Overijssel te weinig bezocht, in Twente veel „verboden terrein" Op de grote stille heide dwaalt een herder eenzaam rond «Mf ASS»» r ilfefl -SJiSp''- - -* JfcXrv - lily:..; De recreatie-mogelijkheden van ons gewest Burgerlijke Stand Geldinzameling WÊBÊÊÊKÊÊBÊÊKÊBm mmgm l jk - - i □f- I mmÊmÊmmÊËËmÊmmmmmÊÊ8mÊÊÊËÈÊÊÊ^^ kill „Op de grote stille heide, dwaalt een herder eenzaam rond", aldus een bekend versje uit vroeger tijden. Dit lied zal momenteel wel niet meer zo erg bekend zijn, ook al omdat er weinig herders en schapen zijn. In de „goede" ofwel „gouden" tijd waren er in Drenthe ongeveer 30.000 van deze wollige dieren, doch thans telt men het aantal nog slechts bij enkele honderden. Enkele herders zijn er nog, die regelmatig op de grote stille heide ronddwalen, de meesten daarvan zijn reeds op hoge leeftijd geko men. Er zijn er weinigen die tegenwoordig opgeleid wensen te wor den tot schaapherder. Het schapen hoeden dient ook nog terdege geleerd te worden, de opleiding duurt plm. 2 jaar. Wmmï De Provinciale VVV in Overijssel heeft ter publikatie aangeboden een overzicht der recreatieruimten in onze provincie, op gemaakt door de Rijksdienst voor het Nationale Plan. Doel dezer inventarisatie is een over zicht te krijgen van de mogelijkheden tot ontspanning in ons gewest. Uiteraard zijn geen terreinen genoemd, die bij gestichten in gebruik zijn, of die militair karakter dragen. Ook niet vermeld zijn gebieden die natuur-vvetenschappelijk zo waardevol zijn dat zij geen druk bezoek verdragen. VEER RUIMTE 11,7 procent der oppervlakte onzer pro vincie is recreatieruimte: niet minder dan 39.000 hectare. Aan recreatieruimte staat ons gewest in Nederland op de derde plaats (na Gelderland en Brabant). Over ijssel bezit 5 recreatiestreken: het Reest- dal, de Vechtstreek, Salland, Midden-Over ijssel en Twente. Het Reestdal ligt tussen Meppel en Balkbrug. Druk bezocht zijn de stuifzand- gebieden de Witte Bergen bij IJhorst, met kampeerterrein. Langs de Vecht tussen Ommen en Dalfsen zijn eveneens zand verstuivingen. De Vechtstreek telt niet minder dan 8835 ha recreatieterrein, waar van 4015 vrij en 4780 beperkt toeganke lijk is. Ommen vormt het landelijk centrum der padvinders, de ANWB heeft daar een instructiekamp en de Stichting Vakantie vreugd herbergt des zomers op haar ter rein van 100 ha gelijktijdig niet minder waarvan 53 pet. op kampeerterrein, 16 pet. dan 4500 gasten! In totaal bezit de Vecht streek 8600 toeristische slaapplaatsen, in kampeerboerderijen, 9 in kamphuizen, 13 in kamphuisjes en 8 pet. in hotels en pensions. Ommen alleen heeft zelfs 6700 slaapplaatsen. Salland bezit 3320 ha aan recreatiegebied, waarvan 835 vrij en 2075 beperkt toegankelijk, 54 pet. der 1200 slaapplaatsen is in hotels en pensions. MIDDEN OVERIJSSEL Dit gebied van 7885 ha van Holten tot Hellendoorn, is grotendeels (6370 ha) vrij toegankelijk. Deze streek bezit 6700 toe ristische slaapplaatsen. Hellendoorn heeft 2600 slaapplaatsen, Holten 2000 en Mar- kelo 1300. TWENTE Twente kan men verdelen in drie ge bieden: N.O. Twente, zowel voor vakantie als voor dagtoerisme. Het midden, voor namelijk voor dagrecreatie uit de indu striesteden en Z.W. Twente als rustig parklandschap. Over het Lutterzand zegt het rapport letterlijk: „Verspreid staan op dit gebied een 80-tal particuliere zo merhuisjes die de recreatieve waarde van dit gebied sterk verminderen, doordat zij niet ten dienste staan aan de openbare recreatie en die door hun verspreide lig ging een sterke aantasting van het land schap vormen". (Wij (redactie) zouden hierbij willen aantekenen, dat deze opmerking niet juist is. De zomerhuisjes staan er niet