Spelletjes voor de feestdagen
Hps voor een mooie kerstboom
Hulst, klimop en maretak
Betekenis van altijd groene bomen
I
-
Groen, rood en wit, dat zijn de
kleuren van kerst. Bomen en
struiken die hun blad niet verlo
ren tijdens de winter moeten
tot de verbeelding hebben ge
sproken van onze voorouders,
i Symbolisch dat er toch iets in
leven bleef temidden van alles
wat dood was gegaan. De boom
droeg nota bene vruchten ter
wijl andere planten nog slui
merden onder de sneeuw.
Hulst was al populair bij de Ro
meinen. Ze versierden hun hui
zen ermee. Ze gaven elkaar
groene takken tijdens de Satur
nalia. Maar ook in deze omge-
i ving en in Scandinavië stonden
hulst en andere groenblijvende
bomen in hoog aanzien. En zo
als zoveel van de zaken die niks
met het eigenlijke kerstfeest te
maken hadden, kwamen ze er.
wel mooi bij. Paus Gregorius
vond dat deze plaatselijke met
name Romeinse gewoonten
mooi aansloten bij de christelij
ke kerk. Hulst - tekenend voor
het mannelijke - was te vergelij
ken met de doornenkroon. De
rode bessen die overigens giftig
zijn, waren de druppels bloed.
Hulst moest vooral de mannen
in het huis geluk verschaffen.
Met klimop - voor het vrouwe
lijke - lag dat ingewikkelder. Die
was het symbool voor Bacchus,
de god van de wijn. En met ma
retak lag het nog lastiger want
die speelde een belangrijke rol
bij druïdenrituelen, waar de
kerk niets van wilde weten.
Op het moment dat men zich
helemaal niet meer bewust was
van de betekenis van bepaalde
floralia, was het niet langer van
belang verschil te maken tussen
het een of het ander. Die trend
zette in de vorige eeuw in en we
zijn er nu nog steeds mee be
hept. Alles wat maar enigszins
groen blijft is geschikt om te ge
bruiken als kerstdecoratie. Be
halve de genoemde komen in
aanmerking: rozemarijn, laven
del, grove den, laurier, buxus en
taxus. Mensen met een skim-
mia in de tuin moeten oppas
sen voor stropers, als ik mijn
tante mag geloven. Ze halen de
mooiste takken weg en verko
pen die voor een mooie prijs
door. Gelukkig zijn er tegen
woordig ook handelaren die
netjes aanbellen en een rijks
daalder voor een tak bieden.
Maretak of mistletoe: vredesplant, allesheler. Bevordert de vrucht
baarheid, bant boze geesten uit en beschermt tegen blikseminslag.
Hulst: beschermt tegen heksen en het boze oog.
Taxus: giftig voor mens en dier, maar biedt eveneens bescherming
tegen heksen.
Berberis: schenkt macht. Bladeren of twijgen werden gebruikt als
krans voor Romeinse dichters en overwinnaars.
Laurier: beschermt en reinigt. Symbolisch voor overwinning, dis
tinctie en eer. Ook gebruikt voor het kronen van helden.
Rozemarijn: vriendschap, zou zijn geur ontvangen hebben toen de
doeken waarin Jezus als kind gewikkeld was over de plant te drogen
hingen.
Klimop: beschermt tegen dronkenschap.
insdag 19 december 2006
.'■j. 37
Tijdens lange winteravonden
is er niets zo gezellig als samen
een spelletje doen. Aangezien
de avonden het langst .zijn,
moeten spelletjes een nieuwe
kans krijgen. Nu is er natuur
lijk van alles op de markt dat
we het hele jaar door ook kun
nen doen: scrabble, monopoly
of hotel. Een paar voorbeel
den.
Een woordspel: de gekke ma-
haradja.
.Dit spel geeft iedereen de kans
zich uit te leven. De deelne
mers - niet alleen kinderen -
mogen zich heerlijk aanstellen,
zich in allerlei bochten wrin
gen en zelfs theatraal dood ter
aarde storten.
Een speler staat in het midden
van de kring, wijst naar een an
dere speler en zegt: "Ik ben de
gekke maharadja en ik houd
niet van de letter P. Wat krijg ik
van jou te eten?" De aangewe
zen speler moet de maharadja
voedsel aanbieden waarin
geen p zit, anders zou hem dat
vergiftigen. De maharadja
blijft voedsel opeisen, zodat de
keuze steeds beperkter wordt.
En hij voegt er andere letters
aan toe die verboven zijn. Wie
blijft het langste in leven?
Een geheugenspel: de kat van
de dominee
Dit is een geheugenspel dat
hardop gespeeld wordt. Het is
de taak van de organisator de
vaart er in te houden. Te veel
pauzes en de aarzelende speler
vliegt er uit.
De eerste speler deelt mee dat
de kat van de dominee een
aparte of afgrijselijke kat is. De
volgende speler herhaalt dat
en voegt er een kenmerk aan
toe dat met een b begint. Zo
gaan we het rijtje en het alfabet
af. De eerste die een eigen
schap vergeet, valt af.
Een raadspel: stilte alstublieft1.
