Het bestuur over de Holter marke m Pmikm MOTOCROSS MARKELO r Medische diensten 100 loiwnMtn w Altijd Welkom! GEVONDEN KOFFIECONCERT 29 MAART en'n ISonfifi is vooral Van het erf der kerk Iedereen die iets f e bonwen te verbonwen heeft Autobedrijf ten Harkei mm uiö.M SOTTIP 9 Kettingzagen AGENDA SOOcc INTERNATIONAAL ZIJSPAN NATIONAAL1 125 cc JUNIOREN zondag 29 maart aanvang 12.30 uur Zuinig, kompleet, komfortabel, veilig BUmTET- tenharkel HOLTENS NIEUWSBLAD - 19 MAART 1981 - PAG. 3 In het „Eerste wegenplan Holten" en „Het ontstaan van de Boterbeek" is sprake van enkele bestuursdaden van de Marke van Holten. De vraag is dan ook gewettigd „Hoe en door wie werd de marke bestuurd?". Er bestaat geen volledig beeld om die vraag te beantwoorden. Zowel de markegenootschappen als de keuters worden in Overijs sel pas na 1250 voor 't eerst in echte oorkonden vermeld. Mr. G.A.J. van Engelen van der Veen vergelijkt in het boek „Overijssel" de marken met waterschappen. Op pervlakkig beschouwd lijkt dat een wat vreemde verge lijking. Zodra men zich echter op de hoogte heeft gesteld van het wezen en de werkkring der marken, blijkt, dat tussen beide soorten instellingen een grote mate van overeenkomst bestaat. Bij beide treedt het zakelijk ka rakter op de voorgrond en komt de mens slechts in de tweede plaats. Men kon niet zonder meer deelgenoot ener marke worden; daarvoor was nodig het bezit eener hoeve. Zonder grond kan men geen ingeland van een waterschap zijn. SAKSEN. De marken waren de onverdeelde gronden die het gemeenschappe lijk eigendom vormden van de oor spronkelijke nedensetters in de streek. Toen, na de grote volksver huizing, plm. 500 jaar na Christus de vaste bewoners, de Saksen, zich hier vestigden bij groepen en de grond gemeenschappelijk in ei gendom namen, werd aan iedere vrije van zulk een groep een erf ol hoeve van de gewonnen grond als vast bezit aangewezen en, ingeval hierop een vroegere bewoner was achtergebleven, deze als zijn slaal of lijfeigene beschouwd. Doch de overige gronden met de meeste uitgestrektheid, welke niet aan be paalde personen werden toegewe zen, bleven gemeenschappelijk be zit; vooral waren dat weiden, bos sen en heiden. Die gemeenschappe lijke gr onden heetten de marken en bleven ter beschikking van de ei genaars der hoeven die den eersten nedenzetters waren aangewezen. Deze hoeven noemde men de ge waarde hoeven in de marke, de eigenaars er van heeten de gewaar- den en zij vormden de klasse der geërfden, die over alles wat de marke aanging hadden te beslis sen. Doch er waren op de marke- gronden in de loop der tijden ook anderen toegelaten om er zich te vestigen. De eigenaars der hoeven verpachtten niet zelden een ge deelte van hun grond of de gehele hoeve die zij in eigendom hadden. Deze pachters heetten de meiers. Tussen 1978 en 1980 hebben 292 hervormde gemeenten een bedrag van f400.000.- belegd in de EDCS, de Oecumenische Ontwikkelings coöperatie. Het aantal nieuwe be leggers nam in deze periode per strijd tegen het wereldwijde ra cisme kan doorgaan, inbegrepen de strijd tegen het racisme in onze eigen samenleving". De steun groep heeft zich tot taak gesteld de kerken en him leden te wijzen op de jaar af. In 1978 ging het om 117 problemen van racisme en de be- hervormde gemeenten, in 1979 om strijding ervan door getuigenis en 96 en in 1980 om 66. In totaal werd actie. Verder wil de groep een fonds er door de hervormde gemeenten in gaan beheren waarin opbrengsten 1978 f 127.500.