in zo'n getal dat zij hinderlijk zijn in de vrije natuur. Hoogstens een collectivistische planoloog, die alles wat individueel is, zo veel mogelijk wenst te onderdrukken, kan daar aanstoot aan nemen.) In totaal bezit Twente 14.260 ha recre atiegebied, dat is 26 pet. der totale opper vlakte. Hiervan is 3850 vrij, 8730 beperkt en 1680 in het geheel niet toegankelijk. De totale capaciteit aan toeristische slaap plaatsen is ruim 6600, waarvan 38 pet. in hotels en pensions, 25 pet. in huisjes, kamphuizen en boerderijen, en 37 pet. op kampeerterreinen. DE TOEGANKELIJKHEID Dit is geen gunstig punt. Wel is maar 6,4 pet. der terreinen in onze provincie niet toegankelijk, maar ook voor de be perkt toegankelijke gebieden gelden meest vrij strenge beperkingen. In Twente met zijn grote steden is slechts 27 pet. of 3850 ha vrij toegankelijk. In Midden Overijssel is dit percentage veel gunstiger, n.l. 80 pet. 21 der recrea tiegebieden behoort aan de staat, gemeen ten of particuliere beschermingsinstanties als „Natuurmonumenten", „Overijssels Landschap" of „Stichting Twickel" enz. In deze categorie vindt men de meeste vrij toegankelijke eigendommen, van het Staatsbosbeheer is zelf 98 pet. vrij. Maar de meeste afgesloten gebieden liggen in Twente nabij de grote steden. NOG ONBEZOCHT GEBIED De verhouding tot de ruimtelijke moge lijkheden is de omvang van het verblijf- toerisme in Overijssel nog maar gering. De ruim 39.000 aan recreatiegebieden in ons gewest vormen 12 pet. van het natio nale bezit aan deze gebieden. Volgens on derzoek (in 1954) van 't CBS trok slechts 4 pet. der Nederlandse vakantiegangers naar deze streken, maar tweederde ervan bleef daar bij familie of kennissen! TOERISTISCHE SLAAPPLAAT- SEN PER GEMEENTE campings boerderijen hotels pensions huisjes Almelo 175 30 Borne 50 Delden 110 50 460 Denekamp 150 200 850 Deventer 360 150 Enschede 460 620 Goor 50 60 Haaksbergen 45 435 Hellendoorn 200 550 1840 Hengelo 400 500 300 Losser 150 20 665 Markelo 100 50 1125 Oldenzaal 200 50 Ootmarsum 190 100 200 Rijssen 90 230 150 Tubbergen 60 90 370 Weerselo 10 375 Wierden 20 30 330 Zwolle 360 VERBODEN TERREINEN In Twente zijn de volgende landgoede ren, waarvan we de grootte in ha achter de naam geven ontoegankelijk: Assink (30) te Haaksbergen, Erven Spiele (65) te Enschede, de Grimberg (100) te Wierden, het Hidsbeek (255) bij Oldenzaal, het Lonnekermeer (270) het Notterveld (200) te Wierden, Oostervel (130) te Weerselo, het Paradijs (20) te Almelo, het Stroos (380) te Enschede het Vossenbosch (30) te Wierden, de Welle (15) te Enschede, Zonnebeek (110) te Enschede. GETALSVERHOUDING In het bovenstaande wordt gesproken van toeristische slaapplaatsen en dan vin den we in de aanvang van dit artikel dat Ommen genoemd wordt met een aantal van zelfs 6700 slaapplaatsen. Hellendoorn/ Nijverdal komt aan een aantal van 2590, afgerond dus 2600 stuks. Een verkeerde gevolgtrekking zou hieruit kunnen ont staan, namelijk dat Ommen liefst ruim 4000 slaapplaatsen meer zou hebben dan Hellendoorn/Nijverdal. Dit is inderdaad zo, doch het zijn toeristische slaapplaatsen, d.w.z. campings en dergelijke meegere kend. Wat dat laatste betreft is Ommen inderdaad verre in de meerderheid, of schoon in onze gemeente op goede gron den betwijfeld wordt of Hellendoorn zich nu juist in dit opzicht aan Ommen zou moeten spiegelen. Algemeen is men van mening dat ons Vreemdelingenverkeer veel meer gebaat is met consolidatie van een eenmaal verkregen goede naam en faam dan dat direkt reeds naar volume uitbreiding moet worden gestreefd, uit breiding althans in die zin dat het vreem delingenverkeer, dank zij uitbreiding van