Westduitse hoogconjunctuur
nadert liet kookpunt
Boodschap van H.K.H.
Prinses Wilheiinina
Rijssen buiten de wallen
Op 1 juli geen passencontrole meer
binnen de Benelux
Vrolijk Paasfeest
Ongewenste gevolgen dreigen
Afschuw voor aanslag
op dr. Verwoerd
Dit jaar opnieuw
Ronde van Rijssen
Paasviering
Ouden van Dagen
In alle delen van Rijssen
zal „de baoke" branden
H.K.H. Prinses Wilhelmina heeft, aldus meldt de rijks
voorlichtingsdienst de volgende boodschap uitgegeven:
„In de overtuiging dat Christus dit van ons vraagt en in
aansluiting aan de jongste getuigenissen van de Neder
landse kerken en die van hen, die over onze grenzen in
dezelfde geest gesproken hebben, doe ik een beroep op het
geweten der wereld, dat zich zo krachtig heeft laten gel
den, om tot een levende werkelijkheid te maken wat de
kerken hebben verkondigd ten aanzien van de gelijkheid
voor Christus van alle rassen en mensen, te beginnen bij
de heel eenvoudige dingen van het dagelijkse leven, die
binnen het bereik van iedereen liggen."
w.g. Wilhelmina
RIJSSENS
OUDHEDEN
Jaargang 38. No. 15 (Tweede Blad).
VRIJDAG 15 APRIL 1960
Weekblad voor Rijssen
Met de eerste jaarbeurzen van Frankfort, Keulen, Offenbach en Neurenberg
achter de rug en met de grote „Industrïemesse" van Hannover in het vooruitzicht,
wordt thans in de Bondsrepubliek ijverig conjunctuurbalans" gemaakt. Men weet
dat genoemde jaarbeurzen in alle sectoren reden hebben gegeven tot vreugde; men
weet ook, dat de regering te Bonn enige zwakke pogingen heeft gedaan de con
junctuur wat te verzwakken, maar niet bereid is met het oog op het naderen
van de Bondsdagverkiezingen in 1961 haar eigen uitgaven en subsidies in te
perken. Met dit alles voor ogen luidt het algemeen oordeel nu, dat de conjunctuur
in de Bondsrepubliek ongekende hoogten blijft beklimmen en dat er opgepast moet
worden.
ER WORDT MEER DAN OOIT
GESPAARD
Er staan in geheel West-Duïtsland
loonsverhogingen op het programma en
die zullen ver uitgaan boven de 4% die
de president Blessing van de Centrale
Bank voor oirbaar houdt in verband met
de stijging van de produktiviteit. Deze
stijging van het inkomen vindt z'n spie
gel onvermijdelijk in de opdrachten in de
consumptiegoederensector. Evenwel, van
een zg. „consumptieboom" is geen sprake:
de produktie van de consumptiegoederen
industrie lag in februari weliswaar 11 pet.
boven die van 1959, maar de Duitsers be
steden zeker niet hun gehele loonsverho
ging aan consumptiegoederen. Er wordt
meer dan ooit gespaard.
Reeds het vorige jaar werd het hoogste
spaarresultaat sedert 1945 bereikt met
28,5 miljard mark op de gewone spaar
banken.
VEEL ORDERS
Waar van een oververhitting van de
conjunctuur in de consumptiegoederenin
dustrie dus geen sprake is mede ten
gevolge van de zware buitenlandse con-
Bij de dienst luchtvaart van de rijks
politie op Schiphol kon een van de recher
cheurs, die Pratt destijds heeft onder
vraagd, zich dit voorval gisteren nog le
vendig 'herinneren.
Ruim twee jaar geleden, op 7 februari
1958, heeft de thans 57-jarige David Pratt,
dader van de aanslag op de Zuid-Afri
kaanse premier Verwoerd, gepoogd ons
land binnen te komen. Dit om zijn vrouw
te ontmoeten die hier verblijf hield. Het
lukte hem echter niet: hij werd nog de
zelfde dag als ongewenst vreemdeling op
een toestel naar Londen gezet, omdat men
in Pratt's bagage patronen en een hyper
modern pistool aantrof.
