m
De luxe is nu weer voorbij"
Kraamverzorgenden bieden
hulp aan moeder en hun kind
Thuiszorg neemt
zorg over na
ziekenhuisbevalling
„Verloskundige heeft
het laatste woord"
Vragen?
Rita Rensen na geboorte: „Ideaal, zo'n kraamhulp"
n
„Cursus geeft zekerheid
en vertrouwen mee"
Vaders baden kinderen eerder dan de moeders"
Wat heeft Thuiszorg
Zuidwest Overijssel te bieden?
HEETEN - „De luxe is nu weer
voorbij." Dat antwoordt de 34-
jarige Rita Rensen uit Heeten als
je haar vraagt hoe ze de hulp van
de kraamverzorgende Thuiszorg
Zuidwest Overijssel heeft ervaren
na de geboorte van haar nu ruim
één maand oude baby Jesper.
Jesper werd geboren op 12 maart. Hij is
de zoon van Rita en Gerard (39)
Rensen, en broertje Quinten die twee
en een half is. Terwijl Quinten geboeid
naar de televisie kijkt en zijn broertje
nietswetend in zijn bedje ligt, vertelt
zijn moeder in de woning net even bui
ten de bebouwde kom van het
Sallandse dorp dat zij en haar man
kraamzorg bij Thuiszorg hebben aange
vraagd toen de zwangerschap een
maand of vier was gevorderd. „Na de
aanmelding kregen we een informatie
boekje toegestuurd waarin alles staat
over zwangerschapszorg en kraamzorg,
een heel compleet boekje. In de zeven
de maand van de zwangerschap volgt
dan een intakegesprek met de wijkver
pleegkundige van Thuiszorg. Ze was al
een bekende voor ons omdat ze dit ook
al bij Quinten had gedaan en ook de
bezoeken aan het consultatiebureau
begeleidt. Tijdens het intakegesprek
kwamen allerhande praktische zaken
aan de orde zoals welke zorg je. wenst
en hoeveel uur, wat je nodig hebt voor
de bevalling en voor de baby. Dat heb
ik als heel prettig ervaren."
Bevalling
En toen was het 12 maart, de dag van
de bevalling. Jesper werd geboren 's
morgens om 07.00 uur in het bijzijn van
de huisarts. Die geeft aan wanneer het
tijd is om de kraamverzorgende te bel
len. Zij arriveerde heel snel samen met
een stagiaire maar toch net te laat om
assistentie te verlenen bij de bevalling.
Ze namen meteen de verzorging van
mij en van Jesper op zich." Over de sta
giaire: „Ik wist eerst niet wat ik ervan
moest denken. Het leek me wel erg
druk. Dit is erg meegevallen Nu was er
ook volop aandacht en zorg voor
Quinten. De kraamhulp en de stagiaire
stelden zich ook heel goed op; ik had
niet telkens beiden om me heen.
Natuurlijk werd de stagiaire wel gecon
troleerd maar ze mocht ook heel veel
zelfstandig doen. Ik had niet het gevoel
dat er telkens twee personen waren.
Het allerbelangrijkste van de kraamzorg
vind ik de zorg voor de baby (tempera
tuur, kleur, voeding), en de lichamelijke
verzorging van de moeder, En verder
alle voorlichting en advies over de vra
gen die ik had over de verdere verzor
ging. Ook al heb ik alles al eens eerder
meegemaakt... Je moet toch weer wen
nen aan een kleine baby. De kraamzorg
zorgde ervoor dat de huishouding per
fect verliep. Zij zorgde voor de was, het
huis wordt netjes gehouden, de bood
schappen worden gehaald en het eten
wordt verzorgd. Doordat alles op rolle
tjes loopt, ben je zelf ook rustiger en
kun je er echt van genieten, Na de acht
dagen zorg van kraamverzorgende
Janny Bakker en stagiaire Sjoukje
Engelen was mijn man Gerard een
week thuis om mij nog te helpen."
