Laat uw antiek
eens zwemmen
Radiator met
een kleurtje
f
Zelf papier maken
Zomaar
Er wordt zo dagelijks heel wat afgeklungeld met het schoonmaken van allerlei
houten meubelstukken. Met schuurpapier, glasscherven, afbijt en noem "\aar op.
Meestal is het resultaat niet om over naar huis te schrijven, en is het dat wel
dan blijkt een zeer forse hoeveelheid tijd nodig om tot dat resultaat te komen.
Menigeen die daarom dat aardige tafeltje uit grootouders versterf maar aan het
grof vuil meegeeft. Natuurlijk kan men ook aan het werk gaan met caustic-soda,
beter bekend als natron-loog. Een zeer gemeen goedje dat de gebruiker voor
aanzienlijke problemen kan plaatsen als het in contact komt met het blote
lichaam. Bovendien heeft 'loog' de onhebbelijke eigenschap lijmverbindmgen aan
te tasten zodat een goede kans bestaat dat het te bewerken meubel opnieuw
verlijmd moet worden.
Nieuw procédé
Al deze ellende is te voorko
men door gebruik te maken van
een Amerikaans procédé dat
sinds een paar jaar hier in Ne
derland wordt gehanteerd en
waarvan de reguliere antiekhan
del (en zij overigens niet alleen!)
veel plezier heeft. Een vloeistof
met de veelzeggende naam
Paintex die geen water bevat en
werkt op basis van oplosmidde
len die volgens een bepaald re
cept worden samengesteld. Pain
tex wordt in Nederland gebruikt
door Biankhout houtreinigers
die de alleenvertegenwoordiging
voor Europa hebben.
Baden
Paintex is opgeslagen in ba
den van zeer fors formaat
waarin de meeste meubels roy
aal passen. Omdat er tegen
woordig zoveel verschillende
soorten verven zijn heeft elke
Blankhout dealer de beschikking
over twee baden van verschil
lende samenstelling. Het grote
voordeel van deze Paintexbaden
is dat ze kwalitatief zeer goed
schoonmaken en bovendien on
gevaarlijk zijn. Ook de aanwe
zige lijm verbindingen worden
niet aangetast.
In het bad
Afhankelijk van verfsoort en
dikte van de verflaag gaan de
meubels een bepaalde tijd in het
bad. Daarna worden ze schoon-
gespoten met water onder hoge
druk. Daarmee worden verf- en
paintexresten weggespoten.
Daarna wordt het meubel te
drogen gezet hetgeen slechts een
paar uur in beslag neemt. Het
meubel is dan weer geschikt
voor verder bewerking in de zin
van beitsen of lakken.
Aanzienlijk sneller dus dan de
„loogmethode" waarvan ten eer-,
ste de in werktijd al veel langer
is en vervolgens bij het schoon-
spoelen gigantische hoeveelhe
den water gebruikt dienen te
worden wil men niet het risico'
lopen dat het loog gaat nadrui-
pen en witte strepen trekt over
uw zo fraai gebeitste penantkas
tje of anderszins.
Schildersbedrijven
Naast de antiekhandel en de
particulier heeft de Blankhout
houtreiniger een goede klant
■aan schildersbedrijven. Wanneer
een schildersbedrijf bij een be
paalde klus een vakmanschilder
aan het schuren of afbranden
moet zetten is dat een kostbare
In de dierenwinkel
hadden ze mooie jonge
hondjes,
leuk, hè? zei de vrouw.
Ze aaide er een
het zakje met water
en visjes
liet ze vallen
pats, op de vloer.
Alles was nat.
Geef eens een
pootje
zei de baas
tegen de hond.
Hij gaf 'm en
hinkelde weg.
Peter Aansorgh
Karei Gerritsen van Blankhout Doesburg bezig met de onderdompeling in een
Paintexbad.
zaak en bovendien zonde van de
schilder want er is niets zo stom
vervelend als het schuren van
een objekt. Legio zijn dan ,ook
de aanbiedingen van binnen- en
buitendeuren, zg. louvredeuren,
trappen uit renovatieprojecten,
grote jalouzieluiken zoals die
veel in oudere huizen voorko
men. Dat gaat niet alleen veel
sneller dan het handwerk het is
bovendien veel goedkoper.
Ander materiaal
Ook andere materialen dan Blankhoutvestigingen
hout kunnen een paintexbehan-
deling ondergaan. Metaal bij
voorbeeld, bij diverse Blank-
houtvestigingen zijn al ettelijke
metalen voorwerpen aangeboden
variërend van carrosserieonder
delen tot aan stalroosters toe.
