kleinNelderman bv
Wo n n i nk
M.
ENERGIEZUINIG
STOKEN
19.»
69.»
Prijsbewust
kopen
Familiegeschiedenis (111)
WOONSHOW
Van het erf der kerk
GRANDIOZE INRUILAKTIE
MET GRATIS HORLOGE
SPEC. BEURSAANBIEDING
0VERG0RDIJNST0F
NYLON TAPIJT
ZETOR
tractoren
VAN BRUGGEN
C.V.
ROLLUIKEN
KUIJPERS B V.
Schildersbedrijf MEIJERINK
HOLTENS NIEUWSBLAD - 3U SEEIEIVIOE» lso<! - r«u. o
Tijdens de BEURSDAGEN
presenteren wij de nieuwste snufjes op gebied van
uitgebreide informatie over de nieuwste H.R. (hoog rendement) c.v.-
ketels van Nefit, Remeha en Radson. Ook de allernieuwste B.R.
(beter rendement) gashaarden van Dru en Benraad zijn te bezichti
gen. Tevens hout-kolen kachels voor zeer scherpe prijzen. Benraad
gevelkachels voor meeneemprijs van f379.-.
Ook wordt U op de beurs in de gelegenheid gesteld Uw oude
toestel (t.v., wasautomaat, koelkast, stofzuiger, gashaard etc.) in te
ruilen want onder het motto:
presenteren wij de nieuwste kleuren-t.v.'s, wasautomaten, drogers,
koel- en vrieskasten (kisten), fornuizen, stofzuigers etc. etc.
Tot ziens op: STAND NR. 1
Kolweg 76. Tel. 1332
Ook het adres voor al
uw installatiewerk
van Bruggen
Holten
Kerkstr. 10-12
Tel. 05483-1275
voor inbraakwerende
en isolerende
prachtig kwal. beursprijs
(400 cm. breed) beursprijs
Tijdens de Beursdagen ook spec, aanbiedingen
in meubels.
NIEUW
met kabine
83 decibel
50 pk 25.500
60 pk 29.500
70 pk 32.000
Zutphenseweg 31
LAREN (GLD).
begint
met
advertenties
lezen
ORANJESTRAAT 16 - HOLTEN - TELEFOON 05483 - 1790
Let op onze
topaanbieding tijdens de
Beurs w
VAKWERK. WAAR U DAG IN DAG UIT
MET PLEZIER EN GENOEGEN NAAR KIJKT!
In zijn anno 1903 VERSCHE
NEN BOEK „Oostloom", bevat
tende een aantal dorpsschetsen
niet ten onrechte toegeschreven
aan Ambt- en/of Stad-
Hardenberg - schrijft ds. Sibold
Ulfers (1854-1930) in een hoofd
stuk over de Doleantie o.a.: „Zij
dachten aan de graven die zij
hadden, daar aan den buiten
muur van de kerk; daar lagen
hun gróotouders, en de men-
schen van nog vroegeren tijd.
Later was wel het nieuwe
kerkhof gekomen, en mochten
zij hier niet meer begraven;
maar die plek daar bij den
muur van de kerk was heilig.
Zij dachten aan zoveel".
Onder de Republiek waren in
onze gewesten voor het begra
ven van lijken kerkgebouwen en
hoven aangewezen. De Joden
hadden vanouds hun begraaf
plaatsen buiten - soms zelfs ver
van - de bebouwing. Aan het
eind van de achttiende eeuw
werden hygiënische bezwaren
geuit tegen het begraven in
kerken. In die tijd werd in Den
Haag bijv. het buiten-kerkhof
„Ter Navolging" aangelegd. Be-
graafregisters werden vrijwel
steeds gebezigd wegens ver
schuldigd kerkrecht voor klo
kluiden en begraven. In het
gemeente-archief van Arnhem
raadpleegde ik een zgn. over-
luidregister, dat o.a. gegevens
bevat uit het begin van de ze
ventiende eeuw omtrent het lui
den van klokken in verband
met overlijden en begraven al
daar van (oud-)inwoners van de
Gelderse hoofdstad.
Mr. P.C. Bloys van Treslong
Prins (1873-1941) heeft in een
aantal boeken genealogische en
heraldische gedenkwaardigheden
in en uit de kerken van een vijf
tal provincies bijeengebracht.
Een (amateur-)beoefenaar van de
genealogie (genealogia is ge
slachtsregister) kan zich niet
veroorloven om begraafplaatsen
in en buiten kerken te mijden.
