Pianist Daniël
Wayenberg: „Als
God het van mij
eist, stop ik"
HOLTENS NIEUWSBLAD
„Ik wil
spelen
tot de
kist naast
de
piano
staat"
„In mijn
leven is
geen
plaats
voor
een
partner"
DONDERDAG 23 JUNI 1983
journalist is vijfvoudig winnaar van de „Grand
Of het wel zo gewoon is dat je
hier voor je overtuiging mag
uitkomen, weet ik niet. Chris
tus zegt dat er tegenstand zal
komen, vervolging... In de
toekomstige tijd zal de an-
ti-christ zich openbaren Die
tijd is geen duizend Jaar meer
weg.Het zal onverwacht ge
beuren en in een vorm die ons
tot op dat moment onbekend
is".
Vingers
Er valt een lange, hoogst
aangename stilte. Wayenberg
rolt een sigaretje, nog ongeloof
lijk dunner dan de vorige. De
jeugdige voetballers in de Kor
noeljestraat hebben hun spel
blijkbaar gestaakt: het geluid
van een regelmatig op een mo
torkap neerdalende leren voet
bal, begeleid door een groot
aantal verwensingen welke be
trekking hebben op „het rund"
of „de stomme lui" die daar
voor verantwoordelijk schijnt
te zijn, is althans niet meer
hoorbaar.
„Vroeger was ik soms enorm
bang dat ik iets aan mijn vin
gers zou krijgen en daardoor
niet meer zou kunnen spelen",
zegt hij, naar zijn handen kij
kend, „die angst heb ik niet
meer. Als je je constant zorgen
loopt te maken over de kans
dat je iets met je handen
krijgt, dan heb je geen natuur
lijke reflexen meer. Electrische
treinen, dat is ook een hobby
van me, soms moet je daar
voor een draaibank of cirkel
zaag gebruiken, voor het bou
wen van een perron of een
wachtershuisje. Dat werk be
steed ik uit, kijk, ik ga het
noodlot natuurlijk niet tarten.
Mijn handen zijn hoog verze
kerd, dat heeft mijn vader in
dertijd gedaan, maar ik wil het
liefst doorspelen tot de kist bij
wijze van spreken naast de
piano staat.
Piano
De piano... Als Wayenberg
speelt krijgt hij vleugels... Fo
tograaf en verslaggever ervaren
het dan ook niet als storend
wanneer de meester voor en
kele minuten post vat op het
zwartleren krukje en een ui
terst dromerig deel van een
pianoconcert van Ravel ten ge
hore brengt. „Ik wil niet te
lang spelen, dat lijkt me zo
naar voor de buren", zegt hij,
nadat hij zich heeft omge
draaid, en hij meent het.
„Mijn vroegere pianoleraar,
Arie Verhaar, heb ik 'es ge
vraagd wat het woord concur
rent nu precies inhield. Ik was
toen nog piep en allesbehalve
droog achter de oren en steeds
maar weer zeiden ze tegen me:
„Daniël, je speelt aardddig,
maar pas op voor de concur
rent. Het antwoord van Ver
haar is me mijn leven bijgeble
ven. Ik zie hem daar nog
staan, hij streek 'es door zijn
haren, stak een sigaret op,
keek me lang aan en zei toen:
„Een concurrent.Dat is de
meneer die het óók kan
In de zomer ga ik altijd een
paar weken naar een kennisje
van me, die heeft een hotel
letje in Zuid-Frankrijk, zitten
we dagenlang spelletjes te
doen. Ik kan goed tegen mijn
verlies, maar ik kan het niet
verdragen als ik verlies omdat
ik onder mijn niveau speel.