De spelers zitten in een kring
op stoelen of op de grond. Om
de beurt fluistert iemand zijn
linkerbuur een absurde op
dracht in het oor. Heeft ieder
een een opdracht gekregen,
dan staan de gasten op. Om de
beurt komt er een speler naar
voren, voert de opdracht uit
en mag pas weer gaan zitten
als iemand zijn opdracht heeft
geraden. Iedereen die lacht of
praat, betaalt een boete.
-7 -
)e laatste jaren is er een flinke
oncurrentiestrijd tussen de
[oedheiligman en de kerstman.
De laatste schijnt het pleit te be-
ilechten. In navolging van zijn
taerikaanse neef krijgt hij ook
tier steeds vastere grond onder
le voeten. Een paar cijfers zijn
ekenend. Volgens een onder-
ïoek van Inter/View in op
tocht van het Algemeen Dag-
ilad viert nog maar 53 procent
tan de huishoudens Sinter
klaas. Daarmee ligt hij 20 pro
cent achter op zijn collega van
kerst. Bij gezinnen met heek
kleine kinderen doet de Sint het
nog goed (89 procent). Slechts
1? procent vindt dat het sinter
klaasfeest belangrijker is gewor
den de afgelopen jaren tegen
over 52 procent die het tegen
overgestelde denkt. Slechts 57
procent vindt dat hij mag blij
ven rijden. Wat cadeaus geven
betreft blijft de Sint het winnen
van de Kerstman. Tachtig pro
cent kiest voor pakjes en surpri
ses. Bij kerst gaat het om een
goed gevulde dis, onder slechts
een op de vier bomen liggen
Pakjes.
Traditie
De traditie eikaar in december
cadeautjes te geven is al heel
oud. Dat hoeft ons niet te verba
een, want het geldt zo'n beetje
voor alle zaken die met deze
feestmaand te maken hebben.
Allereerst is er de Romeinse
achtergrond. De Romeinen wis
selden tijdens de Januaria Ka-
IS- Stel vast waar de boom een
la® lekje moet krijgen. Binnen,
s d> uiten of beide. Ook van belang
ihoe groot hij mag zijn.
:ao. Kies uit een boom met of zon-
gap Ier wortel. Voor hergebruik
jpvulling van een kaal plekje in
e tuin bijvoorbeeld) of zuinig-
eet teid gecombineerd met milieu-
opl org gaat de voorkeur uit naar
en spar met kluit. De gemak-
uchtige medemens neemt een
iuitloze.
Beoordeel de boom op uiter-
ijkheden zoals symmetrie,
leur, vorm en aantal takken,
ma
Vra
gel (omen ze uit de zak of lig-
;en ze onder de kerstboom?
let liefst allebei, vinden
vaarschijnlijk alle kinde-
en. De middenstand en het
[rootwinkelbedrijf denken
tr net zo over. Cadeautjes,
«ie kan er wel genoeg van
rijgen?
lengte niet te vergeten.
- Schud de boom flink door el
kaar voor de koop. Behandel
hem vervolgens met zachtheid.
- Bij een boom zonder kluit is
het verstandig de boom diago
naal af te zagen en in het water
te plaatsen. De kersttijd is een
droge tijd, zorg ook na optuigen
voor voldoende water.
- Gaat de boom in een emmer:
neem schelpjes, steentjes of ou
de kranten. Geen zand of aarde,
uiteraard wel bij kluitbomen.
- De soort. Het meest populair
zijn de fijnsparren. Deze vallen
het meest uit. Zilversparren -
die wij dennenbomen noemen
- zijn beter.
- Zet hem op een plek zodat er
overal versieringen aan kunnen.
Niet te dicht bij de open haard,
de kachel of de cv.
- Breng eerst de lichtjes aan en
vervolgens alle andere dingen
waarvan u denkt dat ze er in ho-
lendae geschenken uit en offer
den daarnaast ook het een en
ander aan de keizer.
Vervolgens de Germaanse va
riant. Die gaat nog verder terug.
De oorspronkelijke bewoners
van onze contreien waren no
maden. Toen ze zich meer en
meer met landbouw gingen be
zighouden, konden zij zich lan
ger op één plek vestigen. Ze leg
den voorraden aan om de win
ter te overleven. Als het midden
van die koude periode voorbij
was, was het ergste leed gele
den. Dat moest gevierd worden.
Iedereen had zijn eigen specia
liteiten en men gaf van hetgeen
men teveel had. Dat was hele
maal niet zo vreemd, want het
paste ergens ook nog in de ruil
handel die men bedreef.
Die uitwisseling van voedsel
vormde de oorsprong van het
geven van cadeaus. Sterker: het
werd de kern van het feest. Ge
paard met allerlei bijgeloof: als
men er niet aan meedeed, dan
hoefde men in het nieuwe jaar
niet veel heil te verwachten. De
christelijke traditie, ten slotte,
geeft er een mooie draai aan. De
wijzen uit het Oosten gaven aan
het kindeke hun geschenken:
goud, wierook en mirre. Een
goed voorbeeld.
ren.
- Dan de versiering. Bij zware
ornamenten moet het een
boom zijn met wijdverspreide
takken, zodat ze vrij kunnen
ronddraaien.
