Het stond allemaal in de krant
De komeet van Halley
juli
augustus
september
oktober
december
november
„VERWACHTE TERUGKEER UIT HET HEELAL"
Het weer in Holten in 1985
HOLTENS NIEUWSBLAD
DONDERDAG 9 JANUARI 1986
De eerste zomermaand was nat,
erg nat. Desondanks was het jaarlijk
se Dijkerhoekse feest weer een ge
slaagd feest, waaraan alle Dijker
hoekers hun medewerking verleen
den. Minder geslaagd was de eerste
aflevering van de Hoolter Dagen, de
opvolger van de aloude houthak
kersfeesten. Gelukkig kwamen de
verdere afleveringen wel goed uit de
verf, al zorgde de overvloedige re
genval voor enig uitstel. Nieuw was
dit jaar de huifkartocht, georgani
seerd door de VW; elke dinsdag
middag trok een drietal volgeladen
zeilwagens door het Holtense bui
tengebied. We konden dan ook
schrijven: de huifkartochten lopen
als een trein.
Wie verwacht had dat de formule
voor het dorpsfeest langzamerhand
toe zou zijn aan vernieuwing, kwam
bedrogen uit.In drommen kwamen
vakantiegangers en dorpelingen
naar het Smidsbelt om de nieuwe
Dorpskoningin te kiezen. Tussen al
het blond, viel de zeventienjarige
Sandra Krause op met haar donkere
lokken. De jury koos bijna unaniem
voor Sandra.
„Ik mis de regen", riep speaker
Jan Luesink uit tijdens de touwtrek
kampioenschappen van Holten. In
derdaad, voor het eerst sinds dagen
was het redelijk zomerweer. De
ploeg van de Beuseberg, met daarin
een aantal leden van OKIA werd
overtuigend kampioen.
Het bleef regenen, ook in augus
tus. Ook toen de wereldreiziger Rick
Hansen uit Canada met zijn rolstoel
door Holten trok op weg naar Duits
land. Een opmerkelijke prestatie van
een sympathiek man. Óp lokaal ge
bied waren de prestaties van de
sterke mannen vermeldenswaard.
Henk Keizer, Egbert Jansen, Gerrit
Paalman en Martie Jansen bonden
de strijd met elkaar aan om de titel
Sterkse Man van Holten. Egbert Jan
sen, op de voet gevolgd door Jan
De sterkste man van Holten bleek
een succesnummer in vakantietijd.
Beunk bleken de sterksten.
De successtory van August en
Henk ging onverminderd voort. Na
domme pech in St. Isidorushoeve,
namen zij revanche in Dungen.
Naast een hoge plaats op de wereld
ranglijst kwam nu ook het Neder
lands Kampioenschap in het zicht.
Op sportief gebied was de eerste
triathlon een geweldig succes. Niet
in het minst door de uitstekende
samenwerking tussen de verschillen
de sportverenigingen. De wisselbe
ker was voor D. Henning.
Veel succes had ook Jos Kamp
huis met de organisatie van de eerste
Holtense vrije markt, al was het
weer zoals zovaak een spelbreker.
Het wordt eentonig in augustus: ook
het weer tijdens de Taptoe was
herfstachtig, wat te merken was aan
de opkomst.
Bij de met spanning tegemoet ge
ziene openbare aanbesteding van
het nieuwe gemeentehuis, vielen de
Holtense aannemers buiten de boot.
De combinatie Ribberink-Ter Harm-
sel mag de klus klaren. De voetbalaf
deling van s.v. Holten kreeg na een
interimperiode Jan Kurz als nieuwe
voorzitter. Na jaren van leegstand
werd in de firma Banz Bord een
nieuwe huurder gevonden voor het
voormalige Wavinpand evenals
voor hotel Muller waarin de familie
Witte nu de pollepel zwaait.
Op het gemeentefront werden tal
van vragen gesteld omtrent de mo
gelijke verkoop van het Holtense
energiebedrijf, terwijl de komst van
kabeltelevisie door de bewoners en
gemeenteraadsleden met gemengde
gevoelens werd begroet, vooral
door de onjuiste voorstelling van
zaken betreffende de eigen antenne.
