Overijssel te weinig bezocht,
in Twente veel „verboden terrein"
Op de grote
stille heide
dwaalt een herder
eenzaam
rond
«Mf
ASS»»
r
ilfefl -SJiSp''- - -*
JfcXrv
-
lily:..;
De recreatie-mogelijkheden van ons gewest
Burgerlijke Stand
Geldinzameling
WÊBÊÊÊKÊÊBÊÊKÊBm
mmgm l
jk - -
i
□f-
I
mmÊmÊmmÊËËmÊmmmmmÊÊ8mÊÊÊËÈÊÊÊ^^
kill
„Op de grote stille heide, dwaalt een herder eenzaam rond", aldus
een bekend versje uit vroeger tijden. Dit lied zal momenteel wel
niet meer zo erg bekend zijn, ook al omdat er weinig herders en
schapen zijn. In de „goede" ofwel „gouden" tijd waren er in Drenthe
ongeveer 30.000 van deze wollige dieren, doch thans telt men het
aantal nog slechts bij enkele honderden.
Enkele herders zijn er nog, die regelmatig op de grote stille heide
ronddwalen, de meesten daarvan zijn reeds op hoge leeftijd geko
men. Er zijn er weinigen die tegenwoordig opgeleid wensen te wor
den tot schaapherder. Het schapen hoeden dient ook nog terdege
geleerd te worden, de opleiding duurt plm. 2 jaar.
Wmmï
De Provinciale VVV in Overijssel heeft
ter publikatie aangeboden een overzicht
der recreatieruimten in onze provincie, op
gemaakt door de Rijksdienst voor het
Nationale Plan.
Doel dezer inventarisatie is een over
zicht te krijgen van de mogelijkheden tot
ontspanning in ons gewest. Uiteraard zijn
geen terreinen genoemd, die bij gestichten
in gebruik zijn, of die militair karakter
dragen. Ook niet vermeld zijn gebieden
die natuur-vvetenschappelijk zo waardevol
zijn dat zij geen druk bezoek verdragen.
VEER RUIMTE
11,7 procent der oppervlakte onzer pro
vincie is recreatieruimte: niet minder dan
39.000 hectare. Aan recreatieruimte staat
ons gewest in Nederland op de derde
plaats (na Gelderland en Brabant). Over
ijssel bezit 5 recreatiestreken: het Reest-
dal, de Vechtstreek, Salland, Midden-Over
ijssel en Twente.
Het Reestdal ligt tussen Meppel en
Balkbrug. Druk bezocht zijn de stuifzand-
gebieden de Witte Bergen bij IJhorst, met
kampeerterrein. Langs de Vecht tussen
Ommen en Dalfsen zijn eveneens zand
verstuivingen. De Vechtstreek telt niet
minder dan 8835 ha recreatieterrein, waar
van 4015 vrij en 4780 beperkt toeganke
lijk is.
Ommen vormt het landelijk centrum
der padvinders, de ANWB heeft daar een
instructiekamp en de Stichting Vakantie
vreugd herbergt des zomers op haar ter
rein van 100 ha gelijktijdig niet minder
waarvan 53 pet. op kampeerterrein, 16 pet.
dan 4500 gasten! In totaal bezit de Vecht
streek 8600 toeristische slaapplaatsen,
in kampeerboerderijen, 9 in kamphuizen,
13 in kamphuisjes en 8 pet. in hotels en
pensions. Ommen alleen heeft zelfs 6700
slaapplaatsen. Salland bezit 3320 ha aan
recreatiegebied, waarvan 835 vrij en 2075
beperkt toegankelijk, 54 pet. der 1200
slaapplaatsen is in hotels en pensions.
MIDDEN OVERIJSSEL
Dit gebied van 7885 ha van Holten tot
Hellendoorn, is grotendeels (6370 ha) vrij
toegankelijk. Deze streek bezit 6700 toe
ristische slaapplaatsen. Hellendoorn heeft
2600 slaapplaatsen, Holten 2000 en Mar-
kelo 1300.
TWENTE
Twente kan men verdelen in drie ge
bieden: N.O. Twente, zowel voor vakantie
als voor dagtoerisme. Het midden, voor
namelijk voor dagrecreatie uit de indu
striesteden en Z.W. Twente als rustig
parklandschap. Over het Lutterzand zegt
het rapport letterlijk: „Verspreid staan
op dit gebied een 80-tal particuliere zo
merhuisjes die de recreatieve waarde van
dit gebied sterk verminderen, doordat zij
niet ten dienste staan aan de openbare
recreatie en die door hun verspreide lig
ging een sterke aantasting van het land
schap vormen".
