Rijssen buiten de wallen
WIER NEN DREUN
Athletiek
m
FILMNÏEXiWS
RIJSSENS
OUDHEDEN
Jaargang 38. No. 18 (Tweede Blad)
VRIJDAG 6 MEI 1960
Weekblad voor Rijssen
Wat is det 'n geloop ewaes van de waek-
ke nao 't zwembad hen. Wat hewwe 'n
niejskierege leu in Riessen. Ze woll'n al-
lemoal met gewaeld de viske zeen in 't
nieje zwembad. Tot 'n gemeenteraod too.
Het skient det al dee leu neet begrepn
hebt, det 't neet meer as nen dreum van
miej is ewaes. De woarkleu, benaamt de
baaze, hebt der niks as las met ehad. Met
zovulle gekiek op de haane kon ze toch
neet opskeetn. En het skut toch al zo
slaech op duch miej. Jao, ik spraekke
miej zulf teengn. Vergangn waekke
skreef ik, dat 't nieje bad met Juni vee-
reg zol waen. Mer het blik det ze miej
wat wies emaakt hebt. Doar hewwe eege-
luk niks an. Maer wat doo'j daor non an.
Het skient det 't der nog wal aewn vuur
kan hooln, vuur det alns daor trechte is.
Het grutste deel van 't jaor mun de zwem-
leefhebbers nog naor 't aole bad in 'n Mos
biej de meerpoet'n in. Wee zin skoold zol
dat non waen. Ik hebbe wals eheurd, det
nen annemmer 'n karwei vuur nen zee-
ker'n daotum klaor op mut laewern. At
det neet gebuurt, kost 't um caentn. Of
zoln ze daor in dit geval in Riessen neet
an hemn edach. Wee mut dan non de
skaa dreangn?
Wat aans.
Met det geskrief aower den dreum van
vergangn waekke aower al dee gekluu'de
viske he'k miej wat op 'n haals ehaalt.
Dr zit dr eene in 'n gemeenteraod den
is helg ewes op miej. Den wal reveensie
haala .Den wol miej det geskrief belett'n
naote zeg hef. Aandern hebt den een oet
'n kop ekuijed. Dee hebt um ezeg, det 'n
meenske toch dreumn kan zoonder datte
dr zulf an wat kan doon .En atte det in
't kreentjen wil skriewn, mutte det zulf
weetn. Zo is 't toch.
Mer det was nog neet zo slim. Ik hebbe
dr minne vrouwe met op 't rabat ebrach.
Den har min dreum eheurt op 'n maöl-
ken. Daor hebt ze 't oonze Jenne haorfien
oet de beste daon. (Ik her dr um niks van
veteeld). Oonze Jenne is dr saownds met
an 't prakkezeern ekumn. Het meenske
hef nen onrustigen nach ehad, en dee
zik niks as gooin van hen en der wier. Ik
har al eslaopn, toen ik met nen skrik
waker wur. Gaoit, Gaoit, iej mun' miej
help'n, ik hebbe bette, skreewne. Ik
Op zaterdag 30 april j.l. werd te Bla-
ricum een 25 km-loop gehouden, waar
aan door twee Rijssenaren werd deelge
nomen, n.l. J. Voortman en J. Zandber
gen. Er was een zeer grote deelname en
er werden, begunstigd door de goede
weersgesteldheid dan oo<k uitmuntende
prestaties verricht; o.a. het Nederlands
en het Twentse record werden verbro
ken.
Ook onze Rijssense athleten hebben
deze keer niet alleen hun best gedaan,
maar ook succes gehad. Vooral voor J.
Zandbergen mag deze wedstrijd een
succes genoemd worden, daar dit zijn
eerste lange afstand-wedstrijd was en
al dadelijk in de B-klasse als derde bin
nen kwam, hetgeen hem een mooie prijs
en promotie naar de C-klasse opleverde.
Zijn tijd over deze 25 km was 1.43.18.
Ook J. Voortman liep goed en eindig
de als 13e in de B-klasse. In totaal na
men er 49 athleten deel, terwijl J. Voort
man en J. Zandbergen resp. de 23ste en
de 24ste plaats bezetten. J. Voortman
liep zijn 5 ronden gezamenlijk met Zand
bergen en passeerde even voor hem de
finish. Zijn tijd was 1.43 rond. Na afloop
werden de prijzen door de burgemeester
van Blaricum uitgereikt. RV-lid.