Blikkend naar de hoek waarin Jesper
nog steeds ligt te slapen: „Nu moeten
Cursussen zwangerschapsbegeleiding vallen in de smaak
DEVENTER - „Als je de zwanger
schapscursus hebt gevolgd, heb je
een stuk bagage bij je op het
moment dat je moet bevallen. De
kennis die je tijdens de cursus
opdoet, geeft je zekerheid en ver
trouwen mee. Zelf zie ik het zo:
met de kennis en de vaardighe
den van de cursus in je achter
hoofd heb je een goed gevulde
boodschappenmand waar je uit
kan putten als de baby geboren
gaat worden."
Aan het woord is Ellen Kiffen, één van
de docentes zwangerschapsbegeleiding
van Thuiszorg Zuidwest Overijssel. In
totaal heeft Thuiszorg tien docentes die
tijdens speciale curussen zwangere
vrouwen voorbereiden op de geboorte
van hun kind.
Ontspanning in de breedste zin van het
woord staat centraal tijdens de cursus
sen zwangerschapsbegeleiding en
zwangerschapsyoga die onder de vlag
van Thuiszorg Zuidwest Overijssel wor
den gehouden. Vrouwen die zwanger
zijn, kunnen zich bij Thuiszorg opgeven
als ze voor deelname aan de cursus in
aanmerking willen komen. Ellen Kiffen
en haar collega Hermy Huis in 't Veld
vertellen dat de cursus acht lessen
beslaat, waarvan één avond is bestemd
voor de zwangeren en hun partner. De
cursussen worden gegeven in de
gebouwen van Thuiszorg aan de
Veldpaperweg in Colmschate en aan de
Ruysdaelstraat in Deventer. Verder wor
den de cursussen gegeven in Bathmen,
Diepenveen, Raalte, Olst en Holten.
„Iedere les start met een gesprek waar
in theoretisch wordt ingegaan op het
onderwerp van de les. Daarna wordt
het geleerde in de praktijk gebracht.
Tijdens de cursus wordt veel aandacht
besteed aan ademhalingsoefeningen en
ontspanning. De vrouwen wordt by-
voorbeeld geleerd ontspannende hou
dingen aan te nemen om de weeën op
te vangen. Tijdens de partnerbijeen
komsten leren de aanstaande vaders
hoe ze hun partners kunnen bijstaan in
de tijd rondom de bevalling."
Yoga
Natasja Lenferink is yogalerares en ze
wij het alleen doen. Alles gaat prima.
Jesper is een tevreden mannetje. Ik heb
fijne dagen gehad en heb er lekker van
genoten, maar ik vind het heerlijk om
nu de touwtjes weer zelf in handen te
hebben. De wijkverpleegkundige komt
na een week als de kraamzorg weg is
nog eens langs om te kijken of allés
goed gaat en om de baby te wegen. De
volgende keer gaan we dan zelf naar
het consultatiebureau."
Foto: Kraamzorg bij de familie Rensen in
Heeten
DEVENTER - Zorg thuis voor de
pasgeboren baby en de moeder
wordt in ongeveer 92 procent van
alle gezinnen geboden door de
zeventig kraamverzorgenden van
Thuiszorg Zuidwest Overijssel. De
kraamverzorgenden assisteren tij
dens de bevalling en nemen na de
bevalling een groot deel van het
verzorgende en huishoudelijke
werk op zich.
„Onze kraamverzorgenden regelen na
de bevalling gedurende acht dagen in
overleg met het gezin de totale huis
houding of een gedeelte ervan. Als er
zorg van bijvoorbeeld familie of kennis
sen aanwezig is, kan het gezin na de
bevalling minder hulp nodig hebben.
Maar in de meeste gevallen vindt het
gezin het prettig dat de kraamverzor
genden hen zoveel mogelijk uit handen
nemen", zegt H(anny) Voerman, lei
dinggevende van de afdeling Kraam
zorg van Thuiszorg Zuidwest Overijssel.
In de meeste gevallen levert Thuiszorg
acht dagen kraamzorg „Soms is verlen
ging van de zorg nodig bijvoorbeeld als
een kindje na de geboorte in het zie
kenhuis nog een tijdje in de couveuse
moet liggen en de moeder is al naar
huis. De kraamverzorgende kan dan
nog enkele uren zorg bieden op het
moment dat de baby thuiskomt."