Met biljarten bijvoorbeeld. Ver
liezen van een sterkere tegen
stander vind ik niet erg, maar
verliezen door een paar een
voudige ballen op een klunge
lige wijze te verknallen, nee,
dan word ik woedend. Het ver
liezen op zich is niet erg, nee,
Daniël Wayenberg werd
grootgebracht met de bijbel,
een boek- dat hij nog immer
dagelijks leest. „God bestaat
en Zijn Zoon is voor ons op
aarde gekomen, dat is zo,
daaraan heb ik vanaf mijn
kennismaking met het geloof
nooit meer getwijfeld. Ik ben
mijn ouders dankbaar voor die
christelijke opvoeding"
„Het geloof sterkt mij. Ik
heb collega's die niet godsdien
stig zijn en toch heel goed pia
nospelen, maar in mijn geval
heeft God een zekere angst
voor het steeds maar weer
moeten waarmaken weggen-
men. Als ik een serie goede
concerten geef, ontvang ik
daarvoor geld van God. Dan
moet ik natuurlijk wel uitkij
ken waaraan ik dat geld be
steed. Ik geloof dat ik in de
hemel kom, er staat immers in
de bijbel dat al wie in Christus
gelooft niet verloren gaat,
maar het eeuwig leven heeft.
Het bloed van Christus is ver
goten met een zeker doel, als
je dat bloed gaat weigeren...
Kijk, je kunt fantastisch zijn
tegenover iedereen maar één
van de eisen in de bijbel is
dat je de Heer liefhebt met al
je kracht, al je ziel en al je
verstand. Je hebt er niets aan
als je heel lief en aardig tegen
al je medemensen doet en je
eigen schepper weigert. God
zegt ook dat je moet woekeren
met je talenten, nou, dat heb
ik gedaan. Muziek is een stuk
je schoonheid en "heeft als
Hij logeert voor enige maan
den bij zijn moeder in Den
Haag, iets wat hij immer doet
wanneer hij in Nederland
dient te concerteren. Zijn wo
ning staat in Parijs, al jaren.
Een nuchter man, wars van
kouwe drukte, ietwat intro
vert ook - althans, die indruk
wekt hij wanneer het langdu
rige gesprek een aanvang
neemt. Al snel blijkt de ver
meende geslotenheid schijn en
ontpopt Wayenberg zich als
onbevangen prater en enorm
gevoelsmens. „Ik ben net als
mijn auto, die moet ook even
warmlopen, als dat eenmaal is
gebeurd, noudan berg je
maar", zegt hij, een ongeloof
lijk dun sigaretje rollend. Zijn
wereld wordt beheerst door
muziek, muziek en... muziek.
het ondermaats spelen, daar
kan ik wanhopig van worden.
Maar ik vind het zalig, spelletr
jes, ik ben echt een gezellig-
heidsdier. Wil je midden in de
nacht even mens-erger-je-nie-
ten? Prima, ik doe mee, just
mention the place and the ti
me, and I'll be there".
Er is geen vrouw of man in
het leven van Daniël Wayen
berg. „Voor het huwelijk heb
ik nooit tijd gehad, ik ben ook
iemand die zich moeilijk kan
vastleggen. Dit vak is daarvoor
te onzeker, als je alleen bent
draag je de verantwoordelijk
heid voor jezelf, bent aan nie
mand uitleg verschuldigd. Dat
ik mijn graf in zal gaan als
vrijgezel is echter helemaal
niet zeker. Ik ontmoet natuur
lijk veel vrouwen maar je
kunt mijn leven niet vergelij
ken met dat van bijvoorbeeld
Liszt, zo'n romantische avontu-
renzaak is het niet bij mij. Het
blijft toch een vrij eenzaam
vak. Dat vrijgezelschap van
mij is geen vrijwillig aanvaard
celibaat, nee, als kind al wist
ik: ik wordt concertpianist. Er
is nooit plaats geweest voor
een partner, en al was die er
wel geweest, ik denk dat die
partner na enkele weken gil
lend van ellende het huis zou
zijn uitgerend(lachend).
Wilt u zo goed zijn om indach
tig deze uitspraak even een
"korrel zout tot u te neme-
n...?"
Emotie
Het meest opvallende in de Haagse Kornoeljestraat is een rode
Porsche 912, naar later zal blijken 14 jaar oud en zeer gewild
onder de ook in deze crisistijd nog existerende verzamelaars.
Wanneer we ons voertuig met passende schaamte achter het
pronkstuk hebben geparkeerd en uitstappen, horen we uit een
deze zomerse middag openstaand bovenraam van een der
rijtjespanden pianomuziek.
De paar schooljongetjes valt het niet meer op, onverdroten zetten
zij hun partijtje straatvoetbal voort, zo nu en dan onderbroken
door wat geruzie over vermeend ruw spel. Een enkele kèer ploft
de bal neer op de motorkap van de rode Porsche.