- in de EDCS belegd, van inzamelingen en giften ter on- in 1979 f 152.000.- en in 1980 dersteuning van het Speciale f 120.500.-. De grootste beleggers Fonds van de Wereldraad kunnen waren in deze jaren de gemeenten worden ondergebracht. Dit fonds is in de provincies Gelderland en te vergelijken met de actie „Be- Friesland. De gemeenten in Fries- taald Antwoord" in Nederland, land belegden f21.000.- in 1978, in 1979 f30.500.- en in 1980 nog eens Kerk van Noorwegen vraagt om f30.500.-. In Gelderland werd in economische boycot Zuid-Afrika 1978 f49.000.- belegd, in 1979 f24.000.- en in 1980 f 16.000.-. De De raad voor buitenlandse betrek- hervormde gemeenten in Noord- kingen van de (lutherse) Kerk van Holland belegden in 1979 f62.000.- Noorwegen heeft er bij de Noorse in de EDCS, terwijl de hervormde regering op aangedrongen de eco- gemeenten in Overijssel met nomische betrekkingen met f39.500.-in 1980 de grootste beleg- Zuid-Afrika tot een minimum te Naar onze zaak toekomen zegt méér dan duizend woorden. Want als wij niet meer weten hoe uitgebreid onze nieuwe kollekties steeds zijn, zegt u 't dan maar. Kom voor de aardig heid eens kijken. Al is 't zomaar gers waren. Bij de overige provin cies gaat het om bedragen die va riëren van f 500.- tot ongeveer f 10.000.-. De EDCS werd in 1975 door de Wereldraad van Kerken opgericht als een coöperatie die gelden ontvangt van aandeelhou ders. Deze gelden worden tegen zachte voorwaarden uitgeleend aan projecten in de derde wereld, die moeilijk op een andere manier aan kapitaal kunnen komen. De aandeelhouders van de EDCS zijn reduceren zolang een definitieve olie-boycot tegen dit land nog geen feit is. Ook heeft de raad de rege ring gevraagd de landen om Zuid- Afrika heen, de zogenaamde front- lijnstaten, minder afhankelijk te maken van energievoorziening vanuit Zuid-Afrika door de ont wikkelingshulp aan deze landen te intensiveren. Gedacht wordt daar bij o.a. aan het aanleggen van ha vens in Mozambique. „De onder drukking van de meerderheid van kerken, kerkelijke instellingen of de Zuid-Afrikaanse bevolking kan verenigingen als de NVOC (Neder landse Vereniging tot steun aan de Oecumenische Ontwikkelings coöperatie). De aandeelhouders van de EDCS zullen in de toekomst rendement uitgekeerd krijgen. Steungroep Anti-Racisme Fonds in België 40 Vlaamse protestanten hebben een „Steungroep Programma ter Bestrijding van het Racisme" op gericht, die is voortgekomen uit een sterke verontrusting over het toenemend racisme in de westerse samenleving en uit het besef dat de internationale verhoudingen „ras- senbestendigend" lijken te zijn. Doelstelling van de steungroep is „het Programma ter Bestrijding van het Racisme van de Wereld raad van Kerken te ondersteunen, zowel moreel als materieel, opdat mede door onze inzet de kerkelijke NED. HERV. KERK 8.30 uur ds. J. Kortleve van Hellen- doom; 10.15 uur ds. A de Bue van Nijverdal. Uitgangscollecte: diaconaal pro ject Oppasdienst: mevr. Louws-Wis- sink en Heieen Wiebma. GEREF. KERK 9.30 uur ds. Overeem van Enter; 15.00 uur ds. Lenters van Apel doorn. In beide diensten is de le