Rijssense Jutebedrijf
veelomvattende onderneming
ENERGIE DURF EN HANDELSGEEST
Ier Horst en Co. kampt met problemen door politiek van regeringen
Wijlen J. 1. Mekenkamp bewees Rijssen
een grote dienst
Mi
u
FEESTPROGRAMMA DAT IN ZAL SLAAN
WÊÊSm
mm
UFLM.
I
Door grote mogelijkheden toekomst
met vertrouwen tegemoet
Ook jongste historie van Ter Horst en Co. een verhaal van
Na de le wereldoorlog beleefde personeelsbezetting
een recordhoogte
Crisisjaren (dertiger jaren)
zwarte bladzijde
Geen eerlijke concurrentiestrijd mogelijk
„Wilhelminavoert Rijssens volkslied bij gelegenheid
van jubileumfeest uit
Huidgenezing
pp" I
MË
Men past zich aan een zich
wijzigende vraag eventueel
vlot aan
Aziatische prijzen niet te evenaren door politieke maatregelen
Directie Ter Horst en Co.:
Er ontvallen ons vele traditionele
afnemers
PLAATS BOLSWARD
Wereldberoemde Spahi's komen naar Rijssen om jubileumfeesten
van Ter Horst en Co. te omlijsten
■■■•-■ i.
„Nu zijn het de machines die spinnen,
spinnen, luider dan katten, sneller en
efficiënter dan mensenhanden". (Foto Cas
Oorthuys, tekst gedenkboek).
>Na de eerste wereldoorlog beleefde Ter
Horst en Co. een opleving, die ongeveer
10 jaar stand wist te houden. De nieuwe
directie bleek zeer voortvarend en er wa
ren allerlei omstandigheden, die een
bloeiend tijdperk voor Ter Horst en Co.
voor Rijssen inluidde.
Ook deze Ter Horst-generatie en de
heer Van Heel bleken uit het goede hout
gesneden te zijn. Men wist van de gunsti
ge omstandigheden gebruik te maken en
zich aan te passen aan de nieuwe om
standigheden, door de grotere mogelijk
heden die er kwamen te liggen in de me
chanisatie. Na de eerste wereldoorlog be
reikte het aantal werknemers de record
hoogte van 2000,
In 1924 werd de eerste steen gelegd voor
de bouw van een derde fabriek „Bijvank",
waardoor de drie fabrieken een geweldig
complex gingen vormen. Op 1 december
1923 ontving de onderneming het prae-
dicaat „Koninklijke", waarop de directie
nog steeds niet weinig trots is.
Een donkere bladzijde in de wereldeco
nomie moet vanzelfsprekend ook een
donkere bladzijde worden voor het dyna
mische Rijssense bedrijf. De grote econo
mische depressie, waarvan overal in de
wereld sprake is, laat ook Rijssen en
„zijn" bedrijf niet onberoerd.
De concurrentie vooral van Belgische
en Tsj echo-Slowaakse zijde brengen de
Rijssense jute-industrie in grote moei
lijkheden, die eigenlijk tot aan de oorlog
1940-1945 voortduurden.
Tijdens de oorlogsjaren 1940-1945 heeft
de verwerking van de jute praktisch stop
gestaan. Er werden toen weefsels en
zakken vervaardigd van vlas, vlasafval
en papier. Door bombardementen werd
een gedeelte van de fabrieken beschadigd,
terwijl het kantoorgebouw aan de Wier-
densestraat in puin werd gelegd.
Helaas verloren 4 personeelsleden van
Ter Horst en Co. hierbij het leven. Na de
oorlog werd de aandrijving door stoom
kracht vervangen door elektrische aan
drijving; de spinnerijen werden geheel
gemoderniseerd. Er werden een nieuwe
sterkerij en nieuwe pakhuizen gebouwd,
terwijl twee ketelhuizen werden afgebro
ken, omdat deze hun dienst hadden ge
daan. Een nieuwe generatie van de Ter
Horsten nam in 1950 de leiding van het
bedrijf, dat het grootste is op het vaste
land van Europa in de verwerking van
de jute, op zich, n.l. de heren A. H. ter
Horst (Meneer Auke), G. W. ter Horst
(Meneer Tim) en de heer H. Jordaan,
verwant aan de „Ter Horsten" door zijn
huwelijk met een dochter van wijlen de
heer J. H. ter Horst en mevr. Ter Horst-
Van Dorp.
