Weg Amazone, hallo Rio
Henk Boom
Trimmen gezond, maar wel juiste
vorm kiezen
VARKENS PROEFBEDRIJF
HOUDT OPEN DAGEN
van
Grootse lelieshow
op Flevohof
BON
in de grafische industrie
Maak 't nou eens zelf, je toekomstbeeld.
Als grafisch vakman kan dat. Drukwerk maken is:
werken met moderne machines, in een schone
omgeving. Werk dat weinig lichamelijke kracht vraagt,
maar wel goed nadenken.
Want teksten moeten foutloos worden gezet
foto's moeten nauwkeurig worden gemaakt
kleuren moeten perfect worden gedrukt
drukwerk moet fraai en stevig worden afgewerkt.
-De grafische industrie zoekt jongeren van 16 jaar en
ouder, die willen worden opgeleid tot grafische
vakmensen.
Drukwerk helpt de wereld draaien,
nu en in het jaar 2000.
Inlichtingen over werk en opleiding bij het
Bureau Werkgelegenheid Grafische Industrie,
Amsterdam, 020-462636.
XJ - AO J i-JA A»öU - 9
jeelf
ïag
Voor trimmen hoefje geen
eklame meer te maken. Ie-
(ereen weet dat het goed is
roor je gezondheid. Alleen
Ie manier waarop, hoe je en
vie ermee begint, dat is
eel belangrijk", zegt dr.
Harleen van Baak. Enige
|ijd geleden stelde zij een
inderzoek in naar de in-
panningen, die het li-
tiaam te verduren krijgt
lij het trimmen, waarvoor
iaar de prijs voor sportge-
eeskunde 1979 werd toe-
ekend.
Hoeveel trimmers er in
lederland zijn kan ik niet
set zekerheid zeggen. Wel
reet ik dat het er veel zijn.
k heb voor het onderzoek
ai ik heb gedaan 80 perso-
len begeleid, die wilden
rimmen om de meest uit
eenlopende redenen. Voor
Ie meesten was het ge-
londheidsaspekt toch wel
let belangrijkste.
jfoor een betere konditie, om af te
lallen of zomaar voor de lol, maar
ir waren er weinig die gingen
kimmen, omdat ze bang waren
(oor hart- en vaatziekten."
Marleen van Baak zelf heeft haar
tart verpand aan de racefiets.
[Toen ik op de middelbare school
(at, moest ik elke dag een behoor-
|k eind fietsen en daar had ik erg
1 prezier in. En hoewel ik nu elke
j van Eys naar mijn werk in
Maastricht met de auto rijd - het
Buurt anders veel te lang - fiets ik
per week nog heel wat uurtjes."
Limburg is van oudsher al de pro
vincie geweest waar veel wordt ge
petst. Dr. Van Baak schrijft dat toe
San het feit, dat bfjvoorbveeld
hardlopen als trlmsport in het zui
den van Limburg met de vele heu-
reis en dalen erg inspannend is.
„Toch kijken de mensen nog wel
eens raar op als ze een vrouw op een
racefiets zien, al worden het er
Steeds meer."
Poor dogen per week
2e is van mening, dat sinds we een
eteeds meer zittend bestaan zijn
gaan leiden, de sport en het trim
men veel opgang heeft gemaakt.
„Het is natuurlek aardig als de
mensen één keer in de week trim
men, maar om een optimaal effekt
op de konditie te krijgen, moet je
het toch wel een paar dagen per
week doen en moet je wel gemoti
veerd zijn. Trouwens, de meesten,
die er eigenlijk niet van houden,
stoppen er toch al vrij vlug mee."
