Rijssen buiten de wallen
Miljoenen in de wereld
lijden honger
Zei niet dooi4!
Cursus assortimentsbepaling en
voorraadpolitiek
Gemeentewoningen krijgen
een goede beurt
LdSf
vcsü zenywen;
Anti-Honger-Actie kan uitkomst krengen
Excelsior
R.K.S.Y .-Almelo 2-7
RIJSSENS
OUDHEDEN
Mijnhardt's Zenuwtabletten
Te Zwolle zal op 27 oktober en 3 november bij voldoende deel
neming een tweedaagse cursus worden gehouden, gewijd aan
de assortimentsbepaling en de voorraadpolitiek.
Hierbij zal zeer bijzondere aandacht worden besteed aan het
verschil in kostendruk tussen courante en niet-courante arti
kelen en de konsekwenties hiervan voor het vooraad- en
margebeleid.
Dit is een zeer belangrijk onderwerp, waar de leiders van detail
handelsondernemingen in toenemende mate mee te maken
krijgen. Middenstanders-detailhandelaren worden door middel
van deze cursus in de gelegenheid gesteld zich een nieuwe tech
niek eigen te maken om 't voor hen steeds moeilijker wordende
probleem van het toenemend aanbod van nieuwe artikelen het
hoofd te bieden op een voor hen zo voordelig mogelijke wijze.
Men kan zich voor deze beide cursussen opgeven bij het Pro-
ductiviteitscentrum voor het Midden- en Kleinbedrijf, Konin
ginnegracht 53, Den Haag, telef. 11.57.32, onder gelijktijdige
overschrijving van het cursusgeld dat slechts ƒ30.be
draagt op gironummer 654800.
Aan degenen, die zich opgeven, zullen nadere gegevens worden
verstrekt.
1&1S
Jaargang 38. No. 40 (Tweede Blad).
VRIJDAG 14 OKTOBER 1960
Weekblad voor Rijssen
RIJSSENSE OUDHEDEN
RIJSSEN BUITEN DE WALLEN
DE POTKANNE BESPEURT ONRAAD
Juist was de Potkanne klaar met zijn
werk. De lege kruiwagen reed hij op de
deel van zijn huisje. Vaak lag die krui
wagen buiten. Net als overal te Rijssen,
waar vele landbouwgereedschappen en
voertuigen buiten lagen.
Omtrent het jaar 1500 maakten bur ge-
meesteren, schepenen en de raad een ver
ordening, dat een ieder die des avonds
een boodschap of wandeling deed, van
een luchte of lanteerne voorzien moest
zijn. In onze tegenwoordige tijd zou men
zeggen: geen rommel op straat. Maar
zoiets deed men voor vierhonderd zestig
jaar niet. Dan moest des avonds de lan
teerne er aan te pas komen. De historie
vermeldt intussen niet, of jonge mensen
van beiderlei kunnen ook des avonds bij
de lanteerne gingen vrijen. En toch moet
op de lange winteravonden, wanneer
men eikaars gezelschap zocht, het een
gezellige boel zijn geweest op straat. Hier
en daar de bovenhelft van de niendeur
open en twee boeren pratend met elkaar.
Maar op de avond van de Jaarmarkt hing
er een vreemd gerucht in de lucht. Bos-
Jan, de postrijder van Almelo op Deven
ter, had het gerucht meegebracht en het
verspreidde zich in de stad Rijssen snel
en groeide aan tot een ware onheilsbode.
En de Potkanne was een van de velen te
Rijssen, die zijn maatregelen nam. Hij
sloot van binnen de niendeur stevig af
met een klamp. Deed een vetkaars in de
lantaarn. Het was een heel bijzondere
lantaarn, die luchte van de Potkanne.
