Fraaie tentoonstelling van Flnimvee- en Konijnenfokkersvereniging „De Eendracht" Rijssen buiten de wallen Advertenties en berichten donderdags 4 nur Jeugdnatuurwacht iijssen Opkomende pijn Sanapirin Onze koeren en tuinders weten soepel aan te passen Bejaardensocieteit Tentoonstelling in Julianaschool Schaaknieuws Sportclub Rijssen versus D.E.S. voor het WEEKBLAD VOOR RIJSSEN ontvangen wij graag vroegtijdig, uiterlijk Familieberichten worden aangenomen tot vrijdagsmorgens 8 uur. Adres administratie: ENTERSTRAAT 10 TEL. 2303 Handhaving concurrentiekracht geboden! RIJSSENS OUDHEDEN Jaargang 38. No. 43 (Tweede Blad). VRIJDAG 4 NOVEMBER 1960 Weekblad voor Rijssen Vrijdagavond vond in het handen- arbeidlokaal van de Schildschool de be oordeling van- en de prijsuitreiking plaats voor de best gekweekte planten, die in het voorjaar aan de jongste leden waren uitgereikt. Het aantal inzendingen was kleiner dan het vorig jaar, niettemin was de kwaliteit van het ingezondene goed te noemen. Ook waren er nog ingezonden kinder tekeningen ter beoordeling aanwezig. Allereerst moesten de prijswinnaars van de enkele weken geleden gereden puzzle-rit nog bekend gemaakt worden. De voorzitter, de heer De Ridder, deed dit met een toepasselijk woord. De ontwikkelingsgang van de Neder landse landbouw is b.v. naar verhouding niet minder snel dan van die in het land van „de onbegrensde mogelijkheden", de Verenigde Staten. Het aanpassingsvermo gen van de Nederlandse landbouw, is gro ter, dan wel eens wordt beweerd, wanneer men ..voor de uitkomst willig blind" de beschikbare feiten en mogelijkheden laat spreken. De produktiefactoren grond, ar beid en in zekere mate kapitaal, blijken allerminst star te zijn, waar „bewegings"- mogelijkheden voorhanden zijn, aldus de heer ir. J. A. M. Penders, inspecteur van de landbouwvoorlichting, een dezer dagen in zijn betoog van het 107e Nederlands Landhuishoudkundig Congres te Roer mond. Dit is vooral te danken aan het reactie vermogen van de Nederlandse boer en tuinder. De' produktiefactor bedrijfsorga nisatie, resp. bedrijfsvoering blijkt van overwegende betekenis te zijn voor de ontwikkeling van de landbouw in tech nisch en economisch opzicht. Voor een harmonische ontwikkeling van het platte land zijn hiermede verbonden sociale en culturele aanpassingen noodzakelijk. Het begrip ontwikkeling werd op een interna tionale conferentie over „community de velopment" kort en inhoudsvol gedefini eerd als een doelbewuste aanpassing aan veranderde verhoudingen. Als een van de voornaamste criteria voor deze ontwikke ling werd daarbij gezien de ontwikkeling van de bevolking zelve. Om een effectieve zelfwerkzaamheid te blijven bevorderen zal aan de voorziening van, zich eveneens aan de wijzigende ver houdingen tijdig aan te passen onderzoek, onderwijs en voorlichting, in de naaste toekomst bijzondere aandacht dienen te worden besteed. Hiermede zijn relatief weinig kosten gemoeid. Dit is geboden om de concurrentiekracht van de Nederlandse boer te handhaven nu horizontale en verticale integratietenden- zen hieraan mogelijk grotere eisen zullen stéllen. Bovendien is het stimuleren van de zelfwerkzaamheid een voorwaarde voor een zich verantwoord kunnen doen gelden van een naar aantal relatief en in de laat ste tien jaren ook absoluut sterk afne mende agrarische bevolkingsgroep. Daarnaast zullen aanpassingen in de