Uit Rij ssens verleden
Moeder
OEFENING BESCHERMING BEVOLKING
BURGERLIJKE STAND
15 gedecoreerden bij
Ter Horst en Co. N.Y.
yjgjl sp°m'
COÖP. BOERENLEENBANK NOTTER
ivoa©L
PREDIKBEURTEN
Vaderdag
Goede nachtrust
Huid genezing
722 COOP- raifpeisenbankew
TANDPASTA
8ABYDERM off "*2»
Jaargang 37. No. 24.
VRIJDAG 19 JUNI 1959
De abonnementsprijs van dit blad bedraagt 1.00 per kwartaal,
voor post-abonnees 1.25 per kwartaal.
De rijke baron van Langen van
Rijssen in de
Bevervoorde, een machtig man te
Middeleeuwen
BOERENLEENBANKEN
Voetbal voor geleidehondenfonds
VAN DER STOUW voor vulpennen!
Voorliet tere
Baby-huidje
RIJSSEN VOETBALDE
VOOR OUD-STRIJDERS
door Zenuwrust
Mijnhardt's Zenuwtabletten
WEEKBLAD
VOOR
RUSSEN
Administratie en Redactie:
Enterstraat 10, Rijssen. Telef. 2303 (05480)
Advertenties 10 ct. per m.m. Bij contract korting. Inzending van
advertenties tot uiterlijk donderdagmorgen 12 uur.
Met de Jonkers van Langen lagen in 1326
en jaren daarna de Rijssenaren niet overhoop.
Dat kon toen nog, de burgemeesters, die
toen nog maar een kleine vinger hadden,
konden toen nog geen vuist maken. En Jon
ker Evert van Langen was een machtig
man. Niet alleen te Rijssen was hij groot
grondbezitter, maar ook in het gericht van
Rijssen buiten de stad. Evert van Langen
was naast Heer van Bevervoorde ook Heer
van de Dakhorst in de buurtschap Ypelo.
Het gebeurt nog wel eens dat historici de
Dakhorst in Rijssen, binnen de stad, neer
zetten, omdat het geslacht Van Langen en
de Dakhorst één zijn. In 1325 draaide nog lus
tig de waterkorenmolen van de Jonker.
In 1485 was Johan van Voorst, heer van
Keppel, er eigenaar van. In 1496 Johan van
Rechteren, heer van Almelo. In 1512 was
Adriaan van Reede van Saesfelt met de
watermolen te Rijssen beleend. En in 1635
beeft Rijssen geen watermolen meer. In dat
jaar verzoekt Christoffer van Munster tot
Brandlecht aan ridderschap en steden om
te Rijssen, als eigenaar van de wind in Rijs
sen, aldaar een windkorenmolen te mogen
bouwen. Het blijkt intussen, dat de Rijsse
naren hun rogge op een andere manier kapot
kregen. De Jonker klaagde, dat men te Rijs
sen gebruik maakte van handmolens en dat
mocht niet, wat had hij anders aan de wind.
Intussen gaan we even het gericht Rijs
sen in om de eigendommen te bekijken van
Jonker van Langen. Behalve de Dakhorst
vinden wij in Ypelo in 1326 Het Mokkelen-
cate, De twee Kedingerhuizen, Den Hof te
Keppeler, De Koehorst (nu Keurs), Het Huis
te Ypelo, Beverdam, Mekinck, Koedijk, Wolt
huis, Nijhuis (dit laatste heet te liggen op
de Mors). En ten slotte het huis Zeverink.
Men ziet: een Rijsssens edelman had in die
dagen evenveel landbezit als alle burgers
van Rijssen samen. Dan was er ook nog in
het gericht van Rijssen de biestere Jonker,
een heer, die luisterde naar de naam Albert
van den Reve. Zijn dochter was gehuwd met
de Rijssener Jonker Evert van Bevervoorde.
