Gemeentebegroting 1987:
Wat betekent dat voor u?
L
j
Op maandag 24 november en op maandag 15 december zal de
gemeenteraad de begroting voor 1987 behandelen en vaststel
len.
Het College van Burgemeester en Wethouders heeft daartoe
een ontwerp begroting opgesteld en daarbij een toelichting
gemaakt. In die toelichting of aanbiedingsbrief zijn de belang
rijkste beleidsuitgangspunten verwoord, die aan de begroting
ten grondslag liggen.
In deze publicatie wordt een toelichting gegeven op een aantal
onderdelen die voor de Holtense inwoners van direct belang
zijn. Achtereenvolgens zullen de volgende vragen behandeld
worden:
1) Hoe ziet het begrotingsbeeld er uit?
2) Wat betekent de Rijkskorting van 59% voor het Sociaal en
Cultureel werk?
3) Hoe kunnen andere tegenvallers opgevangen worden?
4) Gebeurt er nog wel wat nieuws in 1987 of is daar geen geld
voor???
5) Wat is het verschil tussen éénmalige en blijvende uitgaven?
6) Hoe ziet de financiële toekomst van de gemeente er uit?
7) Tot slot.
Gezien het korte bestek van een kranteartikel wordt in grote lij
nen op bepaalde onderwerpen ingegaan.
Voor meer gedetailleerde informatie moet u zich tot het ge
meentehuis wenden of tot de leden van het College van B W.
1) Hoe ziet het begrotingsbeeld er uit?
Ook de gemeente Holten heeft te maken met de gevolgen van
de bezuinigingen en kortingen door de rijksoverheid.
Als gevolg van een andere verdeling van gelden aan de ge
meente, krijgen wij tot en met 1993 jaarlijks f40.000.- minder
van het rijk, tot in totaal f 400.000.- in 1993.
Andere algemene kortingen en bezuinigingen betekenen daar
naast nog eens een tegenvaller van f 125.000.- in vergelij
king met 1986.
Maar de tegenvaller, die onredelijk hard aankomt, is de rijks-
korting op het Sociaal Cultureel Werk van 59%, waarmee een
bedrag gemoeid is van f 77.500.-
Om ons tot deze drie tegenvallers te beperken, kan gezegd
worden dat wij voor 1987 f 240.000.- minder inkomsten heb
ben dan voor dit jaar.
Wij ontkomen er dus niet aan, om óf deze kortingen geheel of
ten dele door te berekenen, bijvoorbeeld naar het Sociaal Cul
tureel Werk, óf te zorgen dat wij méér inkomsten krijgen om die
tegenvallers op te vangen. Het College van B W stelt de raad
voor om beide te doen: een gedeelte door te berekenen èn om
meer inkomsten te krijgen, door belastinen en tarieven te ver
hogen.
Schematisch levert dit het volgende beeld op:
JAAR 1987
WAAR KOMT EEN GULDEN VAN DE GEMEENTE VANDAAN
OIVERSEN:
algemeen bestuur
2 ct.
- openbare veiligheid
1
verkeer, vervoer en
- economische zaken
- cultuur en recreatie
1 ct.
volksgezondheid
2ct-
6 ct.
WAARAAN GEEFT DE GEMEENTE EEN GULDEN UIT
DIVERSEN:
openbare veiligheid 1
- economische zaken >2
- alg. dekkingsmiddelenj
volksgezondheid 3
2) Wat betekent de Bijkskorting van 59%
voor het Sociaal Cultureel Werk?
Behalve de rijksbijdrage ontvangen de Sociaal Culturele Instel
lingen ook subsidie van de gemeente zelf. Het volledig doorbe
rekenen van die rijkskorting van 59%, betekent op het totale
budget voor die instellingen daarom een korting van effectief
25%. Voor bijvoorbeeld de Muziekschool en de Stichting Cultu
reel Werk zou dat ongetwijfeld verlies van werkgelegenheid
betekenen en een onverantwoorde aantasting van het voorzie
ningenniveau.
Het College van B W heeft gemeend dat dat niet kan en stelt
voor om de gevolgen van de rijkskortingen voor 15% door te
berekenen naar alle Sociaal Culturele Instellingen. In totaal is
hiermee een korting gemoeid van f 48.500.-
Het restantbedrag dat nog opgevangen moet worden be
draagt dus f 29.000.- (f 77.500 min f 48.500.-).
Uit oogpunt van solidariteit heeft het College gemeend dat ook
de sector sport een bijdrage moet leveren om deze tegenvaller
op te vangen.