De vier wanden waren van glas en de
kap op de lantaarn was een spits toren
dak. Midden in de lantaarn was een ijze
ren buisje van ongeveer drie centimeter
hoog en ter dikte van een kaars. De laat
ste werd in de holte van de buis gescho
ven, en de bodem van de lantaarn netjes
met fijn zand bestrooid. De Potkanne
stak de lantaarn aan, zette deze op een
dwarsplank op de snijzomp, en bewon
derde met vrouw en kinderen nog eens
het meikalf, dat hij op deze jaarmarkt
had gekocht. Het kalf stond naast de twee
sikken. De Potkanne liefkoosde zijn pas
verworven bezit, en dankte met vrouw
en kinderen God voor de geschonken zege.
Zevenmaal had hij die dag zijn kruiwagen
moeten vullen. En ten laatste had hij ook
nog het afval, borden, potten en schalen,
waar iets aan mankeerde, aan schamele
mensen, uit Delden en Goor verkocht, of,
als het stuk weinig waarde had, wegge
geven.
Na de ceremonie op de deel ging men
te samen aan tafel. Men at pap van dikke
melk met grof roggebrood. En ging daar
na naar bed. Er waren drie bedsteden in
het Potkannenhuis. Bedsteden met deuren
er voor. En boven de bedstee van vader
en moeder Potkanne hing het langlopig
bovenlaads jachtgeweer. Vlak onder de
beddemond, het gat waar men de bedstee
inkroop, was een vierkant gat in de
beddemuur. Hier was de slaapplaats van
Bello, de waakhond. Men ging vroeger te
Rijssen vroeg naar bed. Dus om half
negen was bij de Potkanne alles in het
donker. En vele Rijssenaren hadden zich
ook al opgeborgen. Natuurlijk zat Rijssen
nog eivol met marktgasten, kooplieden,
die het niet durfden riskeren, in het don
ker op reis te gaan. Doch anderen kon
het niets schelen. Daarom was het op de
weg van Rijssen naar Enter nog zo druk
als wat. Daar stonden paardenronselaars
en koeienhandelaren, ietwat boven hun
theewater, te handelen op de openbare
Een opkomende pijn, gevatte kou of
griep zet niet door bij tijdig gebruik
van de veelzijdig samengestelde
Sanapirin (Mijnhardt)}(oker90en60 ct
Dank zij de samenwerking tussen het
kantoor van Gemeentewerken te Rijssen
enerzijds en de schilder- en timmermans
patroons anderzijds krijgen de gemeente
woningen te Rijssen (totaal 350 stuks)
een goede beurt.
Het spreekt wel vanzelf, dat de onder
houdskosten groot zijn. Een der belang
rijkste dingen is natuurlijk het buiten-
verfwerk. Lang en breed is hierover door
direkteur Hollander en z'n medewerkers
gepraat om te 'komen tot een plan de
campagne. In 1958 is een periode-systeem
ontworpen. Ieder jaar krijgt iedere wo
ning een gedeeltelijke beurt. Men heeft
een proef genomen met 130 woningen.
Deze eerste aanloop, die een proefopzet
is geweest, is ten volle geslaagd. Men
heeft nu besloten op de ingeslagen weg
voort te gaan.
Dit periodesysteem levert grote tech
nische voordelen, vooral wat betreft de
duurzaamheid van de aangebrachte verf
lagen.
Voor dit karwei, dat in 3 k 4 jaar
wordt uitgevoerd, is ƒ40.000 uitgetrok
ken.
weg. Onder het uiten van ijselijke vloeken
sloegen zij elkaar in de handen.
RUMOER BIJ AVOND
Tussen Holten en Rijssen zwierf Blü-
cher met zijn leger. Een paar duizend
man sterk. De avond was koud en de
mannen verlangden naar een beschutte
plaats voor de nacht. De nachtwacht van
Rijssen, acht man sterk, hoorde gerucht
op de Haar en op de Höfte. Spoedig wis
ten de wakers wat er aan de hand was.
De burgemeesters werden gewaarschuwd.
Licht uit!, gromde burgemeester Flierman
tegen zijn vrouw, terwijl hij zijn sokken
aantrok. Even later werd er met hels
lawaai op zijn niendeur geslagen. Hij was
trouwens de enige niet. Overal werd op
de deuren geslagen.