Die voornaam Evert is verdacht. Hij komt
voor bij de Van Langens van Munster. En
bij de Bevervoorde's, dit duidt op familie-ver
wantschap. Jonker Van den Reve had zijn
bezit in een ring rondom Rijssen liggen. In
Ypelo, Enter en Elzen. Van den Reve was
van naam een edelman, maar edel was iets an
ders. Hij stond bepaald in een kwade reuk.
En in Rijssen, al waren de burgers dan maar
heel gewone hardwerkende mensen, maak
ten ze met Jonker Albert korte metten. Ze
joegen hem weg. Jan van Rijssen (was dit
een burger of edelman?, wij weten het niet)
had in Eisen zijn boerderijen en bossen. En
Jonker Albert had daar het oog op laten val
len. Maar Jan van Rijssen was in de stad van
dezelfde naam populairder dan de Jonker
Van den Reve. De poorten werden geopend
en Van den Reve had te kiezen: de poort uit,
of de botten in de zak. En hij verkoos het
Huidzuiverheid - Huidgezondheid
Voeten en oksels fris door Purol-poeder
Maandag vond er op het directiekan
toor van de N.V. ter Horst en Co. een
plechtigheid plaats, waarbij aan 15 werk
nemers van het bedrijf de bronzen me
daille, verbonden aan de orde van Oranje
Nassau werd uitgereikt, hetgeen geschied
de door Burgemeester C. B. J. Landweer.
Omdat er ook een 3-tal Wierdenaren bij
de trouwe arbeiders maren, was ook
burgemeester Mr. Maaldrink van Wier-
den bij de decoratie aanwezig.
Nadat de heer A. H. ter Horst een be
groetingswoord had gesproken, nam bur
gemeester Landweer het woord. Spr. vond
het prettig, dat zulk een groot aantal per
soneelsleden in aanmerking kwam voor
een koninklijke onderscheiding, waarmee
hij de jubilarissen van harte geluk wen
ste. De heer A. H. ter Horst feliciteerde
de gedecoreerden op hartelijke wijze en
sprak de hoop uit, dat de jubilarissen de
koninklijke onderscheiding nog vele ja
ren in goede gezondheid zouden mogen
dragen:
Voor de onderscheiding kwamen de vol
gende werknemers van ter Horst en Co.
in aanmerking.
H. Bakker, Holtertorensweg 33, wever;
H. Baan, Holterstraatweg 110, wever; G.
Baan, Dannenberg 63, wever; M. Baan;
Nijverdalseweg 49, wever, thans bij de
expeditie; C. Nijland, Walstraat 31, arbei
der bij de kalander; M. Poortman, v. d.
Broekestraat 24, arbeider bij de krasserij;
H. J. Ruiterkamp, Holtentorensweg 15,
batcher; A. J. Scherphof, Nassaustraat 9,
wever; F. J. J. Tijhuis, Blinde Banisweg
42, batcher; C. Vos, Irenelaan 10, wever;
J. Witten, Graaf Ottostraat, arbeider bij
de pers; H. Waggeveld, P. C. Stamstraat
63, copsvervoerder; G. W. Bouwhuis,
Smalendijk 2, Wierden, wever; J. Brinks,
Klokkendijk 7c, bankwerker; J. Timmer
man, Morsweg 3, Wierden, smeerder.
eerste. Hij vestigde zich in een van de buurt
schappen onder het schoutambt Hellendoorn,
waar hij niet lang daarna door de heer van
Almelo werd opgepakt wegens roverij. En
toen hij voor het gerecht van de heer van
Almelo moest verschijnen en men hem goed
aan de tand voelde, kwam er wat los. Hij
had in de nabijheid van Rijssen wagens en
karren geplunderd, die op weg waren naar
Bentheim. Johan van Markelo, een bode,
bracht voor Jonker Albert van den Reve
een brief naar Deventer. Daar had de Rijs-
senaar blijkbaar goede vrienden zitten. Want
Johan van Markelo bracht van Deventer
een brief mee, dat Jonker Albert van den
Reve maar goeden moed moest houden. Maar
de stadsbode Arend Prop kwam met andere
papieren, men eiste te Deventer de gevan
genneming van Van het Reve. Men moest
hem uitleveren aan Deventer, anders kon
het op een oorlog uitdraaien tussen Deventer,
Almelo en Neuenhaus in het Bentheimse.