Door middel van bezuinigingen in de onderhoudssfeer maar
ook door middel van kortingen deelt de sportsector mee in de
bezuinigingen tot een totaal van f 21.000.-
Er resteert dan nog een ongedekt tekort van f 8.000.*
Gezien het grote belang dat gehecht wordt aan het min of méér
handhaven van het voorzieningenniveau op het gebied van
het Sociaal en Cultureel Werk, is niet te ontkomen aan een
verhoging van de onroerend goed belasting met 0.6%, om in
dat bedrag te voorzien.
3) Hoe kunnen de andere tegenvallers
opgevangen worden?
Onder 2) is vermeld hoe de tegenvallers in de Sociaal Culturele
Sector opgevangen kunnen worden. Maar daarnaast zijn er
meer tegenvallers waar wat mee gedaan moet worden (zie
onder 1).
Als vermindering van uitgaven niet meer kan of „onverkoop
baar" is, dan moet er meer geld binnen komen. Dat kan dan op
twee manieren, óf door het invoeren van het profijtbeginsel óf
door het verhogen van belastingen.
ad.: Invoering profijtbeginsel.
Geconstateerd is, dat de gemeente een aantal diensten ver
richt, die van direct belang zijn voor de inwoners en waarvoor
die burgers dan een bijdrage betalen (bijv. reinigingsrechten
en rioolrechten maar ook begrafenisrechten en marktgelden).
Het gaat dan steeds om activiteiten die moeten gebeuren, of
wij nu willen of niet. De activiteiten kosten geld, waar dan de
genoemde rechten als inkomsten tegenover staan. Als het
goed is, houden uitgaven en inkomsten elkaar in evenwicht.
Maar dat gaat niet altijd op en dan moet er geld bij.
Het geld dat er bij moet, komt uit „de algemene middelen" van
de gemeente, geld dat dus niet meer gebruikt kan worden voor
bijv. sport of sociaal cultureel werk.
Kort gezegd wordt voorgesteld om de komende jaren te stre
ven naar kostendekkende tarieven volgens het zogenaamde
profijtbeginsel.
Voor 1987 betekent dat een verhoging van:
a) Reinigingsrechten/Afvalstoffenheffing van f 67.32 naar
f 87.48 per jaar.
b) Rioolrechten van f 56.52 naar f 62.16 per jaar.
Bovendien worden ook de secretarie-leges met 3% verhoogd
en gaan de marktgelden en de begrafenisrechten met 20%
omhoog.
(N.B. het dekkingspercentage voor deze laatste twee tarieven
bedroeg n.l. in 1986 resp. 44% en 25%).
In de consumentengids van augustus 1986 worden 13 ge
meentelijke tarieven aan een vergelijkend onderzoek onder
worpen. Het gaat hier om de tarieven van 1986.
Als wij Holten in dit overzicht plaatsen ontstaat het volgende
beeld:
tarieven
gemiddelde
tarief
tarief
gemeenten
1386
Holten
1386
Holten
1987
1. Begrafenisrechten
357.20
102.00
122.40
2. Abonnement CAI
158.20
147.00
147.00
3. Reinigingsrechten
106.21
87.32
87.48
4. Rioolrecht
73.58
54.60
62.16
5*Huwelijksvoltrekking
148.40
117.00
120.50
6.*Paspoort
15.06
9.00
9.30
7.*Bejaardenpas
8.14
8.00
8.25
8*Rijbewijs
7.01
6.40
6.60
9*Verklaring gedrag
6.20
6.40
6.60
10'Uittreksel
persoonsregister
4.08
3.80
3.95
N.B. -5 t/m 10zijn alleen secretarieleges.
Als wij Holten plaatsen tegenover het landelijke beeld dan
moet geconstateerd worden dat, ondanks de voorgestelde
verhogingen, de tarieven voor 1987, met uitzondering van één,
allemaal ruim onder het gemiddeld landelijke niveau liggen
van het jaar 1986. Hoewel dit op zich geen argument is, geeft
het aan dat wij niet onredelijk bezig zijn.
ad.: Verhoging belastingen.
Onder 2, korting Sociaal Cultureel Werk, is aangegeven dat het
soms niet te voorkomen is, dat ook de gemeentelijke belastin
gen omhoog moeten. Om het gat te dichten, dat geslagen
wordt door de korting op de rijksbijdrage Sociaal Cultureel
Werk, moest naast andere maatregelen, f8.000.- gevonden
worden als extra inkomsten. Een verhoging van de O.G.B. met
0.6% levert dit bedrag op. Maar, zoals gezegd, zijn er ook ande
re tegenvallers die opgevangen moeten worden. Reden waar
om voorgesteld wordt de O.G.B. in totaal te verhogen met 2%
(dus inclusief de 0.6%).
Deze verhoging levert in totaal f 25.600.- extra op. Ook ligt er
een voorstel om de woonforensenbelasting met 3% te verho
gen (dit is een belasting op tweede woningen). Dit levert extra
f 4.300.- op.