HEEL RIJSSEN OP DE BEEN
Blücher was op weg naar huis toe. Ge
durende de terugtocht hadden zich nog
zevenhonderd soldaten bij zijn leger ge
voegd. Gelukkig logeerde er te Rijssen
een Duitse paardenkoper, en die werd
door de burgemeesters in de arm geno
men. Na heel veel gepraat en heen en
weer geloop werden de mannen in schop
pen en schuren op stro gelegd en de paar
den bleven op straat. En om elf uur in de
avond ontdekten nachtwakers, dat een
sergeant-fourier zich de toekomst liet
voorspellen door Sientje de heidinne. En
die voorspelling moet goed zijn geweest,
want de volgende morgen, toen Blüchers
leger, mopperend en scheldend op de on
gastvrije Rijssenaren verder trok, was er
een sergeant-fourier zoek. Sientje de
heidinne had hem in de kaart laten kij
ken. Het was ook een knappe, snijdige
jonge kerel. En nadien moest Rijssen het
doen zonder Sientje.
EN DE POTKANNE?
Ook de Potkanne had de deur niet ge
opend, maar gauw zijn beetje geld onder
een grote kei aan de haard verstopt. Daar
na liep hij op zijn sokken naar de deel
en keek stilletjes door het hoendergat in
de niendeur hoe de zaken stonden. Zijn
vrouw en kinderen slopen achter hem
aan. Plotseling fluisterde de Potkanne:
i vot! Er kwam iemand op een drafje langs
lopen, dat naderhand dominee Cramer
bleek te wezen, de vrijgezel en patriot-
tenleider. Achter de dominee liepen een
paar Pruisen. Meestal is het zo, dat wan
neer er één hard loopt, er meer begin
nen. Nu, terwijl Ds. Cramer voorbijdraaf-
de om zijn heil in de vlucht te zoeken
(het incident met Blücher heugde hem
nog), begon Bello, de hond van de Pot
kanne te blaffen. Dit trok de aandacht
van de achtervolgende Pruisen. Eén van
hen, door nieuwsgierigheid gedwongen,
liet zich op de knieën zakken, en keek
van buiten bij de Potkanne door het
hoendergat. Die Pruis was een Jantje
secuur. Hij moest er voor honderd pro
cent het zijne var hebben, en schoof zijn
vlezige kop door het hoendergat. Hij
staarde in het donker. Het gezin Pot
kanne krabbelde zachtjes achteruit. Vader
Potkanne met Bello in de arm. Daar hoor
den zij plotseling een harde vloek en een
geweldige ruk aan de niendeur. Wie is
daar?, riep de Potkanne. Help!, gilde de
Pruis, ik zit vast. De Potkanne stak de
vetkaars in de lantaarn aan en het eer
ste wat vrouw Potkanne riep was: gat-
verdarrie! Door het hoendergat stak een
ruige bebaarde kop. Boer, help mij!, riep
de Pruis. Ondertussen tr okken buiten en
kele wapenbroeders aan het lichaam van
de soldaat. Deze begon luid jammerend te
schreeuwen. De Potkanne rende naar de
niendeur, gooide de klamp er af en riep:
schei oet, iej trekt 'n kop der of! Intus
sen, de bebaarde mofïenkop voor het
hoendergat begon te zeveren van ellende
en narigheid. Een officier kwam er bij.
Een plank werd uit de deur gebroken,
en de Potkanne kreeg als schadevergoe
ding een mark. En sloeg er om half
twaalf in de nacht de plank weer voor.
Het was nog vroeg in de morgen dat
het leger van Blücher weer opbrak en
dat had ook zijn redenen. De vele koop
lieden uit het Oosten, die de Rijssense
herfstmarkt bezocht hadden, namen vele
liftende soldaten mee. En dankbaar wa
ren de Rijssenaren, dat zij het er dit keer
zonder kleerscheuren hadden afgebracht.
