Als vanouds bloeit weer
't veenmos en wollegras
Overdrachtgassosten
naar buitensporters
Gezellig uitje
NBvP Holten
Radio Oost met
reportagewagen
de provincie in
Uniek veengebied Borkeld-Elsernerveld herleeft
BIBliT
mÊÊMSÊ
1>
HOLTENS NIEUWSBLAD
-
spi/
Energiekosten sportparken
o
1
o
DONDERDAG 15 DECEMBER 1988
13
Niet ver van Holten, even rich
ting Markelo, over de E-8 de
eerste weg links, de Borkeld-
weg op, ligt het natuurreser
vaat Borkeld-Elsenerveld. Het
reservaat is eigendom van
Staatsbosbeheer; het deel
van het reservaat tussen Bor-
keldweg - E8 - Rijssenseweg
beslaat zo'n 450 hectare.
Daarnaast beheert Staatsbos
beheer rond Holten nog onge
veer 100 hectare aan kleinere
natuurgebieden en land
schappelijke elementen, zo
als bosjes en houtwallen.
Het grootste deel van dit natuur
reservaat verkreeg Staatsbosbe
heer uit aankopen van particulie
ren. Uit de ruilverkaveling Holten
- Markelo, die in 1984 plaatsvond,
vielen enkele kleine, maar belang
rijke stukjes toe aan Staatsbosbe
heer. Deze kleinere gebieden la
gen nl. midden in het veen. Vanaf
die tijd kon Staatsbosbeheer zich
volledig inzetten om het veenge
bied, dat binnen het terrein ligt, te
herstellen. Inmiddels, vier jaar la
ter, heeft het veen een ware meta
morfose ondergaan: als vanouds
bloeien de veenmossen en neste
len typische veenvogels in het
drassige gebied. Wie nu rond het
veen wandelt, op welk tijdstip
van de dag dan ook, ontkomt niet
aan die speciale bekoring, die van
dit herstelde veen uitgaat.
Ruim twintig jaar geleden zag het
er echter niet naar uit dat dit veen
gebied zou blijven bestaan. "Er la
gen kant- en klare plannen om dit
gebied te ontginnen", vertelt bos
wachter en opzichter T. Klomp-
haar. In de zestiger jaren vielen de
natuurgebieden onder het ministe
rie van CRM en met name van de
heer D.A. Docter, de aankoper van
CRM, zette zich in voor het behoud
van dit veen- en heidegebied. "Dit
was het laatste stukje van het gro
te veengebied dat vanaf Nijverdal
tot hier liep. Het bestond niet al
leen uit veen, maar ook uit, nog ge
heel intact, heidegebied. Het ging
hem aan het hart dat dit natuurge
bied ook aan de ontginning prijs
gegeven zou moeten worden". Door
snel stukken aan te kopen wist
Docter de ontginning te verhinde
ren. Sedertdien heeft Staatsbosbe
heer steeds geprobeerd meer delen
van dit gebied in handen te krij
gen, niet alleen werden van de jute-
fabrikant Ter Horst uit Rijssen ge
biedsdelen opgekocht, maar ook
van verschillende boeren.
Het aankopen van de grond kostte
veel tijd en veel moeite, vooral om
dat het gebied bestond uit relatief
kleine stukken, die allemaal in par
ticuliere handen waren. "Voor 1840
waren deze gronden eigendom van
de Marke Elzen. De markegronden
waren gemeenschappelijk bezit.
Het waren woeste gronden waarop
de schapen weidden en waar de
boeren hun plaggen staken", ver
telt Klomphaar. Tussen 1820 en
1850 werden de markegronden ver
deeld onder de boeren die lid wa
ren van de Marke, en wel zo dat ie
dereen de bezitter werd van een
stukje woeste grond en van een
stukje veen, zodat ze hun turf kon
den blijven steken. Met al deze ei
genaren moest Staatsbosbeheer
onderhandelen. En hoewel al be
hoorlijke stukken gebied eigen
dom waren geworden beschikte
Staatsbosbeheer tot '84 niet over
het gehele gebied.