De Blankhoutvestiging 's Gra
venland te Hilversum werkt zelfs
voor de requisietenafdeling van
de NOS.
treft
men aan in: Doesburg Hanze
weg 6 (08334-3794); 's Graven
land, Zuidereinde 74 (035-62744);
Heiloo, Van Aostastraat 28
(072-333432); Hengelo (O), Bin
nenhavenstraat 74 (074-425096)
Geldrop, Emopad 27 (040-
854512); Zaandijk, Lagedijk 214
(075-281411); Drachten, Het Zuid
39a (05120-23170)
Bovendien gaat binnenkort
een vestiging in Breda open en
zijn er besprekingen voor .vesti
gingen in diverse plaatsen.
Als u wat meer wilt weten
over hout dan kunnen wij u de
onderstaande boeken van harte
aanbevelen. Het Houtboek.
Nederlandse Eindredactie ir.
Th. Burgers, voorwoord ir. E.
Heidema.
Dit boek toont de opmerke
lijke verschillen in microstruc
tuur die elke soort zijn speci
fieke eigenschappen geeft en
geeft een beeld van de ontel
bare mogelijkheden waarvoor
hout kan worden aangewensd.
Het toont u fraaie voorbeel
den van architectuur zoals de
beroemde houten kerkjes uit
plm 1150 in Noorwegen, maar
ook houten vliegtuigen en sche
pen, en klokken waarvan zelfs
de radertjes van hout zijn. Ook
de kunstenaar komt in het boek
aan bod, de pianobouwer, de
tennisracketmaker,de beeld
houwer en de houtsnijder.
Ans Brouwer van Blankhout Doesburg, spuit met
een hogedrukspuit de restanten weg.
Radiatoren zijn vaak opvallende vlakken. Dat komt door
de plaats waar ze zitten en door de kleur die ze hebben.
Over de plaats willen we hier niet dicussiêren. Over de kleur
wel. Want waarom zou een radiator nu persé altijd een onge
zellige witte of gebroken witte kleur moeten hebben? Het
maakt van het verwarmingsmeubelstuk nog eens een extra
grote blikvanger. Veel mensen denken nog steeds dat er op
radiatoren alleen met speciale, hittebestendige lak gewerkt
mag worden. Natuurlijk bestaan er zulke gevallen. Een
stoomverwarming bijvoorbeeld, zou geen gewone verf verdra
gen. Onze verwarming thuis bereikt echter niet van die ex
treem hoge temperaturen. De moderne verfprodukten, die u
voor hout en ijzer, binnen en buiten gebruikt, voelen zich
wonderwel thuis op zo'n radiator. Dat houdt in dat u de
radiator dus heel gemakkelijk kunt „wegschilderen" tegen de
achtergrond. Donkere kleuren zijn bovendien nog beter hitte
bestendig dan lichte. U heeft keuze uit een afwerking in
hoogglans of in zijdeglans. De laatste oplossing is vooral in
de woonkamer wat fraaier.
Om u het schilderen makkelijk te maken, geven wjj hierbij
enkele praktische tips. U moet uiteraard zorgen dat de on
dergrond schoon is en droog. De verwarming mag niet bran
den. De hitte zou de verf waterdun maken de radiator zou in
tranen uitbarsten. Zorg dus voor een oppervlak op kamer
temperatuur en schakel de radiator niet eerder weer aan dan
dat de verflaag droog is. De achterkant van de radiator
schildert u het eerst. Dat gaat het makkelijkst met zo'n spe
ciale radiatorenkwast.
Wie wel eens een bezoek heeft gebracht aan een fabriek, kent het beeld: lo
pende banden, matte mensen die met de blik op oneindig altijd weer dezelfde
handelingen verrichten, het dreinend dreunen van motoren, slechts overstemd
door Hilversum 3, op maximum sterkte gedraaid -
Dat het ook anders kan, bleek ons onlangs tijdens een bezoek aan de Achter
hoek. In Groenlo troffen wij een kastenfabriek waar geen lopende band te beken
nen was. Waar iedere man zijn eigen werkbank heeft. Waar alleen op de zaagafde-
ling lawaai te horen was. Er heerste een ontspannen sfeer. Toen de bel voor de
koffiepauze luidde, stormde niet iedereen onmiddellijk naar de kantine, maar
maakte men eerst even af waar men mee bezig was. En er stond zowaar een man
met een stukje schuurpapier aan een produkt-in-wording te schuren.