In 1950 werd ook een dochteronderne
ming van Ter Horst en Co. opgericht, n.l.
de Kamgarenspinnerij Riessen N.V.
In juli 1957 werd in Holten een mo
derne juteweverij geopend, waar momen
teel 50 personeelsleden werk vinden. De
jongste ontwikkeling van het Rijssense
jutebedrijf is de bouw van een vierde we
verij te Rijssen, n.l. het complex Geurne.
Iedere Rijssensenaar weet, dat de jute-
fabrieken van Ter Horst en Co. de kurk
vormen waarop Rijssen al vele jaren
drijft.
Iedereen weet ook, dat het een; kapi
taal bedrijf is en ergens is iedere Rijs-
senaar wel trots op het feit, dat zich een
bedrijf van zulk een (wereld)-formaat
tot ontwikkeling is gekomen tussen de
Rijssense „muren".
Daarom is het interessant dat de direc
tie enige cijfers bekend maakte waardoor
een indruk kan worden verkregen ten
aanzien van de omvang en de betekenis
van de onderneming, waarvan men bin
nenkort het 125 jarig bestaan gaat her
denken.
De onderneming beschikt over 3 spinne
rijen, met bijbehorende voor bewerkings
afdelingen en; 5 weverijen (1 te Holten)
alsmede een speciale breeddoekweverij.
De vloeroppervlakte van de bedrijfsruim
te is in 10 jaar van 1950 tot 1960 geste
gen van 50.000 m2 tot 64.000 m2. Door de
fabrikanten van de onderneming onder
houdt men nauw contact met andere be
drijfstakken hetgeen kan blijken uit de
volgende gegevens:
■Men fabriceert garens, zowel van jute
als van papier voor de tapijt industrie,
jutedoek voor de fabricage van linoleum,
jutedoek voor de tapijtindustrie, voor de
matrasdekken en matrassenindustrie, voor
de automobielindustrie en voor de ver
vaardiging van asphaltbedekking. Verder
levert men nog jutedoek voor het embal
leren van andere textielgoederen, en ver
vaardigt men papierweefsel voor de ta
pijtindustrie en papierweefsel voor de fa
bricage van jutezakken.
Daarnaast worden vele soorten zakken
geleverd voor de verpakking van indus
triële en agrarische producten en doek
voor de turfstrooiselindustrie en voor de
boomkwekerijen. Een product waarvoor
men alleen maar in Nederland een markt
kan vinden zijn de koedekken, die men
vervaardigt in vele maten.
Momenjteel werken bij Ter Horst en Co
1250 personen.
In 1959 werd ongeveer 11.500 ton jute-
produceerd, waarvan ongeveer 2900 ton
werd geëxporteerd, voor het merendeel
naar Noord-Amerika voor de vloerbedek
kingindustrie.
Verwacht wordt, dat deze export in
1960 nog belangrijk zal toenemen.
Tijdens de laatste 5 jaar heeft Ter
Horst en Co. zich speciaal ingericht om te
kunnen voldoen aan de vraag van de ta
pijtindustrie naar weefsels van ca. 3 en
4 meter breedte. De directie is van me
ning, dat door de grote diversiteit, door
de grote mogelijkheden die men heeft de
elasticiteit van het bedrijf in het machi
nepark is toegenomen, zodat men zich bij
een zich wijzigende vraag het productie
schema daaraan vlot kan aanpassen.
Er zullen niet veel Rijssenaren zijn,
die er niet van overtuigd zijn, dat de mijl
paal, die Ter Horst en Co. dit jaar bereikt
(het 125-jarig jubileum) geen aanleiding
zou zijn om dit gedenkwaardige jubileum,
waarbij de gedachten van heel Rijssen
vooral zullen uitgaan naar de vorige ge
neratie van de „Heer'n Trüs", waarvan de
pioniersgeest aanleiding is geweest, dat
Rijssen een bedrijf bezit van wereld
allure.