(Wij (redactie) zouden hierbij willen
aantekenen, dat deze opmerking niet juist
is. De zomerhuisjes staan er niet in zo'n
getal dat zij hinderlijk zijn in de vrije
natuur. Hoogstens een collectivistische
planoloog, die alles wat individueel is, zo
veel mogelijk wenst te onderdrukken, kan
daar aanstoot aan nemen.)
In totaal bezit Twente 14.260 ha recre
atiegebied, dat is 26 pet. der totale opper
vlakte. Hiervan is 3850 vrij, 8730 beperkt
en 1680 in het geheel niet toegankelijk.
De totale capaciteit aan toeristische slaap
plaatsen is ruim 6600, waarvan 38 pet. in
hotels en pensions, 25 pet. in huisjes,
kamphuizen en boerderijen, en 37 pet. op
kampeerterreinen.
DE TOEGANKELIJKHEID
Dit is geen gunstig punt. Wel is maar
6,4 pet. der terreinen in onze provincie
niet toegankelijk, maar ook voor de be
perkt toegankelijke gebieden gelden meest
vrij strenge beperkingen. In Twente met
zijn grote steden is slechts 27 pet. of 3850
ha vrij toegankelijk.
In Midden Overijssel is dit percentage
veel gunstiger, n.l. 80 pet. 21 der recrea
tiegebieden behoort aan de staat, gemeen
ten of particuliere beschermingsinstanties
als „Natuurmonumenten", „Overijssels
Landschap" of „Stichting Twickel" enz.
In deze categorie vindt men de meeste
vrij toegankelijke eigendommen, van het
Staatsbosbeheer is zelf 98 pet. vrij. Maar
de meeste afgesloten gebieden liggen in
Twente nabij de grote steden.
NOG ONBEZOCHT GEBIED
De verhouding tot de ruimtelijke moge
lijkheden is de omvang van het verblijf-
toerisme in Overijssel nog maar gering.
De ruim 39.000 aan recreatiegebieden in
ons gewest vormen 12 pet. van het natio
nale bezit aan deze gebieden. Volgens on
derzoek (in 1954) van 't CBS trok slechts
4 pet. der Nederlandse vakantiegangers
naar deze streken, maar tweederde ervan
bleef daar bij familie of kennissen!
TOERISTISCHE SLAAPPLAAT-
SEN PER GEMEENTE
campings
boerderijen
hotels pensions huisjes
Almelo 175 30
Borne 50
Delden 110 50 460
Denekamp 150 200 850
Deventer 360 150
Enschede 460 620
Goor 50 60
Haaksbergen 45 435
Hellendoorn 200 550 1840
Hengelo 400 500 300
Losser 150 20 665
Markelo 100 50 1125
Oldenzaal 200 50
Ootmarsum 190 100 200
Rijssen 90 230 150
Tubbergen 60 90 370
Weerselo 10 375
Wierden 20 30 330
Zwolle 360
VERBODEN TERREINEN
In Twente zijn de volgende landgoede
ren, waarvan we de grootte in ha achter
de naam geven ontoegankelijk: Assink
(30) te Haaksbergen, Erven Spiele (65) te
Enschede, de Grimberg (100) te Wierden,
het Hidsbeek (255) bij Oldenzaal, het
Lonnekermeer (270) het Notterveld (200)
te Wierden, Oostervel (130) te Weerselo,
het Paradijs (20) te Almelo, het Stroos
(380) te Enschede het Vossenbosch (30)
te Wierden, de Welle (15) te Enschede,
Zonnebeek (110) te Enschede.
GETALSVERHOUDING
In het bovenstaande wordt gesproken
van toeristische slaapplaatsen en dan vin
den we in de aanvang van dit artikel dat
Ommen genoemd wordt met een aantal
van zelfs 6700 slaapplaatsen. Hellendoorn/
Nijverdal komt aan een aantal van 2590,
afgerond dus 2600 stuks. Een verkeerde
gevolgtrekking zou hieruit kunnen ont
staan, namelijk dat Ommen liefst ruim
4000 slaapplaatsen meer zou hebben dan
Hellendoorn/Nijverdal. Dit is inderdaad zo,
doch het zijn toeristische slaapplaatsen,
d.w.z. campings en dergelijke meegere
kend. Wat dat laatste betreft is Ommen
inderdaad verre in de meerderheid, of
schoon in onze gemeente op goede gron
den betwijfeld wordt of Hellendoorn zich
nu juist in dit opzicht aan Ommen zou
moeten spiegelen. Algemeen is men van
mening dat ons Vreemdelingenverkeer
veel meer gebaat is met consolidatie van
een eenmaal verkregen goede naam en
faam dan dat direkt reeds naar volume
uitbreiding moet worden gestreefd, uit
breiding althans in die zin dat het vreem
delingenverkeer, dank zij uitbreiding van
kampeergelegenheid e.d., zich buiten het
schema van de allureverbetering zou gaan
bewegen.