Zo moet het voor jaren en jaren geleden ook zijn geweest: een
zomerse middag, bij het broeierige af, schooljongens spelen een
partijtje voetbal terwijl een kleine jongen van dezelfde leeftijd in
een bovenkamer van een Haags rijtjespand ijverig doende is
meester te worden over de piano. Thans is hij 54 jaar en geldt als
een meesterlijkconcertpianist. Daniël Wayenburg maakte
wereldnaam.
Na een pianostudie in Den Haag vertrok
Wayenberg, toen 17 jaar, richting Parijs. Daar
ging hij in de leer bij de befaamde Marguerite
Long. Twintig jaar jong won hij de „Grand prix
de la ville de Paris", trillend op zijn onderdanen
nam hij de prijs in ontvangst uit handen van
Jacques Thibaud. Vier jaar later concerteerde
hijindeCarnergienergieHallteNewYork.in
de pers regende het superlatieven. De zoon
van een Russische violiste en een Nederlands
enigszins verontschuldigend en
wat verlegen lachend op. „Ik
ben trouwens dol op alle soor
ten spelletjes, uren kan ik
doorbrengen met spelletjes.
Van Halma tot bridge, en bil
jarten natuurlijk, ben ik ook
weg van.
„Het zal te maken hebben met
het Russische bloed dat ik van
mijn moeder heb meegekregen.
De hele familie van haar kant
is ook bezeten van spelletjes.
grens van radeloosheid weten
te brengen door zich niet, zo
als gebruikelijk, een half uur
voor aanvang van het concert
ten behoeve van de concentra
tie in de kleedkamer op te
sluiten, maar vriendelijk bezoe
kers groetend koffie te gaan
drinken in de foyer. „Zo'n mi
nuut of vijf voor aanvang trek
ik me terug in de kleedkamer.
Zeker niet eerder, dan zou ik
overgeconcentreerd raken",
zegt hij lachend. Terwijl hij
een nieuw ongelooflijk dun si
garetje rolt informeert hij bij
de fotograaf welk type camera
het best geschikt is voor on
derwaterfotografie. Het ant
woord noterend op een onge
looflijk klein papiertje klinken
van buiten opgewonden Jon
gensstemmen: „penalty! pe
nalty!" Wayenberg loopt naar
het raam, „even kijken, ik ben
gek op voetbal", merkt hij
functie, in mijn geval, de God
delijke eer te verkondigen.
Maar als God van mij zou ei
sen dat ik mijn carrière opgeef,
dan doe ik dat, hoef ik niet
over na te denken... Helemaal
alleen voel ik mij nooit, door
dat besef dat God er is. Ik sta
ik de concertwereld eigenlijk
als gelovige alleen, eenzaam
maar niet alleen, zei Wilhel-
mina, mooi vind ik die uit
spraak.. enorm mooi.. Het
geldt ook voor mij. Ik ga niet
zo ver te zeggen dat een
niet-ehristen geen vriend van
In tegenstelling tot veel van
zijn collega's begeeft Daniël
Wayenberg zich buiten het re-
citalwerk ook op het terrein
der kamermuziek. Samen met
violist Theo Olof bewees hij
ook dit vakgebied in de vin
gers te hebben. „Muziek is een
verschrikkelijk mooi iets. Het
is zowel kunst als wetenschap.
Als je je werk opbouwt ben je
bijna een architect, voer je het
uit, dan communiceer je met
het publiek. Niet met woorden,
maar met klanken. Je deelt
een zeker aantal emoties mee".
Managers en impressario's
heeft hij meer dan eens tot de
me kan zijn. Je mag zo ie
mand daar ook niet kwaad om
aankijken. Het is toch ook zo
dat Christus niet voor de
rechtvaardigen op aarde is ge
komen, maar voor de verlore
nen, om die te redden. Ik heb
wel 'es geprobeerd om God
weg te denken uit mijn leven,
zomaar, ik wilde weten wat
dat voor gevoel wasHet
duurde een paar seconden...
Ik voelde me verschrikkelijk
rot. Ik ben er van overtuigd
dat iemand die werkelijk ge
looft, best 'es twijfels kan krij
gen, maar zijn geloof verliezen,
nee, dat lijkt mij onmogelijk.