kampeergelegenheid e.d., zich buiten het schema van de allureverbetering zou gaan bewegen. Geboren: Hermannus, zv W. Langenhof en L. H. Meilink, Enterstraat 168b. El- sina Willemina, dv J. W. Otteii en W. Pieffers, Hagweg 23. Willem, zv W. A. ter Harmsel en D. Gerritsen, Dannenberg 19a. Arend Jan, zv J. Timmerman en J. B. Seppenwoolde, Esstraat 69. Ger- hardina Johanna, dv G. J. Harbers en J. Sluiter, Holterstraatweg 32. Jan, zv G. Strijker en J. van der Net, Enterstraat 166. Arendina, dv A. Beldman en H. Kreijkes, Esstraat 62, geb. te Almelo. Anta Hendrika, dv J. Averink en M. van den Noord, Banisweg 19a. Evertine Ja- netta, dv E. J. Vruggink en J. G. Ree voord, Leiding 7. Aziena, dv J. Jans sen en H. Dannenberg, Markeloseweg 52. Hendrik Jan, zv J. Roosink en G. Lig- tenberg, Banisweg 8. Gerritdina, dv J. H. Brinks en H. Ligtenberg, Haarstraat 70. - Hendrikus, zv D. Rutterkamp en J. van der Stouw, Esstraat 52. Louisa Cornelia, dv M. Kanis en W. D. van Dijk, Willem de Zwijgerstraat 33. Jan Hen drikus, zv H. Preuter en W. J. Leeftink, Verenlandweg 25. Hendrikje Aaltjen, dv J. Kamphuis en G. Pluimers, Lentfers- weg 68, geb. te Deventer. Ondertrouwd: Hendrikus Sanderman, 31 jr., Rijssen, Walstraat 24 en Berendina Dommerholt, 27 jr., Rijssen, Moddesteeg 13. - Johan Dangremond, 21 jr., Rijssen, Lentfersweg 72 en Johanna Hendrika van den Belt, 20 jr., Rijssen, Holterstraatweg 67. Hendrikus Beunk, 26 jr., Rijssen, Lentfersweg 64 en Jannie Lohuis, 20 jr., Rijssen, Nijverdalseweg 54. Jan Al- bert Verveda, 27 jr., Holten, Pastorie straat 35 en Willemina Sanderman, 25 j„ Rijssen, A. H. ter Horstlaan 10. Dirk Bruggink, 24 jr., Rijssen, Weth. H. H. Kor- teboslaan 14 en Hendrina Tijhuis, 25 jr., Rijssen, Holterstraatweg 127. Antonius Johannes Schimmelpennink, 35 jr., Ma- riënhéem, Raams 46 en Elisabeth Zan- dink, 28 jr., Rijssen, Weverstraat 2. Hermanus Verschoor, 25 jr., Nijverdal, Grotestraat 151 en Engelina Hendrika Theresia Blokhorst, 23 jr., Rijssen, Ro- zengaarde 43. Gehuwd: Hermannus Schulenburg, 24 jr. en Arendina Voortman, 23 jr., Rijssen, Haarstraat 19. Marten van Someren, 28 jr. en Arendina van den Belt, 29 jr., Amersfoort, Mozartweg 69a. Berend Jan Wild, 32 jr. en Hermina Meulenkolk, 29 jr., Wierden, le Esweg. Overleden: Arendina Seppenwoolde, 79 jr., ev J. Hofman, Enterstraat 102. Ger- rit Ligtenberg, 69 jr., echtgenoot van B. Deijk, Esstraat 112. Hendrika ter Keurst, 81 jr., weduwe van J. W. Baan, Keizersdijk 12. Jan Willem Veneklaas, 76 jr., echtgenoot van J. Nijland, Weth. H. H. Korteboslaan 99, overl. te Deven ter. Het komt herhaaldelijk voor dat in de gemeente een openbare geldinzameling met prikkaarten wordt gehouden of luci fersdoosjes of anderszins worden verkocht. Veelal geschieden deze inzamelingen door kinderen, waarbij praktisch geen controle kan worden gehouden op de op brengst. Burgemeester en wethouders achten dit niet wenselijk en menen daarom ernstig te moeten waarschuwen tegen deze soort inzamelingen. Bij gewone koliekten wordt gekollek- teerd met gesloten en verzegelde bussen en door personen boven 15 jaar. Het col lege meent dan ook, de bevolking te moe ten aanraden niet aan dergelijke verkap te koliekten mee te doen. Ook geschiedt het nog herhaaldelijk dat gevent wordt door personen zonder vent vergunning. Meestal betreft het hier verkoop van ar tikelen waarbij wordt gespeculeerd op het sentiment van het publiek. Elke venter dient in het bezit te zijn van een schrif telijke ventvergunning. In zijn eigen be lang wordt het publiek aangeraden eerst te vragen naar een vergunning alvorens iets te kopen. Gelukkig zijn er in ons land nog enkele plaatsen, waar particulieren of stichtingen vanwege de schoonheid van het landschap een kudde schapen houden. Ommen, om in de buurt te blijven, ver loor begin mei van dit jaar de oudste her der uit onze omgeving door overlijden, ÉS ÉÉi - -♦* 'VA 1 WM—IÜ-. IA'"-'-"'--"'V--«Xv.An»W-,X- PV'x; V.