Neorenbergse goudbewerkers werken zuiverder dan machines K^Dampo MESERUNi BET CENTRUM VAN ILLEGALE AUTOHANDEL I Overijssels Philh. Orkest concerteert in Parkgebouw Dahlia-expositie te Almelo Gestolen auto's op bestelling West-Duitsland de Opstelling Rijssense elftallen R.K.S.V. won het Hooiplukkerstoernooi te Lochem belangrijkste leverancier Bakkersbedüende' LEGO G. J. A. Tijhuis een werkster A. Sanderman Afwezig P. OOSTHOEK Een oud beroep dat van vader op zoon overging Als u in ons land een tweedehands auto koopt, kunt u het geluk hebben er eentje op de kop te tikken waarvan u enkele jaren ple zier zult hebben. Het is echter ook mogelijk dat u als gevolg van deze transactie op het politiebureau wordt ontboden waar u wordt medegedeeld dat de gekochte wagen in beslag zal worden genomen. Ons land verkeert namelijk op het ogenblik in de weinig benijdens waardige positie het centrum te zijn van een internationale handel „gebruikte of gestolen auto's, die clandestien over onze grens worden gevoerd en met ontduiking van de politiecontrole van de hand worden gedaan. Vele autokopers zijn hiervan reeds de dupe geworden. Zij kregen achteraf een navordering van de niet-betaalde invoerrechten of zagen hun wagen zelfs in beslag genomen. Succesvol optreden van Tamboercorps (Wilhelmina) en van Jeugddrumband Irene De kopers zijn de schuldigen „U vraagt, wij stelen!" Opgelapte kneusjes Als het Overijssels Philharmonisch Or kest a.s. maandag 12 september het ge meentelijk concert komt geven, kunnen de muziekliefhebbers de kennismaking met dirigent Jan Brussen, die het vorig seizoen ook als dirigent met het OPO optrad, hernieuwen. Nadat de heer Brussen sedert 4 jaren als gastdirigent bij het OPO was opge treden, werd hij met ingang van 1 maart j.l. als vaste dirigent benoemd. De nu 42-jarige musicus, die in Amersfoort werd geboren, legde in 1940 staatsexa mens voor muziek af en voltooide zijn vioolstudie bij Ferdinand Helman. Na de oorlog verbond de heer Brussen zich aan het Radio Philharmonisch Orkest en stu deerde hij directie bij de bekende mu sicus Paul van Kempen. Drie achtereen volgende jaren bezocht de heer Brussen de internationale dirigentencursus te Siena in Italië, waar hij alle keren het openbare slotconcert dirigeerde. Niet alleen als violist, maar ook als dirigent was hij werkzaam bij de Nederlandse Radio Unie, terwijl hij veelvuldig is op getreden met het Radio Philharmonisch Orkest, het Omroep Orkest en het Om- roepkamerorkest. Het Nederlandse Stu dentenorkest maakte zes toernees onder leiding van dirigent Brussen, terwijl de nieuwe OPO-dirigent ook meerdere ma len als gastdirigent de Groninger Orkest vereniging, het Limburgs Symphonie Or kest en het Noord-Hollands Philharmo nisch Orkest heeft geleid. Van de heer Brussen wordt verwacht, dat hij het peil, dat het OPO heeft weten te bereiken, nog zal kunnen opvoeren, dan wel dit zal consolideren Interessant zal voor muziekliefhebbers ook zijn het optreden van Toos Vleesch- ouwer als 'soliste. Opgegroeid in een zeer muzikaal gezin, kwam ook bij haar al vroeg vast te staan, dat zij de aantrek kingskracht, die de muziek op haar uit oefende, niet kon weerstaan. Reeds als jong meisje had zij bepaaldelijk een voorkeur naar de fagot. Mej. Vleeschou- wer studeerde aan het Koninklijk Con servatorium in Den Haag, waar zij in 1954 de orkestklasse voltooide met een zeer hoog waarderingscijfer, n.l. een 9 met onderscheiding voor muzikaliteit. Programma. Het programma van het concert, maan dag door het OPO te verzorgen, luidt als volgt: 1 Concerto Grosso no. 10 in d-kleine terts van G. F. Handel. Ouverture (grave) Allegro Air Allegro Allegro Allegro mo derato. 