PER FEDERSPIEL
voormalig Deens minister, is thans
benoemd tot president van de raad voor
Europa.
dachen wat is det non. Ik op 't gat in
berre en lustert ees aewn good daor
zit oonze Jenne op de kneene in de berre-
stee en heult nen bessemsteln de kukne
in. Ik kon 't neet gleuw'n, de slaopmusse
harre of edaon, den hung an 'n koodjen
in 'n pot. (Toen ha'k 't duur), 't Meenske
dreumn dette an 't visken was. Den bes-
sem was 'n viskestok en det musken an
det tuwken was 't leefnet. Het doern nog
wal eawn, vuur det oonze Jenne good
wakker was en toen veteelne miej zin
dreum. Ik visken in 't zwembad, zeg
oonze Jenne, ha wat zatt'n daor mooie
viske, roodvinn'n, staekkelbeuske, dree
karpers en zo vedan, klaoloeter dezulde
viske, dee ik de vuurge waekke har zeen
zwemn. 'n Viskestok har vlak biej um
estaon en 'n leefnet was ook zo biej de
hanne ewes. Ik zegge: he'j nog wat
evungn. Ik hebbe wal 'n maol of wat
good bette had, zeg Jenne, en één kleen
visken he'k baown water ehad. Het was
oonder de maote, toen hek 't der wier in
egooit. Eene roodvinne hef dr mien
maol of wat de stoete of evretn en een
oranjekluureg visken geuln zo erbaorme-
luk, dak der den ook wier in heb egooit.
Mer van den een hek zonnen skrik
ekreengn! Het was ne groote blaeje .Toen
ik den baown water har, begunne te
kuijer'n, te skreewn, hae, ik mag der
neet meer an deenkn. Ik zegge: wat
skreewne dan. Hee skreewn zo meuiluk:
Laot miej wier lus, laot miej wier lus. Ik
wil hier toch neet bliewn, ik hebbe pas
solseteer'd. En al dee aandere viske
skreewn: Haol vaste, viej weelt um wal
kwiet. En toen hek ne van skrik wier
luselaotn. Dee aander'n murn dr zik meer
met zeen te red'n. Ik har de vrouwe mooi
van strekke, det begriep ie oe. Ik skrie-
we voot neet wier. Of dr moch wat apats
waen. GAOIT.
IN SPIJSOLIE-PROCES VIJF
HANDELAREN TER DOOD
VEROORDEELD.
In het spijsolie-proces te Rabat zijn 5
handelaren ter dood veroordeeld. Dui
zenden mensen zijn verlamd door het
gebruik van ondeugdelijke spijsolie.
De handelaren hadden oude motorolie
van Amerikaanse luchtmachtbases ver
mengd met comsumptie-olie.
Foto: de vijf ter dood veroordeelden,
v.l.n.r.: Belkacem Ben Mohamed Belca-
cem. Moulay Abed Ben Ahmed, Mou-
lay Driss Ben Abed, Hadj Lahoussine
en Ahmed Ben Hadj Abdallah Filali.
^%r<-
Vrijdag en zaterdag de film
„Theodora, de Byzantijnse Keizerin".
Te Byzantium, de hoofdstad van het
Oosters-Romeinse Rijk, heerst ernstige
ontevredenheid. Deze wordt veroorzaakt
door de handel en wandel van de adel,
die de macht in handen heeft. Het volk,
dat nog steeds zijn Keizer Justinianus
hoogacht, kan hem desondanks niet ver
geven, dat hij niet krachtig genoeg op
treedt tegen de kliek van de trotse pa
triciërs, die alleen hun eigen belangen
dienen. Onder de adel wordt de voor
naamste plaats bezet door de minister
Giovanni van Cappadocië, raadsheer van
Justinianus, wie hij tot een gewillig in
strument wil maken.
Doch de Keizer vergeet zijn onderdanen
niet. Op de marktdagen gaat hij dikwijls
de stad in om zelf te aanschouwen hoe
zijn volk leeft en welke behoeften en
wensen men heeft. Op één van zijn toch-
DE RIJSSENSE BURGEMEESTERS
BIJTEN VAN ZICH AF.