Wij realiseren ons goed dat het verhogen van belastingen en
tarieven een laatste middel moet zijn om de begroting sluitend
te maken. Uit het hiervoor geschetste beeld blijkt echter dat, de
mindere inkomsten van f 240.000.- grotendeels worden opge
vangen door bezuigingingen, uitstel van investeringen etc.
omdat aan extra blijvende inkomsten als gevolg van belasting
en tariefverhogingen slechts f40.000.- meer wordt ontvan
gen.
4) Gebeurt er nog wel wat nieuws in 1987
of is daar geen geld voor?
Nu „de bomen niet meer tot de hemel groeien", moet ook de
gemeente oppassen met het aangaan van nieuwe verplichtin
gen die blijvend geld kosten. Desondanks wil het College toch
ruimte maken voor nieuw beleid; voor onderwerpen die nog
geen of te weinig aandacht hebben gekregen. Zo wordt voor
gesteld aan de volgende onderwerpen aandacht te besteden:
a) Ouderenbeleid
In oprichting is een „Stichting Welzijn Ouderen Holten", die
tot taak heeft initiatieven te ondernemen t.b.v. onze oudere
dorpsgenoten, in het kader van het flankerend ouderen be
leid. Beschikbaar is f 10.000.-
b) Basiseducatie
In 1987 zal gestart worden met activiteiten om volwassenen
die om de één of andere reden te weinig opleiding in hun
jeugd hebben gehad, de kans te geven, die kennis en erva
ring alsnog op te doen. Beschikbaar is f 7,700.-
c) Ontwikkelingshulp
Ondanks de krapper wordende financiële situatie in ons
land zijn wij uitermate bevoorrecht in vergelijking met de
derde wereld landen. Het bevorderen van het bewustma-
kingsproces in Holten willen wij stimuleren. Beschikbaar is
f 5.000.-.
d) Ondersteunen activiteiten verenigingen
Als verenigingen openbare activiteiten ondernemen op bij
voorbeeld de openbare weg, dan brengt de gemeente kos
ten in rekening t.b.v. het afzetten van wegen en treffen van
verkeersmaatregelen. De gemeentelijke kosten kunnen zó
oplopen, dat het voor de organiserende vereniging weinig
aahtrekkelijk is om met de organisatie door te gaan. Tenein
de slechts een gering deel door te berekenen stellen wij
voor maximaal f 5.000.- voor rekening van de gemeente te
laten komen.
e) Kunst en Cultuur
Het nieuwe gemeentehuis leent zich bij uitstek voor het
houden van exposities. Voor dit doel wordt jaarlijks f 2.000.-
uitgetrokken. Daarnaast is het de bedoeling zoveel mogelijk
gebruik te maken van regelingen om tot kunstaankoop te
geraken en om daarmee het dorp te verfraaien.
f) Dorpshuis
Bij „nieuw beleid" kan en mag het Dorpshuis niet ontbre
ken. Standpunt van het College is dat er duidelijk herken
baar en bereikbaar onderdak moet komen voor sociaal/cul
turele activiteiten. Waar en hoe wordt nog uitgezocht. Het
geld voor de bouw is aanwezig!
5) Wat is het verschil tussen éénmalige
uitgaven en blijvende uitgaven?
Het antwoord op deze vraag kan eigenlijk kort zijn. Éénmalige
uitgaven worden betaald uit een bedrag ineens fonds perdu
om het in goed Frans te zeggen), terwijl tegenover blijvende
structurele uitgaven, steeds blijvende inkomsten moeten
staan.
Zo eenvoudig is het echter niet. Een toelichting over het ge
meentelijk, financieel reilen en zeilen is nodig. In beginsel is
het zo, dat een gemeente eigenlijk niet spaart om iets te kun
nen doen, maar geld leent en dus jaarlijks, rente en aflossing
betaalt, afhankelijk van de afschrijvingstermijn en de hoogte
van de rente.
Als voorbeeld moge gelden de voorgenomen aanschaf van
een 3 wielig-vrachtautootje voor gemeentewerken.
De aankoopkosten zijn afgerond f 15.000.-; de levensduur
wordt geschat op 6 jaar en de rente bedraagt 7%%. De jaarlijk
se lasten bedragen dan f 3.660.-. Tegenover deze lasten moe
ten, gedurende de levensduur, blijvende inkomsten staan, ten
einde de rente en de aflossing van een geldlening te kunnen
betalen.
Als je echter f 15.000.- hebt, dan kun je een driewielig vrachtau
tootje kopen, dat je ineens betaalt. We noemen dit: „afschrij
ven ineens".
Voordeel van afschrijven ineens is, dat je geen beslag legt op
toekomstige financiële middelen en toch „iets" kunt doen.
