Doorgaande bewapenings
wedloop is riskant
Maatschappelijke Dienstverlening
Midden O
OLM kritiek hormonen onderzoek
Zaai sens
wat origineels
FOTO
w£ê y^ÈÊêMm
DIN ANT EXPOSEERT
HOLTENS NIEUWSBLAD
Traditionele kunst.
Folkloristisch schil
derwerk.
SCHILDERIJENTENTOONSTELLING
GALERIJ LENTEN
Waar en wanneer
zaaien
Over zaaien en de
grond
Bosui
Groenlof
Broccoli
iaden. mP
setvs
23 MEI 1981
-PAG- 9
I>é-nuciearisering van Nederland
s gebaseerd op een gefundeerde
nening waarbij niemand zegt dat
iet de oplossing bij uitstek bete
kent, maar wel een middel dat in
lk geval geprobeerd moet worden
egen de wanhoop omdat we ons
met doorgaande bewapenings
wedloop in een avontuur begeven
dat geweldig riskant is".
)it zei Drs J.E. van Veen vorige
week donderdagavond tijdens een
bijeenkomst van de classis Deven
ter van de Nederlandse Hervormde
Kerk, welke deze keer te Wesepe
werd gehouden. In de Hervormde
Serk is Drs. van Veen o.m. secreta-
van de Raad voor Overheid en
Samenleving. Vorig jaar heeft deze
Raad, in samenwerking met het
K.V., het zgn. Hervormde Kem-
wapenrapport samengesteld, welk
rapport in november 1980 uiteinde
lijk heeft geleid tot een pastorale
brief van de Hervormde Synode
waarin de kernbewapening wordt
afgewezen. Deze afwijzende pasto
rale brief inzake kernbewapening
vormde vorige week donderdag het
belangrijkste agendapunt van de
classic ale vergadering te Wesepe
en werd door drs. Van Veen inge
leid.
Historisch beeld:
Drs. Van Veen begon zijn inleiding
met een uitvoerig beeld te geven
over de uiteindelijk afwijzende
houding van de Hervormde Synode
inzake kernbewapening. Hij wees
er o.m. op dat met name in de
Tweede Wereldoorlog het bewust
zijnsproces binnen de NH-Kerk
sterk is toegenomen. Onder druk
van de Duitse bezetter werd toen
met name ontdekt dat pastoraal
werk in fundamentele vragen pas
zin heeft als het'ook maatschappe-
betekenis heeft. Toen in 1950
een oorlog met de Sovjet Unie
dreigde kwam vanuit de Synode
voor het eerst een oproep tot gebed
om vrede. Tegelijk daarmee kwam
de vraag naar voren hoe die vrede
ook daadwerkelijk kon worden ge
diend. Deze vraag leidde in 1952 tot
een voorzichtig „Herderlijk schrij
ven", waarin werd gezegd dat be
wapening onvermijdelijk is maar
een wapenwedloop zeer gevaarlijk
omdat het middel wel eens erger
kon zijn dan de kwaal die het moest
bestrijden. Daarna volgde vanaf
1954 binnen de NH-Kerk opnieuw
een proces nadat nieuwe bewape
ningsstrategieën waren ingevoerd,
gebaseerd op massieve vergelding
bij eventuele aanvallen van de
tegenstander. In deze strategie van
het zgn. „aangepast antwoord"
vormen de bevolkingscentra in
Oost en West in feite de gijzelaars
van het veiligheidssysteem. Hierop
volgde in 1962 het zgn. Hevormde
Kemwapenrapport. Hierin werd
gesteld dat in een gewapend kon-
flik t het middel nooit erger mag zijn
dan het kwaad dat bestreden wordt
en dat het atoomwapen in die zin
nooit een bruikbaar wapen kon
zijn. Het rapport 1962 kwam dan
ook tot de konklusie dat het met de
kernwapens, gebaseerd op af
schrikking, zo niet verder kon.