2 Concert voor fagot en orkest in Bes- grote terts, K.V. 191, van W. A. Mo zart. Allegro Andante ma adagio Rondo (tempo di menuetto). 3 Twee Elegische melodieën van E. Grieg. Herzwunden Letzter Früh- ling. 4 Siegfried Idyll van R. Wagner. 5 Symphonie no. 8 (Onvoltooide) van F. Schubert in B-kleine terts. Alle gro moderato Andante con moto. 0 Ouverture „Egmont" van L. v. Beet hoven. In het Cultureel Centrum te Almelo Vindt zaterdag en zondag een dahlia-ex positie van ongewoon grote allure plaats. Deze expositie wordt gehouden door de Dahliavereniging „Almelo", die 25 jaar bestaat en in verband met dit jubileum het publiek iets zeer bijzonders wil bie den. De grote zaal van het Cultureel Cen trum zal één groot bloemenparadijs zijn. Daarnaast wordt ook de entree van het gebouw zeer mooi versierd. Dank zij de medewerking van gemeentelijke instanties zal het voorplein worden verlicht en tij delijk in een plantsoen, compleet met fon tein, veranderd worden. De tentoonstelling wordt zaterdagmiddag door burgemeester mr. J. M. Ravesloot geopend. Ritmisch achter elkaar klinken 72 doffe slagen. Na een korte pauze weer gevolgd door een zelfde aantal. Dit herhaalt zich niet minder dan 12 maal en dan is het werk gedaan. We telden ze na, maar er wordt geen klap meer of minder uitge deeld. In totaal precies 864 doffe slagen met de hamer op platen goud, die uitgeklopt moe ten worden tot een dikte van niet meer en niet minder dan een tiende millimeter en dat alles met de hand. Het zijn de goudbewerkers van de Zuid- Duitse stad Neurenberg, die deze kunst tot in de perfectie verstaan en wel zo, dat geen machine het hen zou verbeteren. MENS OF MACHINE Zwervend door deze wonderschone stad aan de Pegnitz, tot de tweede wereldoor log de best bewaarde grote stad uit de bloeitijd der Duitse middeleeuwen met zijn bijzonder mooie Altstadt, zijn fraaie oude kerken en profane gebouwen, waarvan he laas het grootste deel verloren ging bij de verschrikkelijke luchtaanval op 2 januari 1945, ontdekten wij iets merkwaardigs. Door het merkwaardig ritmisch dof klop pen er op attent gemaakt vonden we een werkplaats waar men goud bewerkt. Hier werden we geconfronteerd met een inte ressante omstandigheid, die de mens weer moed en zelfvertrouwen geeft in onze eeuw van techniek en glorie van de machine. De voordelen van de machine worden tegenwoordig in alle toonaarden bezongen. De machine in de fabriek, de machine op straat, bij bouwwerken kortom waar niet. druk dat het niet lang meer behoeft te De mens, de arbeider, krijgt dikwijls de in- duren, of hij is als vakman helemaal niet meer nodig, hij zal net nog goed genoeg zijn om op een knopje te drukken om de machine in beweging te zetten en daar houdt dan alles mee op, want in het wijde verschiet ligt ook nog de mogelijkheid van het toppunt van mechanisatie: de volauto matische machine, die helemaal niet meer bediend behoeft te worden, die zichzelf in en uitschakelt en alle bewegingen uitvoert. Overal zien we de voortgaande mechani satie om ons heen. DE MENS GEEFT SFEER Maar wij hebben bij de grondbewerkers in Neurenberg, de beroemde stad van Al- hand toch altijd het betrouwbaarste werk tuig zal blijven waarover wij beschikken en dat een goed vakman nooit te vervan gen zal zijn door een machine. Handarbei ders die het materiaal bewerken en aan het produkt een niet na te bootsen per soonlijke noot geven, blijven meester op een groot gebied van de industriële pro- duktie, speciaal waar het produkt iets