Geboren: Hermannus, zv W. Langenhof
en L. H. Meilink, Enterstraat 168b. El-
sina Willemina, dv J. W. Otteii en W.
Pieffers, Hagweg 23. Willem, zv W. A.
ter Harmsel en D. Gerritsen, Dannenberg
19a. Arend Jan, zv J. Timmerman en
J. B. Seppenwoolde, Esstraat 69. Ger-
hardina Johanna, dv G. J. Harbers en
J. Sluiter, Holterstraatweg 32. Jan, zv
G. Strijker en J. van der Net, Enterstraat
166. Arendina, dv A. Beldman en H.
Kreijkes, Esstraat 62, geb. te Almelo.
Anta Hendrika, dv J. Averink en M. van
den Noord, Banisweg 19a. Evertine Ja-
netta, dv E. J. Vruggink en J. G. Ree
voord, Leiding 7. Aziena, dv J. Jans
sen en H. Dannenberg, Markeloseweg 52.
Hendrik Jan, zv J. Roosink en G. Lig-
tenberg, Banisweg 8. Gerritdina, dv J.
H. Brinks en H. Ligtenberg, Haarstraat
70. - Hendrikus, zv D. Rutterkamp en J.
van der Stouw, Esstraat 52. Louisa
Cornelia, dv M. Kanis en W. D. van Dijk,
Willem de Zwijgerstraat 33. Jan Hen
drikus, zv H. Preuter en W. J. Leeftink,
Verenlandweg 25. Hendrikje Aaltjen,
dv J. Kamphuis en G. Pluimers, Lentfers-
weg 68, geb. te Deventer.
Ondertrouwd: Hendrikus Sanderman,
31 jr., Rijssen, Walstraat 24 en Berendina
Dommerholt, 27 jr., Rijssen, Moddesteeg
13. - Johan Dangremond, 21 jr., Rijssen,
Lentfersweg 72 en Johanna Hendrika van
den Belt, 20 jr., Rijssen, Holterstraatweg
67. Hendrikus Beunk, 26 jr., Rijssen,
Lentfersweg 64 en Jannie Lohuis, 20 jr.,
Rijssen, Nijverdalseweg 54. Jan Al-
bert Verveda, 27 jr., Holten, Pastorie
straat 35 en Willemina Sanderman, 25 j„
Rijssen, A. H. ter Horstlaan 10. Dirk
Bruggink, 24 jr., Rijssen, Weth. H. H. Kor-
teboslaan 14 en Hendrina Tijhuis, 25 jr.,
Rijssen, Holterstraatweg 127. Antonius
Johannes Schimmelpennink, 35 jr., Ma-
riënhéem, Raams 46 en Elisabeth Zan-
dink, 28 jr., Rijssen, Weverstraat 2.
Hermanus Verschoor, 25 jr., Nijverdal,
Grotestraat 151 en Engelina Hendrika
Theresia Blokhorst, 23 jr., Rijssen, Ro-
zengaarde 43.
Gehuwd: Hermannus Schulenburg, 24
jr. en Arendina Voortman, 23 jr., Rijssen,
Haarstraat 19. Marten van Someren,
28 jr. en Arendina van den Belt, 29 jr.,
Amersfoort, Mozartweg 69a. Berend
Jan Wild, 32 jr. en Hermina Meulenkolk,
29 jr., Wierden, le Esweg.
Overleden: Arendina Seppenwoolde, 79
jr., ev J. Hofman, Enterstraat 102. Ger-
rit Ligtenberg, 69 jr., echtgenoot van B.
Deijk, Esstraat 112. Hendrika ter
Keurst, 81 jr., weduwe van J. W. Baan,
Keizersdijk 12. Jan Willem Veneklaas,
76 jr., echtgenoot van J. Nijland, Weth.
H. H. Korteboslaan 99, overl. te Deven
ter.
Het komt herhaaldelijk voor dat in de
gemeente een openbare geldinzameling
met prikkaarten wordt gehouden of luci
fersdoosjes of anderszins worden verkocht.
Veelal geschieden deze inzamelingen
door kinderen, waarbij praktisch geen
controle kan worden gehouden op de op
brengst.
Burgemeester en wethouders achten dit
niet wenselijk en menen daarom ernstig
te moeten waarschuwen tegen deze soort
inzamelingen.
Bij gewone koliekten wordt gekollek-
teerd met gesloten en verzegelde bussen
en door personen boven 15 jaar. Het col
lege meent dan ook, de bevolking te moe
ten aanraden niet aan dergelijke verkap
te koliekten mee te doen.
Ook geschiedt het nog herhaaldelijk dat
gevent wordt door personen zonder vent
vergunning.
