Visitekaarten
ineen ll op i hlad.
Druk en Uitgave van G» ten Gate Hzn», Haarstraat, Rijssen
Nummer 220»
Zaterdag 23 December 1922»
KERSTMIS»
Groote voorraad
Billijke prijzen»
G, TEN CATEHzn.
Ingezonden Stukken enz. worden ingewacht tot uiterlijk Donderd Agsmiddags 12 uur, Advertentiën tot Vrijdagsmorgens 10 uur.
Advertentiën 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent. Voor den handel speciaal tarief.
Kerstteest, het Hoogfeest der gan-
sche Christenwereld, is niet ver
meer! Nog maar weinige dagen
slechts en de. klokken van Kathe
draal en Kerk zullen het weer in
luiden met plechtig-vroolijk ge
beier, en het „Vrede op aarde, den
menschen van goeden wille" zal
rhet machtig orgelgeluid den men
schen de blijde boodschap herhalen,
die eeuwen geleden de wereld ge
bracht werd, toen Hij geboren werd,
wiens komst op aarde de belicha
ming beteekende van al wat goed
en rein en heilig is.
Als de Kerstklokken luiden, is
de langste nacht van het jaar voor
bij. Onder het kleed van sneeuw
ontwaakt het zaad ten nieuw leven
de nacht is voorbij, de dag breekt
aan.
Hopen wij, dat met dit "- rstVest
hok voor de mensehheid de Lnvu-re j
nacht voorbij is, en dat een nieuwe
dag zal aanbreken, waarop het
„Vrede op aarde, den mens- hen i
van goeden wille", geen ironie, doch
heerlijke werkelijkheid is geworden.
Laten wij in deze blijde verwach
ting onze huizen met hulst en mare
sieren, en laten we vol moed en
hoop zijn. Het goede moet immers
eens, al is het dan na veel strijd,
over het kwade zegevieren.
Wanneer wij daarvan overtuigd
zijn, dan kan het niet anders, of
het zal een mooi en heerlijk Kerst
feest voor ons wezen.
En zoo'n Kerstfeest wenschen
wij U allen. M.
REISHERINNERINGEN
UIT OOSTELIJK EUROPA.
VII.
Tusschen Passau en Weenen.
SCHÖNBRUNN.
Inmiddels begint de natuur rondom
ons nu toch langzamerhand wel wat
meer interessant te worden. In de verte
vertoonen zich, aanvankelijk nog in
vage omtrekken, maar allengs scherper
zich afteekenend, de hoogten van het
mooie Wienerwald.
Men moet zich, wanneer over het
Wienerwald gesproken wordt, een veel
grootscher voorstelling daarvan vormen
dan van een gewoon bosch. Ten
eerste is het van een ontzaggelijke uit
gestrektheid, ongeveer zoo groot als
geheel Nederland. Het begint reeds op
een afstand van verder dan 70 K.M.
ten Westen van Weenen, en eindigt
eerst aan de onmiddellijke nabijheid
daarvan. En dan strekt het zich ook
ver naar het Zuiden uit.
Bovendien is het niet één aaneen
gesloten bosch, dat het Uitzicht uit den
trein ontneemt, maar bestaat het uit
bergen en dalen, hier dicht beplant met
boomen van allerlei soort en vorm, el
ders weer bebouwd met vorstelijke
landhuizen, monumentale kloosters en
wit gepleisterde kerkjes. Soms ziet men
heele dorpen, die zich wijd uitstrekken
tegen de berghellingen aan.
Dat zijn de geliefkoosde „Sommer-
frischen" der Weeners, waar zij hun
„week-ends" doorbrengen, en de zorgen,
die hen week in, week uit drukken,
voor anderhaiven dag op zijde zetten.
Zij gaan vergezeld van vrouw en kin
deren des Zaterdags met den trein naar
het eene of andere mooi gelegen dorp,
zoeken daar een goedkoop pension op,
en maken den daarop volgenden Zon
dag een mooie toer door de bergen.
Ik zeide reeds, dat het Zaterdag was
toen ik van Passau naar Weenen reisde,
zoodat ik juist een goede gelegenheid
had, om op te merken, op hoe groote
schaal die wekelijksche uittochten uit
de bedompte stad naar het land waar
de opwekkende bergwipd waait, plaats
vinden.