Aanmelden
Wie zich wil aanmelden voor kraam
hulp, kan zich zo rond de derde maand
van de zwangerschap melden bij
Thuiszorg Zuidwest Overijssel. De
meeste mensen komen op eigen initia
tief, sommigen via de huisarts of verlos
kundige. Men krijgt na aanmelding een
informatiesetje toegestuurd dat verge
zeld gaat van een aanmeldingsformu
lier. Tevens biedt Thuiszorg de mogelijk
heid van het volgen van een cursus
zwangerschapsbegeleiding- of yoga.
Vervolgens komt er een bevestiging van
inschrijving van de kant van Thuiszorg
Zuidwest Overijssel.
Het eerstvolgende contact is dan het
intakegesprek van de wijkverpleegkun
dige ouder- en kindzorg. In dit huisbe
zoek worden afspraken gemaakt over
de uren kraamzorg.
Buzzers
Speciaal met het oog op aanstaande
vaders die slecht bereikbaar zijn, zoals
mensen met een ambulante functie,
leent Thuiszorg buzzers uit. In de perio
de vlak voor de bevalling kunnen de
aanstaande vaders dan opgepiept wor
den als de bevalling nabij is....
Bevalling
Tot het pakket van de kraamverzorgen
den hoort ook de bevallingsassistentie.
Dit houdt in dat ze de huisarts of ver
loskundige assisteren bij de bevalling.
De kraamverzorgende blijft tot twee
uur na de bevalling om moeder en kind
te verzorgen.
Kraamperiode
Als een kraamverzorgende na de
geboorte van een baby in huis is, hoe
ven de kersverse vader en moeder zich
nergens zorgen over te maken. De
kraamverzorgende verzorgt moeder en
kind, zorgt voor de was, doet de bood
schappen, strijkt, zet het eten op tafel
en ontvangt het bezoek. Bovendien
geeft ze het kind een pku-cht prik (hiel-
prik) zodat de verzorging in de kraam
tijd door één persoon wordt gedaan.
„Voor de moeder is dit natuurlijk alle
maal heel handig maar voor de vader
ook", zegt mevrouw Voerman. „Met
de kraamverzorgende in huis heeft ook
de vader de tijd om het bezoek rustig te
woord te staan. Overigens is het in uit
zonderlijke situaties ook mogelijk 's
avonds kraamhulp te krijgen. Over
vaders gesproken: die zijn veel meer bij
de bevalling en bij de periode daarna
betrokken dan pakweg twintig jaar
geleden. „Vaders leren de kinderen
tegenwoordig vaak eerder te baden
dan de moeders..."
Stagiaires
Om ook de kraamzorg voor de toe
komst enigszins te kunnen garanderen,
krijgen stagiaires van Thuiszorg
Zuidwest Overijssel alle gelegenheid
om ervaring op te doen. Mevrouw
Voerman vertelt dat er contacten zijn
met twee scholen in de regio, die regel
matig stagiaires 'leveren' voor de
kraamzorg. „Stagiaires zijn
kraamverzorgenden van de toekomst.
Wij vinden het erg prettig als blijkt dat
gezinnen stagiaires de gelegenheid wil
len bieden om ervaring op te doen."
Eén dak
„Het grote voordeel van de hulpverle
ning door Thuiszorg Zuidwest
Overijssel is dat we hier verschillende
vormen van zorg onder één dak heb
ben", zegt mevrouw Voerman. „Van
aanmelden tot en met zwangerschaps
begeleiding en yoga, uitleen van hulp
middelen, babymassage, het consulta
tiebureau, huisbezoek en huishoudelij
ke verzorging na de kraamzorg, je kan
bij ons voor alles terecht."
Ouder- en kindzorg
- Zwangerschapsgymnastiek
- Kraamzorg
- PKU/CHT-screening
- Consultatiebureau
- Huisbezoeken
- Inentingen
- Themabijeenkomsten
Opvoedingsondersteuning
Verzorging en verpleging
- Huishoudelijke verzorging
- Persoonlijke verzorging
- Verpleging van zieken en
gehandicapten
- Slaap-/waakdiensten
Aanvullende hulpverlening
- Gespecialiseerde verzorging
- Alpha hulpverlening
- Voedings-en dieetadvies
- Personenalarmering
- Gezondheidscursussen
- Dagopvang voor ouderen
De Keppelerhof
- Thuiszorg-hulpmiddelencentrum
Aanvraag voor:
- Persoonsgebonden budget
- Vrijwillige Thuiszorg
Maatschappelijk werk
- Persoonlijk advies en gesprek
- Groepsbijeenkomsten
- Sociaal Raadslieden
- Bedrijfsmaatschappelijk werk
DEVENTER - Wanneer baby's in
het ziekenhuis zijn geboren en na
een dag of wat samen met hun
moeder naar huis kunnen, is
iedereen blij. Moeder is immers
thuis in haar eigen vertrouwde
omgeving en samen met haar
kind kan ze tot rust komen.