Het voorstel zou in later stadium
verworpen worden.
De openbare basisschool Espelo,
beter bekend als de Bosschool, kreeg
er een lokaal bij, en het voortbestaan
werd voor nog eens vijf jaar gega
randeerd. Groot was de belangstel
ling toen burgemeester Van Rappard
het hernieuwde schoolgebouw offi-
ceel opende. Ook bij de opening van
de nieuwe apotheek aan de Keizers-
weg ontbrak het niet aan belangstel-
lenden.Twee en twintig veehouders
ceptie ter gelegenheid van het beha
len van het Nederlands kampioen
schap dat later in het jaar kon wor
den gevierd.
Het zwembad sloot in september
een verloren seizoen af, het fraaie
nazomerweer ten spijt. Ondanks
enthousiaste pogingen van het
zwembadpersoneel de zwemmers
met extra warm water en aardige ac
tiviteiten naar het Twenhaarsveld te
lokken, bleef het bad dagenlang
leeg.
In september werden verdere ga
ten geslagen in het dorpshuis. HMV
bleef ijveren voor een eigen repeti
tielokaal, terwijl de muziekschool
niet overtuigd raakte van de bouw
kundige voorzieningen. De Holten
promotion kwam langzaam van de
grond.
De jóngeren van de Schure zagen
hun initiatief beloond: de gemeente
en het ministerie van WVC verstrek
ten een subsidie voor de verbouwing
van het Paalhuus, waardoor de
Schure op eigen benen verder kan
gaan. Het Holten promotionplan
zorgde voor de nodige opwinding,
vooral toen bleek dat deskundigen
uit eigen dorp niet werden ingescha
keld. De besturen van VW, Han
delsvereniging en gemeente gaan
uiteindelijk wel accoord, maar niet
na de nodige op en aanmerkingen op
de bedenkers van het plan.
„Hertenredder" P. van den Hul
wist een hert van de verdrinkings
dood te redden, waarvoor hij werd
gehuldigd door de Dierenbescher
ming. De gemeenteraadsverkiezin
gen wierpen in 1985 al hun schaduw
vooruit. Wethouder Stegeman
maakte bekend niet meer te zullen
terugkeren. Opmerkelijk was, dat de
enige twee dames in de gemeente
raad aankondigden niet meer ver
kiesbaar te zijn.
De nieuwe gemeentegids, waar al
ruim een jaar op werd gewacht,
werd in verband met de verkiezin
gen tot 1986 uitgesteld. De op
brengst van de bevrijdingaactie van
Amnesty International kon in sep
tember overhandigd worden aan
zuster Mariana uit de Filippijnen.
Brandweer en EHBO sloten met een
grootscheepse oefening in de graan
silo van de Coöperatie het oefenjaar
af.
vrouwen vierden het veertig jarig
bestaan met een grote markt in zaal
Vosman.
Eind november ging de eerste spa
de in de grond voor het nieuwe
gemeentehuis. Tot november vol
gend jaar moeten de omwonenden
rekenen op de-nodige overlast van
het bouwverkeer. November sloot
af met een receptie van MAC Hol-
terberg. Niets dan hulde viel er te be
luisteren voor de club die al veertig
jaar zich onvermoeid inzet voor
Holten. Oud voorzitter en medeop
richter C.A. Muller maakte het jubi
leum niet meer mee. Hij overleed op
5 november op 82 jarige leeftijd.
Na een jaar als vicevoorzitter te
zijn voorbereid óp zijn verantwoor
delijke taak, werd de Holtenaar
Henk Slijkhuis in december gekozen
tot voorzitter van de OLM. De werk
loosheid was weer verder gedaald.
Eind oktober stonden 225 werklo
zen ingeschreven, een laagte record
sinds ruim een jaar. De Holtense
middenstand zag een aantal zaken
dit jaar de deuren sluiten.