Éénmalige financiële middelen voor de gemeente zijn bijvoor
beeld éénmalige meevallers (bijv. minder uitgaven dan ver
wacht i.v.m. een vacatureperiode van een paar maanden).
Blijvende financiële middelen van de gemeente zijn bijvoor
beeld de opbrengsten van gemeentelijke belastingen en tarie
ven.
De vuistregel bij het gemeentelijke financiële beheer is dan ook
dat blijvende uitgaven gedekt moeten worden door blijvende
inkomsten en dat éénmalige of incidentele inkomsten voor
éénmalige zaken besteed kunnen worden.
Als voorbeeld de korting van de rijksbijdrage Sociaal Cultureel
Werk met f 77.500.-. Deze korting geldt ook voor komende ja
ren en is dus blijvend.
Daarom werd compensatie gezocht in mogelijkheden om blij
vend aan geld te komen, d.w.z. blijvend minder uitgeven en
blijvend extra geld d.m.v. een O.G.B. verhoging.
De éénmalige „meevaller" die de gemeente had van bijna
f 200.000.- batig saldo over het jaar 1984, kan dus niet gebruikt
worden om blijvend het tekort van het Sociaal Cultureel Werk
op te vangen.
Zo kan het in 1987 wel gebeuren dat bijvoorbeeld een sociaal
culturele vereniging, die in 1986 f 200.- subsidie ontving, met
f 30.- gekort wordt, terwijl bijvoorbeeld de kosten van de ope
ning van het gemeentehuis in één keer worden afgeschreven.
Het in één keer afschrijven, is echter in tijden dat de gemeente
lijke inkomsten blijvend afnemen, een middel om met éénma
lig geld toch nog dingen te doen die, op de normale wijze,
eigenlijk financieel niet mogelijk zouden zijn.
Op deze manier, en dankzij het versneld afschrijven van langlo
pende verplichtingen, is het mogelijk in te spelen op tijden
waarin minder geld beschikbaar is.
6) Hoet ziet de financiële toekomst van
de gemeente er uit?
Misschien stemt de toekomst u wat somber als u leest over de
blijvende kortingen en bezuinigingen terwijl ook de regerings
voornemens op dit punt niet veel goeds doen vermoeden.
Bij ongewijzigd beleid, is berekend, dat er in 1990 een jaarlijks
tekort is van f 140.000.-
Bovendien worden wij in de komende jaren geconfronteerd
met hoge kosten voor vervanging van bijv. rioleringen, ver
vanging dakbedekking platte daken en onderhoud wegen. Al
lemaal gevolgen van het hoge investeringsniveau van de jaren
'60 en '70. Veel van die voorzieningen zijn toen met subsidie
(sporthal) of door derden aangelegd (wegen door ruilverkave
ling). De komende tijd moet onderhoud gepleegd worden voor
rekening van de gemeente. Dat betekent een aanzienlijke las
tenverzwaring.
Al met al, inderdaad redenen tot enige bezorgdheid.
Maar aan de andere kant is er ook een méévaller.
Door de verkoop van het Gemeentelijk Energie Bedrijf aan de
IJsselcentrale resteert na aflossing van afgesloten leningen
etc. een netto resultaat van ca. f 8.000.000.-.
Bij de verkoop van het G.E.B. heeft de gemeenteraad bepaald
dat alleen de rente van dit bedrag gebruikt mag worden om bij
voorbeeld dit soort tegenvallers te dekken.
Nu wordt jaarlijks al f 200.000.- uit de winst van het G.E.B.
benut om de begroting sluitend te krijgen. Dat houdt in, dat wij
de komende jaren als tegenhanger voor alle hogere uitgaven
c.q. kortingen ongeveer een blijvend bedrag extra hebben van
f 350.000.-.
7) Tot slot:
Met een verantwoord beleid en de polstok financieel niet ver
der te zetten dan mogelijk is, zien wij enerzijds mogelijkheden
het voorzieningenniveau inclusief een Dorpshuis in stand te
houden, terwijl anderzijds voorkomen wordt dat bezuinigin
gen en kortingen integraal op de burger afgewenteld worden
of dat gemeentelijke werkgelegenheid in gevaar komt.
Hoewel de gemeentelijke financiën in grote mate bepalénd zijn
voor het doen en laten van de gemeente, is geld niet allesbepa
lend. Met een goede samenwerking tussen gemeente en inwo
ners kan er zeker op immaterieel gebied nog veel tot stand
komen. De kwaliteit van onze gemeentelijke samenleving
wordt niet bepaald door geld alleen.
Hierover en over andere zaken praat de Raad op 24 november
en 15 december vanaf 14.00 uur. U bent welkom.
Burgemeester en Wethouders
van Holten.
Mr. W. L. F. C. van Rappard burg.
J. P. Stegeman secr.