VAN COEVERDEN.
helpen Ueroverheen
Af en toe lezen we in de dagbladen
feiten en cijfers over de honger in de we
reld. Men leest dan zelfs over miljoenen,
die honger lijden of ondervoed zijn. Zulke
berichten maken wellicht even indruk,
vooral als er een plaatje van een uitge
hongerd kind bij staat, maar de inbraak
in het naburige dorp, het auto-ongeluk
op de rijksstraatweg of 't gebroken been
van de buurvrouw krijgen veel meer aan
dacht dan de vreselijke honger-situatie
van miljoenen in verre werelddelen. Na
het lezen van zulke berichten gaan we
over tot de orde van de dag. Wij, in ons
welvarende Nederland, kunnen ons im
mers nauwelijks of in het geheel niet
voorstellen wat hongerlijden betekent.
Of kunnen we dat misschien wèl? Is
het toch mogelijk om ons er een idee van
te vormen, hoe de toestand in grote delen
van de wereld is, bijvoorbeeld door nog
eens terug te denken aan de hongerwin
ter 1944-'45? In die hongerwinter stier
ven er in ons land dagelijks mensen van
de honger, oude mensen, jonge mensen,
kinderen stierven letterlijk van de hon
ger. Bij ons duurde die noodtoestand een
half jaarj In vele landen vormen honger
en ondervoeding een blijvend probleem.
Blijvend Dat hangt mede van óns af.
De aarde kan overvloed voortbrengen
voor al haar bewoners, voor 2800 miljoen
mensen. In feite wordt maar de helft vol
doende gevoed. Het ondervoede, honge
rende deel woont in wat wij de onderont
wikkelde gebieden zijn gaan noemen.
Maar ook die arme landen hebben vaak
natuurlijke rijkdommen, die ontgonnen
kunnen worden. Hun bevolkingen weten
echter niet of onvoldoende, hoe daarvan
gebruik te maken. De mensen hebben
niet genoeg te eten, omdat ze niet vol
doende produceren. Wij, de volken uit het
welvarende deel van de wereld, moeten
de volken van minder-ontwikkelde landen
leren zichzelf te helpen. Daartoe zullen
we hun machines en kapitaal, maar ook
technische kennis ter beschikking moe
ten stellen. Dan zullen ze hun bodem
schatten leren ontdekken en gebruiken.
Ze zullen leren hoe hun landbouwgronden
te bewerken, hun vee te behandelen, hun
voedsel te bereiden, hoe de heersende
ziekten te bestrijden, enz. enz.
EEN GROOTSCHEEPSE ACTIE
De Voedsel- en Landbouworganisatie
van de Verenigde Naties, de F.A.O., is
een grootscheepse actie begonnen om de
honger en de ondervoeding uit de wereld
te bannen. In deze Anti-Honger-Actie zal
ook ons land zijn bijdrage leveren. De
NOVIB, de Nederlandse Organisatie voor
Internationale Bijstand, zal, onder auspi
ciën van het Nederlands Nationaal FAO-
Comité en in samenwerking met het
Unesco-Centrum Nederland en het Ne
derlands Comité Unicef, deze Anti-
Honger-Actie in ons land leiden. De Ne
derlandse regering steunt de actie van
ganser harte: zij heeft als eerste een
belangrijke bijdrage ervoor aan de FAO
gegeven. Koningin Juliana betuigde de
directeur-generaal van de FAO, Dr Binaj
Ranjan Sen die de geestelijke vader is
van de Anti-Honger-Actie en die in zijn
vaderland, India, heeft geleerd wat hon
gersnood betekent -haar warme sym
pathie met deze wereldcampagne, welke
door samenwerking van alle mensen van
goeden wil een stap zal kunnen zijn op de
weg die leidt naar een wereld zonder ge
brek. Vertegenwoordigers van 72 inter
nationale particuliere organisaties van
allerlei levensbeschouwing, van de ker
ken, de vakorganisaties, de vrouwenbe
wegingen, de jeugd, de onderwijzers enz.,
steunen de internationale Anti-Honger-
Actie.