Toen daarna Pax Christi kwam
met het voorstel als gezamenlijke
kerken te gaan werken aan een
bewustwordingsproces rondom
vrede en veiligheid is daarop het
.I.K.V. ontstaan waarin 9 kerken
samenwerken. Een beraad van de
kerken dus dat werkt aan informa
tie, bewustwording, aktiemodellen
en het gesprek voert met de over
heid. Aanvankelijk heeft het IKV
gewerkt aan de vraag hoe spannin
gen in de wereld ontstaan en hoe
die positief kunnen worden beïn
vloed. Als bijdrage in het bewust
wordingsproces kwam het IKV
enige jaren geleden met de cam
pagne „Help de kernwapens de we
reld uit om te beginnen uit Neder
land". Aan deze campagne lagen
een vijftal feiten ten grondslag die
daartoe aanleiding gaven.
1. De onderhandelingen tussen
Oost en West tot beperking van
kernwapens leverden geen tast
baar resultaat op (Saltbespre-
kingen)
2. Sedert kort is er een overgang te
bespeuren waarin meer wordt
gedacht in een mogelijkheid van
een beperkte kernoorlog op Eu
ropees grondgebied (verlaging
atoomdrempel)
3. De wapenwedloop heeft een ei
gen wetmatigheid gekregen het
welk niet meer wordt beïnvloed
door de risiko's die we politiek
lopen in de wereld, maar meer
door drijfveren van ekonomische
dwang en prestige.
4. Niet zelden wordt wapenontwik
keling gestimuleerd door interne
politieke verhoudingen, zoals in
verkiezingstijd waarin dan ge
zegd wordt dat er een wapenach
terstand bestaat op de tegen
stander.
5. Het grote gevaar van verdere
verspreiding van kernwapens tot
zelfs in de ontwikkelingslanden.
Deze punten maken de gehele situatie
dermate gevaarlijk dat men binnen
IKV-kring zocht naar een doorbraak.
Spits
Als motief voor de pastorale kern-
wapenbrief schetste Drs. Van Veen
vervolgens een aantal theologische
uitgangspunten waarbij hij kon-
kludeerde dat de vrijheid zit in de
geest en niet andersom. Tenslotte
schilderde hij drie fundamenten
welke in deze pastorale brief ver
ankerd liggen, welke tesamen de
spits vormen waar het om gaat, nl.
1de afwijzing van de filosofie van
de afschrikking met kernwapens
hetwelk in de brief gekoppeld is
aan het belijden der kerk.
2. Dat de oproept tot eenzijdige
initiatieven is gebaseerd op de
diepgaande overtuiging, gegroeid
op grond van ethische overwegin
gen en politieke analyse van de
laatste tien jaar.
3. Dé-nuclearisering van Nederland
is een mogelijke oplossing waarvan
niemand ooit gezegd heeft dat dit
het middel bij uitstek is, maar dat
geprobeerd moet worden tegen de
wanhoop dat we_ons in een avon
tuur begeven dat geweldig riskant
is. „Alleen de geschiedenis zal kun
nen uitmaken of de kerk met deze
brief belijdend gesproken heeft of
niet", aldus spreker.
DOMINANT ZORGT VOOR EEN GOEDE FOTO
Het woordenboek noemt een dominant: een over
heersend element. Wie mooie landschapsfoto's wil
maken, zal vaak dank zij zo'n dominant tot een
goede beeldopbouw komen. Deze foto laat dat zien. De donkere boom is nodig om voldoende
contrast te verkrijgen, hij geeft een rustpunt voor het oog en bevordert de dieptewerking. Ook bij
kleurenfoto's wordt de dominant vaak benut - in dat geval gaat het om een element, dat een
afwijkende kleur heeft in een foto, die verder erg rustig van tint is.
Vanaf 22 mei zijn de olie
verfschilderijen van Di-
nant Mateboer te bezichti
gen in het wegrestaurant
aan de E8 bij Holten. Daar
hangen van hem een dertig
werken, waaronder enkele
van zijn vader, die tekenle
raar is geweest aan mid
delbare scholen en een pe
dagogische academie: als
mede enkele schilderijen
van de uit Indonesië af
komstige Rijssenaar Go-
sewisch. De laatste hebben
betrekking op het Indone
sische landschap en vor
men dus een tegenstelling
met de schilderstukken van
de Mateboers, die voorna
melijk het Overijsselse en
Twentse landschap tot on
derwerp hebben.
