserves van DES. Winnen onze
plaatsgenoten deze ongetwijfeld zware
uitwedstrijd, dan klimmen zij meteen op
naar de tweede plaats.
Sportclub Rijssen verschijnt in de vol
gende opstelling:
Doel: Steenbergen.
Achter: Kosterbok en M. Rutterkamp.
Midden: Lohuis, Ruiterkamp en Gre-
velink.
Voor: Schreurs, Schellevis, A. J. Rut
terkamp, Ten Bolscher en Bruggeman.