De NOVIB, die verzamelpunt is van
allerlei geestelijke en maatschappelijke
stromingen in ons volk, roept voor de
Anti-Honger-Actie heel Nederland op.
Met de hulp, die ons volk geeft, zal de
FAO een van de vele projecten over de
gehele wereld, die zij in het kader van de
Anti-Honger-Actie wil uitvoeren, kunnen
voltooieneen plan tot vergroting van de
graanproductie in de landen van het Mid
den-Oosten. Die graanproductie zal met
20 tot 25 procent kunnen stijgen en dat
zal betekenen, dat er na vijf jaar 800.000
ton graan per jaar meer kan worden ge
produceerd. Voor iedere gulden, die Ne
derland geeft, zal men 250 kilo graan
meer kunnen oogsten, dat is voedsel voor
1 mens gedurende 1 jaar. Elke gulden
van U betekent dus een jaar leven voor
een medemens, die op dit ogenblik door
de honger wordt bedreigd.
De Anti-Honger-Actie verdient, ja eist
de royale steun van het gehele Neder
landse volk. Die steun kan men geven
bij de nationale inzameling, die in de
week van 24 tot 30 oktober zal worden
gehouden, of
door storting van bijdragen op giro
nummer 100200 van de Anti-Honger-
Actie, Den Haag.
Geeft U die steun. Uw bijdrage kan
mensenlevens redden
r#
Proficiat, Excelsioren! Geheel conform
de verwachtingen heeft Excelsior I zich
met al haar krachten ingezet om zater
dag j.l. het toch sterke Dovo uit Veenen-
daal te bekampen en het is aan de enorme
ijver der roodwitten te danken, dat een
puntenverdeling tot stand kwam. Een wei
nig bijstand meer van Vrouwe Fortuna
en de volle winst was in Rijssen gebleven.
De ploeg, welke ontzettend is gehandi-
kapt door de blessures van enkele spe
lers, heeft getoond tegenslagen te kun
nen incasseren en dat zij evenals vorig
jaar moeilijkheden het hoofd zullen bie
den.
Reeds in de eerste minuten profiteerde
rood-wit van een grove blunder van de
Dovo-stopper, hetgeen uiteraard een, mo
rele steun voor hen betekende. Langza
merhand verplaatste Dovo het spel en
was het aan Poortman c.s. om hun kracht
te tonen. Direkt bleek, dat zij van geen
wijken wisten en door slagvaardigheid
het Veenendaalse offensief smoorden.
Ook de Excelsior-voorwaartsen trokken
ten strijde en dat zij enkele geheide kan
sen om zeep brachten, moet naar onze
mening worden toegeschreven aan on
beheerstheid.
Voor de rust slaagde Dovo er in de
stand gelijk te brengen, toen ten, Hove
een rollertje verkeerd beoordeelde en
over de hand liet glijden.
Na de thee was het aanvankelijk Dovo
dat domineerde, doch ook nu weer ont
worstelde rood-wit zich aan de druk en
dienden zelfs van de Kraats c.s. met kunst
en vliegwerk hun heiligdom te verdedi
gen. Dat Excelsior de overwinningstref
fer niet kon plaatsen, hebben de Veenen,-
dalers grotendeels te danken aan het su
blieme werk van hun goalie.
Tenslotte was het voor de thuisclub
een kostbaar puntje, dat veroverd werd.
Dat een hechte gemeenschap tot resultaat
kan komen, moge deze wedstrijd bevesti
gen.
Excelsior III moest zijn meerdere er
kennen in Sportclub „Rijssen". Kort voor
het einde brachten onze plaatsgenoten de
zege met een tweede doelpunt in veilig
heid.