produktie- en levensomstandigheden mede via cultuurtechnische verbeteringen en nutsvoorzieningen, noodzakelijk zijn, die recht doen wedervaren aan het belang van en afgestemd moeten zijn op een in tegratie van de landbouw en de platte landssamenleving in de nationale econo mie en gemeenschap. De naaste toekomst vraagt om een aan passing van de bedrijfsstructuur die van gelijke grootte orde is als waarvoor de landbouw stond bij de eeuwwisseling. De landbouw heeft zich in de voorbije perio de ontwikkeld tot een internationaal er kend voorbeeld van doelmatige aanpas sing, waarmede voor de toekomst een levende traditie hoog te houden is. Het gaat daarbij onder meer aldus ir. Pen ders om de opgaven, die voor de land bouw als het ware „natuurnoodzakelijk" moeilijker te verwezenlijken zijn dan bij de industrie, zoals het in evenwicht bren gen van aanbod van en vraag naar zowel agrarische produkten waarbij de agra rische handel en industrie van toenemen de betekenis worden als arbeid van de gevarieerde bedrijfsvormen in de land bouw. Als winnaars kwamen uit de bus: le prijshet koppel J. Thomassen en H. Beverdam; 2e prijs: het koppel J. Eer- tink en R, ter Horst; 3e prijs: het drie tal J. ten Bolscher, H. van Dijk en Z. Jansen; 4e prijs: het koppel M. Baan en M. Nijzink; 5e prijs: het koppel A. Nij- zink en J. Vosman. De plantenprijzen werden als volgt toegekend: Begonia, le prijs: Henk ter Steege2e prijs: Gerda Kienhuis; 3e prijs: Wim Otten. Coleus. le prijs: Dineke Baan; 2e prijs: Riek Haase; 3e prijs: Wim Otten. Tekeningen, le prijs: Jan Pleiter; 2e prijsMarie Brinks3e prijsOtto Voort man. Verder maakte de voorzitter melding, dat weer zeer vele nieuwe leden zich had den aangemeld, zodat de installatie zeer binnenkort kan plaats vinden. Het win- terprogramma zal o.a. bestaan uit het vertonen van kleurendia's betreffende de natuur. De afd. Rijssen van de Unie van Vrou welijke Vrijwilligers (U.V.V.) is evenals vorige jaren voornemens de organisatie van de bejaardensocieteit op zich te ne men. De prettige en ongedwongen sfeer, be nevens de gepaste ontspanning, die wordt geboden, zullen in de eerste plaats „de oude getrouwen" weer naar de leeszaal van het Parkgebouw doen trekken, maar de Unie hoopt ook een groot aantal nieu we gezichten te ontmoeten. De eerste middag zal worden gehouden op dinsdag a.s., aanvang half 3. In de Julianaschool werd gisteravond een zeer bijzondere tentoonstelling gehou den van bloemen, planten en paddestoe len. Een mededeling van het onderwij zend personeel, dat door alle leerlingen kon worden deelgenomen aan deze ten toonstelling was voldoende om in de hal en in diverse lokalen van de school een fraaie verzameling :;aan te leggen, die door de wijze, waarop de paddestoelen en bloemen waren opgesteld, een zeer fraai geheel vormden. Vooral werd bewezen, wat kan worden bereikt, met de grote variatie van pad destoelen, zoals deze in de omgeving van Rijssen zijn te vinden. Er waren schit terende tableaux „aangelegd" en ieder een was enthousiast over het bereikte re sultaat. Duidelijk werd, dat gelegenhe den als deze de jeugd meer begrip en liefde voor de natuur kunnen bijbren gen. De vele ouders, die een kijkje op de tentoonstelling kwamen nemen, konden zich tevens op de hoogte stellen van de vorderingen van hun kinderen, en daar over contact opnemen met de leerkrach ten, die alle in de school aanwezig