Gemeentebegroting 1987: Wat betekent dat voor u? L j Op maandag 24 november en op maandag 15 december zal de gemeenteraad de begroting voor 1987 behandelen en vaststel len. Het College van Burgemeester en Wethouders heeft daartoe een ontwerp begroting opgesteld en daarbij een toelichting gemaakt. In die toelichting of aanbiedingsbrief zijn de belang rijkste beleidsuitgangspunten verwoord, die aan de begroting ten grondslag liggen. In deze publicatie wordt een toelichting gegeven op een aantal onderdelen die voor de Holtense inwoners van direct belang zijn. Achtereenvolgens zullen de volgende vragen behandeld worden: 1) Hoe ziet het begrotingsbeeld er uit? 2) Wat betekent de Rijkskorting van 59% voor het Sociaal en Cultureel werk? 3) Hoe kunnen andere tegenvallers opgevangen worden? 4) Gebeurt er nog wel wat nieuws in 1987 of is daar geen geld voor??? 5) Wat is het verschil tussen éénmalige en blijvende uitgaven? 6) Hoe ziet de financiële toekomst van de gemeente er uit? 7) Tot slot. Gezien het korte bestek van een kranteartikel wordt in grote lij nen op bepaalde onderwerpen ingegaan. Voor meer gedetailleerde informatie moet u zich tot het ge meentehuis wenden of tot de leden van het College van B W. 1) Hoe ziet het begrotingsbeeld er uit? Ook de gemeente Holten heeft te maken met de gevolgen van de bezuinigingen en kortingen door de rijksoverheid. Als gevolg van een andere verdeling van gelden aan de ge meente, krijgen wij tot en met 1993 jaarlijks f40.000.- minder van het rijk, tot in totaal f 400.000.- in 1993. Andere algemene kortingen en bezuinigingen betekenen daar naast nog eens een tegenvaller van f 125.000.- in vergelij king met 1986. Maar de tegenvaller, die onredelijk hard aankomt, is de rijks- korting op het Sociaal Cultureel Werk van 59%, waarmee een bedrag gemoeid is van f 77.500.- Om ons tot deze drie tegenvallers te beperken, kan gezegd worden dat wij voor 1987 f 240.000.- minder inkomsten heb ben dan voor dit jaar. Wij ontkomen er dus niet aan, om óf deze kortingen geheel of ten dele door te berekenen, bijvoorbeeld naar het Sociaal Cul tureel Werk, óf te zorgen dat wij méér inkomsten krijgen om die tegenvallers op te vangen. Het College van B W stelt de raad voor om beide te doen: een gedeelte door te berekenen èn om meer inkomsten te krijgen, door belastinen en tarieven te ver hogen. Schematisch levert dit het volgende beeld op: JAAR 1987 WAAR KOMT EEN GULDEN VAN DE GEMEENTE VANDAAN OIVERSEN: algemeen bestuur 2 ct. - openbare veiligheid 1 verkeer, vervoer en - economische zaken - cultuur en recreatie 1 ct. volksgezondheid 2ct- 6 ct. WAARAAN GEEFT DE GEMEENTE EEN GULDEN UIT DIVERSEN: openbare veiligheid 1 - economische zaken >2 - alg. dekkingsmiddelenj volksgezondheid 3 2) Wat betekent de Bijkskorting van 59% voor het Sociaal Cultureel Werk? Behalve de rijksbijdrage ontvangen de Sociaal Culturele Instel lingen ook subsidie van de gemeente zelf. Het volledig doorbe rekenen van die rijkskorting van 59%, betekent op het totale budget voor die instellingen daarom een korting van effectief 25%. Voor bijvoorbeeld de Muziekschool en de Stichting Cultu reel Werk zou dat ongetwijfeld verlies van werkgelegenheid betekenen en een onverantwoorde aantasting van het voorzie ningenniveau. Het College van B W heeft gemeend dat dat niet kan en stelt voor om de gevolgen van de rijkskortingen voor 15% door te berekenen naar alle Sociaal Culturele Instellingen. In totaal is hiermee een korting gemoeid van f 48.500.- Het restantbedrag dat nog opgevangen moet worden be draagt dus f 29.000.- (f 77.500 min f 48.500.-). Uit oogpunt van solidariteit heeft het College gemeend dat ook de sector sport een bijdrage moet leveren om deze tegenvaller op te vangen. Door middel van bezuinigingen in de onderhoudssfeer maar ook door middel van kortingen deelt de sportsector mee in de bezuinigingen tot een totaal van f 21.000.- Er resteert dan nog een ongedekt tekort van f 8.000.