-'A'.v, x - .O.:'/;: 1 l' n.l. de heer A. Klein Lugtenbeld, in de wandeling Meyers Albert genoemd. Hij werd 87 jaar. Hij werd o.a. bekend, omdat Vier lammetjes in 1 keer.dat gebeurde vorig jaar op de boerderij van de land bouwer J. Nahuis te Haarle. Een grote zeldzaamheid! hij vaak in de omgeving van de Lemeler- berg vertoefde met zijn kudde, en der halve voor de vele vakantiegangers en andere toeristen een attraktie vormde. Vele foto's zijn daar van hem en zijn kudde gemaakt. Nu zijn er, naar ons bekend is, nog 3 schaapsherders in de gemeente Ommen, n.l. 1 in Borger en 2 in Dalmsholte. In Dalmsholte staat ook nog een oude schaapskooi, vermoedelijk de oudste uit ons land, n.l. nog van plaggen gemaakt. Gelukkig zijn er in ons land nog enkele plaatsen meer, waar particulieren of stichtingen vanwege de schoonheid van het landschap een kudde schapen houden. Enkele plaatsen willen we noemen: Ruinen, Exloo, Ede, Hoog Buurlo bij Apel doorn (met een herderin n.l. Koos Vos) en Loenermark, met de oude scheper Wil lem Koestapel. Deze beide laatsten zijn onlangs nog te zien geweest op de tele visie, en zijn zodoende in Nederland vrij bekend geworden. Ook de gemeente Hellendoorn be zit nog een kudde schapen. Sedert 1957 is in onze gemeente ook nog een flinke kudde schapen gestationeerd n.l. op de Koningsbelten. Deze beho ren aan de Stichting van Heek uit 's Herenbex'g. Wie wel eens per fiets of auto door de berg in de richting Haarle of Nieuw-Heten rijdt, kan deze kudde dikwijls zien, wat een mooi ge zicht oplevext. Het ligt in de bedoe ling om het aantal schapen op te voeren tot plm. 200 exemplaren. Het zijn z.g. Drentse Heideschapen, die het hier wel naar luin zin hebben. Bij goed weer, gaan de schapen reeds vroeg de heide op, n.l. om half 7 tot plm. 12 uur. Dan keren ze weer huiswaarts naar de weide, en gaan in de schaduw, want aan felle zon hebben deze dieren een hekel. Tegen de avond gaan ze dan nog even weer de heide op. De heer Schotman, wonende aan de autoweg, heeft het beheer over deze schapen en over de terreinen welke bij le Koningsbelten behoren. Voor een kudde schapen is veel ruimte nodig, maar dat is op de Koningsbelten met plm. 600 (zeshonderd) ha nog wel aanwezig. Het Drentse schaap kan hoofdzakelijk van heide leven. In tegenstelling met het Friesche of Texelse schaap dat uitslui tend op gras leeff. Het schapen houden is geen bedrijf, dat veel winst maakt. Integendeel! Niettegenstaande dat, is het een prach tig gezicht om deze wollige massa op de heide bezig te zien, om, deze zo kort moge lijk te houden. De mooiste tijd van de verzorging' is de tijd wanneer er lammeren ko men. Het is misschien wel interessant te vernemen, dat een lam steeds zijn eigen ooi terug weet te vinden en dat de lammeren alleen maar gezoogd worden wanneer de oude hen roept. Op andere tijden geven zij „niet thuis." De schaapskooi nabij het huis van de Fam. Schotman staande, is modern van opzet. Het bezit diverse afdelingen voor schapen, lammeren etc. en is van hout ge maakt, in tegenstelling met die van de vroegere, welke van heide en plaggen werden opgetrokken. „Zo kan 't ook", zegt Gerard Schotman tegen zijn favoriet, het lammetje dat „met de fles" is grootgebracht. Het lammetje groeide voorspoedig en was vertrouwd met het stemgeluid van z'n kleine verzorger.

Erfgoed Rijssen-Holten

Weekblad voor Rijssen | 1960 | | pagina 4