De heer van de Oosterhof was lelijk in
zijn wiek geschoten, dat men zijn Japik
weer gepasseerd was. Daar moest wat aan
gedaan worden. Ook de jonge Vrouwe van
de Oosterhof voelde het als een beledi
ging, dat Japik voor Piet Snot voor de
predikant had gestaan. De oude baron van
de Oosterhof wist het wel. Hij had het
nooit verteld, het diende nergens voor,
maar hij wist vrij nauwkeurig dat de tij
den aan het veranderen waren. Vroeger
vóór de Hervorming, och ja, toen was
alles anders. Maar de predikanten hielden
het met het gewone volk. Hadden de geu
zen niet de stoot gegeven voor de vrijma
king van ons volk? En had het grootste
deel van de bevolking van Overijssel niet
met Saksen-vastheid vastgehouden aan de
koning van Spanje? Nu ja, de Rijssenaren
verkeerden weliswaar in een uitzonde
ringspositie. Zij waren goede Calvinisten.
Al hadden zij de wandaden der geuzen af
gekeurd, daarom voelden zij. zich nog wel
één met hen. En de Rijssenaren werden
steeds nog niet voor vol aangezien door de
omringende adel. Maar de oude heer van
Ittersum wachtte zich wel, dit in het open
baar te verkondigen. Maar gelijk zou hij
krijgen. En spoedig ook. Toen zijn zoon
opheldering ging vragen bij de burgemees-
teren, kwamen deze hem flink tegemoet.
Toen hij vroeg wie er feitelijk te Rijs
sen baas was, antwoordden de burgemees
ters: wij! Toen liep Jonker Ernst van It
tersum naar het kasteel en haalde een
meer dan tweehonderdjarige acte en hield
deze de burgemeesters voor de neus. Een
der burgemeesters maakte de spottende
opmerkingZet die acte maar voor de klas,
Jonker, dan zullen we eens zien wat er van
terecht komt. En mocht uw Japik voor de
klas komen, dan zullen wij hem met de
greep wegsteken! Dat was duidelijke taal.
Jonker van Heerdt tot Eversberg had schik
voor vier, zijn kansen om te Rijssen een
vinger in de pap te hebben, stegen. Oos
terhof, Grimberg en Dakhorst kwamen
bij elkaar. De heer van de Grimberg sprak
van stad Rijssen aanpakken. Natuurlijk
moest de Jonker van de Oosterhof dat
doen. De Rijssenaren gingen echter voort
met de opbouw van hun stad. Zij stoor
den zich daarbij aan geen keizer of koning
en nog het minst aan de heren edelen.
Daarom besloot de heer van de Oosterhof
eens flink toe te slaan. Hij eiste zekere
slagen op, weilanden, die van ouds tot de
marke van Rijssen behoord hadden. En
deed de Rijssenaren een proces aan. De
Rijssenaren vonden dat plagen en noem
den naderhand deze weiden de plaagsla-
gen. Het werd een proces, dat tientallen
van jaren duurde. Maar de burgemeesters
maakten een nominatie klaar voor school
meester. Er stonden de namen op van een
Rijssenaar, een schoolmeester uit Goor en
een uit Ootmarsum. En toen de heren
moesten kiezen, kozen de baronnen de
man uit Ootmarsum, een zekere meester
Berends, dit om de Rijssennaren te pesten.
Trouwens, meester Berends was een goe
de leerkracht. Dit werd de heer van de
Grimberg gewaar, toen diens tienjarige
zoon thuis kwam met beide handen ach
ter voor de broek. Hij had tijdens de
schooltijd een flink pak voor de broek
gehad. En toen de heer van Voerst zich
eerst bij de burgemeesteren beklaagde,
vertelden deze hem eenparig en vierkant
in het gezicht: Hoor eens, Jonker, diegene
die een pak slaag nodig heeft, moet het
hebben. Daarop klaagde de heer van de
Grimberg de meester aan bij de schout.
Deze ging eerst zijn licht opsteken bij de
predikant. En de predikant keurde het ge
drag van de schoolmeester goed. Men
stralfe, aldus dominee, zonder aanzien des
persoons. Waarop de heer van Voerst be
sloot in het vervolg te Wierden ter kerke
te gaan. Maar de predikant van Rijssen
had een onderhoud met zijn Wierdense
ambtsbroeder en de laatste wist de Jon
ker van de Grimberg aan het verstand te
brengen, dat de burgerij van stad Rijssen
hem spoedig niet meer als kerkheer zou
erkennen. En toen haalde hij bakzeil en
begon de koster Berends te bevitten en te
treiteren. De schoolmeester Berends nam
dit niet en trok spoedig naar Holten.
EN WEER WAS ER IN RIJSSEN
EEN VACATURE.
De vrouwe van de Stoevelaar, Nicoline
Ripperda, had een lievelingsknecht, die ze
graag aan een goede baan wilde helpen.