Pratt op Schiphol.
Het ministerie van buitenlandse zaken
deelt mede: Hr. Ms. ambassadeur in Zuid-
Afrika heeft opdracht gekregen aan de
Zuidafrikaanse regering mee te delen, dat
de Nederlandse regering met afschuw
heeft kennis genomen van de aanslag op
minister-president dr. Ver woerd en de
ambassadeur verzocht medeleven te wil
len betuigen en wensen voor voorspoedig
volledig herstel te willen aanbieden.
currentie op de Duitse markt daar ge
niet de investeringsgoederenindustrie van
de Bondsrepubliek grote dagen. De order
portefeuilles zijn bepaald veel dikker dan
een jaar geleden; het buitenland in het
bijzonder weet van bestellen; waardoor
de industrie in elk geval voor 3 4 maan
den op volle toeren kan draaien.
OPEN PLAATSEN
Zo wordt het algemene economische
beeld van de Bondsrepubliek zeer roos
kleurig. Het aantal werklozen is lager
dan ooit voor de laatste wintermaanden
(onder de half miljoen), de industriële
produktie bereikte het hoogtepunt van
230 (1950 is 100), waarbij de produktie
van investeringsgoederen in februari jl.
op 315 kwam (1959: 274), die van con
sumptiegoederen op 199 (1959: 179). De
autoproduktie bedraagt op dit ogenblik
per maand meer dan 170.000 stuks, dat is
20.000 tot 30.000 meer dan in 1959. En wat
men het opvallendst noemt, is de stijging
van het aantal open plaatsen op de ar
beidsmarkt, dat thans boven de 400.000
ligt. Dat is bijna twee maal zoveel als het
vorige jaar.
PRIJSSTIJGINGEN
De vraag is nu, hoe dit tempo in de
komende maanden zal verlopen. Zal het
niet afnemen, dan verwachten de experts
een kokende hoogconjunctuur met onge
wenste gevolgen, zoals langere levertijden
tengevolge van volledig bezette industri
ële capaciteiten, en dus een redelijke kans
op prijsstijgingen.
Tot welke gevolgen dit alles zal leiden,
weet niemand. Het stralende optimisme
van minister van economische zaken Er-
hard, de blik vol kommer wegens de te
korten op de begroting van minister van
financiën Etzel en de politiek van bonds
kanselier Adenauer zij allen zullen in
de komende maanden minder dan een
Blessing, minder dan de ondernemers met
hun welhaast ongebreidelde investerings-
drang, de Westduitse hoogconjunctuur
kunnen beïnvloeden.
BEROEPEN
Tot predikant bij de Geref. Gem. in Ne
derland (Eskerk) werd beroepen Ds. Chr.
v. d. Woestijne van Barneveld.
De ministers van buitenlandse zaken
van Nederland, België en Luxemburg
hebben maandag in Brussel een conventie
ondertekend, die een einde zal maken
aan de controle van reispapieren aan de
binnengrenzen van Benelux.
De overeenkomst zal binnenkort aan
de nationale parlementen van de drie
landen worden voorgelegd. De minis
ters zullen verzoeken om een spoedige
behandeling, waardoor het mogelijk zou
worden nog vóór het aanstaande toeris
tenseizoen op 1 juli de maatregel
van kracht te doen worden.
De drie landen zullen voorts gemeen-
In een dezer dagen gehouden verga
dering is door de commissie tot ontspan
ning van de Rijssense jeugd in vakantie-
tijd besloten om dit jaar weer wieler
wedstrijden en straatvoetbal te organi
seren, behoudens althans toestemming
van de betrokken instanties.
In de laatste week van juli en eerste
week van augustus zal dit plaatsvinden
voor de jeugd van 10 tot 14 jaar.
Er werd in principe besloten ook voor
de jeugd van 15 tot 17 jaar wedstrijden
te organiseren, waarvoor ook getracht zal
worden de jeugd buiten Rijssen te ani
meren.