Enkele jaren geleden brachten
wij onze vakantie door in Lu
gano en omgeving. Wij bezoch
ten het prachtige plaatsje Mor-
cote en „wandelden" naar de
hooggelegen kerk Madonna del
Sasso en het daarbij gelegen
kerkhof, dat men volgens een
collega absoluut moet hebben
gezien. Welnu, wij hebben het
gezien en wij onderschrijven se
dertdien deze stelling. De reis
gids van de ANWB vermeldt,
dat daar ook enkele plaatselijke
beroemdheden zijn begraven.
Het bleek ons, dat er eveneens
enige Nederlanders hun laatste
rustplaats hebben gevonden.
Tijdens een meer recente vakan
tie liepen wij in Meiringen op
het pad, dat leidt naar de pro
testantse kerk aldaar. Onze
aandacht werd getrokken door
een graf, dat opviel door het
eromheen geplaatste - zwart ge
schilderde - hekwerk. Blijkens
het opschrift van de aange
brachte liggende zerk is de op
25 augustus 1899 in Meiringen
overleden Vrouwe Johanna
Hendrika Schaay van Amster
dam daar aan de buitenmuur
van de kerk teraardebesteld. Zij
was de echtgenote van dr. Ab
raham Kuyper. Op het hek la
zen wij, dat het eigendomsrecht
van dit graf in het jaar 2000
vervalt. Kuyper's moeder Hen
rietta Huber, geboren in 1802 te
Amsterdam, was een dochter
van Jean Jacques Huber uit
Oberwinterthur in het kanton
Zürich.
Het bezoeken in onze jeugd van
een kerkhof kan leiden tot het
ontwaken van historisch besef in
later jaren, maar als men wat
ouder is geworden kan een gang
erheen tot resultaat hebben, dat
de klokken van de herinnering
voor ons gaan luiden. De ge
schiedenis komt weer tot leven
als wjj wandelen tussen de rijen
der graven van hen, die in de
stilte zijn neergedaald. De graf
monumenten vermelden omtrent
de overledenen ook gegevens,
waarover men langs andere weg
niet altijd de beschikking kan
krijgen.
Prof. dr. A.A. van Ruler (1908-
1970) heeft gezegd: „De dood
kan het leven wel gedaan ma
ken. Maar hij kan het leven niet
ongedaan maken. Het nages
lacht kan z'n winst doen met de
verworvenheden van het voorge
slachtde dood is zo formi
dabel democratisch".*)
Onze namen
Namen zijn voor ons doel, fami
liegeschiedenis belangrijk. In het
begin van de negentiende eeuw
was het voeren van een ge
slachtsnaam nog lang niet al
gemeen gebruikelijk. Men be
hield zich o.m. door achter de
voornaam die van de vader te
voegen, dus het zgn. patronymi-
cum. Zo werd bijv. Jan, de zoon
van Willem, te boek gestejd als
Jan Willemszoon, geleidelijk ge
wijzigd in Jan Willemszen en
tenslotte versmald tot Jan Wil-
lems en Jan Wilms. De uit die
tijd daterende doop-, trouw- en
begraafregisters bevatten daar
van vele voorbeelden. Bij keizer
lijk decreet van 18 augustus
1811 werd gelast, dat allen in
Holland, die nog geen vaste
naam hebben, er een moesten
aannemen binnen de tijd van
een jaar. De termijn werd later
verlengd tot 1 januari 1814, ter
wijl bij koninklijk besluit van 8
november 1825 voor de naam-
saanneming nog eens een respijt
van zes maanden werd gegeven.
Men mag aannemen, dat na af
loop van dat half jaar allen, die
toen in Holland woonden, een
vaste geslachtsnaam hebben ge
voerd. Behalve patronymica zijn
er beroepsnamen, geografische
namen, namen die zijn ontleend
aan eigenschappen, en vertaalde
namen. Intellectuelen plachten
in vorige eeuwen hun familie
naam een geleerd aanzien te ge
ven. Enkele voorbeelden: Hugo
de Groot (Grotius), Jan Snijders
)joannes Sartorius), Gijsbert
Voet (Gisbertus Voetius).
W.F. Visch vermeldt in zijn in
1820 te Zwolle verschenen „Ge
schiedenis van het graafschap
Bentheim", dat de dragers van
de naam Perizonius oorspronke
lijk afkomstig zijn van de hof
stede Voorbroek, gelegen tussen
Bad-Bentheim en Schüttfort.