* Gezien het grote belang dat gehecht wordt aan het min of méér handhaven van het voorzieningenniveau op het gebied van het Sociaal en Cultureel Werk, is niet te ontkomen aan een verhoging van de onroerend goed belasting met 0.6%, om in dat bedrag te voorzien. 3) Hoe kunnen de andere tegenvallers opgevangen worden? Onder 2) is vermeld hoe de tegenvallers in de Sociaal Culturele Sector opgevangen kunnen worden. Maar daarnaast zijn er meer tegenvallers waar wat mee gedaan moet worden (zie onder 1). Als vermindering van uitgaven niet meer kan of „onverkoop baar" is, dan moet er meer geld binnen komen. Dat kan dan op twee manieren, óf door het invoeren van het profijtbeginsel óf door het verhogen van belastingen. ad.: Invoering profijtbeginsel. Geconstateerd is, dat de gemeente een aantal diensten ver richt, die van direct belang zijn voor de inwoners en waarvoor die burgers dan een bijdrage betalen (bijv. reinigingsrechten en rioolrechten maar ook begrafenisrechten en marktgelden). Het gaat dan steeds om activiteiten die moeten gebeuren, of wij nu willen of niet. De activiteiten kosten geld, waar dan de genoemde rechten als inkomsten tegenover staan. Als het goed is, houden uitgaven en inkomsten elkaar in evenwicht. Maar dat gaat niet altijd op en dan moet er geld bij. Het geld dat er bij moet, komt uit „de algemene middelen" van de gemeente, geld dat dus niet meer gebruikt kan worden voor bijv. sport of sociaal cultureel werk. Kort gezegd wordt voorgesteld om de komende jaren te stre ven naar kostendekkende tarieven volgens het zogenaamde profijtbeginsel. Voor 1987 betekent dat een verhoging van: a) Reinigingsrechten/Afvalstoffenheffing van f 67.32 naar f 87.48 per jaar. b) Rioolrechten van f 56.52 naar f 62.16 per jaar. Bovendien worden ook de secretarie-leges met 3% verhoogd en gaan de marktgelden en de begrafenisrechten met 20% omhoog. (N.B. het dekkingspercentage voor deze laatste twee tarieven bedroeg n.l. in 1986 resp. 44% en 25%). In de consumentengids van augustus 1986 worden 13 ge meentelijke tarieven aan een vergelijkend onderzoek onder worpen. Het gaat hier om de tarieven van 1986. Als wij Holten in dit overzicht plaatsen ontstaat het volgende beeld: tarieven gemiddelde tarief tarief gemeenten 1386 Holten 1386 Holten 1987 1. Begrafenisrechten 357.20 102.00 122.40 2. Abonnement CAI 158.20 147.00 147.00 3. Reinigingsrechten 106.21 87.32 87.48 4. Rioolrecht 73.58 54.60 62.16 5*Huwelijksvoltrekking 148.40 117.00 120.50 6.*Paspoort 15.06 9.00 9.30 7.*Bejaardenpas 8.14 8.00 8.25 8*Rijbewijs 7.01 6.40 6.60 9*Verklaring gedrag 6.20 6.40 6.60 10'Uittreksel persoonsregister 4.08 3.80 3.95 N.B. -5 t/m 10zijn alleen secretarieleges. Als wij Holten plaatsen tegenover het landelijke beeld dan moet geconstateerd worden dat, ondanks de voorgestelde verhogingen, de tarieven voor 1987, met uitzondering van één, allemaal ruim onder het gemiddeld landelijke niveau liggen van het jaar 1986. Hoewel dit op zich geen argument is, geeft het aan dat wij niet onredelijk bezig zijn. ad.: Verhoging belastingen. Onder 2, korting Sociaal Cultureel Werk, is aangegeven dat het soms niet te voorkomen is, dat ook de gemeentelijke belastin gen omhoog moeten. Om het gat te dichten, dat geslagen wordt door de korting op de rijksbijdrage Sociaal Cultureel Werk, moest naast andere maatregelen, f8.000.- gevonden worden als extra inkomsten. Een verhoging van de O.G.B. met 0.6% levert dit bedrag op. Maar, zoals gezegd, zijn er ook ande re tegenvallers die opgevangen moeten worden. Reden waar om voorgesteld wordt de O.G.B. in totaal te verhogen met 2% (dus inclusief de 0.6%). Deze verhoging levert in totaal f 25.600.- extra op. Ook ligt er een voorstel om de woonforensenbelasting met 3% te verho gen (dit is een belasting op tweede woningen). Dit levert extra f 4.300.- op. Wij realiseren ons goed dat het verhogen van belastingen en tarieven een laatste middel moet zijn om de begroting sluitend te maken. Uit het hiervoor geschetste beeld blijkt echter dat, de mindere inkomsten van f 240.000.