De familie - de trotse vader natuurlijk
voorop - kan zich de ritten naar het zie
kenhuis besparen nu moeder en kind
thuis zijn. Maar ook na een ziekenhuis
bevalling is thuis kraamzorg nodig. De
kraamverzorgenden van Thuiszorg
Zuidwest Overijssel nemen de zorg
voor moeder en kind over. Alleen, hoe
komen ze aan de benodigde gegevens?
„Als een kraamvrouw in het ziekenhuis
moet bevallen, is vaak al lang vantevo-
ren met Thuiszorg geregeld dat er een
kraamverzorgende komt, meestal al
aan het begin van de zwangerschap",
zeggen Gees Huls en Marjan Keune.
Eerstgenoemde is teamleider van de
kraamafdeling/afdeling gynaecologie
van het Deventer Ziekenhuis, Marjan
Keune is hoofd van de afdeling verlos
kunde en chirurgische zorg in het zie
kenhuis, waarvan de kraamafdeling
deel uitmaakt
Gees Huls vertelt: „Na de bevalling
wordt contact opgenomen met de
afdeling Kraamzorg van Thuiszorg om
af te spreken wanneer de kraamverzor
gende nu precies komen zal. Om nu de
overgang van het ziekenhuis naar de
thuissituatie zo soepel mogelijk te laten
verlopen, heeft de kraamverzorgende
van Thuiszorg een aantal gegevens
nodig. Die gegevens komen uit de
computer van het ziekenhuis, De
kraamverzorgende moet weten hoe de
bevalling verlopen is, welke voeding de
baby moet krijgen, wat het gewicht is
van de pasgeborene en nog een aantal
praktische zaken meer. In bijzondere
gevallen nemen we vooraf telefonisch
contact op met de afdeling Kraamzorg
om nog even af te stemmen hoe de
hulp het beste kan verlopen".
Kraamafdeling
De kraamafdeling heeft ruim veertig
medewerkers. De afdeling van Gees en
Marjan biedt verloskundige en gynae
cologische zorg, regelt opnames voor
zwangeren, helpt vrouwen bij het baren
en zorgt ervoor dat kraamvrouwen na
de bevalling in het ziekenhuis medisch
in de gaten worden gehouden en op
verhaal kunnen komen. Gezonde zui
gelingen zijn op de kraamafdeling te
vinden. Kinderen di$ tijdelijk in een
couveuse moeten liggen, gaan naar een
speciale afdeling. In onze regio bevalt
veertig procent van de vrouwen in het
ziekenhuis. In concrete aantallen gere
kend gaat het om ruim elfhonderd
bevallingen. Vrouwen bevallen om
medische redenen in het ziekenhuis.
Bijvoorbeeld omdat er tijdens de zwan
gerschap bloedverlies optreedt of wan
neer een bevalling moet worden 'inge
leid'.
Beleid
De samenwerking tussen de kraamaf
deling van het ziekenhuis en Thuiszorg
bestaat niet alleen uit overdracht van
gegevens over moeder en kind aan de
kraamverzorgende. Marjan Keune:
„We willen het beleid zoveel mogelijk
op elkaar afstemmen. Een goed voor
beeld is borstvoeding. Vooral bij een
eerste kind is het voor een kraamvrouw
heel moeilijk om uit alle informatie die
op haar afkomt, het goede te kiezen.
Thuiszorg en het ziekenhuis willen
graag dat de voorlichting hierover op
dezelfde manier wordt gegeven en dat
zelfde argumenten worden gebruikt
voor borstvoeding. Daarom zijn we met
elkaar in gesprek over standaardisering
van de informatie".