Hoe dichter wij Weenen naderden,
hoe meer treinen met pleizierreizigers
wij tegenkwamen. Lange treinen, waar
van de wagens niet alleen tot barstens
toe vol waren, d zelfs 9e treep'antpn
van voren tot achteres bezet, la ik zag
had plaats genomen Hoe dat allee
steeds zonder ongelukken afloopt is on
begrijpelijk. te meer ais irwtï bedenkt,
dat die trein et* meermalen door vrij
lange, donkere tunnels moeten rijden.
Maar het schijnt goed te gaan, want
anders zou het reizen op die manier
toch zeker wel verboden worden.
Die wekelijksche uitstapjes zou de
gemoedelijke, vroolijke en luchthartige
bevolking van Weenen, al is zij dan
ook nog zoo arm, niet gaarne prijsge
ven. Liever eiken dag een paar boter
hammen minder, liever het brood droog
gegeten, liever geen hemd aan het lijf,
dan het genot, om, althans zoo nu en
dan door de bergen te dwalen, te moe
ten missen.
Dat ze arm zijn, is duidelijk te zien
aan de kleeren die zij dragen. Zijn de
heeren in hun dagelijkschen arbeid, dan
moeten zij, zoo goed en zoo kwaad als
dat nog gaat, als „heer" gekleed voor
den dag komen, al is de jas ook kaal
en de pantalon gestopt. Maar op hun
wekelijksche excursies behoeven zij zich
aan niets en niemand te storen. En zoo
zag ik dan verscheidenen, aan wie men
het goed kon zien dat zij uit beschaaf
den kring kwamen, die eigengemaakte
jasjes droegen, vervaardigd van zwart
en rood- of blauw en witgeruit katoen,
zooals men ook wel eens te Rijssen op
de markt uitgestald ziet liggen.
Even vóór Weenen zie ik op een
afstand van misschien een paar Kilo
meter van de spoorlijn, maar toch zóó
dat de vorm van den bouw nog goed
te onderscheiden is, het oude Keizer
lijke lustslot Schönbrunn liggen, op een
tamelijke hoogte en te midden van het
daarbij behoorende park. Een heerlijk
zomerverblijf waar de oude Keizer
Frans Josef met voorliefde woonde.
Dit slot heeft een heele geschiedenis
achter zich liggen. Op de plaats waar
het nu staat, was reeds in 1570 een
klein keizerlijk jachtslot gebouwd, dat
denzelfden naam droeg, (ontleend aan
eenbron die in de nabijheid opwelde), als
het tegenwoordige kasteel. In 1619
werd het beduidend vergroot, maar
toen Weenen in 1683 door de Turken
ïelegerd werd, viel het als slachtoffer
Vin Turksche vernielzucht.
Keizer Josef I besloot in 1696 tot
c en herbouw, en gaf aan een der be
roemdste bouwmeesters van dien tijd,
Fischer von Erlach, opdracht tot het
r, aken van buitengewoon grootsche
p .annen daartoe. Die plannen waren
2 DÓ uitgebreid, dat ze in 1705, bij den
dpod des keizers, nog niet geheel uit-
p voerd waren.
Zoo bleef het kasteel onvoltooid,
totdat een veertigtal jaren later Keize-
rj.i Maria Theresia, die zich met voor
liefde op Schönbrunn ophield, den bouw
v eder deed hervatten, nu naar plannen
van een anderen architect, want Fischer
von Erlach was intusschen overleden.
Aan Maria Theresia en haar zoon
Jhsef II, dankt het tegenwoordige slot
z:jn fraaien stijl, welke veel gelijkenis
vertoont met dien van het beroemde
S ot van Versailles.
O, als de steenen van het kasteel
Dthönbrunn spreken konden, wat zou-
o .n ze getuigen van blijde en van
c :oeve gebeurtenissen, van glorie en
O vernedering
de nieuwe geschiedenis, aan het hu-
•.'•tink van den ouden Frans josef met j
Keizerin Elisabeth. Aanvankelijk zoo j
intens gelukkig, later uitloopend in een
soort van vrijwillige scheiding.
Wat zouden die oude muren kon
den zij slechts fluisteren niet kunnen
verhalen, omtrent de oorzaken, die tot
deze treurige ontwikkeling van dit ééns
zoo gezegende huwelijksleven hebben
geleid!