Eerder dit
jaar ging de firma Dollekamp dicht
en in december hield schoenhandel
Oolbekkink het voor gezien. Hol-
Een drieluik zonder woorden.
uit Espelo, Holten en de andere bui
tengebieden toonden vol trots hun
vee tijdens de jubileumtentoonstel
ling. Voor het eerst was ook de jeugd
met een inzending vertegenwoor
digd.
Tijdens een zeer druk bezochte
receptie nam Holten afscheid van
directeur P.H. Cammeraat van de
Scholengemeenschap De Marke. De
afbraak van het voormalige pand
Muller luidde de kaalslag aan van
het Smidsbelt. In september kregen
August Muller en Henk van Heek
loon naar werken: tweede op de
wereldranglijst. Tijdens de druk be
zochte kampioensreceptie vergiste
de burgervader zich even door Henk
van Heek niet te herkennen als de
man die al jaren met August op
sportief gebied lief en leed deelt. Hij
kon zich revancheren tijdens de re-
ue orandweer en EHBO samen op
oefening
tens bekendste postbode Hendrik
Aaftink ging na veertig jaar trouwe
dienst met VUT.
De OAd kwam regelmatig in het
nieuws, goed en minder goed. De
kans dat een gedeelte van het bedrijf
naar elders verhuist, is levensgroot
aanwezig. De ruzie met de beide
buren kon niet naar tevredenheid
van beide partijen worden opgelost.
In de laatste raadsvergadering van
het afgelopen jaar werd duidelijk,
dat een dorpshuis waarin alle vereni
gingen elkaar kunnen ontmoeten
een wensdroom is, die niet uitkomt.
Na vijf jaar van voorbereidingen-
.vergaderen en nog eens vergaderen
is men weer terug bij af en kiest ie
dereen voor een eigen onderkomen.
Met die verscheidenheid zal Holten
moeten leren leven.
„Verwachte terugkeer uit heelal"
zo zou men de herverschijning van
de komeet Halley aan de nachtelij
ke hemel kunnen noemen; er is de
laatste weken al veel over geschre
ven. „De kometenkoorts slaat hard
toe bij de komst van Halley"
schreef Tubantia. En dat blijkt wel.
De Volkssterrenwacht Simon Ste-
vin in het Brabantse Hoeven orga
niseert, onder grote deelname, Hal-
leyvluchten. De eerste vlucht is op
maandag 6 januari. Vanaf dat tijd
stip wordt het steeds moeilijker de
komeet met het blote oog of met
een kijker waar te nemen. Halley
komt steeds lager aan de zuid-wes
telijke horizon te staan en licht- en
luchtvervuiling bemoeilijken dui
delijke waarneming. Bovendien
wordt de maan steeds voller en die
zal bij een heldere hemel het schijn
sel van Halley overstralen. Op 10
april staat de komeet - op de korts
te afstand - 62 miljoen kilometer
van de aarde, maar dan is hij van
uit Holten niet meer zichtbaar.
Angst
Er zullen wel niet zoveel mensen
meer zijn die de komeet eerder ge
zien hebben. Zesenzeventig jaar ge
leden, in januari 1910, heb ik de ko
meet Halley aan de hemel zien
staan. Wij woonden toen in Bath-
men. Ik was bijna 7, maar ik herin
ner nog heef goed, dat mijn ouders
er over spraken en dat veel mensen
de terugkeer van de komeet, die
lang van te voren was aangekon
digd, met enige angst tegemoet za
gen. Het was voor een jongen van
die leeftijd wel een beetje span
nend, die verhalen. Tegenwoordig
is daar nauwelijks nog sprake van.
Maar zo'n tachtig jaar geleden was
er nog veel bijgeloof onder de men
sen. Het gevaar school, zo werd be
weerd, in de grote staart van de ko
meet, die een lengte van wel 100
miljoen kilometer kan bereiken.
Als onze aarde door die staart zou
gaan, zo dacht men, zou de wereld
vergaan en zou het met het mens
dom gedaan zijn. Halley is na 76
jaar terug, maar onze aardkloot
draait nog altijd in dezelfde baan.