met sfeer en karakter te maken heeft. Er is geen beter bewijs voor deze supre matie van de handarbeider, dan een be zoek aan de goudbewerkerswerkplaatsen in Neurenberg, de beroemde stad van Al brecht Dürer, de grootste Duitse schilder van de middeleeuwen. Hier wordt het kost baarste materiaal ter wereld tot blaadjes van bijna ongelooflijke dunheid verwerkt. Baren goud van een gewicht van om streeks 800 gram, die elk een waarde van niet minder dan bijna 3000 gulden verte genwoordigen, worden in een oven ge smolten bij temperaturen van zo'n 1450 graden. Op deze manier worden afvalstoffen die er niet in thuis horen, verwijderd en be reikt men een reinheidsgraad van 989/1000. Deze baren worden tijdens het smeltproces samengeperst en in zachte toestand onder een valhamer gebracht, die ze tot platen van ongeveer 15 millimeter dikte slaat. Dat gebeurt machinaal. De hamer komt met ontzettende kracht neer op het metaal, maar het raakt het metaal zelf niet, door dat het bedekt is door een leerlaag. De verschillende lagen van het gele metaal worden gescheiden door bladen ondoor zichtig en watervast Montgolfierpapier. Dit is papier dat vervaardigd wordt uit dier lijke grondstoffen en geleverd wordt door de Franse firma, die aan het einde van de achttiende eeuw het omhulsel van de beroemde Montgolfier ballon maakte, de ballon, die de voorloper werd van onze moderne ballons en Zeppelins. HET OUDSTE WERKTUIG Na de machinale behandeling, waarbij het goud tot platen van 15 millimeter dikte werd geslagen, volgt een tweede behan deling, waarbij de platen van bovenge noemde dikte moeten worden uitgeklopt tot de bijna ongelooflijke dunheid van vliesjes van slechts een tiende millimeter. Het ligt voor de hand, dat men zou verwachten dat men hiervoor een tweede valhamermachine zou gebruiken, die uiter aard nauwkeuriger werkt dan de eerste. Neen, dat doet men niet, men grijpt terug op het oudste werktuig dat de mens ooit bezat, de menselijke hand! De persoonlijke behandeling door de vakman is in dit geval noodzakelijk, om de zuiverste dikte te krijgen die men zou kunnen wensen, t Is interessant te zien hoe deze vaklieden werken en eigenlijk is het ergens ook bijna onbegrijpelijk voor ons leken. De stapel goudplaten, nog steeds door een leren omhulsel bedekt, en onderling door vellen Montgolfierpapier gesche.iden, worden op een granieten blok gelegd. Ligt alles goed, dan begint de goudbewerker met zijn hamer te slaan. Twee en zeventig maal suist deze hamer op ritmische wijze naar beneden en bonkt op het leer, waarbij hij op regelmatige afstanden van hand wisselt. Na elke serie van 72 slagen steekt de arbeider een stukje hout in een van de 12 gaten, die in zijn werktafel zijn aange bracht. En wanneer in alle twaalf gaten houtjes zitten, weet hij, dat hij met zijn werk klaar is. NIET TE VERVANGEN Voor ons is het onbegrijpelijk hoe deze mannen dit klaarspelen, welk 'n vakman schap moet er in hen steken om zo nauw keurig te slaan dat de vlakheid en de fijnheid van deze uiterst dunne bladen goud volkomen correct en niet door een machine te verbeteren is! Wat een paradox, een man in het volle bezit van zijn kracht te zien, die zijn hele kracht en energie inzet, om op een blok graniet te slaan en daarbij ritmische kre ten uitstoot, die het hem gemakkelijker maken zich volledig op zijn werk te con centreren. En toch gelijktijdig is het een voldoening voor deze eenvoudige arbeider te weten, dat hij in deze primitief lijkende arbeid niet door een machine kan worden vervangen. Dit handwerk gaat over van vader op zoon. Een oude traditie