Het schijnt dat hij daar helpers had zitten.
Dat deze man en Jonker uit het gericht van
Rijssen heel wat mans was en veel helpers
had, moge uit het volgende blijken. Hij wist
uit den privatenkelder te Almelo uit te bre
ken, bracht een leger op de been en trok
naar Deventer. Rijssen liet hij ongemoeidj
Misschien hoopte hij daar op zijn oude dag
van het geroofde stil te gaan leven. Snel
rukte hij op naar Deventer, plunderde de
stad en keerde met zeventig wagenvrach
ten huiswaarts. In Deventer werd alarm ge
slagen en een vervolging ingezet. Het groot
ste deel van het geroofde pikten de De-
venternaren weer in, maar wat een toestand
in de veertiende eeuw. En wat een kopzorg
voor de Rijssense vroede vaderen. Dan nog
dit: de Van Langens van de Dakhorst heb
ben tot ongeveer 1690 de Dakhorst in eigen
dom bezeten. Door huwelijk van een freule
Van Langen werd het eigendom van de
Jonkers de Reijer. Die waren er evenwel niet
lang baas van. In de 18e eeuw kwam onder
dramatische omstandigheden de Dakhorst on
der de hamer. Het werd weer, als in het jaar
duizend, boerenbezit. Lang stond er nog een
oud bouwsel, een soort stuk van een heren
huis met een boerenbedrijf er aan gebouwd.
Toen wij het een dertigtal jaren geleden eens
opzochten, leidde ons de bewoner, wijlen
de heer Dam Wichers, in zijn tijd veehande
laar, op zijn bedoening rond. Hij wees ons
nog resten van grachten en van, zo het
scheen een gewezen slertuin. Dan, een
brand maakte jaren geleden een einde aan
het oude bouwsel. Thans staat er een mo-
>1?
I AA.A
EE
..n
vat* R'J*"
Nadere
Aangesl.bij de Centrale Bankte Utrecht
i rangen, dij oe v^enuaie Dannie uirecni z
Nadere inlichtingen (bij de
HUTTENWAL 31 RIJSSEN
DE BÉSTE en niet duur. Tube 95-70-45 ct
derne boerderij. En niets herinnert meer aan
de eens zo machtige Jonkers Van Langen.
Ook in Rijssen zelf heeft men de oude over
blijfselen opgeruimd. Binnen Rijssen verre
zen de laatste eeuw andere burchten. Een
ondernemend burger legde voor bijkans een
eeuw de grondslagen, voor een nieuwe
burcht, een burcht, die al het andere wat er
geweest was, zou overschaduwen. Op enkele
bunders grond verrees zonder hoogheerlijke
rechten en privilegiën de eerste burcht der
industrie. En de naam an Harm ter Horst
werd een begrip, waarbij dat van jonkers
en baronnen ver in de schaduw zou staan.
De eerste bakstenen pijp liet haar rook over
het landschap gaan. En dit betekende voor
menig mens het einde van armoede.
VAN COEVERDEN.
Voor de oefening van de Dienst Be
scherming Bevolking „Samenwerking" be
stond van de zijde van het publiek grote
belangstelling
De oefening werd gehouden teneinde
de samenwerking van de Rijssense B.B.
te beoefenen met de groepen Bedrijfszelf
bescherming van de N.V. ter Horst en Co.
en van de kamgarenspinnerij Riessen.
De oefening was op spectaculaire wijze
opgezet en alles was gedaan om de hulp
verlening de werkelijkheid te doen bena
deren.
Er werd door niet minder dan 15 groe
pen aan de oefening deelgenomen, waar
reddingsploeg van ter Horst en Co., een
reddingploeg van ter Horst en Co., een
EHBO ploeg van genoemd bedrijf en door
12 blokploegen van de Rijssense B.B., ter
wijl voor verkeersregeling handhaving
van orde enz., medewerking werd ver
leend door de Rijks- en door de reserve-
politie.