Hout leeft
De gerede produkten bleken
eiken- en palissanderhouten
Oudhollandse kasten te zyn en
de mensen die ze maken, ge
kwalificeerde meubelmakers. Di
recteur Ben te Lintelo (39) van
de Groenlose meubelindustrie
vertelt dat iedereen in de fa
briek bezeten van hout is. „De
jongste leerlingschrijnwerker
heeft thuis al een aardige ver
zameling eigengemaakte (Oud
hollandse) meubels staan en ik
zelf bouw in mijn spaarzame tijd
op het ogenblik een kast voor
een ouderwetse staande klok.
Hout is dan ook prachtig mate
riaal. Het is levend en mensen
die zeggen dat je hout pas kimt
gebruiken als het uitgewerkt is,
weten niet waar ze het over
hebben. Ik heb nog nooit .hout
gezien dat niet meer werkte.
Zelfs na duizend jaar zit er nog
beweging in. Hier gebruiken wij
alleen het beste eikenhout. Dat
komt voor in Joegoslavië. Bul
garije, en Frankrijk. Dat is lang
zaam groeiend hout en het moet
bij voorkeur uit een gesloten
bos komen. De bomen aan de
rand zijn al niet eens geschikt
meer. Omdat het hout levend is.
kun je er nooit grote vlakken
van maken zonder dat die gaan
trekken of scheuren. Laatst
kwam er een man van meer dan
twee meter lang in de toonzaal.
Onmiddellijk meldde hij hier te
willen kopen. Wat bleek? Door
zijn lengte kon hij op de kasten
kijken en terwijl hij bij anderen
op zijn best een triplex plaat
had gezien, zag hij bij ons een
constructie van echt eikenhou
ten schrootjes".
Friezen en kapitelen
De gelijknamige grootvader
van Ben begon met de zaak in
1898. Aanvankelijk hield hij zich
vooral met de reparatie van
meubels bezig, later maakte hij
hoofdzakelijk op bestelling com
plete kasten van het type dat
nu nog steeds verkocht wordt
en waarvan het model uit de
zeventiende eeuw stamt. Toen
de zaak begon te groeien, kwa
men zijn twee zoons er bij. Nu
hebben twee kleinkinderen, Ben
en Theo de leiding.
In de dertiger jaren had het
bedrijf al vermaardheid verwor
ven, o.m. door de levering van
kerkbanken en preekstoelen. De
belangstelling voor kasten bleef
echter door de jaren heen be
staan ent de produktiegeheiemen
werden van vader op zoon door
verteld. Eigenlijk zijn de kasten
nog gelijk aan die welke groot
vader maakte, alleen de gereed
schappen waar mee gewerkt
wordt, zijn gemoderniseerd. Te
Lintelo moet ook niets hebben
van kunststoffen. „Sommige fa
brikanten maken de ranken,
leeuwekopjes, kappen (friezen),
engelenkopjes en kapitelen die
dit soort kasten sieren van
kunststof. Soms gebeurt dat zo
knap dat ze van hout niet te
onderscheiden zyn. Maar binnen
enkele jaren liggen ze er af. Lo
gisch, want hout en kunststof
zetten niet op dezelfde wijze uit
dus gaat de zaak wrikken en je
mooie kast is verknoeid. Overi
gens zijn de mensen die deze
versierselen voor ons maken
ware kunstenaars. Beeldhouwers
in hout zou ik ze willen noemen.
Laatst kreeg ik een klacht van
een klant dat enkele ranken op
een kast niet helemaal identiek
waren. Allicht niet, want alles is
puur handwerk. Maar het kostte
me wel enige moeite fiat over te
brengen".
Nederlandse kastelen
De kasten zijn allemaal ge
noemd naar Nederlandse kaste
len. Dat idee werd geboren toen
men kastelen ging bezoeken om
ideeèn voor nieuwe modellen op
te doen. Er zijn nu twaalf ba
sismodellen en gezien de vele
Liefde voor het vak: met een schuur papiertje wor
den de laatste oneffenheden verwijderd
vaak als huweüjksge-
gegeven. Ik weet van
worden. Te veel moeten het er
ook niet worden omdat het ex
clusieve karakter verloren zou
gaan. Wat verkoopdirecteur W.