Meestal betreft het hier verkoop van ar
tikelen waarbij wordt gespeculeerd op het
sentiment van het publiek. Elke venter
dient in het bezit te zijn van een schrif
telijke ventvergunning. In zijn eigen be
lang wordt het publiek aangeraden eerst
te vragen naar een vergunning alvorens
iets te kopen.
Gelukkig zijn er in ons land nog enkele
plaatsen, waar particulieren of stichtingen
vanwege de schoonheid van het landschap
een kudde schapen houden.
Ommen, om in de buurt te blijven, ver
loor begin mei van dit jaar de oudste her
der uit onze omgeving door overlijden,
ÉS ÉÉi
-
-♦* 'VA 1
WM—IÜ-.
IA'"-'-"'--"'V--«Xv.An»W-,X-
PV'x; V.-'A'.v,
x - .O.:'/;: 1 l'
n.l. de heer A. Klein Lugtenbeld, in de
wandeling Meyers Albert genoemd. Hij
werd 87 jaar. Hij werd o.a. bekend, omdat
Vier lammetjes in 1 keer.dat gebeurde vorig jaar op de boerderij van de land
bouwer J. Nahuis te Haarle. Een grote zeldzaamheid!
hij vaak in de omgeving van de Lemeler-
berg vertoefde met zijn kudde, en der
halve voor de vele vakantiegangers en
andere toeristen een attraktie vormde.
Vele foto's zijn daar van hem en zijn
kudde gemaakt.
Nu zijn er, naar ons bekend is, nog 3
schaapsherders in de gemeente Ommen,
n.l. 1 in Borger en 2 in Dalmsholte. In
Dalmsholte staat ook nog een oude
schaapskooi, vermoedelijk de oudste uit
ons land, n.l. nog van plaggen gemaakt.
Gelukkig zijn er in ons land nog enkele
plaatsen meer, waar particulieren of
stichtingen vanwege de schoonheid van
het landschap een kudde schapen houden.
Enkele plaatsen willen we noemen:
Ruinen, Exloo, Ede, Hoog Buurlo bij Apel
doorn (met een herderin n.l. Koos Vos)
en Loenermark, met de oude scheper Wil
lem Koestapel. Deze beide laatsten zijn
onlangs nog te zien geweest op de tele
visie, en zijn zodoende in Nederland vrij
bekend geworden.
Ook de gemeente Hellendoorn be
zit nog een kudde schapen. Sedert
1957 is in onze gemeente ook nog een
flinke kudde schapen gestationeerd
n.l. op de Koningsbelten. Deze beho
ren aan de Stichting van Heek uit
's Herenbex'g. Wie wel eens per fiets
of auto door de berg in de richting
Haarle of Nieuw-Heten rijdt, kan deze
kudde dikwijls zien, wat een mooi ge
zicht oplevext. Het ligt in de bedoe
ling om het aantal schapen op te
voeren tot plm. 200 exemplaren. Het
zijn z.g. Drentse Heideschapen, die
het hier wel naar luin zin hebben.
Bij goed weer, gaan de schapen reeds
vroeg de heide op, n.l. om half 7 tot plm.
12 uur. Dan keren ze weer huiswaarts
naar de weide, en gaan in de schaduw,
want aan felle zon hebben deze dieren
een hekel. Tegen de avond gaan ze dan
nog even weer de heide op.
De heer Schotman, wonende aan de
autoweg, heeft het beheer over deze
schapen en over de terreinen welke bij
le Koningsbelten behoren. Voor een kudde
schapen is veel ruimte nodig, maar dat
is op de Koningsbelten met plm. 600
(zeshonderd) ha nog wel aanwezig.
Het Drentse schaap kan hoofdzakelijk
van heide leven. In tegenstelling met het
Friesche of Texelse schaap dat uitslui
tend op gras leeff.
Het schapen houden is geen bedrijf, dat
veel winst maakt. Integendeel!
Niettegenstaande dat, is het een prach
tig gezicht om deze wollige massa op de
heide bezig te zien, om, deze zo kort moge
lijk te houden.
De mooiste tijd van de verzorging'
is de tijd wanneer er lammeren ko
men. Het is misschien wel interessant
te vernemen, dat een lam steeds zijn
eigen ooi terug weet te vinden en dat
de lammeren alleen maar gezoogd
worden wanneer de oude hen roept.
Op andere tijden geven zij „niet
thuis."
De schaapskooi nabij het huis van de
Fam. Schotman staande, is modern van
opzet. Het bezit diverse afdelingen voor
schapen, lammeren etc. en is van hout ge
maakt, in tegenstelling met die van de
vroegere, welke van heide en plaggen
werden opgetrokken.
„Zo kan 't ook", zegt Gerard Schotman tegen zijn favoriet, het lammetje dat „met
de fles" is grootgebracht. Het lammetje groeide voorspoedig en was vertrouwd met
het stemgeluid van z'n kleine verzorger.