De provinciale commandant van de BB
de heer Brummer en Burgemeester Land
weer gaven blijk van hun belangstelling.
De oefening ging van de veronderstel
ling uit, dat in verband met oorlogsom
standigheden de Staat van paraatheid
voor de BB was afgekondigd. In verband
daarmee, waren alle BB eenheden voor
zien van het nodige materiaal. Om kwart
over zeven (zo werd verondersteld) kwam
uit het westen een aangeschoten bom
menwerper boven Rijssen en ontdeed zich
van zijn bommenlast teneinde sneller te
kunnen vluchten.
Hierdoor werden de volgende objecten
getroffen: De Reginox (Industrieweg),
de kamgarenspinnerij, en de fabriek van
ter Horst en Co. op verschillende plaat
sen.
Tijdens de luchtaanval had iedere BB-
groep zoveel mogelijk dekking gezocht.
Toen om ongeveer half 8 een lange schril
le stoot op de stoomfluit werd gegeven,
kwam de BB in actie. Er heerste een gro
te activiteit en aanvankelijk scheen het
of een ieder zijn taak begreep. Later
bleek, dat er verschillende fouten wer
den gemaakt, die het verloop van de
oefening enigszins vertraagden, maar de
algemene indruk was aan het slot, dat er
op effectieve wijze is samengewerkt om
de moeilijkheden het hoofd te bieden.
De brandweergroepen vooral waren
snel ter plaatse en maakten een aanvang
met de bestrijding van de branden. De
groeps- en ploegleiders verkenden 't hun
toegewezen oefenobject, gaven opdracht
de branden te bestrijden en gewonden
nesten te zoeken. De commandant van
het Mobiele Geneeskundige team liet een
verzamelplaats voor gewonden inrichten
in gebouw Jeruel. 't Doel van de oefening,
de beoefening van de samenwerking tus
sen de BB en de BZB's is volkomen ge
slaagd.
De organisatie was tot in de puntjes
afgewerkt en vooral de verbindingsdienst
heeft een prachtige oefening achter de
rug. Het doorgeven van duidelijke juiste
inlichtingen is van eminent belang en dat
er nu een aantal fouten zijn gemaakt
door melders, is juist een bewijs, dat aan
dit onderdeel veel aandacht moet worden
gewijd.
De medewerkers kwamen na afloop in
de grote zaal van het Parkgebouw bijeen,
waar de heer P. H. van Dijken, Kring-
hoofd BB, dank bracht aan allen, die me
degewerkt hadden tot het doen slagen van
deze grote oefening.
De heer van Dijken wierp een korte
terugblik op het verloop van de oefening
en constateerde, dat er enthousiast was
gewerkt, de reddingsploegen hebben hun
taak weer zeer behoorlijk verricht, aldus
de heer van Dijken en de 24 gewonden
zijn op behoorlijke wijze afgevoerd.
Over de verbindingen had spr. enige
zorg, niet alle berichten waren duidelijk,
hetgeen spr. betreurde, omdat hiervan
zeer veel kan afhangen. De berichten
dienst van de Kamgaren en van ter Horst
had goed werk geleverd. In het algemeen
was er sprake van een goede samenwer
king, aldus spr., er is bewezen, dat de BB
in samenwerking met de BZB's goed
werk kan verrichten hetgeen de opzet
is van ons aller werk. Samenvattende
was spr. van mening dat er sprake is ge
weest van een goede prettige oefening,
voor het slagen waarvan spr. allen grote
dank bracht.
De heer van Dijken betreurde de han
delswijze van een aantal jongeren, die bij
het binnenkomen in het Parkgebouw van
een aantal personeelsleden van de politie,
op ergerlijke wijze hadden gejoeld.
De politie aldus de heer van Dijken
heeft zich dat ten zeerste aangetrokken
en stelt mij daarvoor verantwoordelijk.
Spr. sprak de hoop uit, dat dit niet
weer gebeurde en was overigens vol lof
voor de medewerking ook van de zijde
van de politie.