Het werk van Dinant is te bestem
pelen als traditionele kunst. Geen
onbestemde kleuren en raadse
lachtige lijnen, waaruit de be
schouwer niets kan opmaken,
maar een eerlij ke weergave van wat
het oog ziet. Dat alles wel overgo
ten met een romantisch waas, dat
ons Twenteland zo dromerig
maakt. Hetzelfde valt ook te zeg
gen van zijn stillevens, stukken vol
warme pasteltinten die het oog
blijven bekoren. Zo'n werk be
schouwend doet de vraag rijzen
waarom een stilleven met een oude
kruik, een paar rimpelige appels en
een verschoten blauwgeruite doek
blijft boeien. Die vraag zal wel niet
beantwoord kunnen worden, maar
een feit is dat Dinants stillevens
een rust uitstralen, waaraan onze
jachtige tijd zo'n behoefte heeft. En
dat is er dan ook waarschijnlijk de
oorzaak van, dat, als kontrast met
de hedendaagse flitsende reclames
De Stichting voor Maatschappe
lijke Dinestverelning „Midden-
Overijssel" Is voornemens
alpha-hulpverlening in te
voeren. Zij denkt daarmee nog in
1981 een bedrag van ca. f 70.000.- te
kunnen bezuinigen.
Zoals bekend mag worden veron
dersteld, moet er landelijk gezien in
1981 binnen de gezinsverzorging 63
miljoen gulden worden bezuinigd.
In 1983 zal er landelijk een totaal
van 189 miljoen bezuinigd moeten
zijn. Op grond van deze bedragen
heeft iedere instelling van CRM
bericht ontvangen, welke finan
ciële taakstelling (bezuiniging)
haar wordt opgelegd. Voor de
Stichting Midden-Overijssel be
draagt dit in 1981 ca. f 70.000.- De
totale ombuigingsoperatie zal ook
door de stichting in 1983 gereali
seerd dienen te zijn, hetgeen voor
de Stichting Midden-Overijssel
neerkomt op een totale bezuiniging
van ca. f700.000.- in drie jaar. De
bezuiniging mag echter niet ten
koste gaan van de hulpverlening.
Dit betekent, dat er rüet minder
hulp mag worden verleend dan tot
nu toe gebruikelijk is, maar dat er
een vorm van hulpverlening moet
worden ingevoerd, die een zekere
„uitzuivering" tot gevolg heeft en
aanzienlijk goedkoper is, de zoge
naamde alpha-hulp. Die alpha-
hulp is de enige vorm van huiverle
ning waardoor de noodzakelijke
bezuiniging kan worden gereali
seerd. Daarmee wordt door het Mi
nisterie van CRM de invoering van
alpha-hulpverlening aan de instel
lingen voor gezinsverzorging opge
legd.
Binnen het huidige bestand aan
cliënten zijn er mensen, die niet
meer dan 12 uur hulp per week
nodig hebben voor die huishoude
lijke werkzaamheden, die zij zelf
niet (meer) kunnen verrichten. Die
12 uren hulp moet binnen 2 dagen
gegeven kunnen worden. Bij de
aipha-hulpverlening gaat het om
deze groep mensen. Vi a de weg van
de geleidelijkheid zal de traditio
nele hulpverlening aan deze groep
worden omgezet in alpha-
hulpverlening. Voorwaarde hier
voor is, dat de cliënt zelf de werk-
geversfunktie kan vervullen, het
geen betekent dat er tussen hulp
vrager en hulpverleenster een ar
beidsovereenkomst moet worden
aangegaan.
Om welke reden kan er dan binnen
deze vorm van hulpverlening wor
den bezuinigd? Dit kan, omdat de
hulpvrager niet meer dan 2 dagen,
met een maximum van 12 uur, hulp
nodig heeft, waardoor er ten be
hoeve van de hulpverleenster geen
sociale lasten behoeven te worden
afgedragen.
Bovendien heeft een
instelling voor gezinsverzorging,
wanneer de bemiddeling tussen
hulpvrager en hulpverleenster tot
stand is gekomen, geen of nauwe
lijks meer bemoeienis met de hulp
verleningssituatie, waardoor er
ook geen sprake meer is van over
headkosten voor leidinggevenden.