"Pas vanaf de ruilverkaveling, nu
vier jaar geleden, is dit een aaneen
gesloten natuurgebied. Ook over
het gebied langs het veen kregen
wij toen de beschikking". En dat
bood Staatsbosbeheer de lang ver
beide mogelijkheid om de afwate-
ringssloten door het veen af te
dammen. Sinsdien kan het regen
water niet meer direkt afgevoerd
worden door de sloten, en werd het
veen weer veen; weliswaar is het
immens grote veen van honderden
jaren geleden verdwenen, maar het
restant bloeit als nooit tevoren.
Ontstaan
Voor het ontstaan van het veen
moeten we ettelijke eeuwen terug.
"Zoals bekend zijn in de voorlaat
ste ijstijd de stuwwallen, o.a. Sal-
landse Heuvelrug en Friezenberg,
gevormd. Je moet je voorstellen
dat door de punt van zo'n grote ijs-
lob hier heel wat grond is verscho
ven en heel wat leem is afgezet en
zo werden in dit gebied ondoor
laatbare lagen gevormd", aldus op
zichter Klomphaar. De harde la
gen in het huidige veengebied zijn
nog een restant hiervan. "Dat deze
lagen nog intact zijn bewijst het re
genwater, dat blijft stagneren om
dat het niet verder de grond in kan
trekken". Ten tijde van de Marke
I;
Een aparte bekoring gaat uit van het fraaie natuurgebied dat c
spaard bleef bij de ruilverkaveling.
Opzichter/boswachter T. Klomphaar: "Alleen voorwaarde scheppen".
werd het veengebied oppervlakkig voorwaarden kunnen we niet doen,
ontwaterd, zodat de boeren hier
turf konden steken. Ook de laatste
tientallen jaren werd het water
door middel van sloten afgevoerd,
om het gebied langs het veen te
kunnen ontginnen. Om een hoog
veengebied in stand te houden is
niet alleen een harde ondergrond
nodig, maar ook het veenmos. "En
veenmossen kunnen zich alleen
handhaven als het vastgehouden
water voedselarm en zuur is. Het is
heel schadelijk als er voedselrijk
bemest grondwater het veenge
bied binnen zou komen". Voor het
verzuren van het water zorgt het
veenmos zelf. Belangrijk is ook dat
het veen in de zomer nat en drassig
blijft. Voor '84 was er nauwelijks
veenmos aanwezig; nadat de afwa
tering afgedamd was verspreidde
het veenmos zich binnen twee jaar
over het hele gebied, wist zich te
handhaven en vermeerdert zich
nog steeds. Ook het wollegras, het
veenpluis en een aantal andere-
grasachtige planten gedijt goed.
Ook een klein en zeldzaam plantje
als de veenbes is terug op de plek
waar het thuishoort, evenals de
zonnedauw, een kleine, bescherm
de en vleesetende plant.
Vogelbestand
Het herstel van hét veen heeft ook
grote invloed gehad op het vogel-
bestand in dit gebied. De grutto
bijvoorbeeld, die tientallen jaren
in het veengebied niet werd waar
genomen, is terug. "Het vogelbe
stand is gevarieerder geworden.
Sinds '84 is er een toename van
eenden, wilde eenden, wintertaling
en kieviten. Sinds '84 worden ook
de broedvogels tureluur, waters
nip, rietgors en wulp waargeno
men in het veen, evenals meerkoe
ten en waterhoentjes. Al met al een
hele verrijking van het veen".
Ook de trekvogels weten het veen
gebied te vinden: steltlopers zoals
de bosruiter, de zwarte ruiter, het
witgatje, en verschillende oeverlo
pers blijven een paar dagen en
nachten over om daarna hun weg
te vervolgen. Inmiddels is het
veengebied een insectenrijk ge
bied geworden; neem alleen al de
verschillende variëteiten libelles
die boven het natte gebied zweven.