Drost, die de toonzaal in Scher-
kastelen in Nederland die nog penzeel leidt, betreft mag de tijd
niet vernoemd zijn, zou dat- aan- van de grote gezinnen gerust
tal nog wel uitgebreid kunnen weer terugkomen. „Onze kasten
Een hobby die nog niet door
zovelen beoefend wordt en die
toch betrekkelijk simpel kan
worden uitgeoefend is het zelf
papier maken. De ruwe grond
stof ervoor heeft men meestal
wel in huis. Dat kan dan zijn
oud papier en textielve zeis die
in elk huis wel aanwe zig zijn.
Verder is er nodig een sche
praam met deksel, water, lap
pen, een vorm van een pers en
een droogplaat.
Met oud papier zal men in
eerste instantie betere resultaten
boeken dam net textielvezels.
Beginners wordt daarom aange
raden dat eerst eens te probe
ren.
Als u alles bij de hand heeft
kunt u beginnen. Sorteer het
oud papier op kleur en grofheid.
Heeft u een bepaalde hoeveel
heid papier van. ongeveer de
zelfde kleur en samenstelling
scheur het dan in stukken en
gooi het in een emmer water.
Het papier moet nu worden fijn
gehakt of gemalen. Dat gaat erg
goed met een verfmenger op een
boormachine. Ook een stevige
mixer met deeghaken wil wel
gaan. De pulp gooit u in een
ruime vierkante bak waarbij u
goed moet blijven roeren zodat
een homogeen mengsel ontstaat.
Dan haalt u de pulp door een
zeef zodat eventuele pluisjes en
grote vezels achterblijven. Dan
komt het schepraam er aan te
pas. Zo'n schepraam is door
elke handige hobbyist gemakke
lijk in elkaar te zetten, maar u
kunt ze ook kopen in een hob
byshop. Dompel het schepraam
in de pulp en schudt het hori
zontaal zachtjes heen en weer.
Hierdoor worden pulp en pa
piervezels gelijkmatig over het
hele raam verdeeld. Doe dit lie
ver iets te lang dan te kort
want de sterkte van het papier
hangt mede hiervan af.
Na enige tijd haalt u het
schepraam op en laat het over
tollige water eruit lekken. Nu
heeft u een vel papier, dat af
gewerkt moet worden. Daartoe
moet het vel tussen natte doe
ken en vilt platgemaakt worden
onder een pers. Tot slot hangt
men de vellen papier te droe
gen. Denkt u er vooral aan dat
handgemaakt papier nooit ge
knipt mag worden. Moet u een
bepaalde maat hebben dan
moet "u dat scheuren.
ln Groenlo worden nog steeds meubels gemaakt zoals dat ook voor de oorlog
gebeurde. Alleen het gereedschap is in veelgevallen gemoderniseerd
worden
schenk
een moeder die bij haar huwelijk
een van onze kasten cadeau
kreeg. Inmiddels zijn ook haar
zes dochters alweer getrouwd.
Allemaal kregen ze zo'n kast ter
geschenke. Jammer dat de
dochters in dat gezin 'op' zijn.
Onze kasten worden over de
hele wereld verscheept. Diverse
consulaten hebben ze staan.
Laatst kwam er een Nederlandse
vlieger die in Zwitserland woont,
met een stationwagen voorrijden
om zelf een kast te halen. „Ik
kom vaak genoeg per vliegtuig
in Nederland", vertelde hij,
„maar dan heb ik geen ruimte
om zo'n groot stuk mee te ne
men. Daarom ben ik maar met
de wagen gekomen". „Eigenlijk
kan een kast alleen maar via de
detaillist geleverd worden, maar
in dit geval hebben we er maar
een uit de toonzaal gehaald. Bij
wijze van absolute uitzondering".
De Groenlose kasten zijn dus
zeer gewild, ook al liegen de
prijzen er niet om. Deze varië
ren van f3000,-' tot f 14.000,-
maar velen willen er graag
voor sparen en zien de kasten
ook als een beleggingsobject.
Geen wonder dat er veel na-
maak is. Drost weer: „Onze*
kasten hebben aan de binnen-
zijde het brandmerk „origineel I
Groenlose' staan. Dat is wettig
gedeponeerd, maar we hebben
wel staaltjes meegemaakt dat
zelfs hiermee bedrog werd ge
pleegd. Dan grijpen wij ook di
rect in". Een optreden dat hout
snijdt, want er is deze Achter-
hoekse fabriek veel aan gelegen
de kwaliteit van zijn produkten
te blijven garanderen.