Hierna gaf de commandant van de
brandweer, de heer G. J. Wolters, een
nabeschouwing evenals Dr. Zillinger Mo
lenaar en de heer Boonstra.
Onder een goede publieke belangstel
ling werd dinsdagavond een voetbalwed
strijd gespeeld tussen de „Kiosk" en een
team gevormd uit de Rijks- en reserve-
politie te Rijssen.
Hoewel de „Kiosk" een grote veldmeer.
derheid aan de dag legde, was het de
„Hermandad" die na acht minuten spe
len de leiding nam door een goed schot
van midvoor Ter Harmsel.
In de tweede helft zag men weer het
zelfde spelbeeld. Beide elftallen scoorden
ieder nog één keer zodat het einde kwam
met een 21 overwinning voor de „poli
tie".
De leiding was bij arbiter Ditsel in goe
de handen. In de pauze werd een col
lecte gehouden voor het Blindengeleide
hondenfonds te Amsterdam. Deze collecte
bracht op f 97.44 (bruto).
Ned. Herv. Gem. Grote Kerk 9.30 uur Ds.
Wieman, 15 uur Ds. van Tuijl.
Westerkerk 9.30 uur Ds. van Tuijl, 15
uur Ds. Vergunst.
Elzen 9.30 uur de heer Renger.
Notter 19.45 uur Ds. Vergunst.
Geref. Gem. Noorderkerk 9.30 uur en 19
uur Ds. Blok, 15 uur leesdienst.
Geref. Kerk Boomkamp 9.30 en 15 uur
Ds. Brinkman.
Oud Geref. Gem. Bevervoorde 9.30, 14.30
en 19 uur leesdienst.
Oud Geref. Gem. Walkerk 9.30 en 15 uur
leesdienst.
Geref. Gem. in Nederland, Eschkerk 9.30
uur, 14.30 uur en 18 uur leesdienst.
Woensdag 24 juni 19.15 uur Ds. M. v.
de Ketterij uit Alblasserdam; donder
dag 25 juni 19.15 uur Ds. Dr. C. Steen
blok uit Gouda; vrijdag 26 juni 14 uur
Ds. v. d. Ketterij uit Alblasserdam.
Ned. Protestantenbond, afd. Rijssen 10.45
uur Dr. J. W. Samberg uit Delden.
Geboren: Wilma Hendrika, dv B. J.
Goorman en W. H. Steenbergen, Bouwstr.
38 Ingrid Hildegard Maria, dv A. F. M.
Paauwe en H. Hollander, Wierdensestraat
59 Jan Hendrik, zv J. Nijkamp en F.
Jansen, Bouwstraat 11 Hendrik, zv E.
F. Vergunst en J. Bos, Weth. H. H. Kor-
teboslaan 2 -Lambertha, dv R. Braak-
hekke en L. Bronsvoort, Huttenwal 33
Hendrik Jan, zv H. Klein Legtenberg en
A. Ruiterkamp, Holtentorensweg 15
Fredrika Janna, dv J. W. Rensen en A.
Paalman, Ligtenbergerweg 36.
Ondertrouwd: Dirk Harbers, 27 j„ Rijs
sen, Esstraat 64 en Grada Sanderman, 23
j„ Rijssen, Holterstraatweg 70 Gerhard
Beverdam, 26 j„ Enter, Beatrixlaan 1 en
Janna Wieringa, 23 j., Rijssen, Venne-
kesgaarden 35 Jezinus Briene, 25 j.,
Vriezenveen, Grensweg 2 en Reintje Vos-
sebeld, 25 j., Rijssen, Holtentorensweg 71
Johannes Frederikus Smit, 24 j„ Wier
den, Klokkendijk 3 en Willemina Zand-
voort, 23 j., Rijssen, Hangerad 37 Jo
han Langkamp, 23 j., Wierden, Klooster-
hoeksweg 17 en Wilhelmina Fredrika
Smeijers, 22 j., Rijssen, Walstraat 5
Jan Vrugteveen, 27 j., Enter, Julianastr.
23 en Hermanna Karkdijk, 26 j., Rijssen,
Tabaksgaarden 38.