"De taak van Staatsbosbeheer be
staat in feite alleen in het scheppen
van zo gunstig mogelijke voor
waarden om dit veengebied te her
stellen en in stand te houden. Maar
meer dan het scheppen van de
dat moet de natuur zelf doen. Dat
het veengebied zich deze laatste
vier jaar zo vlot hersteld heeft, is
voor ons ook een verrassing. We
gaan er van uit dat dit herstel zich
ook de komende jaren voortzet. We
hopen dat nog meer verschillende
planten, insekten, vogels en ande
re dieren die in het veen thuishoren
hier de komende jaren een plek
vinden. Voor Staatsbosbeheer is
het, na het scheppen van de voor
waarden zoals het afdammen van
de afwatering, een kwestie van af
wachten hoe een en ander zich ont
wikkelt", aldus de opzichter.
Wandelingen
Het veen zelf is niet toegankelijk
voor bezoekers. Twee paden, die Yioi
«J.C
vroeger door het veen voerden,
afgesloten; het derde pad, dat di
rekt langs het veen loopt, bestaat
nog steeds en kan gebruikt worden
door de wandelaars. Langs de
Veenweg, die direkt langs het veen
voert, zijn een aantal uitkijkposten
gemaakt. Door het natuurreser
vaat voeren een drietal wandelin
gen, die aangegeven worden door
gekleurde paaltjes. Deze wandelin
gen starten op de Dagcamping aan
de Borkeldweg. Daar kan ook de
nformatieboerderij bezocht wor
den, die van half mei tot half sep
tember elke woensdagmiddag, za
terdag- en zondagmiddag van
14.00 tot 16.00 open is. Er is een
xpositie ingericht en er kan
ie bekeken worden.
de onthulling va
an Berend Hem
awbouw van 1
hap Holt
--g 17 decer
1 in het F
Na water en elektriciteit moeten
de buitensportverenigingen per 1
januari 1989 ook opdraaien voor
de kosten van gasverbruik in de
kleedkamers. Maar tegelijk zal
een nader onderzoek worden inge
steld om de energiekosten van de
gemeentelijke sportparken beter
te kunnen vergelijken. Dat is de
uitslag van een dinsdag gevoerde
discussie in de sportcommissie.
De eerste concrete maatregel uit
de onlangs opgestelde sportnota
leverde meteen al een verschil
van mening op tussen de leden
Rustebiel en Ten Velde en het da
gelijks bestuur.
In de eerder afgesproken geleidelij
ke overdracht van onderhoudsta
ken en energiekosten naar de ge
bruikers van gemeentelijke ac
commodaties was (na water en
elektriciteit in voorgaande jaren)
dit keer het gas aan de beurt. Voor
SV Holten als gebruiker van sport
park Mèermanskamp betekent
dat een extra last van 6000 gulden,
ZW Blauw Wit betaalt als gebrui
ker van 't Vletgoor f2000 en de Ten
nisclub Holten f 500. Hoewel door
een gemeentelijke gewenningsbij-
drage van 50 procent die bedragen
in 1989 met de helft worden ver
minderd, constateerde commissie
lid Rustebiel toch ongelijkheid.
Met name tussen de sportparken
Meermanskamp en 't Vletgoor. Op
Meermanskamp werkt men met
een verouderd verwarmingssys
teem op gas, terwijl het veel mo
dernere Vletgoor grotendeels met
elektriciteit wordt verwarmd. Bo
vendien kunnen de douches op 't
Vletgoor per stuk worden bediend
en geven op Meermanskamp met
een vier douches water wanneer de
knop wordt ingedrukt.
Er moet een eerlijker verdeelsleu
tel komen vond Rustebiel, die ook
de door de gemeente geboden com
pensatie van door de sportparkbe
heerder gebruikte energie op Meer
manskamp te gering vond. Een re
denering waarmee J. ten Velde het
helemaal eens kon zijn.