waren. Dat de Rijssense Pluimvee en konijnen fokkersvereniging „De Eendracht" de be schikking heeft over uitstekend materiaal komt weer eens duidelijk tot uiting op de clubtentoonstelling, die vrijdag en zater dag werd gehouden. De tentoonstelling, die gehouden werd in de zaal van de Koedijk is weliswaar een onderlinge krachtmeting geworden, niet tegenstaande was het bijeengebrachte ma teriaal van voortreffelijke kwaliteit, zodat de jury bestaande uit de heren G. J. W. Beestman en B. K. van Kampen van oor deel was, dat de leden van de Eendracht op tentoonstellingen van grotere allure veelal een uitstekende indruk zouden kun nen achterlaten. Zonder twijfel zullen de Rijssenaren dan ook verschijnen op diverse tentoonstel lingen in den lande, waar zeer zeker een aantal prijzen zullen worden behaald. Het gemeentebestuur stelde 2 bekers beschikbaar. De beker voor de mooiste haan of hen in de afdeling grote hoen ders werd gewonnen door G. Heuvelman met Maleijer, haan, jong. De beker, die in de afdeling Krielen be schikbaar was gesteld door het gemeente bestuur werd gewonnen door G. Slagman. De ere-prijs (beker) voor het mooiste konijn van de tentoonstelling werd gewon nen door J. Voortman met Rex, wit, ram jong. De overige uitslagen: Grote hoenders: Leghorn, zwart, haan, oud, Fokkerij de Kaempe, 1 ZG. Haan jong: J. Steenbergen 1 ZG (met ere-prijs). Hen jong: Fokkerij de Kaempe 1 ZG (met ere-prijs); idem, 2 ZG, J. Steenbergen 3 ZG. Maleijers: Haan jong: G. Heuvelman 1 ZZG (met 2 ere-prijzen)idem, 2 ZG, H. Boeve 3 ZG. Hen jong: G. Heuvelman 1 ZG, idem 3 ZG, idem 2 ZG, idem 4 ZG, H. Boeve 3x ZG. Krielen: NA DE KALMUKKEN, DE KOZAKKEN! DE KOLONEL GALATSKIN KOMT TE RIJSSEN. Het was november en mistig weer, mis tig, zoals dat in de herfst zijn kan. De postrijder van Almelo op Deventer, zeke re Witteveen, reed in volle galop Rijssen binnen, om een half uur te verpozen in het posthuis te Rijssen. De posthouder luidde de bel, ten teken, dat diegene, die nog een brief mee wilde hebben, haast moest maken met schrijven. Het ging er voor een honderd zestigjaar geleden op dat punt gemoedelijk toe. Daar had je b.v. Schmoel, het Jöddeken, die wachtte altijd tot op het laatste nipperje. Dit deed de posthouder dan de verzuchting slaken: foi, Polak, wat bi'j wier late. Maar de posthouder en Schmoel gaven elkaar een knipoogje, ten teken, dat het welletjes was. Op deze avond echter had de post rijder wat anders aan zijn hoofd dan grap pen, te maken. Van de prefect te Almelo had hij een geheim stuk meegekregen voor het stadsbestuur van Rijssen, en aangezien de prefect alles in het Frans stelde, werd de brief aan de adjunct-maire ter hand gesteld. Vier burgemeesters vormden in het posthuis een kring om de heer Van Wijngaarden. Een der bur gemeesters schreeuwde hard op: non ziw kapot!, toen hij hoorde dat Rijssen bezoek zou krijgen van achttienduizend kozak ken. En toen daarna de postrijder nog verklaarde, dat hij in Almelo reeds vreemde troepen had gezien, was Rijssen in last. Waren er bij de aankomst heel wat eminente Rijssenaren saamgestroomd, nu, bij het horen van de jobstijding holde iedereen naar huis. Men had kennis ge maakt met de kalmukken en nu kwamen de kozakken zelf. Een grapjas overdreef schromelijk en maakte er acht-en-twin- tig duizend van. Op het oude raadhuis werd onder hoge druk gewerkt. Achttien duizend man, waar