IA-
schappelijk gaan optreden bij het ver
lenen van visa en bij de controle aan de
buitengrenzen van de Benelux. Volgens
de door de ministers Luns, Wigny en
Schaus getekende overeenkomst zal als
regel een visum, verleend aan een vreem
deling, voor het gehele Benelux-gebied
gelden. Met derde landen zullen gemeen
schappelijke verdragen worden gesloten
voor de afsohafing van visa en paspoor
ten, zoals trouwens in het verleden al is
gebeurd.
Op een wel heel gezellige wijze heb
ben de bejaarden dit jaar een paasviering
gehouden in het Parkgebouw. Aan de
hand van dia's vertelde mevr. Landweer
over het vakantieoord bij uitstek Oosten
rijk, terwijl de oudjes ondertussen onder
het genot van een kop koffie en andere
traktaties geamuseerd toekeken en luis
terden. Daarnaast zorgden spelletjes en
paaseieren voor verdere afwisseling.
De heer J. Nieuwenhuis dankte namens
de oudjes voor de prettige middag. De
85-jarige Ruiterkamp kreeg een verjaar
dagsgeschenk.
Ook mevr. Muller sprak op deze laat
ste „bejaarden-soos" een kort woord.
Op dinsdag 31 mei maken de bejaarden
een autotocht naar Arnhem.
Naar aloude gewoonte zullen met Pa
sen ook in Rijssen weer een aantal Paas
vuren branden. De belangstelling voor
het oprichten van een „baoke", die een
aantal jaren geleden niet meer was te be
speuren, is de laatse jaren schijnbaar
weer veel groter geworden, zodat er dit
jaar niet minder dan 7 baokens zullen
branden. Het bijeenslepen van de baoke
is voor de jeugd meestal nog een groter
genoegen dan het in de brand steken van
de opgerichte hoop hout.
In alle delen van Rijssen is men aktief
geweest. Zo zal er een Paasvuur branden
in „De Kaempe", aan de Esstraat, aan de
Ligtenbergerdijk, de Arend Baanstraat,
de Hagweg en de Markeloseweg.
DE SAKSER
Het was op een mooie dag in het jaar
1640, in de maand mei. Kort maar sterk
gespierd zat de Sakser voor de deur van
zijn kleine huisje in de Tabaksgaarden.
Naar schatting was hij vijf-en-veertig jaar
oud. Hoe hij aan de naam van Sakser
kwam was een zuiver Rijssens mysterie.
Kwamen wellicht zijn ouders of voor
ouders uit Saksen? Wie zal het zeggen.
Maar hij was een liefhebber van vogels,
dat stond vast. Toen er visite was op de
Oosterhof, liet de eigenaar van dit land
goed vol trots zijn volière zien. Zeldzame
vogels zaten er in. Toen de Jonker van de
Stoevelaar vroeg ,wie al dat moois ge
leverd had, riep de heer Van Ittersum tri
omfantelijk: de Sakser! Stoevelaar keek
hem aan, eerst niet begrijpend. Toen
kreeg hij ten antwoord: dat kealken hier
oet Riessen! In 1640 spraken in de dage
lijkse omgang de geboren Twentse edelen
nog het eigen streekdialect, tenminste on
der elkaar. Zij waren precies als alle
Twentenaren in hun doen en laten, alleen
ruimer behuisd en beter gekleed en ge
voed. Stoevelaar vroeg waar het mannetje
woonde. Dat kwam er niet op aan. Evert
de poortwachter zou de Sakser wel even
halen. Blij, dat hij even uit het gezicht
was, liep Evert naar de Sakser, die voor
zijn laatste geld een mooie toom sier-
eenden had gekocht. Evert bekeek de een
den, de kippen en duiven, alle goedkoop
goed voor de Rijssenaren. Daar verdien ik
weinig aan, maar een arm mens wil ook
wel eens wat hebben, riep de Sakser. Maar
nou moet je horen, riep Evert, op het
kasteel is die rijke stinkerd uit Goor, en
die wil met je handelen. Houd hem in de
gaten, en zit er voor mij ook nog iets aan?