- grotendeels worden opge vangen door bezuigingingen, uitstel van investeringen etc. omdat aan extra blijvende inkomsten als gevolg van belasting en tariefverhogingen slechts f40.000.- meer wordt ontvan gen. 4) Gebeurt er nog wel wat nieuws in 1987 of is daar geen geld voor? Nu „de bomen niet meer tot de hemel groeien", moet ook de gemeente oppassen met het aangaan van nieuwe verplichtin gen die blijvend geld kosten. Desondanks wil het College toch ruimte maken voor nieuw beleid; voor onderwerpen die nog geen of te weinig aandacht hebben gekregen. Zo wordt voor gesteld aan de volgende onderwerpen aandacht te besteden: a) Ouderenbeleid In oprichting is een „Stichting Welzijn Ouderen Holten", die tot taak heeft initiatieven te ondernemen t.b.v. onze oudere dorpsgenoten, in het kader van het flankerend ouderen be leid. Beschikbaar is f 10.000.- b) Basiseducatie In 1987 zal gestart worden met activiteiten om volwassenen die om de één of andere reden te weinig opleiding in hun jeugd hebben gehad, de kans te geven, die kennis en erva ring alsnog op te doen. Beschikbaar is f 7,700.- c) Ontwikkelingshulp Ondanks de krapper wordende financiële situatie in ons land zijn wij uitermate bevoorrecht in vergelijking met de derde wereld landen. Het bevorderen van het bewustma- kingsproces in Holten willen wij stimuleren. Beschikbaar is f 5.000.-. d) Ondersteunen activiteiten verenigingen Als verenigingen openbare activiteiten ondernemen op bij voorbeeld de openbare weg, dan brengt de gemeente kos ten in rekening t.b.v. het afzetten van wegen en treffen van verkeersmaatregelen. De gemeentelijke kosten kunnen zó oplopen, dat het voor de organiserende vereniging weinig aahtrekkelijk is om met de organisatie door te gaan. Tenein de slechts een gering deel door te berekenen stellen wij voor maximaal f 5.000.- voor rekening van de gemeente te laten komen. e) Kunst en Cultuur Het nieuwe gemeentehuis leent zich bij uitstek voor het houden van exposities. Voor dit doel wordt jaarlijks f 2.000.- uitgetrokken. Daarnaast is het de bedoeling zoveel mogelijk gebruik te maken van regelingen om tot kunstaankoop te geraken en om daarmee het dorp te verfraaien. f) Dorpshuis Bij „nieuw beleid" kan en mag het Dorpshuis niet ontbre ken. Standpunt van het College is dat er duidelijk herken baar en bereikbaar onderdak moet komen voor sociaal/cul turele activiteiten. Waar en hoe wordt nog uitgezocht. Het geld voor de bouw is aanwezig! 5) Wat is het verschil tussen éénmalige uitgaven en blijvende uitgaven? Het antwoord op deze vraag kan eigenlijk kort zijn. Éénmalige uitgaven worden betaald uit een bedrag ineens fonds perdu om het in goed Frans te zeggen), terwijl tegenover blijvende structurele uitgaven, steeds blijvende inkomsten moeten staan. Zo eenvoudig is het echter niet. Een toelichting over het ge meentelijk, financieel reilen en zeilen is nodig. In beginsel is het zo, dat een gemeente eigenlijk niet spaart om iets te kun nen doen, maar geld leent en dus jaarlijks, rente en aflossing betaalt, afhankelijk van de afschrijvingstermijn en de hoogte van de rente. Als voorbeeld moge gelden de voorgenomen aanschaf van een 3 wielig-vrachtautootje voor gemeentewerken. De aankoopkosten zijn afgerond f 15.000.-; de levensduur wordt geschat op 6 jaar en de rente bedraagt 7%%. De jaarlijk se lasten bedragen dan f 3.660.-. Tegenover deze lasten moe ten, gedurende de levensduur, blijvende inkomsten staan, ten einde de rente en de aflossing van een geldlening te kunnen betalen. Als je echter f 15.000.