zou men hen onder brengen? De heer Van Wijngaarden kreeg het Jöddeken als assistent. En deze beide mannen trokken met een, bevel tot in kwartiering naar de Oosterhof. De kolonel Galatskin zou voorlopig blijven, maar er kwamen nu een aantal kozakken-officie ren bij, er moesten nog meer kamers be schikbaar komen, en de keuken er bij. De Vrouwe van de Oosterhof schuimbekte van woede, maar de heer Van Wijngaarden zei, dat het gebeuren moest, en het Jödde ken voegde daar nog welgemeend bij: mevrouw, aj neet doet, wat oew e zeg word, dan houwt ze oew'n kop in meka! Of deze raad hielp, weten wij niet, maar om half negen in de avond was het zo ver. Schmoel, die een redelijk gesprek kon voeren met de commandant, schoof de heren zonder al te veel plichtplegingen met hun oppassers bij de Oosterhof achter de deuir heen^ Gaiatskin ontbood Van Wijngaaï-den en gaf deze bevel, mensen en paarden onder dak te brengen. Toen het nog later in de avond onmogelijk bleek allen onder dak te brengen, moest een ge deelte weer naar Almelo terug. De Rijs senaren konden het vloeken en de ver- wensingen van de lussen niet verstaan. Maar Schmoel vei K-iOc later, dat het niet veel moois was geweest. Zij zouden Rijs sen met de grond gelijk maken, en vrouw noch kind sparen. Maar het Jöddeken, handig diplomaat, ging niet naar bed, voor hij van kolonel Galatskin zekerheid had, dat Rijssen geen haar gekrenkt zou worden, als de bevolking maar gewillig was. Het was intussen na middernacht ge worden voordat de dell'n en schoppen ge sloten konden worden. Want de man schappen hadden een hartige dronk in voorraad. Op wagens vervoerde men va ten vol jenever. Alles werd opgeladen, en de boeren van Tubbergen, Ootmarsum en Weerselo waren dolblij, dat zij heelhuids met paarden en wagens naar hun haard steden (terug konden keren. Over een paar dagen, een week of veertien dagen, men wist het niet recht, zouden de boe ren van het richterambt Kedingen aan de beurt zijn om het leger verder te brengen. NACHT VIEL OVER RIJSSEN Of men die novembernacht te Rijssen rustig sliep is niet bekend, maar Ploeg- Jan uit de Haar straat deed de volgende morgen een vreemde ontdekking. Toen hij der gewoonte getrouw een emmer water wilde putten, zag hij tot zijn grote ontsteltenis twee kozakken staan in de onderbroek en een derde vond hij in de put, die nam daar een bad. In de put stond de bergladder, en daar klom men de heren een voor een mee naar beneden. Ploeg-Jan nam het zekere voor het onzekere en ging met de karn op de kruiwagen naar de nieuwe stadspomp, om daar water te halen. Tot zijn grote verwondering was hij de enige niet: er stonden wel dertig huisvaders, zij had den allen kozakken in de putten. Het Jöddeken moest dadelijk de soldaten waar schuwen, maar ze lachten er om. Dit werd anders toen Schmoel bij de kolonel ging klagen. Toen werden er dadelijk maatre gelen genomen, dat het drinkwater geen badwater werd. Maar de kozakken ver telden Van Wijngaarden, dat ze die ver vloekte Jood nog zouden villen, voor zij naar Deventer gingen, maar daar kwam niet van en nu zult ge horen waarom. MIRJAM WAS DIENSTBODE IN DEN HUIZE GALATSKIN De zuster van het Jöddeken diende ten huize van de kolonel. Galatskin was een Russisch-Poolse graaf en Mirjam was een, knap en vlijtig meisje. En dan was ginds in Polen nog Rachel, de oudste zuster van Schmoel. Kolonel Galatskin nu was het Jöddeken