Dat weet ik nog niet, riep de Sakser,
eerst zien wat je in je mars hebt. De Sak
ser schoot schone klompen aan, harkte
een paar maal met een oude kam door
het schaarse haar, zette zijn muts op, stof
te met zijn handen zijn vest en broek af
en was klaar. Tien minuten later nam
Evert zijn plaats weer in aan de poort.
De huisknecht diende de Sakser aan en
de heer van Ittersum en Stoevelaar bega
ven zich met de Sakser naar de volière.
Het viel de heer van de Stoevelaar op,
dat het mannetje zich onder deftige lie
den gemakkelijk bewoog. De man be
zat niet als zovelen van zijn soort een
minderwaardigheidscomplex. Stoevelaar
vroeg naar de prijzen van diverse vogels
en vond ze nog al duur. Jonker!, riep het
mannetje, je bent voor niemendal ook niet
rijk geworden, en voor mij schijnt de zon
ook. Die kerel is brutaal, dacht de heer
van de Stoevelaar. De heer van de Ooster
hof stond er geamuseerd bij, de handen
over elkaar gevouwen. Jacob van Coever-
den vroeg aan de Sakser, of hij eens een
kijkje wilde komen nemen op de Stoeve
laar, maar dan liefst de volgende middag,
want dan moest de Sakser toevallig in
Goor zijn. Dat was dus afgesproken. Dit
heerschap, daar was nog wel een cent aan
te verdienen. Maar eerst eens kijken hoe
het land er bij lag.
Die middag poetste de Sakser zijn laar
zen, stofte zijn zondagse pak af en liet
zich knippen en scheren. Om half elf stap
te hij de weg naar Eisen op en speurde
meteen naar vogels, hij wist precies waar
hij naar iedere soort vogel uit moest kij
ken, en kwam om ongeveer half één op
de Stoevelaar aan. Blijkbaax- was er op
hem gerekend, want Mina, de vier-en-der-
tigjarige keukenmeid, zette hem een over
vloedige maaltijd voor. Een tinnen kroes
met bier van een inhoud van wel twee
liter zette zij naast hem op tafel. Onder
haar werk informeerde zij hoe de maal
tijd smaakte. Nu, de Sakser was vol lof
over haar kookkunst, en zij nam de Sakser
onder het gesprek ongemerkt op. Niet
jong meer, was haar oordeel, maar nog
heel ogelijk voor zijn leeftijd. De Sakser
vertelde haar van z'n eenzaam vrijgezellen-
leven. En van zijn sober huishouden. Het
was al later dan ze dachten, toen de Jon
ker om de deur keek en riep: Zullen wij
dan even gaan? Samen liepen zij buiten
de grachten, naar een laag bos, waarop
eiken hakhout stond. Hier moest de Sak
ser maar een stuk uitzoeken. Daar kon
een mooie volière komen. Enkele daghuur
ders werden gestuurd en die ruimden op
aanwijzing van de Sakser een gedeelte
van het bos. De Sakser kreeg twaalf stui
ver daags en de kost. Een vorstelijk loon,
wanneer men in aanmerking neemt, dat
Mina de keukenmeid hem extra voerde, in
de hoop, dat ze hem vandaag of morgen
aan de haak kon slaan. Maar er dreigde
voor Mina gevaar. De heer van de Stoe
velaar ging met de Sakser op reis. Eerst
werd op de Oosterhof de zaak nog eens
bekeken. Toen op de Grimberg, waar de
Jonker van Voerst de Sakser een prutser
noemde. Daarna ging men naar de Dack-
horst in Ypelo. Hier waren de beide man
nen getuige van een vechtpartij tussen
man en vrouw. De kasteelvrouwe van de
Dackhorst sloeg haar echtgenoot de deur
uit. Zij had hem betrapt, toen hij het kin
dermeisje zoende en zoiets nam men als
een Van Langen niet. Mevrouw van de
Dackhorst was een geboren Van Langen.