Immers, indien een hulpvrager zelf
de werkgeversrol vervult en een
goede werkrelatie is ontstaan, is
begeleiding door de instelling niet
meer nodig. De stichting denkt het
te bezuinigen bedrag door invoer
ing van alpha-hulp in 1981 te kun
nen halen.
Bij vertrek van perso
neel zal traditionele hulp zoveel
mogelijk in alpha-hulp worden om
gezet. Wanneer één uur traditio
nele hulp wordt omgezet in één uur
alpha-hulp, betekent dit een be
zuiniging van 6.90 per uur. Te
neinde de bezuinging van 70.000.-
te kunnen halen, zal er dan ook een
aantal van ruim 10.000 uren in
aipha-hulp moeten worden omge
zet.
Cliënten, die voor alpha-hulp in
aanmerking komen, zullen door de
instelling worden benaderd en uit
voerig worden ingelicht. Mensen
die op grond van hun verminderde
capaciteiten of wegens ziekte hulp
nodig hebben, kunnen uiteraard
hun aanvragen om hulp indienen
bij de stichting. Aan de hand van de
landelijke richtlijnen voor indika-
tiestelling zal door de instelling
worden bepaald of zij traditionele
hulp, dan wel alpha-hulp nodig
hebben.
„Het onderzoek naar hormonen in
vlees begint steeds meer op een hek
senjacht te lijken. De boeren voorden
hiervan de dupe". Deze scherpe kri
tiek viel te beluisteren in het hoofd
bestuur van de Overijsselsche
Landbouw Maatschappij (OLM).
Bij deze landbouworganisatie ko
men de laatste tijd veelvuldig klach
ten binnen van veehouders. Hun vee
zou bij de keuring in het slachthuis
„betrapt" zijn op hormonen. De boe
ren kunnen er echter de hand voor
in het vuur steken, dat ze absoluut
geen hormonen aan de koeien heb
ben gegeven.
De kritiek richt zich vooral tegen de
manier, waarop het hormonenon
der zoek momenteel plaats vindt. De
veehouders ervaren die huidige
■werkwijze als zeer onbevredigend.
,£r is een ogenschijnlijke willekeur
bij het onderzoek", kritiseert het
OLM-bestuur.
Men vindt het bijzonder onbillijk,
en overdadige kleurfoto's in tijd
schriften, een traditioneel oliever
fschilderij blijft aanspreken. Het
voert ons in wezen terug naar een
tijd waarin nog rust en tevreden
heid heersten
Dinant Mateboer, die z'n atelier in
Rijssen (Elsenerstraat 18) heeft,
houdt zich niet alleen bezig met het
maken van Twentse schilderstuk
ken. Het aanschaffen van een
schilderij is nogal prijzig, daar de
vervaardiging ervan veel tijd vergt,
maar ook doek en lijst duur zijn.
Het is dan ook niet zó, dat zijn
schilderstukken de deur uitvlie
gen, maar op andere wijze weet
Dinant zijn werk aan de man te
brengen. Naast het geven van les
sen aan amateur-schilders maakt
hij in zijn atelier te Rijssen teksten
voor huwelijk, belijdenis of doop op
tegels, hout of welk materiaal dan
ook en in elke vorm die men wenst.
Talloze schilderstukjes, ook op
melkbussen, kolenkitten, dakpan
nen, heeft hij al gemaakt naar aan
leiding van vergeelde foto's van af
gebroken huizen en boerderijen.
Opdrachtgevers staan altijd ver
rast van de resultaten van zijn
kunnen. Voor souvenirs van Rijs
sen en in 't algemeen heel Twente
kan de tourist ook bij Dinant te
recht. Het is alles eigen handwerk
waarmee hij zijn doosjes, kaarse
houders, tegeltjes, muurbordjes en
noem maar op verfraait, waarbij
ook grotere gebruiksvoorwerpen
als hoededozen, krukjes, tafeltjes,
dekenkisten, die interessant zijn
versierd met folkloristisch schil
derwerk in eigen fantasie. Hindelo
per schilderkunst of Staphorster
stipwerk. Een belevenis het atelier
van Dinant eens binnen te stappen.
De expositie cal duren tot 22 juli en
is vrij te bezichtigen, iedere dag
van 07.00 tot 22.00 uur.