- hebt, dan kun je een driewielig vrachtau tootje kopen, dat je ineens betaalt. We noemen dit: „afschrij ven ineens". Voordeel van afschrijven ineens is, dat je geen beslag legt op toekomstige financiële middelen en toch „iets" kunt doen. Éénmalige financiële middelen voor de gemeente zijn bijvoor beeld éénmalige meevallers (bijv. minder uitgaven dan ver wacht i.v.m. een vacatureperiode van een paar maanden). Blijvende financiële middelen van de gemeente zijn bijvoor beeld de opbrengsten van gemeentelijke belastingen en tarie ven. De vuistregel bij het gemeentelijke financiële beheer is dan ook dat blijvende uitgaven gedekt moeten worden door blijvende inkomsten en dat éénmalige of incidentele inkomsten voor éénmalige zaken besteed kunnen worden. Als voorbeeld de korting van de rijksbijdrage Sociaal Cultureel Werk met f 77.500.-. Deze korting geldt ook voor komende ja ren en is dus blijvend. Daarom werd compensatie gezocht in mogelijkheden om blij vend aan geld te komen, d.w.z. blijvend minder uitgeven en blijvend extra geld d.m.v. een O.G.B. verhoging. De éénmalige „meevaller" die de gemeente had van bijna f 200.000.- batig saldo over het jaar 1984, kan dus niet gebruikt worden om blijvend het tekort van het Sociaal Cultureel Werk op te vangen. Zo kan het in 1987 wel gebeuren dat bijvoorbeeld een sociaal culturele vereniging, die in 1986 f 200.- subsidie ontving, met f 30.- gekort wordt, terwijl bijvoorbeeld de kosten van de ope ning van het gemeentehuis in één keer worden afgeschreven. Het in één keer afschrijven, is echter in tijden dat de gemeente lijke inkomsten blijvend afnemen, een middel om met éénma lig geld toch nog dingen te doen die, op de normale wijze, eigenlijk financieel niet mogelijk zouden zijn. Op deze manier, en dankzij het versneld afschrijven van langlo pende verplichtingen, is het mogelijk in te spelen op tijden waarin minder geld beschikbaar is. 6) Hoet ziet de financiële toekomst van de gemeente er uit? Misschien stemt de toekomst u wat somber als u leest over de blijvende kortingen en bezuinigingen terwijl ook de regerings voornemens op dit punt niet veel goeds doen vermoeden. Bij ongewijzigd beleid, is berekend, dat er in 1990 een jaarlijks tekort is van f 140.000.- Bovendien worden wij in de komende jaren geconfronteerd met hoge kosten voor vervanging van bijv. rioleringen, ver vanging dakbedekking platte daken en onderhoud wegen. Al lemaal gevolgen van het hoge investeringsniveau van de jaren '60 en '70. Veel van die voorzieningen zijn toen met subsidie (sporthal) of door derden aangelegd (wegen door ruilverkave ling). De komende tijd moet onderhoud gepleegd worden voor rekening van de gemeente. Dat betekent een aanzienlijke las tenverzwaring. Al met al, inderdaad redenen tot enige bezorgdheid. Maar aan de andere kant is er ook een méévaller. Door de verkoop van het Gemeentelijk Energie Bedrijf aan de IJsselcentrale resteert na aflossing van afgesloten leningen etc. een netto resultaat van ca. f 8.000.000.-. Bij de verkoop van het G.E.B. heeft de gemeenteraad bepaald dat alleen de rente van dit bedrag gebruikt mag worden om bij voorbeeld dit soort tegenvallers te dekken. Nu wordt jaarlijks al f 200.000.- uit de winst van het G.E.B. benut om de begroting sluitend te krijgen. Dat houdt in, dat wij de komende jaren als tegenhanger voor alle hogere uitgaven c.q. kortingen ongeveer een blijvend bedrag extra hebben van f 350.000.-. 7) Tot slot: Met een verantwoord beleid en de polstok financieel niet ver der te zetten dan mogelijk is, zien wij enerzijds mogelijkheden het voorzieningenniveau inclusief een Dorpshuis in stand te houden, terwijl anderzijds voorkomen wordt dat bezuinigin gen en kortingen integraal op de burger afgewenteld worden of dat gemeentelijke werkgelegenheid in gevaar komt. Hoewel de gemeentelijke financiën in grote mate bepalénd zijn voor het doen en laten van de gemeente, is geld niet allesbepa lend. Met een goede samenwerking tussen gemeente en inwo ners kan er zeker op immaterieel gebied nog veel tot stand komen. De kwaliteit van onze gemeentelijke samenleving wordt niet bepaald door geld alleen. Hierover en over andere zaken praat de Raad op 24 november en 15 december vanaf 14.00 uur. U bent welkom. Burgemeester en Wethouders van Holten. Mr. W. L. F. C. van Rappard burg. J. P. Stegeman secr.

Erfgoed Rijssen-Holten

Holtens Nieuwsblad | 1986 | | pagina 10