Terug in de tijd: Endehoven en Eversham
De Nederlandse
De adem der natuur in Kunsthal
De 19de eeuw op zijn mooist
Het jaar van de 18de eeuw
Plug In.het Van Abbemuseum Dreiging uit de Ruimte
Da Vinei
TENTOONSTELLINGEN 2007
Woensdag 27 december 2006
51
FOTO: HISTORISCH OPENLUCHTMUSEUM EINDHOVEN
Het Historisch Openlucht Mu
seum Eindhoven bestaat uit een
zorgvuldig gereconstrueerd
prehistorisch kempisch dorp uit
de ijzertijd. Het vuur gloeit, er
scharrelen beesten rond en de
bewoners moeten vechten voor
hun bestaan. Er is van alles te
zien en te doen. U ondergaat,
samen met de bewoners, de da
gelijkse beslommeringen van
die tijd: vuur maken, brood bak-
Het Amsterdamse Rijksmuse
um organiseert de eerste mono
grafische tentoonstelling over
Jan van der Heyden in Neder
land sinds 1937.
Van der Heyden behoort tot de
belangrijkste 17de-eeuwse
schilders van Nederlandse
stadsgezichten. Daarnaast was
hij bijzonder gefascineerd door
brandbestrijding en is hij tot op
de dag van vaijdaag bij velen
bekend als de uitvinder van de
brandslang. In de tentoonstel
ling in het Rijksmuseum wordt
de veelzijdigheid van Van der
Heyden, ook wel de Nederland
se Leonardo da Vinei genoemd,
"belicht.
De Dam in Amsterdam, ca.
1668, Amsterdams Historisch
Museum.
In het voorjaar toont de Kunst
hal in Rotterdam ruim honderd
werken van de Haagse School-
schilder Willem Roelofs (1822-
1897).
Roelofs laat met zijn kleurrijke
schilderijen, olieverfstudies en
aquarellen het Nederlandse
landschap van meer dan een
eeuw geleden zien: idyllische
taferelen van vlakke landschap
pen met grazende koeien en
weidse vergezichten. Na het
zien van de werken van de
School van Barbizon breekt
Willem Roelofs als één van de
eerste kunstenaars in de negen
tiende eeuw met de romanti-.
sche traditie. Niet langer schil
dert hij gedramatiseerde land
schappen, maar meer en meer
impressies van de waargeno
men natuur. Roelofs schildert
polders 'naar de natuur' met
hun eigen dramatiek, maar ook
verstilde taferelen van een on
bedorven natuur die wij nauwe
lijks nog kennen. Zijn schilderij
en van het polderlandschap in
spireren de kunstenaars van de
Haagse School en openen de
ogen van het publiek voor de
poëzie van het landschap. De
adem der natuur, die dit voor
jaar door de Kunsthal waart, in
spireerde Roelofs met recht. Bij
de tentoonstelling verschijnt de
gelijknamige catalogus, ISBN
9789068684322, prijs €29,90.
Willem Roelofs - De adem der
natuur, 17 maart t/m 13 mei
2007.
Als 'Rijksmuseum aan de Mer-
wede' heeft het Dordrechts Mu
seum tijdelijk een unieke verza
meling 19de-eeuwse kunst in
huis. Het beste uit twee collec
ties is hier bijeengebracht. Zo'n
200 schilderijen, beeldhouw
werken, meubels en voorwer
pen van zilver en keramiek zijn
er te zien. De collecties van het
Rijksmuseum en Dordrechts
Museum vullen elkaar uitste
kend aan, waardoor het moge
lijk is een rijk en gevarieerd
beeld van de 19de eeuw te ge
ven. Om de 19de-eeuwse kunst
van verschillende kanten te be
lichten, is de tentoonstelling
niet chronologisch maar the
matisch ingericht. Thema's zijn
bijvoorbeeld 'Portret', 'Stadsle
ven', 'Atelierpraktijk', 'Oog voor
detail', 'Exotisme', 'Vaderlands
gevoel'. Per thema is steeds ge
zocht naar de meest interessan
te ontmoetingen tussen kunste
naars en kunstwerken. De
beeldhouwwerken en interieur
kunst zorgen voor een 19de-
eeuwse sfeer in de tentoonstel
lingszalen. Diezelfde sfeer
heerst ook in de salon aan het
einde van de tentoonstelling.
Deze ruimte, met 19de-eeuws
meubilair, is ingericht als docu
mentatiecentrum. Behalve ca
talogi zijn er romans en gedich
ten ter inzage. Te zien tot 28-05-
2007. Zie ook www.rijksmuseu-
maandemerwede.nl.
Katjesspel, Rijksmuseum Amsterdam, legaat J.BAM. Wester-
woudt, 1929, SK-A-3089. foto: henriëtte ronner-knip
ken, botbewerken, varen in een
boomstam... het is een kwestie
van overleven! U kunt ook de
Middeleeuwse stad Endehoven
bezoeken. Neem een kijkje in
een ambachtshuis, tolhuis, her
berg en hoeve. Hier kunt u zelf
kennismaken met middeleeuw
se ambachten als muntjes
slaan, geldbuidels maken en
boter karnen. Voor typische
middeleeuwse versnaperingen
kunt u in de herberg terecht.