coll. voor de kerk en de 2e voor rente en aflossing. Kindernevendienst (klas 5) o.l.v. Hans Paalman Oppasdienst: Mevr. Paalman-Ver- vefra, Jeanette Paalman, mevr. Tromop-Imhof (res.), Mevr. Schuppert-Haasjes, mevr. Stam-Compagne, mevr. Samson (res.). R.K. KERK Zaterdag: 17.00 uur - zondag: 9.30 uufj DIJKERHOEK 10.00 uur ds. C.C. Addink. Uit- gangscoll. Diaconaal project. OKKENBROEK 10.Q0 uur ds. G. Bouman. Zen dingsbussen bjj de uitgang. NIEUW HEETEN Zaterdag: 19.00 uur-zondag 8.00 en leiden tot een bloedige burgeroor log", aldus de raad van de Kerk van Noorwegen in een schrijven aan de Noorse regering. „In deze situatie is het belangrijk op vreedzame wijze, bijvoorbeeld door middel van een economische boycot, veranderin gen in Zuid-Afrika teweeg te bren gen. Dit zou dan volgehouden moe ten worden tot alle bevolkings groepen volledige burgerrechten hebben". Hervormde zending gaat kerk in Equatoriaal Guinea assisteren. De Raad voor de Zending van de Nederlandse Hervormde Kerk gaat de Iglesia Reformada de Guinea Ecuatorial (Hervormde Kerk van Equatoriaal Guinea) assisteren bij het medisch en landbouwkundig werk van deze kerk. Hiertoe heeft de Raad voor de Zending de ver pleegkundige Jeannette Teunis- sen, die tot nu toe werkte voor de Stichting Nederlandse Vrijwilli gers, in dienst genomen. In 1979 kwam in Equatoriaal Guinea een einde aan het schrikbewind van president Macias Nguema. Tijdens dit bewind zijn veel mensen ver moord en duizenden zijn gevlucht. De economische situatie van Equatoriaal Guinea was ten ge volge hiervan slecht. Er was sprake van voedseltekorten en een groot deel van de infrastructuur van het land was teniet gedaan. De Iglesia Reformada is een kerk die ontstaan is uit het samengaan van de Pres byteriaanse Kerk en de Crusades Evangelical Church in 1968. In 1973 kwam daar de Methodistenkerk bij. Onder het regime van Nguema hebben de protestanten van Equa toriaal Guinea veel te lijden gehad. Van hen die een opleiding hadden genoten, zijn velen dan ook naar Kameroen en de Verenigde Staten gevlucht, terwijl de gemeenteleden óp het platteland op illegale wijze doorgingen met kerk-zijn. De Igle sia Reformada is lid van de Wereld raad van Kerken en van de Wereld-alliantie van Hervormde Kerken (WARQ. Gevonden: bruine want met boni gevoerd (rechterhand); zwarte por temonnee; heren quartzhorioge „Cresta"; zilverkleurige stiletto; zwart poedeltje, teef. Verloren: NS-maandkaart; U-slot voor bromfiets, 2 sleutels in leren hoesje; blauw/wit/rode want; ko nijntje; sleutels van Toyota; suède want, bruin/beige; doublé dames horloge met zwart bandje; gouden dasspeld; zwarte herenportemon nee; zwarte jachthond, teef; Me- chelse herder, 2 jaar oud, reu „Mir- ko" (wurgriem om); zwarte op vouwbare paraplu. Een geslaagde vakantie film laat ook zien wat er onderweg gebeurt. Dan wordt het verhaal kompleet. 