Zij ging naar Rijssen en naar haar naai
ster, de rouwtijd was al lang om. En de
vrouwe van Stoevelaar ging eerst naar
haar dochter, en haar schoonzoon, wat
of ze dachten van Hendrik, de huisknecht
van de Stoevelaar, als schoolmeester te
Rijssen. Haar schoonzoon haar geen
schijn van kans. Maar toen ze twee uur
lang gepleit had, was zoone van Heerdt
gewonnen. Zij, de vrouwe van Stoevelaar,
zou zeer omzichtig te werk gaan. Zij zou
eerst Janna de naaister polsen. Wilde deze
aan hertrouwen denken, dan stond het
voor vast, dat Hendrik haar tweede echt
genoot en tevens koster-schoolmeester
zou worden. Hendrik had zijn uiterlijk
mee, was zeer handelbaar en daarbij zeer
geleerd. Hendrik had op de Stoevelaar de
kinderen lezen en schrijven geleerd, maar
de kinderen waren nu de deur uit. En me
vrouw vond het jammer een ongebruikt
talent te laten rondlopen op de Stoevelaar.
Zij verklaarde met neergeslagen ogen dat
zij een kracht als Hendrik niet gaarne
zou missen, maar ter wille van Janna, de
weduwe de Vrange, zou zij er graag af
stand van willen doen. En Janna was diep
getroffen door zoveel goedheid. Maar Hen
drik moest natuurlijk eerst de betrekking
hebben, en bovendien moest zij er eerst
kennis mee maken, dat sprak vanzelf.
FEEST OP DE STOEVELAAR.
Toen het zover was, trok de vrouwe van
de Stoevelaar haar man aan de jas. Het
was in dezen kort dag. Er moest snel ge
handeld worden. Mijnheer zelf moest van
middag naar de Oosterhof en de Grimberg
rijden om de Ittersums van de Oosterhof
en Voersten uit te nodigen voor een visite.
Maar Jacob van de Stoevelaar vertelde
zijn vrouw, dat hij dit niet deed. Hij wilde
werken aan zijn dagboek en er was te veel
wind. Toen nam de vrouwe van de Stoe
velaar een cordaat besluit. Zij riep Hen
drik de huisknecht en gaf hem last zich
flink op te doffen. Hendrik gehoorzaamde.
En toen hij voor mevrouw verscheen,
kreeg zij lust omMaar snel drong ze
haar gedachten terug. Hendrik kreeg een
tas met brieven mee. De eerste een sollici
tatiebrief voor de heren burgemeesteren
van Rijssen om voor benoeming tot kos
ter-schoolmeester in aanmerking te mo
gen komen. De voorwaarden waren duide
lijk omschreven, ook dat hij bereid was de
weduwe van de overleden schoolmeester
tot vrouw te nemen, als dat zo te pas
kwam. Hij gaf de brief af en moest over
acht dagen terug komen om antwoord te
halen. De burgemeesteren vroegen elkaar,
hoe het kon, dat daar zo een goed geklede
verschijning uit de lucht kwam vallen,
om te dingen naar de post van schoolmees
ter. En de burgemeesteren deden meer. Ze
lazen goedkeurend het duidelijke schrift.
Natuurlijk weer een herenknecht! Maar
de Stoevelaar had niets met Rijssen uit te
staan. Zij zouden wel eens zien, over acht
dagen. Hendrik had lastbrieven van de
vrouwe van Stoevelaar op de hoge huizen
te brengen en werd dus bij de Jonkers van
Oosterhof en Grimberg toegelaten. De
heer van de Grimberg vond het maar geld-
wegsmijterij wanneer een gewoon huisbe
diende zich zo kleedde. Maar per slot van
rekening waren dat zijn zaken niet. Hij
zou op de Stoevelaar op het afgesproken
uur op visite komen. Slots jan was naar
Eversberg gestuurd om daar de boodschap
over te brengen. Dat waren de kinderen,
en die vonden dat wel goed. Na deze bood
schappen ging Hendrik met kloppend hart
naar Janna. Hoe zou ze hem ontvangen?
Nou, dat viel best mee. De eerste kennis
making verliep vlot. Maar toen Hendrik
de hielen weer gelicht had en Rijssen uit
trok, labberden reeds de buren onder el
kaar, dat Janna ook wel weer verkering
zou hebben en met wat een deftige kerel.
Je moest er dan toch ook maar aan zien
te komen. Hoe het verder verliep, dat ho
pen wij de volgende week te vertellen.