leeft op deze ma nier in Neurenberg voort. Uit deze werk plaatsen wordt de wereld dus voorzien van bladgoud, dat overal ter wereld gebruikt wordt door de verfraaiing van religieuze gebruiksvoorwerpen, voor kunstprodukten en wat al niet meer. Deze arbeiders worden goed betaald. Ze krijgen ongeveer 4 gulden per uur, alsme de nog enkele bijzondere toeslagen, waar door ze op een totaal salaris van omstreeks 700 tot 800 gulden per maand komen. Het Neurenberger bladgoud dat naar alle windstreken van de aarde wordt geëxpor teerd, legt getuigenis af van een hand werk, dat zo lang zich zal handhaven, als de mens kostbare dingen met goud zal ver gulden en versieren, waarbij er hoge eisen worden gesteld aan een regelmatige dun heid van deze uiterst dunne blaadjes edel metaal. A.s. zondag begint voor de voetbalver enigingen RKSV en Rijssen Vooruit de competitie. In de uitwedstrijd tegen Enter komt RK SV uit in de volgende opstelling: doel: J. Pfeiffer; achter: G. Meulman en M. Wolters; midden: H. Hilbrink, H. Kamp huis en L. Ebbing; voor: G. Oude Luttig- huis, A. Kamphuis, B. Markslag, G. Klein Rouweler en A. Tusveld. Rijssen Vooruit, dat het pas gepromo veerde Rood-Zwart ontvangt, komt met de volgende combinatie in het veld: doel: Thyink; achter: Beunk en B. Mulder; mid den: H. Miulder Nijland en Kwintenberg; voor: Ligtenberg, W. Maatman, v. d. Maat, Heuten en H. Maatman. Het tamboercorps van de muziekver eniging Wilhelmina behaalde zaterdag op het concours georganiseerd door de Vrie- zenveense Harmonie een eerste prijs, ter wijl de tamboer-maitre een ereprijs werd toegewezen. Eveneens was het een grote dag voor de jeugddrumband Irene, die in haar af deling ook een eerste prijs kreeg toege wezen, terwijl de tamboer-maitre 't hoog ste aantal punten in deze afdeling wist te verwerven. Men verzoekt ons mede te delen, dat zich voor de jeugddrumband Irene vanaf he den weer nieuwe leden kunnen aanmelden. Het eerste elftal van RKSV heeft wel een uitzonderlijk goed figuur geslagen in het door de voetbalvereniging Lochem gehouden toernooi. Nadat zij een vorige maal had gewonnen van Olst, moest RK SV aantreden tegen de eerste editie van Wij he. De wedstrijd werd gespeeld in een stromende regen, waardoor veel van de spelers gevergd werd. Het was rechts buiten Hilbrink, die voor rust de Rijsse- naren na goed doorzetten aan een 10 voolrsprong hielp. Linksbinnen Klein Rouweler bezorgde de oranje-witten een kwartier voor afloop een veilige 20 voorsprong. Het doelpunt, dat de links binnen van Wij he op overigens fraaie wijze scoorde, was niet meer van in vloed op de uitslag. Hierna moest RKSV aantreden tegen Zutphen, dat met 7—3 van Ruurlo had gewonnen. In deze wedstrijd kwam voor al de voorhoede der Rijssenaren tot zeer goed spel. Vooral de linkervleugel was een voortdurend gevaar voor de verde diging der Zutphenaren. Reeds spoedig benutte midvoor Markslag een goed aangegeven bal van links, terwijl G. Klein RouWeler na een algemene RKSV- aanval (er kwam geen Zutphenaar aan te pas) het mooiste doelpunt van de wed strijd scoorde. Hoewel Zutphen vooral na rust probeerde door te drukken, wat hun een doelpunt van hun midvoor ople verde, behielden de Rijssenaren het bes te van het spel. Het was linksbuiten A. Tusveld, die er een kwartier voor af loop alleen tussen uittrok en de eind stand op 31 bracht. Midvoor Markslag kreeg hierna nog enkele uitstekende kansen, maar hij faalde met de afwer king. Door deze zege kwam RKSV in het be zit van het fraaie Hooiplukkersschild. In de B-afdeling wonnen de reserves van Neede in de finale met 21 