3 gebeurt. Dan t Goor-Tel< 0M70-33 32 ÏCL05470-226I Stattaoslaaa 24 lOlTfi If 1.85483-1847 15 Openingstijden: ma. t/m vr. 8.30-12.00 en13.30-17.30 za. 9.00-12.00 koopavond Goor donderdag 19.00-21.00 1001 bouwmaterialen onder één dak! Vooral toen de grote landheren (goedsheren) in de loop der tijden de hoeven in eigendom hadden verkregen, werden ze aan meiers in pacht overgegeven. ARISTOCRATEN In Overijssel vond men vele meiers en deze, als wonende op de hoeven waaraan markerechten waren-toe gestaan, verkregen daardoor als vanzelf ook rechten in de marke of liever, zij matigden zich die aan als zij lang op eenzelfde hoeve geves tigd waren. In het eerste artikel werd reeds geschetst hoe de keu ters ontstonden en hoe de eigen geërfden en de gewaarden een aris tocratische klasse vormden. Ook de meiers van de grote hoeven wer den allengs mannen van invloed en de keuters of katers werden de op komende burgers, die zich opwerk ten door eigen vlijt; zij werden niet door persoonlijke diensten gebon den en wisten later bij de marke verdeling eigenaren van de grond te worden. Er werden voor 1500 in Overijssel 126 marken vermeld, waarvan de meerderheid (89) in Salland lag. GRENZEN De grenzen waren voor de marken belangrijk. Deze werden vaak aan geduid door stenen („laeksteen- en"). Die van de Holter marke be stonden uit sloten, dijken en palen. Zo was in 1626 de grenssloot tussen Holten en Bathmen, die reeds „in voortijden gelecht" was en tevens diende om de Bathmense koeien te weren, „door jaelicx invallen" bijna niet meer zichtbaar. Daarom na men de markegenoten op zich een sloot „aen d'ander sijdt daerte- gens" te graven „ende die spatie tusschen beide graevens" te be stemmen voor „eenen dijck ende rechte lantweer". Acht jaar later werd „geresolveert dat van kerc- kengrunt zoe veele paelen sollen gehouwen worden als tot utpae- longe van de marcte sail verey- schen". In zijn „Rechtstoestand der Mar ken" zegt Mr. J.W. Mulder: Voort durend werd veel zorg aan de grenzen gewijd. Regelde men deze of zette men nieuwe scheidsteke nen, dan hadden hierbij plechtige heden plaats en de inwoners wa ren aanwezig. De kinderen werden er bijgehaald en men deed hun op een of andere manier geweld aan, trok hen bev. aan de oren, opdat herinnering aan 't stellen der grenstekenen en de juiste plaats hun levenslang zou bijblijven. Ook gaf men hun dan een of ander ge schenk. De uitgaven werden be streden door verponding, schat ting, „vuurstede- en overgelt", pacht, vergoeding voor het aan- graven van gronden, rechten voor het opbranden van paarden en koeien, recognitiën en boeten, terwijl voorts heel wat belastin gen in natura werden geheven, n.l. de reeds eerder genoemde hand- en spandiensten voor aanleg en on derhoud van wegen, dijken, water leidingen, enz. BIER EN WIJN Het opbranden van de paarden ging nogal met enige kosten gep aard. De markerekening van 1642 b.v. zegt daarvan: „Den 4 en de 5 Mey bij 't opbranden der peerden met die gesworenen bij de Schul- tinne tot Holten in 2 dagen verteert an cost ende bier 10 gl. 1. st, an wijn 2 1/2 gl. an de maegt tot drinckgelt vereert 6 st. te samen 12 gl. 17 st. 0 p. Dito also der in 't reysen naer huys eenige peerden stonden, die naer onse compste wachteden om opge- brant te worden, hebben wy aldaer geholden, den brant gedaen ende verteert 0 gl. 15 st, 0 p. Dito an Hendrick Avermars voor de moeyte van 't brandyser op de peerden te setten 0 gl. 12 st. 0 p. MARKEVERGADERINGEN De markevergaderingen ook wel „holtinck, holtdag of holtspraeck" geheten werden menigmaal in de openlucht gehouden. In de marke van Dorth b.v. kwam men byeen onder een eikeboom op het erve Meylink. De Holter markegenoten deden het binnenshuis. Tot 1723 was Deventer bijna