De derby Excelsior IVExcelsior V
werd voor de vierde editie in feite een
fiasco. De jongens van het vijfde zorgden
voor een 42 overwinning, zodat zij nu
de leiding van hun grotere broers hebben
overgenomen.
De junioren kwamen niet tot zulke over
tuigende prestaties als de vorige keer,
doch wat het overwinnen betreft zijn deze
jeugdige Excelisoren ook wel een tikkeltje
verwend.
De uitslagen van zaterdag j.l. waren:
Excelsior IDovo I 1l
Sportcl. R. IExcelsior III 20
Excelsior IVExcelsior V 24
Excelsior aHulzense Boys a 11
Excelsior bHolten b 41
De Zweef bExcelsior c 22
SDOL aExcelsior d 23
Excelsior eEnter V. c 41
Excelsior fNijverlal d 12
Morgen staat het roodwitte keurkorps
wederom een zware wedsrijd te wachten.
Zij moeten n.l. de strijd aanbinden tegen
Go Ahead uit Kampen, een ploeg, waar
van Excelsior in het verleden steeds zeer
moeilijk heeft kunnen winnen. Bijzonder
zwaar zal de match ook nu beslist weer
worden. De winstkansen behoeven echter
beslist niet miniem te zijn en indien de
zelfde activiteit wordt ontwikkeld als vo
rige week, zal het resultaat ongetwijfeld
bevredigend zijn.
Excelsior II en III ontmoeten elkaar in
de Mors. Wij zijn er van overtuigd, dat
het zal gaan spannen, doch of het tweede
wel wint
Het vierde elftal kan zich tegen Hul
zense Boys II herstellen, terwijl de vijfde
editie tegen Vesos II ook tot winst kan
komen.
Het programma luidt:
Go AheadExcelsior,
Excelsior IIExcelsior III,
Excelsior IVHulzense Boys II,
Excelsior VVesos II,
Nijveral aExcelsior a,
R.K.S.V. aExcelsior b,
Excelsior cHulzense Boys b,
S.V.V.N. cExcelsior d,
R.V. bExcelsior e,
S.V.V.N. dExcelsior f.
Het zag er bij de rust niet naar uit,
dat de Rijssenaren met zulke grote cij
fers zouden verliezen. Het verwaarlozen
van de dekking het laatste half uur van
de wedstrijd en het opstapelen van de
fouten in de verdediging in deze periode
zijn oorzaak van deze grote nederlaag. Bo
vendien moest R.K.S.V. met enkele in
vallers uitkomen.
De eerste aanvallen waren voor de
thuisclub, maar het vaak te korte spel
leverde geen doelpunten op. De Almelose
voorhoede was veel gevaarlijker. Vooral
het duo Kolthof-de Jong stelde stopper
Kamphuis voor vaak onoverkomelijke
moeilijkheden. Na circa 25 minuten doel
puntte midvoor Kolthof onhoudbaar voor
keeper Plfeiffer, terwijl de Jong even
later de stand op 02 bracht. Nog voor
rust reduceerde A. Tusveld de achter
stand tot 12.
Na rust bleek duidelijk, dat de Al-
meloërs de betere ploeg hadden. Nadat
Kolthof de stand op 13 had gebracht,
kwam R.K.S.V. nog terug). J. Pijffers
bracht met een kopbal de stand op 23.
Opnieuw was het Kolthof, die overigens
met een houdbare kopbal scoorde (24).
Toen stopper Kamphuis de bal in eigen
doel sloeg was de aardigheid er af. De
Jong en Kolthof scoorden hierna ieder
nog een keer.
Voor zondag staat een bezoek aan Hec
tor op het programma. Opnieuw hebben
de Rijssenaren niet de beschikking over
Klein Rouweler. Daar j.l. zondag Hector
Neo op eigen terrein een 52 nederlaag
heeft toegebracht, heeft R.K.S.V. wel een
zware opgave.
FRANK COUSINS
leider van de Britse transportarbeiders-
bond en grote tegenspeler van Gaitskell,
de leider der Labour-partij.