Toen de stamvader zich als stu
dent van een hogeschool op de
rol wilde laten schrijven, meende
de betrokken hoogleraar, dat de
naam Voorbroek te gewoon was
en in het Grieks of Latijn zou
moeten worden vertaald. De
professor, waarschijnlijk niet we
tende, dat onder het begrip
„broek" in het Benmtheimse
land een „gemene" weide wordt
verstaan maakte van de beide
Griekse woorden Peri (voor) en
zoae (gordel) de naam Perizo
nius. De heren Voorbroek zijn
uit Bentheim en Lingen opge
schoven in westelijke richting,
o.a. naar het stadje Ootmarsum
en naar Deventer. Later komen
wij de Perizoniussen voorheen
Voorbroek o.a. tegen in Amster
dam, Groot-Ammmers en Ilpen-
dam. Dr. R.B. Evenhuis noemt
Rutgerus Perizonius in zijn boek
„Ook dat was Amsterdam" de
paus van de Voetianen. Volgens
de richtlijnen van 1976 voor ge
slachtsnaamwijziging kan toe
voeging van een geslachtsnaam
worden verleend aan meerderja
rigen, uitsluitend in de volgende
gevallen:
a. indien de verzoeker aantoont,
dat de toe te voegen naam
deel uitmaakt van de naam
die door zijn voorouders ten
tijde van de invoering van de
burgerlijke stand (1810-1838)
als geslachtsnaam werd ge-
voerd en sindsdien niet in on
bruik is geraakt;
b. indien het betreft de toevoe
ging van de in haar tak uitge
storven of met uitsterven be
dreigde geslachtsnaam van de
moeder; de verzoeker moet
dan aantonen, dat van de
grootvader van vaderszijde van
zijn moeder geen mannelijke
afstammelingen in de manne
lijke lijn meer in leven zijn
van wie nog nakomelingen
schap is te verwachten. De toe
te voegen naam moet vóór de
eigen geslachtsnaam worden
geplaatst.
Het beleid inzake naamswijzi
ging is erop gericht de toene
ming van dubbele geslachtsna
men tegen te gaan. Daarom is
toevoeging van een naam
slechts toegestaan in de uitzon
derlijke gevallen, dat het histo
risch bestaan van de dubbele
naam ten tijde dat in Nederland
de registers van de burgerlijke
stand werden aangelegd, kan
worden aangetoond, doch alleen
wanneer die dubbele naam ook
Aia die tijd is gevoerd. Ook dit
laatste moet zo nodig kunnen
worden aangetoond. Traditioneel
is de mogelijkheid tot toevoe
ging van de in haar tak uitge
storven of met uitsterven be
dreigde naam van de moeder.
Deze is gehandhaafd om een
verarming van het Nederlandse
namenlandschap tegen te gaan.
Het aantal verzoeken om
naamswijziging op deze grond is
gering.
Hilversum w. Otten
Zes Rotterdamse pastores hebben een verklaring uitgegeven waarin
zij pleiten voor meer begrip van de zijde van de kerken voor sta
king als uiterste middel om gerechtvaardigde eisen kracht bij te
zetten. De zes pastores zijn ds. W. van Beek (evangelisch-luthers),
dr. Jan Ernst (rooms-katholiek), Hans van Gent (rooms-katholiek),
ds. Hans Pasveer (gereformeerd), ds. Hans Visser (hervormd) en ds.
Henk Werthmar (doopsgezind).
Zij hebben hun verklaring uitgegeven naar aanleiding van het feit
dat het hun in kerkelijke kring kwalijk genomen is dat zij in mei
van dit jaar partij kozen voor de stakers bij het Rotterdamse be
drijf Frans Swarttouw.
In hun verklaring zeggen de zes pastores o.a.: „Binnen de kerken
zijn er nog te veel die staking bij voorbaat afkeuren en die staker
alleen maar als onverantwoordelijke lieden kunnen beschouwen. De
arbeidersbeweging is een noodzakelijke en waardevolle beweging in
onze geïndustrialiseerde samenleving. Van haar mogen wij een on
misbare bijdrage verwachten voor het tot stand komen van meer
sociale rechtvaardigheid in de wereld van de arbeid. De arbeiders
kunnen daarbij gebruik maken van hun recht van staking. Dit
recht dient dan ook door de kerken gerespecteerd te worden. Sta
ken blijft een geducht wapen, een uiterste middel. Het treft vele
mensen, niet alleen de direct betrokkenen. In de dan ontstane
situatie is er veel behoefte aan begrip maar ook aan kritisch mee
denken. Kerkgemeenschappen dienen daarvoor open te staan".