Ik denk aan Kroonprins Rudolf, ééns
als knaap, spelende in het heerlijke park,
waarvan hij iederen boom, iedere struik
kende. Hij was de glorie en de trotsch
zijner ouders. Op hem hadden zij hun
hoop voor de toekomst gevestigd. Zou
hij niet zijn vader eenmaal opvolgen
op den stevig gevestigden Keizerstroon
van Oostenrijk? Het liet zich alles zoo
schoon aanzien De knaap werd jonge
ling, de jongeling een man. Een vrouw,
of neen, een „g e m a 1 i n" werd voor
hem „gevonden" in de Belgische
Prinses Stefanie. Het is de eeuwige
vloek voor prinsen en prinsessen, dat
zij hun eigen keuze niet bepalen mo
gen bij het aangaan van een huwelijk,
maar dat de belangen van den Staat
daarbij den doorslag geven.
De gevolgen bleven dan ook hier
niet uit. Door zelfmoord maakte de nog
betrekkelijk jonge prins een einde aan
zijn leven, wijl hij een andere liefhad
met wie hij niet trouwen mocht.
En de oude Keizer bleef op „Schön
brunn" alléén, in diepe smart over het
verlies van zijn zoon, zijn éénige.
Een andere Kroonprins trad er voor
in de plaats. Een neef nu, bij gebrek
aan een zoon. 't Was Aartshertog Fer
dinand, in tegenstelling met Prins Ru-
dolf, die een vriendelijk en joviaal ka
rakter had, stug en norsch. Toch had
ook hij zijn goede eigenschappen, want
hij bezat een groote mate van eerlijk
heid, en was daarbij ridderlijk en dap
per. Een soldaat, van top tot téen, een
ridder zonder vrees of blaam.
Maar dat werd hem tot zijn ongeluk,
hem en zijn vrouw. En de heele wereld!
Want toen hij zich, tegen veler waar
schuwingen in, met zijn echtgenoote
naar Serajewo begaf, het brandpunt van
Bosniesche ontevredenheid, om zich als
toekomstig Keizer te doen huldigen,
trof hem en zijn jonge vrouw, die zijn
lichaam met het hare wilde dekken, het
doodelijke schot van een moordenaar,
dat tegelijk het sein werd voor den
verschrikkelijken oorlog, onder de ge
volgen waarvan de heele wereld thans
nog dreunt op haar grondvesten.
En opnieuw was Schönbrunn de
stomme getuige van de diepe smart en
droeve verslagenheid, waaraan de oude
Keizer ten prooi was overgeleverd.
Al die historische herinneringen, uit
nog zoo jong verleden, dat echter reeds
zoo heel, héél ver weg schijnt, drongen
zich onweerstaanbaar aan mij op, toen
ik, op mijn reis naar Weenen, dien
Zaterdagavond in September Schön
brunn zoo liefelijk en vredig zal liggen,
in het stemmingsvolle zacht roode schijn
sel van de ondergaande zon.
RIJSSEN'S TOONEEL.
De vereeniging „Rijssen's Too-
neel gaf Dinsdagavond een open
bare uitvoering in bet Park gebouw
Opgevoerd werd „Tan Ongeluk
Blüinenthal en G. Kadelburg.
De vereen ly ing heeft den goeden
naam, dien zij bij vorige gelegen
heden verworven heeft, gehand
haafd, want er is zeer goed en be
schaafd gespeeld. Zelfs de rollen
met weinig actie en die daardoor
juist niet veel kans hebben het pu
bliek te behagen, brachten het er
uitstekend af en dat wil wat zeggen
voor een dilettanten-vereeniging.
We willen hiermede niet bewee-
ren, dat het niet nog beter zou
kunnen, maar in dezen staan ook
al de beste stuurlui aan wal en we
kunnen de leden van Rijssen's Too-
neel verzekeren, dat hun spel bij
iedereen een goeden indruk heeft
gemaakt en dat men zich kostelijk
heeft vermaakt. We constateeren
dus met genoegen, dat de vereeni
ging met het opvoeren van dit
stuk haar doel volkomen heeft be
reikt en roepen haar een hartelijk
tot weerziens toe voor een volgen
den keer. We hopen, dat zij ook
dan weer een goede keuze ujt de
uitgebreide tooneelbibliotheek zal
doen.
Donateurs en kunstlievende leden
waren goed opgekomen. Ook zagen
we vele vreemdelingen uit nabu
rige plaatsen, waaronder de leden
der tooneelvereeniging uit Holten.
Met een gezellig bal werd de
avond besloten. M.
WEEKBLAD
VOOR
Zfe:iiö'f ucil w.'iti uüvtp op uc' 3 uu>Oi: v-7
Hi
Hi
i- - d'.
UL'jopv .vb f v v u