Van zondag, 31 MEI TOT EN MET
ZONDAG, 21 juni, vindt in Galerij
Lenten te Epse een tentoonstelling
plaats met werken van het schil
dersfenomeen Paul Christiaan Bos.
De officiële opening wordt verricht
op zondagmiddag 31 mei, om 16.00
uur door de cabaretière Natascha
Emanuels. De muzikale omlijsting
wordt verzorgd door Maarten Mol
Een van de werken
van Paul Bos, die in kleir een sub
lieme indruk maakt.
dwarsfluit en Jeroen Ruoff, piano.
De openingstijden zijn woensdag
tot en met zaterdag 10.00-17.00 uur.
Zondagen en Pinkstermaandag,
14.00-17.00 uur.
dat de betrokken veehouder geen
mogelijkheid tot verweer heeft. Wat
de keuringsdienst zegt, is waar. Ook
al ontkent de veehouder bij hoog en
bij laag, dat hij een hormoon
preparaat heeft gebruikt.
Een tweede onderzoek zou hier een
oplossing kunnen zijn. Die moge
lijkheid bestaat echter nog niet.
Daarbij denkt het OLM-bestuur
aan een soort kon tra-expertise, die
bijvoorbeeld ook bij doping
onderzoek in de wielrennerij wordt
toegepast. Dit plan ligt inmiddels
bij de Minister van Landbouw op
tafel. De OLM zal er via de lande
lijke landbouworganisaties op
aandringen, dat de bewindsman zo
snel mogelijk die kontra-expertise
gaat invoeren.
In het OLM-hoofdbestuur werden
die onzekerheden op een rijtje ge
zet. Het vee zou via het voer hor
monen toegediend kunnen krijgen,
zonder dat de boer hier vanafweet.
Ook blijken koeien zelf in staat om
spontaan het hormoon DES te
vormen. Tot slot zitten in enkele
geneesmiddelen, die de dierenarts
toedient, hormonen. Bijvoorbeeld
is dat het geval bij een veel gebruikt
middel om tochtigheid bij koeien
op te wekken. Maar weinig boeren
weten, dat er dan hormonen wor
den gebruikt, die drie maanden
nodig hebben om weer uit het li
chaam te verdwijnen. De diere
narts behoort er voor te waar-
kschuwen, dat de boer gedurende
die drie maanden z'n koe niet mag
laten slachten. Bij het OLM-
bestuur bestaat grote twijfel of de
dierenartsen deze waarschuwing
wel verstrekken.
De landbouworganisatie gaat pro
beren om aan dit manko iets te
doen. Samen met de ABTB en de
CBTB in Overijssel wil men een
brief gaan schrijven naar alle die
renartsen in de provincie. In dit
schrijven moet dan gewezen wor
den op het gevaar van hormonen in
geneesmiddelen. De dierenartsen
wordt gevraagd om bij gebruik van
deze middelen de boer vooral te
waarschuwen.
Dat kan onaangename verrassin
gen bij veehouders voorkomen. Ze
zijn nu bij het aantreffen van hor
monen dubbel gedupeerd. Op de
eerste plaats voelen de veehouders
zich in hun goede eer en naam
aangetast als bij hun koeien een
ongeoorloofd middel wordt ont
dekt. Daarnaast lijden ze een fi
nanciële strop. Een koe, waarin
hormonen worden aangetroffen,
wordt vernietigd. Voor de boer be
tekent dat, dat hij voor dit vlees
geen geld krijgt. Zo'n strop kan al
gauw 2500 tot 3000 gulden bedra
gen. „Het is een nare zaak. Iedere
boer hangt het momenteel boven
het hoofd, dat hij met dat hormo-
nenonderzoek de dupe wordt. Daar
moet snel een eind aan komen. Zo
is de gang van zaken voor de indi
viduele boer onredelijk", aldus het
hoofdbestuur van de OLM.
Op zich noemen de OLM-
bestuursleden de jacht op hormo
nen in het vlees wel een goede zaak.
Voor alles zal er naar het oordeel
van de OLM voor gewaakt moeten
worden, dat geen stukje vlees met
hormonen de grens over gaat. Want
dan komt de uitvoer van vlees op
de tocht te staan. De Nederlandse
landbouw staat of valt juist met die
uitvoer. Voor geen prijs mag die
export in gevaar komen, zo meent
het OLM-bestuur.