Wethouder H.J. Westerik vond wel
dat in het voorstel beide accommo
daties zo gelijk mogelijk behan
deld waren en noemde de maatre
gel het gevolg van een gezamenlijk
opgesteld beleid, dat op het mo
ment van de overdracht misschien
wat pijnlijk overkomt. Bovendien
wees Westerik erop dat de afgelo
pen jaren al het een en ander aan
energiebesparing is gedaan op
Meermanskamp. In samenspraak
met vice-voorzitter J. Schuchard
zegde hij echter een nader vergelij
kend onderzoek naar de energie-
lasten toe met zonodig verdere
energiebesparende maatregelen
voor de kleedaccommodatie op
Meermanskamp. Daardoor kwam
de principiële invoering van de
overdracht van gaskosten per 1 ja
nuari niet in gevaar.
Andere concrete maatregelen, die
op basis van de eerder in de verga
dering op hoofddoelstellingen
goedgekeurde sportnota per 1 ja
nuari worden doorgevoerd, zijn het
verhogen van de subsidie voor
sportverenigingen met f 4000 (voor
sportstimuleringsbeleid) en het op
de begroting zetten van een post
'inventaris sporthal' van 10 dui
zend gulden. Daarvan moet, wan
neer ook de raad akkoord gaat, een
fitness-ruimte worden ingericht in
de nu nog als instructielokaal ge
bruikte ruimte van de sporthal.
Met twee bussen vol vertrokken de
leden van de Nederlandse Bond
van Plattelandsvrouwen afdeling
Holten vorige week richting Lisse.
Aangekomen bij tuincentrum Jan
Kooy werd eerst koffie met appel
gebak verorberd, waarna een Ame
rikaanse kerstshow werd bezich
tigd. De koffietafel werd gebruikt
in het Boulevard Hotel in Noord-
wijk, waarna vele dames even een
wandeling naar de zee maakten.
Na een rondrit door Noordwijk
ging het weer richting tuincen
trum, waar een demonstratie
kerstbakjes maken werd gehou
den. Hier kon men tal van ideeën
opdoen en ook het benodigde ma
teriaal aanschaffen. Hoewel dit
niet verplicht was, konden veel da
mes de verleiding niet weerstaan.
Rond vier uur ging het weer rich
ting Holten. De reiscommissie kan
terugzien op een goed georgani
seerde reis, waar de deelnemers
met volle teugen van genoten.
HENGELO - Radio Oost heeft sinds vorige week een eigen repor
tagewagen. In een feestelijke bijeenkomst werd de van de mo
dernste snufjes voorziene wagen door een vertegenwoordiger
van het facilitairbedrijf NOB, die de studio-op-wielen heeft inge
richt, overgedragen van voorzitter drs. G.A. Bernelot Moens van
het Radio Oost bestuur. Door het inzetten van de reportagewa
gen kan Radio Oost voortaan zelf in een omtrek van twintig
kilometer van de studio's van Hengelo en Zwolle rechtstreeks
uitzenden zonder dat daarvoor lijnen bij de PTT en een reporta
gewagen bij het NOB moeten worden gehuurd.
De aanschaf en inrichting van
de reportagewagen heeft wel
iswaar 250.000 gulden gekost,
maar uiteindelijk is de regiona
le omroep daarmee goedko
per uit dan wanneer er steeds
bij het NOB moet worden ge
huurd. „Als we moeten huren
kost dat 5000 gulden per keer
en bovendien moet je de wa
gen dan zes weken van te vo
ren bestellen. Dat betekent dat
je zo'n gehuurde wagen alleen
kunt inzetten bij evenementen
die lang van te voren bekend
zijn en niet bij actualiteiten",
zegt Radio Oost directeur-
/hoofdredacteur Marinus Pot
man. Nu men een eigen repor
tagewagen heeft kan Radio
Oost dus voortaan vaker eve
nementen Jive' registreren,
terwijl er ook vaker dan voor
heen op locatie concerten zul
len worden opgenomen, die
dan later worden uitgezonden.