FotoGees Huls (met bril) en Marjan
Keune
geeft voor Thuiszorg zwangerschapsyo
ga. „Deelneemsters geven zich meestal
in de vierde of de vijfde maand van de
zwangerschap op voor mijn cursus",
zegt Natasja. „Ik geef de vrouwen een
aantal vaardigheden mee want het is
natuurlijk belangrijk dat ze zelf leren lui
steren naar hun eigen lichaam." In
grote lijnen is de inhoud van de cursus
zwangerschapsyoga hetzelfde als de
cursussen die Ellen en Hermy verzor
gen. „Ontspanning staat ook hier voor
op. Belangrijk verschil is dat bij yoga
ademhaling centraal staat", legt
Natasja uit. „De deelneemsters leren
door middel van flankademhaling
weeën op te vangen en ze leren persen
bij het inademen. Tevens leren ze
omgaan met pijn, onrust en angst."
Natasja Lenferink houdt twaalf cursus
bijeenkomsten waarvan twee met de
partners erbij. „De partners leren de
vrouw masseren tijdens de zwanger
schap om zich goed te kunnen ont
spannen. Ook leren ze een paar massa
getechnieken om rugweeën bij de
bevalling te verlichten en de partners
leren hun vrouw goed te begeleiden bij
de bevalling." Een afzonderlijk onder
deel van de cursus die Natasja verzorgt
in het Thuiszorg-gebouw aan de
Ruysdaelstraat gaat over het contact
tussen moeder en kind. „De aanstaan
de moeders leren massage-oefeningen
om spelenderwijs contact met het kind
in de buik te maken en speciale ont
spanningsoefeningen. Natasja Lenfe
rink geeft op dit moment aan twee
groepen de yogacursus en er komen er
in april nog eens twee bij. „De deel
neemsters aan deze cursus zijn zonder
uitzondering erg positief over de lessen.
Vaak bellen ze dan ook na de bevalling
op om te vertellen hoe het gegaan is."
Die ervaring hebben Ellen en Hermy
ook: „Het is voor vrouwen heel erg
belangrijk dat ze hun ervaringen over
het verloop van de zwangerschap kun
nen uitwisselen tijdens onze cursussen.
Na afloop van de cursus komen de
vrouwen vaak nog privé bij elkaar.
Soms ontstaan er complete reünies."
Nagym
Ellen Kiffen geeft niet alleen begelei
ding tijdens de zwangerschap, maar na
de bevalling geeft ze ook speciale cur
sussen nagym. „Die zijn erom nog eens
na te praten en vragen te stellen maar
ze zijn met name ook bedoeld om vrou
wen in de periode na de bevalling te
helpen om lichamelijk weer in balans te
komen. Door middel van een aangepast
oefenschema worden de (bek.ken)spie-
ren weer versterkt, houding en conditie
verbeterd en er is dan ook weer tijd
voor ontspanning."
Tot slot de voor de hand liggende vraag
aan de drie cursusgeefsters: hebben zij
zelf als moeder baat gehad bij de infor
matie die zij aan de cursistes meege
ven? De drie docentes, eensgezind,
„ledereen doet het op haar eigen
manier, maar met de cursus als achter
grond heb je meer zelfvertrouwen als je
moet bevallen."
Foto v.ln.r.: Ellen Kiffen, Hermy Huis in
Veld en Natajsa Lenferink
Thuiszorg Zuidwest Overijssel
Postbus 583
7400 AN Deventer
Mevrouw Wijninga legt ziel en zaligheid in haar werk
DEVENTER - Verloskundige C.A.
Wijninga is stellig: „Ik ga ervoor,
ik geef mijn hele ziel en zaligheid
als ik bij een bevalling ben."
Mevrouw Wijninga is al sinds
1963 als verloskundige actief.
Sinds 1969 is ze in Deventer
gevestigd. Ze is zelfstandig onder
nemer. „ie moet altijd werken,
dag en nacht en in de weekends.
Bij nacht en ontij moet je op stap.
Alleen al deze maand heb ik 32
bevallingen gehad."