Zelf zaaien is erg leuk en niet moei
lijk. Het groeiproces van zaadje tot
gewas te volgen is interessant. Voor
u en uw kinderen. Het geeft enorme
voldoening om zelfgezaaide groen
ten op tafel te zien dampen. Bo
vendien zijn zelfgezaaide groenten
gezond. Als u ze snel na het oogsten
eet (of invriest) bevatten ze nog veel
vitaminen en andere broodnodige
bouwstoffen. Kortom, zaaien is
plezierig en nuttig! Wij zullen u wat
informatie geven over „hoe moetik
zaaien". Bovendien noemen we u
drie produkten die u waarschijnlijk
nog niet zo vaak gegeten zult heb
ben.
Zaaien kunt u binnen of buiten
doen. Binnen in een zaaibakje, dat
bij voorkeur op een lichte en warme
plaats staat. Maar alle gewassen
die u binnen moet zaaien kunt u
meestal op een later tijdstip) bui
ten zaaien. En buiten zaaien is
makkelijker en bespaart u tijd. Na
tuurlijk zijn er ook gewassen die
vroeg in de volle grond gezaaid
kunnen worden. Zo kan radijs al in
het vroege voorjaar de tuin in.
U kunt het zaad over de gomd
uitstrooien (breedwerpig zaaien) of
in tevoren getrokken geultjes laten
vallen. Zaai nooit te diep. Fijn zaad
kunt u bovenop de grond zaaien en
dan aanraken. Grover zaad mag
dieper, maar nooit meer dan 1 a 2
cm. Een luchtige grond is het beste.
Dus de grond goed omwerken en
losmaken. Zodra de zaailingen be
halve kiemblaadjes ook echter
blaadjes gaan krijgen, moeten ze
worden uitgedund. De afstand tus
sen de plantjes staat op de verpak
king vermeld.
Bosui is zo'n origineel produkt dat
makkelijk te zaaien is. Zoals de
naam al zegt gaat het bij de bosui
om het bossen, d.w.z. om de sten
gel. In maart wordt de bosui dik
gezaaid. Er ontwikkelt zich dan
nauwelijks een bol en de stengels
worden dan niet te grof. Vanaf juni
kan, naar behoefte, de fijne stengel
gesneden worden. Gebruik bosui
net als bieslook in sla en salades.
Evenals aan de bolvormiee uieras
sen wordt aan de bosui genees
krachtige werking toegeschreven.
Groenlof is een bladgroente die qua
smaak het meest overeenkomt met
andijvie en witlof. Het is er dan ook
in de verte aan verwant. Het voor
deel van groenlof is dat het tot ver
in de herfst in de tuin kan staan.
Niet voor juli uitzaaien, anders be
staat de kans op uitschieten.
Groenlof wordt hoofdzakelijk ge
kookt gegeten, maar rauw is het
ook aan te bevelen.
Sommige mensen spreken van
groene bloemkool. Broccoli is in
ons land nog vrij onbekend. Hoewel
het de laatste tijd in steeds meer
groentewinkels te krijgen is. Broc
coli is een aan bloemkool verwant
gewas. Het gaat vooral om de dikke
stengels met de groene bloemk
noppen. Zaaien op een zaaibed
vanaf april tot juni. Uitplanten 4 tot
6 weken na het zaaien. Het is een
snelgroeiend gewas dat geoogst
moet worden ais de groene knop
pen nog gesloten zijn.
Wacht niet te lang want anders
krijgt u een geelbloeiende kool
struik. Na het oogsten van de
hoofdknop ontwikkelen zich in de
bladoksels zijscheuten die op een
later tijdstip weer geoogst kunnen
worden. Er is ook een tweejarig
soort in de handel, ook wel winter-
broccoli genoemd. Maar dat is
vanwege de lange teeltduur niet
aan te raden.
Als deze drie originele gewassen u
aanspreken (of slechts één daar
van) waag dan eens een poging met
zaad. Beginnende zaaiers moeten
niet teveel zaad op hun vork ne
men. Begin bescheiden. Hebt u nog
vragen over zaad of zaaien: uw
zaadleverancier weet het ant
woord.
'oe A
m