zeer genegen. Geen haar zou deze Rijssenaar gekrenkt worden. Maar Schmoel moest wel bedenken, dat er brood en spek moest zijn voor achttien duizend man. En wat nog het voornaam ste was: veel vlees en volop jenever. Het liefst hadden de mannen wodka, maar die was er niet, maar vooral geen Duitse foe zel, dat noemden de Russen gootwater! Van Wijngaarden krabde zich op het hoofd, hij durfde het eerst niet aan de burgemeesters te vertellen. Maar Ga latskin verordineerde, ter wille van het Jöddeken, dat het zo niet ging. Nou, en toen raakten de achttienduizend man op drift, zij gingen de boer op. Elzen, He- ricke, Zuna, Wierden en Enter en haal den er de koeien uit de stallen en slacht ten ze ter plaatse. Zij gooiden de fel pro testerende boeren met de beestenvellen om de oren. De boeren van Markelo na men het niet. Zij schoten op de kozak ken. De kozakken namen weerwraak. Zij staken huizen in brand en vermoordden vrouwen en kinderen. Nou en toen sloe gen de boeren op de vlucht, het vee voor zich uitdrijvende en hun have en goed en vrouw en kinderen op kar en wagens. EEN TREFFEND GEVAL IS NOG ALS OVERLEVERING BEKEND. HET KALF EN HET KIND OP DE LICHTENBERG. Een boerenkind, spelend met een kalf op het erf voor een boerderij, zag de kozakken naderen. De kozakken grepen het kalf om het te slachten. Het kind sloeg beide armpjes om de nek van het kalf. De soldaten traden naar voren, trok ken het mes om het kalf te slachten. Toen het kind niet los liet, trad een der Russen naar voren, om kind en kalf beide neer te steken. Maar de hetman greep in en het kind ging met het kalf naar bin nen. Het enige stuk vee, dat de boer over bleef. In Rijssen gingen de kozakken het ge roofde vlees verslinden. In tegenstelling tot de kalmukken aten zij het vlees rauw. GEEF MIJ EEN ZOEN, LIEVE KIND! Velen dezer kozakken waren jong volk. Zo hier en daar in Twente bleef er een hangen, en trouwde een Twents meisje. Maar Rijssens jonge dochteren waren niet van het slag, tenminste in die tijd niet, om met de kozakken te gaan vrijen, zeer tot verdriet der laatsten. In de Elsener- straat probeerde een jonge kozak een, meisje met geweld te zoenen. Maar de Rijssense schone greep de blaaspijp en sloeg de heet gebakerde vrijer een oog uit. Nu was goede raad duur. Van Wijn gaarden moest op het matje komen. En daar zat bij Galatskin in de deftige ka mer de jonge kozak, zijn ene oog bun gelde op zijn vest. Het Jöddeken moest op de proppen komen en twee officieren gingen met hem mee. Men hoefde in de Elsenerstraat niet lang te zoeken: voor de deur van de Rijssense Kenau Hasselaar was een complete volksoploop. Schmoel Polak liet zich de zaak uitleg gen en vertaalde het weer. De woede van de officieren was zo groot, dat de heet gebakerde vrijer werd gehaald en. voor de deur, waar de aanranding had plaats gehad, werd doodgestoken. GOOI AF! Gooi af!, klonken de bevelen der Rus sen in hun landstaal. Maar het Jöddeken, dat de zaak vertalen moest, riep tegen de Rijssener landbouwers: hèènige dinge! Daarmee bedoelend, niet te veel rogge of haver van de balken te gooien. Want haver werd niet alleen door de paarden gevreten, maar ook door de kozakken. VAN COEVERDEN. Hollandse krielen: Blauw patrijs, hen jong, 1 ZG. Zilver Sebright: J. Tijhof 1 ZG. Java krielen, zwart: oude hanen: G. Smit 1 ZG. Oude hennen: G. Smit 1 ZZG (met ere-prijs). Jonge hennen: G. Smit 