Terugblik
Vanwege de regelmatige terug
keer van de komeet (perioden van
omstreeks 76 tot 79 jaar) kan het
verschijnen van Halley tot ver in de
geschiedenis worden nagegaan. De
astronomen Cowel en Crommelin,
de berekenaars der laatste ver
schijning, konden de komeet met
zekerheid tot het jaar 989 vervolgen
(met grote waarschijnlijkheid zelfs
tot 11 voor Christus).
Op kleitabletten die in Babyion
werden uitgegraven, vindt men be
schrijvingen van kometen uit de ja
ren 164 en 87 voor Christus. Het
moet de komeet zijn geweest, die
later Halley werd genoemd, naar de
Engelse wiskundige en astronoom
Edmond Halley, die leefde van 1656
tot 1742. Het oudste bericht over
deze komeet werd 240 voor Chris
tus in China geschreven. In 66 na
Christus schreef de joodse histori
cus Flavius Josephus, dat een toen
verschenen komeet (het was weer
de komeet Halley) het voorteken
was van een groot ongeluk. Het kon
zelfs zijn dat Jeruzalem werd ver
nietigd. Vier jaar later verwoestten
Romeinse legioenen de stad en de
Tempel. Yue Tsung, Keizer van
China, vond in het jaar 712 na
Christus een even verrassend als
waardig antwoord op de verschij
ning van de komeet: hij deed af
stand van de troon om onheil voor
China te voorkomen.
Toen in 1914,
vier jaar na Halley's verschijnen, de
Eerste Wereldoorlog uitbrak, stond
het voor veel mensen vast: de ko
meet Halley had de oorlog aange
kondigd. En zo zijn er nog talloze
voorbeelden van dit bijgeloof.
Ontstaan
Kometen hebben een soort
broedplaats. Aan de buitenste rand
van ons zonnestelsel, een lichtjaar
van ons vandaan, trekken de kome
ten - voor ons onzichtbaar - hun ba
nen. Volgens de Nederlandse astro
noom Jan Hendrik Oort, die van
1945 tot 1970 directeur van de Leid-
se sterrenwacht is geweest, zijn
daarbuiten honderden miljarden
kleine objecten, die allemaal de
kans hebben eens een staartster te
worden. Veranderingen in de
zwaartekracht, losgemaakt door
voorbijtrekkende sterren, doen van
tijd tot tijd éen van die objecten in
het planetenstelsel storten, waar ze
een elipsvormige baan om de zon
gaan beschrijven. Voor aardbewo
ners worden deze boodschappen
uit de wolken zichtbaar, als ze in de
buurt van de zon oplichten.
Ruimtematerie
Kometen bestaan uit materie,
die sedert de vorming van het zon
nestelsel (zo'n 4.6 miljard jaar gele
den) niet is veranderd. Wie de „kop"
van een komeet door middel van
een sonde onderzoekt, kan de ei
genschappen van de oorspronkelij
ke materie herkennen en onder
scheiden. De kop van een komeet
bestaat uit bevroren water en gas
sen, zoals koolmonoxyde, methaan
en amoniak en vermengd met stof
en stenen wordt hij in de buurt van
de zon verhit. Wat door de hitte ver
dampt vormt een gaswolk, die een
doorsnee van 100.000 kilometer
kan bereiken. Deeltjes van de ma
terie drijven door verschillende
oorzaken het heelal in. Zij zijn te
zien als de voor kometen zo ken
merkende staart, die - zoals reeds
eerder gezegd - een lengte van wel
100 miljoen kilometer kan berei
ken. De doorsnee van de sneeuwbal
van Halley bedraagt 5 a 6 kilometer
en wordt bij elk naderbij komen tot
de zon zo'n 60 meter kleiner. Ho-
penlijk worden de weersomstan
digheden de komende weken zoda
nig dat wij Holtenaren een glimp
van Halley aan de zuid-westelijke
hemel kunnen opvangen.
W.B.
Koningin Sandra Krause samen
met de vroede vaderen, en niet te
vergeten Piet Brands, op de kermis.