Er is alle reden om daarbij stil te staan
en er is alle reden, dat de directie en alle
medewerkers dat op feestelijke wijze zui
pen gaan herdenken.
Er is reden tot vreugde, tot dankbaar
heid en van eerbiedige nagedachtenis je
gens allen, die er toe hebben meegewerkt,
dat deze onderneming op zulk een spre-
Een bijzonder goed idee van de samen
stellers van het jubileumnummer van het
personeelsorgaan Het Anker is de plaats
geweest, die men in dit orgaan heeft in
geruimd voor het Rijssense Volkslied, zo
als de hymne op Rijssen, die wijlen J.
IT. Mekenkamp schreef, wel kan worden
genoemd.
De onvergetelijke Jan Mekenkamp
heeft zijn hele liefde voor Rijssen in dit
lied gelegd en het is wel een voortreffe
lijk idee geweest van de heer Sommer,
bij dit prachtige volkslied een compositie
te maken, die door de muziekvereniging
Wilhelmina zal worden uitgevoerd bij de
jubileumfeesten.
Steden van grotere omvang als Rijs
sen zouden dankbaar zijn, wanneer een
hunner zonen zulk een treffend lied had
weten te schrijven.
De grote gevoelige romanticus, die Me
kenkamp, die Rijssen helaas te vroeg is
ontvallen, was, heeft Rijssen met dit volks
lied waarvan de tekst hieronder volgt een
grote dienst bewezen.
Tusken heet en bosch en akker,
Tusken 't hoge en leege laand,
Woer de Ao, zo lankzaam, lankzaam
kronkelt
Zich ne weg nao' 't Noorden baant,
Woer nog zeent de Vennekoelen
Met de bolnpeters in 't reet
Woer nog volle, volle aolderwets is,
Weer Iej woer det is of neet:
REFREIN:
Det is in Riessen,
Det aole Riessen,
Het meuiste plaesken oet heel het
Tweantelaand,
In heel grote stean,
Kon 'k vaste aalt neet wean,
Mer Riessen, jonge jao, jonge jao,
Det lig miej toch zo nao,
toch zo nao, toch zo nao.
Naons is 't zo heelder en zo fris
Umdet dr meer één Riessen is,
Umdet dr meer één Riessen is.
Woer het weawetöw nog kleppert,
Laandbouw en ook haandel bleujt
Woer een nèrig ievrig volk woont
Aalt in eenvold op egreuit
Woer in 'n Esch de rogge golvet
Woer in 'n Mos de beeste weidt,
Woer kastanje en de leendebeume
Wied en zied eur geur verspreid.
REFREIN:
Woer ook vrumden geane hengaot,
Umdet 't is zon rösteg oord,
Woe'j 'n nachtegaal en koekoek
Lustern könt zo ongestoord
Woer de kikkers in de sleute
Kwaakt eur één en 't zulfde leed
Woer het toch zo woonder,
woondermooi is.
Ken iej nog dee strekke neet?
kende wijze zijn vleugels heeft kunnen
uitslaan. Toch is het goed, dat ook nu de
problemen, die de jute-industrie met zich
meebrengt, ook in deze periode van feest
viering in het oog worden gehouden.
Want er zijn toch wel een aantal facet
ten in de „jutepolitiék", als we het zo
eens zouden mogen zeggen, die tot na
denken stemmen.
De Rijssense onderneming kampt n.l.
met problemen, die van grote invloed
zijn op het voeren van haar handelspoli
tiek.
In kringen van jute-ondernemingen en
vooral ook van voor wat Nederland be
treft van de zijde van Ter Horst en Co.,
ziet men in de handelspolitiek van de Be-
nelux-regeringen een ernstige bedreiging
van haar bedrijfstak.
Is de situatie zo, dat vele West-Euro-
pese landen, o.a. Italië, Frankrijk en West-
Duitsland de binnenlandse markten be
schermen tegen de gevaren, welke kun
nen ontstaan bij een overmatige import
van eindprodukten voor haar jute-indus
trie, niet is dat het geval in Nederland,
noch in België of Luxembeurg.
De Beneluxlanden laten deze importen
vrijelijk toe tegen betaling van een in
voerrecht van 18 pet. op weefsels en lich
te zakken, hetgeen bij weder invoer in
gevulde toestand echter wordt gerestitu
eerd.