van Bathmen, waardoor zij hier de eerste prijs behaalden. Duizenden auto's passeren jaarlijks clandestien onze grenzen om op de neder- landse markt te worden verhandeld. Douane- en politieautoriteiten bevestigen ons, dat zij vrij machteloos staan tegen deze autosmokkel op grote schaal. Men gaat bijzonder listig te werk. De meeste wagens komen uit, Duitsland, waar voor tweedehands auto*-; veel minder belang stelling bestaat dan in ons land. Deze wagens worden als toeristenauto naar België gereden, worden daar op valse pa pieren gezet en van een Benelux-verkla- ring voorzien en kunnen dan in het ne derlandse vrije verkeer worden gebracht. Er behoeft alleen omzetbelasting betaald te worden, géén invoerrechten. Sommige auto's gaan echter rechtstreeks de grens over. Wanneer er in West- Duitsland een auto wordt gestolen (het aantal gestolen auto's bedraagt ongeveer 150 per dag!), wordt deze onmiddellijk de nederlandse grens overgezet. De douane heeft dan nog geen aangifte van de diefstal binnen en laat de wagen dus rustig passeren. De autosmokkelaars gaan over het algemeen heel handig te werk, zodat zij moeilijk te vatten zijn. Wel werden in het oosten des lands de laatste tijd verschillende autohandelaren aange houden en, rolden de duitse en neder landse politie onlangs een komplot op van een georganiseerde bende van auto dieven, die in Duitsland zelfs over een complete garage bleek te beschikken! Maar men is er tot dusverre niet in geslaagd de illegale handel in gestolen en gebruikte auto's geheel de kop in te drukken. De justitie zal hierin ook nimmer sla gen, als vele Nederlanders maar klakke loos een tweedehandswagen kopen. Hoe wel men geen reden heeft om aan hun goede trouw te twijfelen, staat het wel vast, dat vele kopers er geen ogenblik bij stilstaan of het wel verantwoord is een wagen te kopen. Men laat zich zelfs fop pen met ondergeschoven papieren. Vaak waarschuwt men de politie niet tijdig, ook niet, als men wèl argwaan koestert. On dertussen zijn de laatste tijd veel kopers het slachtoffer geworden van hun eigen onvoorzichtigheid of goedgelovigheid. De douanerecherche heeft reeds de waar schuwing geuit, dat men bij het kopen van een tweedehandsauto de grootst mo gelijke voorzichtigheid dient te betrach ten. U behoeft geen deskundige te zijn om te kunnen constateren of een auto van knoeierij afkomstig is. Wie een tweede handsauto wil kopen, doet er verstandig aan het motor- en chassisnummer goed te inspetceren. Wanneer deze nummers krassen vertonen, kan men gevoegelijk aannemen dat er met een vijl of ander scherp instrument aan geknoeid is en het dus niet goed zit. In zo'n geval kope men de auto niet en dient men de politie on middellijk op de hoogte te stellen, opdat een volgende adspirant-koper niet het slachtoffer zal worden! Vanzelfsprekend kan de illegale auto handel alleen winst afwerpen, als de te verhandelen auto's van bijbehorende pa pieren zijn voorzien. Maar dat „versieren" de heren wel! Men gaat hierbij in de meeste gevallen volgens een vrij eenvou dig principe te werk. Zoals men weet moet de eigenaar van een afgedankte of onbruikbare auto de bijbehorende papieren terugsturen naar de RijksverKeersinspectie. In vele gevallen doet men dat niet, maar stelt men de pa- handen van niet-bonafide handelaren. De pieren, uiteraard tegen fikse betaling, in belangrijkste gegevens die deze papieren vermelden zijn het type en het bouwjaar. De nederlandse handelaar geeft nu'een duitse collega een seintje, dat hij „die-en- die" papieren heeft en graag een auto van hetzelfde type en bouwjaar zag