Gehuwd: Gerrit Baan, 26 j., en Aleida
Maria van den Berg, 25 j., Rijssen, A. H.
ter Horstlaan 27 Jan Hendrik Roosink,
22 j., en Gretha Johanna Smelt, 20 j„
Rijssen, Arend Baanstraat 54.
Overleden: Antonius Engelbertus Klein-
rouweler, 66 j., ev M. H. van Eisen, Oos
terhofweg 27.
Zundag is het vuur oons kèls
'n Meüjsen dag van t' joar,
Aw, oet berre komt dan lignt
De kadootjes kloar.
Joa dan worre wiej verwènd
Duur het zwak geslach,
Wodt oons duur de vrowleu smoarns
Thee op berre brach.
't Hele joar wör der espoard,
't Is neet oawerdreeuwn,
Um de kèls op vaderdag
Ees wat moois te geeuwn.
Jan den krig nen mooin niejn knup,
Zeuj um ees zeen kiekn,
Dieks ne bokse, eene den
Aj nooit hoowt te striekn.
Graads, toevallig dak det heurn,
Krig een heel mooi més,
Meer det hee non biej zich har
Det was ook gin bés.
Grote deuzen met segrétn,
Kisj es met segoarn,
Van het moark daw' 't leefste rookt,
Kriewe 'n zundagmoarn.
Op 'n poar cènt wodt neet ekekn,
Meer het is neetwoar,
Ook neet aaltied vaderdag,
Een keer meer in 't joar.
Rijssen.
J. Rozendom.
R.V. (comb.)
RKSV-Excelsior (comb.) (22)
Op het terrein van Rijssen Vooruit aan
de Wierdenseweg speelden zaterdag een
RV-combinatie en een combinatie van de
plaatselijke verenigingen Excelsior en
RKSV een voetbalwedstrijd, waarvan de
opbrengst ten goede kwam aan de Rijs
sense Bond var. Oud-strijders.
In deze ontmoeting, die geenszins op
een hoog peil stond, kreeg de RKSV-Ex-
celsior-combinatie nog de beste kansen op
een overwinning.
Bij de RV-comb. was doelman Witten
wegens ziekte vervangen door G. Brug-
gink. In beide elftallen vormden de ver
dedigingen het beste deel van de ploeg.
Voor de rust kregen de resp. voorhoedes
enkele schietkansen doch gedoelpunt werd
er niet.
Twee minuten na de hervatting liet
stopper Nijland (Exc.) zich verschalken
door Maatman (R.V.). Via Sehreurs kwam
het leer bij de vrijstaande Heuten, die
geen fout maakte (10).
De R.V.-ers dachten toen blijkbaar reeds
de overwinning in de zak te hebben en
dit kwam de geelzwarten duur te staan.
In de twaalfde minuut was het n.l. H.
Kamphuis (RKSV) die met een ver schot
(vanaf de zijlijn) doelman Brugging het
nakijken gaf (11).
Zes minuten later scheurde Smalbrug-
ge (Exc.) alle RV-illusies aan flarden
door na stevig doorzetten met een kei
hard schot zijn club de leiding te geven
(1—2).
De RKSV-Exc.-comb. probeerde hierna
de zege veilig te stellen en zetten een
groot offensief in. Met kunst en vlieg
werk hielden de R.V.-ers hun doel echter
vrij voor verdere doorboring.
Geleidelijk aan kwam Rijssen Vooruit
tot enkele goed opgezette aanvallen doch
als een rots in de branding stond stop
per Nijland, trouw terzijde gestaan door
de backs Poortman en Meulman.
In de laatste minuut was het rechtshalf
Dangremond, die tot dan toe nog weinig
van zich had laten zien, die op dat moment
van zich deed spreken In het vuur van
het spel grabbelde hij n.l. het leer met de
hand uit de doelmond en dit kwam zijn
ploeg op een penalty te staan.
Deze strafschop werd door Heuten in
een doelpunt omgezet zodat de eindstand
op de valreep nog 22 werd.
De totale bruto opbrengst bedroeg
f 240.—.