Piet van Strïen, hoofd pro
gramma-techniek t>ij Radio
Oost, is dik tevreden met de
nieuwe wagen, een Mercedes
210 bestel, waarin hij en de
collega technici Jaap Hilbink,
Dolf Tannemaat en Peter Bus
man straks over de Overijssel
se wegen zullen rijden. „Tach
tig procent van het buitenwerk
kan er mee worden gedaan",
weet hij. „Alleen bij het opne
men van grote orkesten zullen
we nog een beroep moeten
doen op een huurwagen van
het NOB De reportagewagen
is voorzien van een mengpa
neel, 24 micro-kanalen waarop
het geluid van even zo veel mi
crofoons kan binnenkomen,
een compact discspeler, rand
apparatuur (voor geluidseffec
ten) en twee bandrecorders
waarop gemonteerd kan wor
den.
Zwolle al eerder deze week
met hun menu-tip te beluiste
ren waren, is het woensdag 14
december en donderdag 15
december respectievelijk de
Menu-tip
Met kerstmis in het verschiet
komt Radio Oost deze week
weer met een aantal menu-
tips van Twentse meester
koks.
In de middaguitzendingen,
tussen twaalf en één uur, doen
de koks een suggestie voor het
kerstdiner. Nadat chef-kok Ja-
ques Bos van het Streekzie
kenhuis Midden Twente in
Hengelo en docent Paul Her
brink van het Hanze College in
Marinus Potman
...goedkoper...
Piet van Strien
...dik tevj-edeo.,_ 1
beurt aan Fred Bönke en Jan
Hogeveen. Fred Bönke is chef
kok en eigenaar van het met
een Michelin-ster gesierde En-
schedese restaurant Het
Koetshuis. Hij komt donder
dag met een suggestie voor
een vijf gangen menu, dat aan
ingrediënten 50 gulden kost.
Donderdag komt Jan Hoge
veen, ex-smaakmaker van sa-
ladefabriek Johma en auteur
van kookboeken, met een sug
gestie voor een diner dat wat
ingrediënten betreft een stuk
goedkoper - ongeveer 25 gul
den per couvert - maar daarom
niet minder lekker is.
Radio Oost heeft niet alleen
rond kerstmis, maar elke dag
een menu-tip. Op doorde
weekse dagen geven leerling-
koks van het Castello-college
in Almelo, het Cals-college in
Enschede en het Educatief
Streekcentrum Twente dage
lijks rond de klok van kwart
voor één in de uitzending een
suggestie voor een eenvoudig
te bereiden menu.
Dialect-lp
De door Radio Oost in samen
werking met Radio Noord en
Omroep Gelderland uitgege
ven langspeelplaat met dia
lect-liedjes is sinds enkele da
gen te koop.
De langspeler, die de titel
.Honderdvijftig kilometer dia
lect' heeft meegekregen, bevat
de registratie van het koffie
concert, dat in maart van dit
jaar door een aantal dialect
zangers uit Groningen, Dren
the, Gelderland en Overijssel
werd gegeven in het Hengelo
se concertgebouw. Van het
duo Hiddink en Schreurs uit
Diepenheim staan drie num
mers op de lp, ,Eefje', ,Streef-
gewicht' en ,Of heb ie dat nie'.
Naast Hanneke Hiddink en Ben
Schreurs staan op de plaat
nummers van Diana Vreden-
berg, het duo Karst en Lianne
Abeln. De lp met in totaal
twaalf nummers is verkrijg
baar in de studio van Radio
Oost aan de Beursstraat in
Hengelo en kost 17,50 gulden,
telefoon 074 - 456 456.
ma.tmvr. van 7.15-8,12*13,17-I8u en elk heel uur nieuws
H
M
O
cc
LOS
et
i i
SER
l V
MAR
«3 95
K.ELO ZW
97 95
01LE
101 1C3
ea
90 I 92 94
R2
96 98 J
R3 R4
<00 102 104
89.4 95.6 99.4 RADIO I
ia.9-!3en 17-18, to.9-13 en I8-I9u
73
g
0