Door Oost-Pakistan wordt 95 pet. van
de benodigde ruwe jutè geleverd. De
binnenlandse markten van India en Pa
kistan zijn beschermd tegen buitenlandse
concurrentie door een invoerrecht op ju-
te-goederen van resp. 30 pet en 3114 pet.,
waarbij nog komt, dat men in Pakistan
een export-bonusschema heeft ingevoerd,
waarbij de exporteurs van juteprodukten
over 20 pet. van hun exportomzet de vrije
beschikking krijgen, hetgeen een agio op
levert, dat soms tot 100 pet. kan oplopen.
Het is zonder meer duidelijk, aldus de di
rectie van Ter .Horst en Co., dat hier
sprake is van een discriminatie ten nadele
van de West-Europese industrie en dat
er onder deze omstandigheden geen
eerlijke concurrentiestrijd kan worden ge
voerd.
Door de liberale handelspolitiek van de
Benelu.x-regeringen jegens Aziatische le
veranciers van jute-goederen, komen de
bedrijven in de Benelux-landen in grote
moeilijkheden. Ook Ter Horst en Co. ont
komt daaraan niet. In de emballage-sec-
tor ontvallen ons vele traditionele afne
mers, omdat de tijdelijke invoer van jute
zakken uit Azië ons confronteren met
prijzen, die wij onmogelijk kunnen eve
naren. (Hetgeen zelfs een leek duidelijk
moet zijn. Red.).
Wanneer de Euromarkt geheel zal zijn
verwezenlijkt, zullen de voorwaarden,
waaronder de jute-produkten uit ieder
der EEG-landen kunnen worden geïm
porteerd, geheel gelijk moeten zijn, zodat
de lasten gelijkelijk verdeeld zullen kun
nen worden.
„Dit is", aldus de directie van Ter Horst
en Co., „een redelijk verlangen, maar te
vens een probleem, waarover reeds lange
tijd wordt gediscussieerd." Het is alleen
te hopen, dat de oplossing van dit vraag
stuk wordt gevonden voordat bedrijven
in de Benelux-landen hun aktiviteiten
als jute-fabrikanten onder de huidige
druk hebben moeten staken. "Wij hebben
voor onszelf getracht hiervoor een oplos
sing te vinden door uitbreiding te geven
aan de produktiecapaciteit van speciale
juteweefsels voor b.v. de vloerbedek
kingsindustrie. Niettemin menen wij, al
dus nog steeds de directie van Ter Horst
en Co., dat Nederland als exporterend
land van agrarische en industriële pro-
dukten, het niet zonder eigen industrie
van jute-emballage zal kunnen en mogen
stellen en wij willen daarom graag onze
traditionele positie als leverancier van
emballage handhaven. In 1958 werd uit
India en Pakistan en de Oost-Europese
landen 27.400 ton in de EEG-landen in
gevoerd, hetgeen driemaal zoveel is als
in 1955. Deze hoeveelheid was 12 pet. van
de totale produktie van de Euromarkt-
landen. Voor Duitsland was dit 20 pet.
van de nationale produktie, voor België
28 pet. en voor Nederland 42 pet. Over de
eerste 9 maanden van 1959 zijn deze per
centages inmiddels reeds gegroeid tot
resp. 16 pet. van de totale EEG-produktie,
20 pet. van de Duitse produktie, 37 pet.
voor België en niet minder dan 73 pet.
van de Nederlandse produktie.
Wellicht kan door het voortdurend blij
ven attenderen op de voor wat betreft de
jute-produktie onjuiste politiek van de
Benelux-regeringen worden bereikt, dat
ook in deze landen maatregelen worden
getroffen, die een juister evenwicht kun
nen scheppen in de ongunstige situatie,
waarin zich ook Ter Horst en Co. bevindt.
Nog weinig plaatsen in Nederland is de
eer te beurt gevallen de wereldberoemde
Spahi's te mogen begroeten.
Dat Rijssen die eer te beurt valt ter ge
legenheid van de jubileumfeesten bij Ter
Horst en Co., is een wel zeer bijzonder
evenement, dat nog lang in de herinne
ring zal blijven voortleven.