Het museum bestaat uit een re
constructie van een prehisto
risch dorpje 'Eversham' uit de
ijzertijd (800 - 50 vóór Christus)
en het middeleeuws stadje 'En
dehoven' (1250 -1600 na Chris
tus). Tijdens Pinksteren 2007,26
t/m 28 mei, vindt de Viking-
markt plaats. De eerste Viking-
markt in Nederland werd in het
Pinksterweekend 1992 in Eind
hoven gehouden en was een
daverend succes met ruim
4.000 bezoekers. Van november
tm maart is het museum alleen
op zondag geopend van 12.00
tot 17.00 uur. Voor groepen
blijft het museum op afspraak
dagelijks geopend. Historisch
Openlucht Museum Eindho
ven, tel. 040-2522281. Opening
stijden: maandag t/m zondag
van 10.00-17.00 u.
In het eerste deel is een selectie
van zestien schilderijen te zien
afkomstig uit musea en particu
liere verzamelingen in Europa
en de VS. Het tweede deel van
de tentoonstelling is gewijd aan
zijn dramatische tekeningen en
prenten van stadsbranden. Bo
vendien wordt zijn beroemde
'Slang-Brand-spuitenboek' uit
1690 tentoongesteld, samen
met een vroeg exemplaar van
de slangbrandspuit. De exposi
tie is van 2 februari t/m 30 april
2007 te zien in de Philipsvleugel
van het Rijksmuseum en ge
maakt in samenwerking met
het Bruce Museum in Green
wich (VS).
Met ruim 80 werken uit vier
museale collecties (Rijksmuse
um Twenthe, Rijksmuseum
Amsterdam, Frans Halsmuse
um en Dordrechts Museum)
presenteert het Rijksmuseum
Twenthe in 2007 een overzicht
van de Nederlandse schilder
kunst in de 18de eeuw.
Er zijn werken te zien van onder
anderen Pieter Barbiers, Wy-
brand Hendriks, Pieter Gerar-
dus van Os, de gebroeders Van
Strij, Cornelis Troost, Wouter
Johannes van Troostwijk, Nico-
laas Verkolje en Jacob de Wit.
Het jaar van de 18de eeuw start
in het museum op 26 en 27 ja
nuari met het congres Ger-ma-
nie? over de culturele relaties
tussen de Nederlanden en de
Duitse staten in de 18de eeuw.
Tegelijkertijd wordt de presen
tatie Moffen en Hazekoppen.
Letterkundige contacten tussen
Nederland en Duitsland in de
18de eeuw geopend. Vanaf 1
april 2007 worden 'op zaal'
18de-eeuwse schilderijen en
schilderijlijsten gerestaureerd.
Het publiek kan de vorderingen
volgen.
In de loop van het jaar geven
landelijk bekende experts lezin
gen over allerlei aspecten van
de cultuur van de 18de eeuw.
Daarnaast organiseert het mu
seum in samenwerking met de
Volksuniversiteit Enschede een
cursus over kunst en cultuur
van de 18de eeuw.
Het jaar van de 18de eeuw - 24
februari 2007 t/m 6 januari
2008, zie ook www.rijksmuse-
um-twenthe.nl.
Plug In is de nieuwe benadering
voor de presentatie van de col
lectie van het Van Abbemuse
um. In de komende drie jaar zal
de collectie van het museum
voortdurend anders worden ge
presenteerd door middel van
een reeks onafhankelijke, op
zichzelf staande tentoonstellin
gen in de zalen van het nieuwe
gebouw. In april 2006 zijn de
eerste afleveringen van Plug In
geopend, een nieuwe serie col
lectiepresentaties die onder an
dere door gasten van buiten het
museum zoals kunstenaars en
gastconservatoren worden sa
mengesteld.
Elke zaal staat op zichzelf, met
een eigen thema en een eigen
presentatieduur. Hierdoor ont
staan in de opeenvolgende za
len steeds weer andere verha
len, verrassende verbanden en
onthullende tegenstellingen.
Plug In verwijst niet alleen naar
de zalen, die als blokken in een
blokkendoos in- en uitgescho
ven kunnen worden, maar is
ook een uitnodiging aan de be
zoekers, om al naar gelang inte
resse of behoefte 'in te pluggen'
en de verbeelding aan het werk
te zetten.
Plug In - De collectie anders,
doorlopend t/m april 2009. Zie
ook www.vanabbemuseum.nl.
In de tentoonstelling Dreiging
uit de Ruimte in het Utrechtse
Sonnenborgh-museum en ster
renwacht vertellen de overblijf
selen van verschillende meteo
rieten die op aarde zijn neerge
slagen, het verhaal van het ont
staan van het zonnestelsel en
van de planeten. Regelmatig be
richten de media dat de aarde in
de nabije toekomst mogelijk
wordt getroffen door de inslag
van een grote meteoriet.
Utrecht werd in 1843 nog opge
schrikt door een aantal harde
knallen gevolgd door een gie
rend geluid. Een boerenknecht
zag een zwaar voorwerp inslaan
in een wei bij het Fort Blauwka
pel. De overblijfselen van de
'Utrecht', samen met andere
meteorieten die op aarde zijn
neergeslagen, vertellen het ver
haal van het ontstaan van het
zonnestelsel en van de plane
ten. In Sonnenborgh zie je hoe
geowetenschappers te werk
gaan om dit te onderzoeken. En
ervaar met beeld en geluid de
dreiging uit de ruimte en de we
reldwijde effecten op het kli
maat en het leven op aarde.
Dreiging uit de Ruimte - t/m 9
april 2007.
Adriaan de Lelie - Meisje met brief, z.j., olieverf op paneel, 35 x 27 cm. Collectie Rijksmuseum
Twenthe, Enschede. fotografie r. klein gotink