altijd de plaats der vergadering. Men kwam bijeen in de „gerffkamer" of op het „choor" der St. Lebuïnuskerk. Na dien werd vergaderd in de kerk te Holten en daarbij werd dan stevig gegeten en gedronken, maar dat is een verhaal apart De vergaderin gen werden belegd en gepresideerd door de markerichter. Hij was, om zo te zeggen, het hoofd, de voorzit ter der marke had voorts het be heer over de geldmiddelen, zorgde voor uitvoering der besluiten, had het politietoezicht, enz. Meestal was 't een edele wiens kasteel zich in of dicht bij de marke bevond. In Holten werd b.v. 10 september 1662 gekozen Jonker Joan van Doete- cum tot Spyckerbosch. Of hij een kasteel of havezaathe bezat ver meldt de geschiedenis niet. Naast een geërfde had men ook wel geko zen markerichters. Ondanks zulke bleef de marke vrijer. Nevens de markerichter, ook wel holtrechter genoemd, waren er verschillende lieden die hem bijstonden, zoals gedeputeerden, boerrichters of boermannen, gezworen of schut ters, zetters (een naam bekend uit de jaren dat de gemeente nog zelf de inkomstenbelasting hief), rot meesters, markeschrijvers, armen- jagers of ambtsdienaars, enz. Wie en hoe zij de Holter marke bestuur den is stof voor een volgend artikel. W.B. DONDERDAG 19 MAART: 20.00 uur byeenkomst afd. Holten Chr. Plattelandsvrouwen Bond in „De Kandelaar".. 20.00 uur Bartimeüs Koor- en sa menzang avond m.m.v. Holtens Mannenkoor en Jongerenkoor „Perspectief' in „De Kandelaar". ZATERDAG 21 MAART: 20.00 uur Lenteconcert „H.M".V." in sporthal „T Mossink" 20.00 uur feestavond MAC „De Hol- terberg" in zaal „Het Bonte Paard". ZAONDAG 22 MAART: 12.00 uur koffieconcert in galery „Lenten" te Epse 14.00 uur Discobal in bar-dancing „De Wippert" (zie adv.) 19.30 uur dansen in bar-dancing „Boode" te Bathmen (zie adv.) DINSDAG 24 MAART: 20.00 uur Ledenvergadering Supp. Veren. S.V. Holten in Ontmoe tingscentrum „Meermanskamp" 20.00 uur Harm Agteresch-show in Parkgebouw te Ryssea DONDERDAG 26 MAART: 20.00 uur invulavond formulier In komstenbelasting F.N.V. in hotel „Vosman" ZATERDAG 28 MAART: 20.00 uur jaarlykse medewerkersa vond ZW „Blauw Wit" in zaal „Vosman" Zondag over een week Nog even de bekende gege- wordt het vijfde Koffiecon- vens: zondag 29 maart a.s.; cert van het seizoen aanvang 11.30 uur; koffie 1980/1981 gegeven. Het pro- vanaf 11.00 uur; Aula Scho- gramma bestaat dan uit lengemeenschap; Kinder- kamermuziek en wordt creche aanwezig; entree uitgevoerd door Thomas f 5.-(kinderen tot 14 jaar en Magyar (viool) en Douda 65-piusf 2,50); voorverkoop vrudag 3 en zaterdag 4 WOENSDAG 1 APRIL: „Open Huis" brood- en banket- bakkery Wim en Mieke Hulleman (v.h. Pluygers) Poliakine (piano). Thomas Magyar woont sinds lange jaren in Den Haag. Hij is geboren in Budapest, waar hij zijn vioolstudie bekroonde met het winnen van de Reményi-prijs. Voorts won hij een aantal internationale prijzen en begon zijn carrière als solist. Zijn concertreizen brachten hem her haaldelijk naar vele Europese lan den. Onder leiding van vele grote dirigenten zoals Fricsay, Giulini, van Beihum, van Otterloo, voerde hij de concerten van zijn omvang rijk repertoire uit, waaronder een aantal eerste uitvoeringen. In In donesië gaf Magyar 140 recitals ge durende een toernee van 4 maan den, die hem naar alle eilanden voerde. Ook maakte hij verschil lende toemee's door de Verenigde Staten van Noord-Amerika, Suri name en de Nederlandse Antillen. Vanaf de oprichting in 1956 is Thomas Magyar concertmeester geweest van het Nederlands Ka mer Orkest. Ook met dit orkest trad hij veelvuldig als solist op en bracht, vaak onder leiding van Da vid Zinman, een indrukwekkend aantal eerste uitvoeringen ten ge hore in Nederland en in het buiten land tijdens de grote N.K.O.