De oudheidkamer presenteerde
zich voor het eerst als stichting bij
het Holtense publiek. Het veldna
men-onderzoek werd opgestart. Het
carnavalsgebeuren startte met een
geslaagde avond waarop de nieuwe
prins Gert Jan 1 zich prestenteerde
en oud prins Willem van de Oranje
boom afscheid nam. De eerste speel
goedbeurs, georganiseerd door de
dames van de peuterspeelzaal Dijk-
erhoek werd een grandioos succes.
Binnen een uur was men „leegver-
kocht". De hockeyclub Holten kreeg
na jarenlang touwtrekken toch toe
stemming voor de bouw van kleed
ruimtes op het Sportdal, al bleef het
met de toegangsweg nog sukkelen
geblazen.
HMV sloot met een show in de
sporthal het jubileumjaar af. Muzi
kaal gezien een jaar vol hoogtepun
ten. Financieel gezien een mager
jaar, niet in het minst door de gerin
ge opkomst van het publiek. Een
dubbel aantal activiteiten op één
avond was daar niet vreemd aan,
wat de noodzaak van een goede
jaaragenda nog eens duidelijk maak
te. Het kinderkoor Mozaiek vierde
het eerste lustum met een druk be
zocht concert in De Kandelaar, en de
Nederlandse Bond van Plattelands-
Het jaar 1985 zette, evenals nu het geval is, in met vorst en sneeuw.
Er viel zo'n halve tot 10 centimeter. De Rijkspolitie verzamelde
brood voor de vogels en de houtduiven kwamen op de boerenkool af.
De eerste vorstdag was op 2 januari met 4 graden Celsuis onder nul.
De nachtvorst ging nog door tot 30 april. De eerste vorstdag in de
herfst werd genoteerd op 21 oktober met min 1 graad. De eerste
sneeuw viel op 11 november. 1985 telde 93 voerstdagen (dag of
nacht), waaronder 30 ijsdagen (dag en nacht) en 13 dagen strenge
vorst 10 graden en hoger). Opmerkelijk was de warmtegolf die op 1
december intrad, waarbij temperaturen gemeten werden van 101 m
14 graden (3 dec.) Op 12 december vroor het weer. Het weer in die
periode was boven-normaal. De koudste dag was op 8 januari toen
19 graden celsius onder nul werden genoteerd.
Van de koude naar de warmte is een hele stap. 1985 telde 75 zomerse
dagen van 20 graden of hoger. Opmerkelijk was juni met maar 6
zomerse dagen tegen mei en augustus met 16 en juli met 17. Hieruit
valt duidelijk af te leiden dat het afgelopen jaar niet bijzonder zon
nig was. Het aantal uren zonneschijn valt voor een amateur moeilijk
te registreren. Dat is niet het geval met de neerslag. Die bedroeg 841
millimeter, tegen 1984 met 951 mm. De droogste maand was februa
ri, die maar 5' :j mm regen op leverde, terwijl juni - let op de zomerse
dagen - de natste maand was met 141 Va mm neerslag. De grootste
hoeveelheid neerslag op één dag viel. een aantal dagen geleden,
namelijk op 26 december en bedroeg 35 mm; 21 juni volgt met 26
mm. De warmste dag was op 4 juni met 31 graden celsius, maar toen
volgde prompt ccn sterke afkoeling in de daarop volgende dagen
door onweer en hagel tot 12 graden. Het KNMI voorspelde voor
zaterdagnacht, 7 juni zelfs vorst aan de grond. Juni was dus wat het
weer betreft wel een hele grillige maand. Er werd in 1985 tien maal
onweer genoteerd, het stoomde op 2 mei, 20 juni en 2 november. Op
14 augustus ging het omveer gepaard met storm, heivige slagregens
en blikseminslag. Ondanks het tekort aan zon kon gezegd worden
dat de gewassen het over het algemeen toch goed hebben gedaan.
Deze gegevens zijn ontleend aan de waarnemingen van weerama
teur W. Beijers.