In de loop van de jaren is er wel het één
en ander veranderd in de mentaliteit
van de mensen, stelt de Deventer ver
loskundige. „Tegenwoordig praten de
vrouwen en hun mannen veel meer
mee over de bevalling. Ze willen bij
voorbeeld in bad bevallen of op een
baarkruk. Allemaal prima hoor, maar op
een gegeven moment is de verloskun
dige toch degene die de beslisingen
neemt en als het voor de gezondheid
van moeder en kind beter is, moet toch
maar worden afgezien van die kruk. De
verloskundige heeft, bij een bevalling
het laatste woord." Behalve de menta
liteit is in de loop der jaren ook de indi
catiestelling veranderd. De verloskundi
ge geeft een indicatie voor een zieken
huisbevalling - al dan niet poliklinisch -
wanneer er bijvoorbeeld tijdens de
zwangerschap bloedverlies optreedt.
„Mensen kunnen nu sneller naar het
ziekenhuis", zegt mevrouw Wijninga.
„Met name voor behandelingen zoals
bevallingen met behulp van een
vacuümpomp- of tang kun je tegen
woordig snel naar het ziekenhuis. Dat
was vroeger niet zo. Je bent er overi
gens ook snel weer uit'. Als iemand een
maal in het ziekenhuis ligt en er treden
complicaties op, dan kun je meteen
geholpen worden."
Thuiszorg
Aanstaande moeders en vaders zijn vrij
om een verloskundige te bellen die hen
zal helpen tijdens de bevalling. „Tijdens
de zwangerschap schakelen vrouwen
me tegen de uitgetelde datum in om
afspraken te maken. Ook word ik inge
schakeld als er iets mis gaat, bijvoor
beeld bij bloedverlies, of als pa zenuw
achtig wordt.... Voor de bevalling houd
ik de gezondheid van moeder en kind
in de gaten aan de hand waarvan ik kan
vaststellen of iemand in het ziekenhuis
of thuis bevallen kan."
Als het moment van de bevalling een
maal daar is, wordt de verloskundige
opgetrommeld en haalt ze het kind.
„De gegevens van moeder en kind
zoals bloeddruk en gewicht worden
door mij doorgegeven aan de kraam
verzorgende van Thuiszorg. De eerste
tien dagen na de bevalling blijft de ver
loskundige verantwoordelijk voor de
gezondheid van moeder en kind. Ik
bezoek de pas bevallen vrouwen na de
bevalling geregeld en mochten er bij
zonderheden zijn, dan kunnnen ouders
of de kraamverzorgende van Thuiszorg
me altijd bellen. Het kan zijn dat het
met de borstvoeding niet helemaal lek
ker loopt, of het kind heeft koorts, om
maar iets te noemen..."
Vaders
Met de vaders die vrijwel altijd tijdens
de bevalling aanwezig zijn, heeft
mevrouw Wijninga wel medelijden.
„Vaders kunnen bijna niets doen, ze
voelen ook niets en ze kunnen in feite
alleen maar de hand of de benen van
hun vrouw vasthouden."
Duizenden
Mevrouw Wijninga heeft in de loop der
jaren een grote ervaring opgebouwd.
„Ik heb in de loop van de tijd duizen
den baby's gehaald. Als ik door de stad
loop, kom ik steeds weer mensen tegen
van wie ik de bevalling heb gedaan. De
voor de hand liggende vraag is of er
veel 'nieuwbouwmoeders' in de
Vijfhoek in Deventer/Colmschate be
vallen. Mevrouw Wijninga: „Vreemd
genoeg niet. Er worden natuurlijk wel
kinderen geboren in de Vijfhoek maar
de meeste mensen wachten daar eerst
een paar jaar met kinderen krijgen. Ik
denk dat ze eerst de beslommeringen
rond hun nieuwe woning moeten
afronden."
Verloskundigen
In Deventer werken zes verloskundi
gen. Ze hebben over praktische zaken
regelmatig onderling contact in de ver
loskundige kring. „Bij calamiteiten bij
voorbeeld nemen we altijd voor elkaar
waar", verduidelijkt mevrouw Wijnin-
Mocht u na het lezen van deze artike
len nog vragen hebben, dan kunt u
contact opnemen met onze Centrale
Thuiszorgtelefoon (0570-686000).
Bereikbaar van maandag tot en met
vrijdag van 08.00-18.00 uur, buiten
deze tijden alleen voor spoedeisende
zaken.