VAN COEVERDEN.
ten ontdekt Justinianus een bewonde
renswaardig meisje. Het is de mooie en
eerzuchtige Teodora, dochter van een
dierentemster. Ondanks haar nederige af
komst droomt zij ervan, een belangrijke
missie te moeten vervullen. Zij wil de
Keizer op de hoogte stellen van de zucht
naar vrijheid, die het Byzantijnse volk
vervult. Justinianus wordt onmiddellijk
door haar schoonheid verblind. Hij volgt
haar naar een obscuur wijnhuis in het ha
venkwartier, waar zij elke avond danst
onder de bewonderende blikken van haar
publiek.
Teodora herkent de Keizer niet, maar
zij voelt zich gevleid omdat zij de aan
dacht trekt van een hoogwaardigheids
bekleder. Na een kort samenzijn ontsnapt
zij hem. De Keizer kan de herinnering
aan Teodora niet kwijt raken. Tevergeefs
tracht hij het brandende verlangen naar
haar te onderdrukken. Het lot is hem
gunstig: de danseres wordt door solda
ten van de Keizerlijke Garde gearres
teerd. Onder beschuldiging een kostbare
halsketting gestolen te hebben, wordt zij
voor het tribunaal gevoerd. In werkelijk
heid heeft Justinianus haar de halsket
ting in het wijnhuis ten geschenke gege
ven. Zodra Teodora zich tegenover Justi
nianus bevindt (hij presideert de recht
bank) ontdekt zij de identiteit van haar
geheimzinnige bewonderaar; dit verhin
dert echter niet, dat zij tot een harde
straf veroordeeld wordt. Haar lijden is
echter van korte duur; dank zij de me
dewerking van een bewaker weet zij te
ontsnappen.
Woensdag de film
„Madame Butterfly",
een boeiend beeld van de Japanse zeden.
Het Amerikaanse oorlogsschip „Abra
ham Lincoln" vaart de haven van Naga
saki binnen; de bemanning gaat aan wal
cm te passagieren. Luitenant Pinkerton
zoekt zijn vriend, de Amerikaanse consul
Sharpless, op en samen bezoeken zij een
der theehuizen. Onder de meisjes, die hier
de gasten bedienen en hen bezig houden
met hun liederen, is een bijzonder beval
lig wezentje, dat al spoedig de aandacht
van Pinkerton heett. Hij noodt haar aan
zijn tafel en begint met de hulp van
Sharpless een gesprek met haar. Zij heet
Cio-Cio-San, zegt zij en Sharpless ver
taalt dit met „Butterfly".
Pinkerton wordt hals over kop verliefd
op haar en ook het meisje voelt haar hart
sneller kloppen, als de zeeman haar in de
ogen kijkt.
Pinkerton houdt van snelle besluiten.
Zijn schip zal spoedig weer vertrekken
en dus neemt hij direkt de huwelijksma
kelaar Goro bij de hand om Butterfly tot
de zijne te maken. Goro brengt de voor
bereidende formaliteiten in orde en be
zorgt Pinkerton een huisje op een van de
meest idyllische plekjes bij Nagasaki. Al
les is nu gereed voor de bruiloft en Pin
kerton wacht bij zijn nieuwe huis vol on
geduld op het bruidje en haar familie.
Reeds kondigt het gezang van bruidslie
deren hun komst aan en even later ziet
Pinkerton Butterfly met haar gevolg af
dalen van de met bloemen en kersen
bloesems overdekte heuvel bij het huis.
Ook Sharpless komt en de ambtenaar, die
het huwelijk zal voltrekken. Kort nadat
het huwelijk gesloten is en het feest be
gonnen, verschijnt plotseling Butterfly's
oom Bonzo, een invloedrijke man in de
familie, die in hevige toorn ontstoken
aan de familie mededeelt, dat Butterfly
het geloof van haar voorouders verraden
heeft om Pinkerton's geloof te kunnen
aannemen. Bonzo vervloekt Butterfly Zij
zal nooit meer op de hulp van haar fami
lie behoeven te rekenen. Dan verlaat
Bonzo met de andere familieleden het
feest.
Butterfly is verdrietig, maar haar liefde
voor Pinkerton is zo groot, dat zij zich
moedig' in het gebeurde schikt. Zij bren
gen een paar gelukkige dagen door en
dan neemt Pinkerton afscheid. Hij belooft
Butterfly, dat hij zal terugkomen als de
rozen weer bloeien en het roodborstje
zijn nestje weer bouwt.