(Hervormd Persbureau
nvoc werft leden
De Nederlandse Vereniging tot steun aan de Oecumenische Ont
wikkelingscoöperatie (NVOC) heeft de hervormde gemeente ge
vraagd aandacht te schenken aan de NVOC en aan de Oecumeni
sche Ontwikkelingscoöperatie van de Wereldraad van Kerken (de
EDCS, Eucumenical Co-operative Society) en leden voor de NVOC
te werven.
De EDCS werd in 1977 opgericht door de Wereldraad van Kerken
op verzoek van kerken in de derde wereld. Doel van deze instel
ling, waarvan het hoofdkantoor in Nederland (Amersfoort) is geves
tigd, is tegen zachte voorwaarden gelden te lenen aan al of niet
kerkelijke ontwikkelingsprojecten, die wel levensvatbaar zijn, maar
waaraan geen enkele bank geld wil lenen (ook bijvoorbeeld de
Wereldbank niet), omdat het gaat om zeer arme gebieden in de
wereld.
De EDCS werkt met investeringskapitaal. Dat wil zeggen dat de
gelden geleend zijn en niet geschonken. Over 1981 is aan de aan
deelhouders 2 procent dividend uitgekeerd. Het feit dat het hier
gaat om investeringskapitaal, geeft mensen in de derde wereld het
gevoel dat zij serieus genomen worden en dat zij niet hoeven te
leven van liefdadigheid. Van de EDCS zijn kerken en kerkelijke
instellingen aandeelhouder. Particulieren kunnen een aandeel ko
pen bij de steunvereniging van de EDCS, de NVOC, en krijgen via
deze vereniging hun dividend uitbetaald.
De hervormde plaatselijke gemeenten kunnen via de Nederlandse
Hervormde Kerk aandeelhouder worden van de EDCS. Momenteel
doen 338 hervormde diakonieën en 41 hervormde kerkvoogdijen
mee voor' in totaal f691.500.-.
De NVOC heeft ongeveer 1200 leden, die voor f3.7 miljoen geïnves
teerd hebben. De EDCS heeft over de gehele wereld 147 leden
(waarvan 35 procent in derde-wereldlanden) en een aandelenkapi
taal van bijna f 15 miljoen. Tijdens de laatste jaarvergadering van
de EDCS, die in Genève gehouden werd, bleek dat het aandelen
kapitaal eind 1981 nog f 13,1 miljoen bedroeg, plus een paar mil-*
joen aan reserves. Eind 1981 stond van het totale aandelenkapitaal
en de reserves f3,2 miljoen uit bij vijf projecten in ontwikkelings
landen en f 12 miljoen op deposito's bij commerciële banken. Dit
laatste leverde een hoge rente op (fl,2 miljoen). De netto-
inkomsten over 1981 zijn voor een deel gebruikt om dividend uit te
keren en voor een deel toegevoegd aan de reserves en aan een
fonds dat dient voor het opvangen van wisselkoersverliezen.
Inmiddels is een veel groter deel van het investeringskapitaal be
legd in ontwikkelingsprojecten, namelijk driekwart van het kapitaal
in twaalf projecten in negen landen. Naarmate de EDCS langer
draait en een hechtere financiële basis krijgt, wordt het steeds
beter mogelijk het grootste deel van het kapitaal in ontwikkelings
projecten te beleggen. Door in de beginfase gelden bij commerciële
banken te beleggen, zijn behoorlijke reserves ontwikkeld. Van het
totale aandelenpakket van de EDCS bevindt 31 procent zich in de
Verenigde Staten, 28 procent in Nederland, 11 procent in West-
Duitsland, 5 procent in Zwitserland, 3,8 procent in Zweden en de
rest in andere landen, waaronder ontwikkelingslanden. Particulie
ren die gelden willen beleggen, kunnen zich wenden tot de NVOC,
Emmakade 22, 8933 AS Leeuwarden, tel. 058-133764 (alleen 's mid
dags). Hervormde diakonieën en kerkvoogdijen kunnen zich richten
tot de Generale Financiële Raad van de Nederlandse Hervormde
Kerk, Postbus 80552, 2508 GN Den Haag.
(Hervormd Persbureau)