- toernees. Enkele namen: Panufnik, Logothetis, Bernstein, Karl A. Hartmann en Martina Wegens zijn grote verdiensten voor het Nederlandse muziekleven werd Thomas Magyar benoemd tot rid der in de Orde van Oranje Nassau en ontving hij als eerste de onlangs ingestelde stadspenning van zijn woonplaats Den Haag. Douda Poliakine is een in Egypte geboren Rus. Evenals Thomas Ma gyar is Douda Poliakine Nederlan der en woont ook hij in Den Haag. Hij begon zijn pianostudie in Parijs en voltooide deze aan het Konink lijk Conservatorium in Den Haag o.l.v. Leon Orthel in 1951. Daarna vertrok Douda Poliakine naar de U.S.A., waar hij 23 jaar gewoond en gewerkt heeft. Hij was daar o.m. begeleider van Szymon Goldberg, Aaron Rosand en werkte voor N.B.C. en op recitals samen met Thomas Magyar. Sinds 1974 is Douda Poliakine in Nederland. In juli gaat hij naar de U.S.A., waar hij uitgenodigd is op te treden gedu rende een Kamermuziek-Festival In York (Pennsylvania). kaarten bij VW, de Schure april: en Rabobank en voor de 20.00 uur toneeluitvoering chr. aanvang van het concert m ontspanningsclub „c.o.c." in „De de Aula. Kandelaar". Kaarten in voorverkoop vanaf 22 maart bij de bekende adressen Tijdens de wedstrijd gelegenheid voor het maken van helicoptervluchten nuril met een keuze in elke klasse Noordachtenesweg 10, MARKELO Tel. 05476 1619 Deidensestraat GOOR Tel. 05470 - 2801 ARTS J.H.A. Bruins, Keizersweg 32, tel. 35 53. Spreekuur: 11.00 en 16.00 uur. WIJKVERPLEGING Zr. A. Bleijenberg, Ab Jansenstr. 7, tel. 16 62 b.g.g. 05700-2 27 00. U kunt de wykverpleegkundige in ie der geval bereiken 's morgens voor 7.00 uur, bureau St. Kruiswerk, Gaardenstraat 31, tel. 14 36. TANDARTS W. Pot, Bilderdijkstraat 3, Goor, tel. 05470-22 79. Spreekuur spoed gevallen: 17.00-17.30 uur. DIERENARTS W.C.W. Wamelink, Houtweg 18, tel. 05483-20 04. ZIEKENVERVOER AMBULANCEDIENST Telefoon dienstdoende arts of alarmnummer 011. OPEN BEJAARDENWERK Tafeltje dekje. Inlichtingen tel. 12 01 en 15 17. ZUIGELINGEN CONSULTATIEBUREAU Elke donderdag van 8.15-11.30 uur in wijkgebouw Stichting Kruis werk, Gaardenstraat. ZIEKENFONDS Elke vrijdag van 8.30-10.00 uur. Spreekuur wijkgebouw Stichting Kruiswerk, Gaardenstraat. FYSIOTHERAPIE Alle werkdagen wykgebouw Stich ting Kruiswerk, Gaardenstraat. STICHTING VOOR MAATSCHAPPELIJKE DIENSTVERLENING „MIDDEN-O VERUSSEL" Bureau Kruisgeb. Gaardenstraat 31, tel. 27 84. Spreekuren Alg. Maatschappeiyk werk ma. t.e.m. vryd. 8.30-9.30 uur en volgens af spraak. Gezins- en bejaardenverz. ma. t.e.m. vryd. van 8.30-9.30 uur. Tel. hulpdienst tydens weekeinde 05486-1 64 65. GEM. ENERGIEBEDRIJF Storing electriciteit en gasvoorzie- ning, telefoon 18 14. POLITIE Telefoon: 13 52 en 26 55. Na 18.00 uur bellen: 05200-7 12 34. BRANDWEER Telefoon: 00 11 (dag en nacht).

Erfgoed Rijssen-Holten

Holtens Nieuwsblad | 1981 | | pagina 3