1 ZG. Moderne Engelse vechtkrielen, pile: Jonge hanen: J. Scheppink 1 ZG (met ere-prijs). Maleijers: Jonge hanen: G. J. Slagman 1 ZZG (met 2 ere-prijzen), idem 2 ZG, idem 3 ZG. Jonge hennen: G. J. Slagman 1 ZZG (met ere-prijs), idem 2 ZG. Konijnen: Vlaamse reuzen (wit)jonge rammen: D. Baan 1 ZG. Jonge voedsters: D. Baan 1 ZZG (met ere-prijs). Lothannger, zwart, oude voedsters: J. ter Harmsel 1 ZG. Jonge rammen: G. D. Muller Holten 1 ZG, J. ter Harmsel 2 ZG. Jonge voedsters: Fokkerij de Kaempe 1 ZG. Blauw: jonge rammen: J. ter Harmsel 1 ZG. Jonge voedsters J. ter Harmsel 1 ZG. Groot Cliincilla: oude rammen: P. J. Holtkamp 1 ZZG (met 2 ere-prijzen). Ou de voedsters: G. Nijzink 1 ZG. Jonge voed sters: P. J. Holtkamp 2 ZG, J. M. ter Keurs ZG, idem 1 ZG. Weners, wit: jonge rammen: G. Vos, 1 ZZG (met ere-prijs). Jonge voedsters: G. Vos 1 ZG. Alaska: jonge rammen: J. Voortman 1 ZG, idem 2 ZG. Jonge voedsters: J. Voortman 1 ZZG. Rex wit: oude rammen: J. Voortman 1 ZZG (met ere-prijs). Jonge rammen: J. Voortman 1 ZZG (met 2 ere-prijzen), H. Wolterink 2 ZG. Jonge voedsters: J. Voortman 1 ZZG. Papilion, madagascar: oude rammen: Fokkerij de Kaempe 1 ZG. Klein Chinchilla: oude rammen: Comb. „Sportfokkers" 1 ZG (met ere-prijs), H. ter Harmsel 2 ZG. Hollanders: bruin: oude rammen: Comb. „Sportfokkers" 1 ZZG (met ere prijs), idem 2 ZG. Oude voedsters: Comb. „Sportfokkers" 1 ZG. Gouwenaar: jonge rammen: G. Smit 1 ZG. Jeugdklasse: Lotharingen zwart: G. D. Muller Hol ten 1 ZG (met ere-prijs), idem 2 ZG. Franse hangoor: bont: jonge rammen: P. J. Holtkamp 1 ZG. Jonge voedsters: P. J. Holtkamp 1 ZG (met ere-prijs), idem 2 ZG. Groot Chinchilla: jonge rammen: G. Nijzink 1 ZG. kou of griep, biustUsnel uit met de veelzijdig samengestelde Koker 50 tabl. 90 ct. - 25 tabl. 60 et De Rijssense schaakvereniging zal in het a.s. seizoen deelnemen met 2 tiental len aan de competitie in de 3e klasse B van de Twentse Schaakbond. In deze beide tientallen zijn, in vergelijking met het vorige seizoen, enkele wijzigingen geko men. In het eerste tiental spelen de volgende heren: H. Pas, J. ter Harmsel, H. Waan- ders, G. J. Koedijk, N. W. Renger, J. F. H. Krommendijk, E. Dasselaar, E. h! Hoogendijk, G. Troost en J. M. Alferink. In het 2e tiental nemen aan de compe titie deel de heren: S. Wierda, J. A. van Klaveren, T. G. S. J. Groothedde, B. ter Harmsel, J. H. Hoevink, J. M. Dekker, M. Waanders, J. Ligtenberg, J. T. Vrugte- veen, en R. de Goeijen. Aan deze competitie nemen verder nog deel de schaakverenigingen Goor I, „Max Euwe" uit Enschede en „Mat of Pat" uit Enschede. BENOEMD In de vacature L. A. Burger (onder wijzer aan de Julianaschool) werd be noemd de heer J. A. Kuipers te Culem- borg. De heer Kuipers was voorheen onder wijzer aan de Oranjeschool en later aan de Chr. Landbouwhuishoudschool te Rijs sen. Indien weers- en terreingesteldheid het toelaten, gaat Sportclub Rijssen zaterdag naar Nijverdal om het op te nemen tegen de reserves van DES. Winnen onze plaatsgenoten deze ongetwijfeld zware uitwedstrijd, dan klimmen zij meteen op naar de tweede plaats. Sportclub Rijssen verschijnt in de vol gende opstelling: Doel: Steenbergen. Achter: Kosterbok en M. Rutterkamp. Midden: Lohuis, Ruiterkamp en Gre- velink. Voor: Schreurs, Schellevis, A. J. Rut terkamp, Ten Bolscher en Bruggeman.

Erfgoed Rijssen-Holten

Weekblad voor Rijssen | 1960 | | pagina 3