Zonder een woord te zeggen reed men
naar Eversberg. Hier was het bezoek wat
de heer van de Stoevelaar betrof, recht
hartelijk. De meiden in de keuken waren
bepaald niet weg van de Sakser. Zij noem
den hem een Riessener törfkloet'n. Zoone
van Heerdt pochte op de Sakser, in tegen
stelling tot van Voerst. De volière op
Eversberg was mooi. En dit deed vader
Stoevelaar besluiten, om maar met de
Sakser voort te werken. Natuurlijk werd
de vogelverzameling in de Tabaksgaarden
in ogenschouw genomen. En de Jonker
kocht meteen de siereenden maar. De Sak
ser loog met een kostelijk gelegenheids
gezicht dat hij de eenden voor niemendal
over deed. De Jonker vond, dat dit ook
wel mocht. Want de Sakser verdiende
goed bij de Stoevelaar.
Veertien dagen gingen voorbij. Men
schoot flink op met het bouwen van een
vogelhuis. Er kwamen mooie krullen en
tierlantijnen aan. Het echtpaar op het hoge
huis had weer een ruziebui gehad. De
Jonker had zich opgesloten op zijn kamer.
Hij beschreef in schrille kleuren de echte
lijke ruzie van die morgen. Daarna liet hij
ziin paard zadelen en hing voor het ver
dere gedeelte van de dag het verloop uit.
Eerst reed mijnheer naar Rijssen, dronk
koffie bij Janna de naaister en lobde tegen
haar over zijn vrouw. Hij liet niets van
zijn ega heel. Janna antwoordde er niet
veel op. Want mevrouw was haar klant,
en vrouwen zijn vrouwen. Daarna stopte
hij een pijp, sprong in het zadel en reed
naar Eversberg, waar Zijn Hooggeborene
zich zonder tegenspreken duchtig de man
tel liet uitvegen door zijn dochter, die
hem een lastige bliksem noemde. En ter
wijl de heer van de Stoevelaar op Evers
berg bij een goede en overvloedige maal
tijd wat bijspijkerde, ijsbeerde zijn vrouw
Nicoline Ripperda in een afschuwelijk hu
meur over het landgoed de Stoevelaar.
Zij wreekte zich op haar man door de
Sakser als een knoeizak onmiddellijk weg
te jagen. De Sakser, die mevrouw ook een
foefel wilde bakken, beklaagde zich bij
Mina de keukenmeid. Het resultaat was
verrassend! Mina sloeg haar vlezige ar
men om de Sakser hals en riep: Lieverd,
ik heb hier geen leven meer! Als je het
goed vind, ga ik met je mee, dan trouwen
wij samen. De Sakser zei: ja, dat doen wij.
Mina gooide haar voorschoot af, tripte
naar boven, naar de dienstbodenkamer,
kleedde zich, pakte haar koffer en snelde
naar beneden. Juist op dat ogenblik trad
Nicoline Ripperda de keuken binnen en
riep: Hondsvot, ben je daar nog al! Er
uit, zeg ik je! De Sakser snelde het erf op,
op de voet gevolgd door Mina, de keuken
meid, een perplex staande mevrouw ach
terlatend. De zeer bekwame keukenmeid
poetste met de Sakser de plaat en daar
had mevrouw niet op gerekend. Zij brach
ten als onbezorgde kinderen de middag ge
lukkig door in Rijssens bosrijke omgeving.
Maar toen de avond daalde en de avond
klok van Rijssen klepte, ten teken dat
men zich haasten moest om de poort bin
nen te komen, reed de Jonker van de Stoe
velaar juist de poort uit en viel van ver
bazing bijna van het paard, toen hij daar
de Sakser en zijn keukenmeid bij de poort
zag. Hij vroeg om een nadere verklaring
en die kreeg hij vlot. En hier bleek dat hij
als heer van de Stoevelaar snel voorzie
ningen kon treffen. Hij bracht Mina bij
Janna onderdak en de Sakser ging naar
zijn huisje in de Tabaksgaarden, met be
vel de volgende morgen beiden terug te
komen.
VAN COEVERDEN.