toegezon den. Enige tijd later heeft men de be stelde wagen in zijn bezit. De handelaar zorgt er dan wel voor dat eventueel de in het staal geslagen motor- en chassis nummers worden vervalst, zodat „alles klopt". De politie gelooft zelfs sterk, dat sommige autodieven in West-Duits land „op bestelling" stelen (een unie ke figuur in de criminaliteit). Zodra een nederlandse handelaar een pa pier heeft van een bepaald type wa gen, belt hij zijn duitse „leverancier" even op, die de bestelling geruisloos uitvoertMen heeft kenneüjk te maken met een wijdvertakt complot van autodieven en smokkelaars, die zeer geraffineerd te werk gaan en moeilijk te grijpen zijn. Wanneer u zich een tweedehandsautö wil aanschaffen, loopt u dus de kans een gestolen auto te kopen. Ook bestaat de mogelijkheid, dat u op een andere manier in de boot wordt genomen: een deel van de auto's, die illegaal in ons land worden „geïmporteerd", zijn feitelijk maar oude rammelkasten, die door de nederlandse handelaren echter zo worden opgekalefa terd, dat het tóch wel wat lijkt. Bij het oplappen van deze wagens beperkt men zich echter tot enkele in het oog lopende onderdelen (stuur en remmen b.v.). De prijs, die men dan nog voor deze geca moufleerde kneusjes durft te vragen, is bepaald onevenredig aan de kwaliteit er van. Vele kopers zijn op deze manier .be drogen uitgekomen. De A.N.W.B. heeft daarom alle kandidaat-kopers op het hart gedrukt een tweedehandswagen eerst te laten keuren door een techno-station van deze instelling. De handelaren verdienen aan de „kneusjes" vaak behoorlijk geld. Deze wa gens, die meestal niet van diefstal afkom stig zijn en dus ook niet per se clan destien de grens over hoeven, worden door de douane doorgaans op lage waar de getaxeerd. De handelaren betalen voor deze wagens dus weinig invoerrechten. De kosten, die men besteed aan het op lappen, liggen ook niet bijster hoog en op deze slimme, beter: slinkse manier weten sommige handelaren veel geld te verdienen. Het kopen van een tweedehandsauto is dus in ons land een riskante zaak ge worden. Men kan niet voorzichtig genoeg zijn! Ook de burgerij kan de politie bij zijn strijd tegen de illegale autohandel onschatbare diensten bewijzen, wanneer zij onmiddellijk alarm slaat. Slechts op deze wijze kan worden voorkomen, dat vele kopers worden gedupeerd door de praktijken van lieden, die voor geen en kel middel terugdeinzen om hun zak te kunnen spekken. Avondjapon met jeugdige charme, voor de komende herfst. Ontworpen door een West-Duits modehuis en gemaakt van na- tuurzij en perlon-veloers. Foto „Modenieuws" (Jack P. de Klerk). Onverwacht bereikte ons het bericht van het heen gaan van onze beste col lega Mejuffrouw AALTJE TER KEURST De wijze waarop zij in ons midden verkeerde zal ons altijd tot voor beeld blijven. Het personeel van de Opmaakafdeling N.V. Palthe. GEVRAAGD een Bakkerij VOORTMAN, Boomkamp 17, Rijssen TE KOOP li/2 spels ORGEL Nijverdalseweg 29. GEVRAAGD: voor zaterdagsmorgens van 912 uur. BAKKERIJ GEVRAAGD: FLINKE WERKSTER voor 3 halve dagen per week, 's morgens of 's middags, bij WILLEM KOEDIJK tot 26 september. ARTS RIJSSEN. TE KOOP Geplukte appels en peren. Ook dikke zoete appels. Prjjs 20 cent per kg. A. Schouten, Rijssen, tel. 2252. TE KOOP EETAARDAPPELEN W. Harbers, Nijverdalseweg 123, Rijssen Nog af te geven enkele enkele AARDIGE HONDEN vakantieslachtoffers Af te halen Asyl Zuiderstraat 13. REPARATIES KUNSTGEBITTEN Sneller, beter en, goedkoper! Drogisterij TEN BERGE, Eschstraat 4, Rijssen.

Erfgoed Rijssen-Holten

Weekblad voor Rijssen | 1960 | | pagina 2