De Spahi's kunnen bogen, op een trotse
traditie. Het 7e escadron is de laatste
cavalerie-eenheid met paarden, die in
Frankrijk is overgebleven als een sym
bool van een tijd, waarin met schitterende
uniformen en zo nodig met bruisende
vaderlandsliefde charges te paard werden
uitgevoerd. Menig wapenfeit hebben deze
Spahi's voor la douce France in hun vaan
dels geschreven.
Nog iets van de trotse Afrikaanse cava
lerie, die veel roem hebben bevochten is
bewaard gebleven in het 7e escadron van
de Spahi's. Het eerst werden de eenheden
van de Spahi's gevormd door de beroemde
generaal IJousouf in 1831. Deze generaal
had de barbaarse stammen in het binnen
land op jeugdige leeftijd verlaten om als
protege van de Beij van Tunis in betere
kringen te worden opgevoed. Toen hij dat
kon, nam hij dienst als tolk in het Franse
leger. Later ging hij als officier een schit
terende beroemde toekomst tegemoet. Zijn
kennis omtrent de inheemse bevolking en
zijn weergaloze moed stelde hem in staat
van de Spahi's een keurkorps te maken,
dat met waardering en vrees genoemd
werd. Aan vele veldtochten namen deze
trotse ruiters deel en als gezegd zij
oogstten veel roem.
Als de wind hun banier breeduit doet
waaien, kan men hun wapenfeiten tussen
de plooien der vlag lezen: Algerije, De
Krim, China, Frankrijk 1914-1918, Ma
rokko, Frankrijk 1939-1945, Italië, Duits
land en Het Verre Oosten.
Met grote eerbied wordt de naam van
de Spahi's nog steeds in Frankrijk en ver
daarbuiten uitgesproken.
In 1944 werden de Spahi's gedebarkeerd
in de Provence. Zij namen actief deel
aan de gevechten in de Elzas en bij de
Rijn en vochten heldhaftig in het Zwarte
Woud. Toen op 8 mei 1945 de wapens
werden neergelegd, stonden de Spahi's
met hun paarden aan de Donau.
Aan de Spahi's is de eer toebedeeld de
beste tradities van de Franse Cavalerie
levend te houden. Talloos vele malen viel
hun de eer té beurt tijdens plechtigheden,
en parade's de grote traditie van dit keur
korps te demonstreren.
De Rijssenaren, die het gegeven zal zijn,
de prachtige staaltjes van moed en rij
kunst te bewonderen, zullen een zeer bij
zondere herinnering aan dit zeer bijzon
dere optreden behouden.
AANVAARDBAAR PROGRAMMA
De directie van de jubilerende Rijssen
se onderneming heeft niets nagelaten om
een programma te organiseren, dat iedere
werknemer zou kunnen bevredigen. Een
delicate en. moeilijke zaak. Voor een zo
uiteenlopend publiek, dat de Ter Horst
gemeenschap in zijn vele geledingen
vormt, was het welhaast een onmogelijke
opgave. Wij zijn van mening, dat men in
de opzet uitstekend is geslaagd.
Men heeft in de Spahi's en in de Am
sterdamse bereden politie goede grepen,
gedaan, waarvan het optreden wel in
moet slaan.
Hoogtepunten te noemen in het feest
programma is een moeilijke kwestie. Wij
verwachten dat alle onderdelen hoogte
punten zullen zijn.
Toch vragen wij naast die van de Spa
hi's en de Amsterdamse bereden, politie
speciale aandacht voor het grootse vuur
werk, dat zaterdagavond het sluitstuk zal
vormen van dit feest, dat hopelijk voor
de vele werknemers van Ter Horst Co
een onvergetelijke gebeurtenis zal gaan
worden. Ook het overige deel van de Rijs
sense burgerij zal van dit fantastische
vuurwerk gratis mee kunnen genieten.
Op 2e Pinksterdag zal de gehele bevol
king deel kunnen nemen aan de feeste
lijkheden, in het Park. Een geste van de
NV Ter Horst Co, die hogelijk gewaar
deerd wordt.
_Huidzuiverheid -Huidgezondheid
Voeten
en
oksels
Purol-poeder