[Toch is trimmen niet zomaar per
definitie gezond. Dat bleek wel tij
dens het onderzoek dat Marleen
van Baak verrichtte mede op ver
zoek van de Nederlandse Hart
stichting. ,Het gevaar bestaat dat
mensen een trimvorm kiezen die
voor hen niet geschikt is. Het ligt
bijvoorbveeld aan je konditie. Is
die nou niet zo goed, dan loop je
gevaar dat je Jezelf gaat forceren,
overbelasten dus Zo iemand kan
het beste beginnen met wandelen
of fietsen Daarvan kun je het
tempo zelf bepalen, terwijl dat bij
hardlopen veel moeilijker is, Je ziet
dan ook dat bij beginnende trim
mers die gaan hardlopen veel meer
blessures voorkomen. Ze voelen
soms een beetje pijn en willen toch
maar doorlopen Het is dr. Van
Baak gebleken dat het voor ieder
een goed is om vooral rustig met
trimmen te beginnen. Overigens
wil zij wel kwijt dat, alhoewel zelf
fervent fietster, ze niets tegen hard-
lopen heeft „Want", zegt ze, „het is
een uitstekende manier om een
goede konditie op te bouwen." Ook
in jogging ziet ze weinig bezwaren,
als maar rustig begonnen wordt.
Bijvoorbeeld de eerste dag 5 minu
ten, de tweede dag 10 minuten.
Gaat dat niet zo best, dan maar
weer liever een dag of wat 5 minu
ten joggen.
Hoever kon men gaan?
Marleen: „Voor iedereen die ge
zond is, is het lichaam een prima
graadmeter om vast te stellen tot
hoever je met het trimmen kunt
gaan. Als je lichaam gaat proteste
ren is het gewoon tijd om het wat
kalmer aan te doen."
Het onderzoek van Marleen van
Baak heeft ertoe geleid dat er
enige tijd geleden een herzien
trimboekje door de Nederlandse
Hartstichting is uitgegeven. Een
vorig boekje, geschreven door een
Amerikaanse arts, bleek wat on
duidelijkheden te bevatten waar
door de kans op blessures niet
denkbeeldig was.
Dr. Van Blaak heeft wel kritiek op
het feit dat het voorkomt dat een
huisarts iemand zomaar aanraadt
om te gaan trimmen. „Het advies te
gaan hardlopen, om alleen daar
door wat pondjes overgewicht
kwijt te raken bijvoorbeeld, heeft
geen zin. Van alleen hardlopen val
je namelijk nagenoeg niet af. Voor
fietsen, en dan bedoel ik niet direkt
racen, geldt hetzelfde.
Maar fietsen en tegelijkertijd op je
gewicht letten - en dus je voeds-
elopname controleren - is wel een
goed en gezond hulpmiddel. In de
opleiding van huisartsen tref je
bijna niets aan over inspannings-
leer, zodat die arts ook niet vol
doende in die materie thuis kan zijn
om een goed advies te geven."
Ze vindt het jammer dat er jaarlijks
zoveel geld aan het genezen van
sportblessures moet worden uitge
geven. Ze zegt: „Dat geld kan beter
gebruikt worden om goede voor
lichting te geven, zodat er minder
blessures ontstaan. Twijfel je er
nou aan of je een bepaalde vorm
van trimmen wel of niet kunt doen
zonder je gezondheid te schaden,
dan kun je altijd een keuring laten
verrichten bij één van de Sport Me
dische Adviescentra of bij een
plaatselijk sportkeuringsbureau."
Ondanks haar waarschuwingen
blijft Marleen van Baak een warm
voorstandster van trimmen. „Als je
gaat trimmen merk je na verloop
van tijd dat je hartslag verandert.
Het hart gaat langzamer slaan,
waardoor het in staat is per slag
meer bloed rond te pompen. Het
fijne daarbij is dat je maximum
hartslag niet verandert.
Als je dus eens heel hard moet lo
pen, kan je hart toch even snel
kloppen als vroeger. Die lagere
hartfrequentie heeft het voordeel
dat de pompkapaciteit veel beter is
en er als het ware minder slijtage
van het hart optreedt." Ook voor
hartpatiënten is het goed om te
trimmen.
Ze zegt daarover: „Het is gewoon zo
dat aangepast trimmen, dus wel
heel voorzichtig en onder leiding
beginnen, voor hartpatiënten een
uitstekende vorm van revalidatie
kan zijn Het is jammer dat er op
dat gebied in Nederland nog veel te
weinig wordt gedaan."
kwaliteit en economische achter
gronden blijkt men nauwelijks op
de hoogte.
Tijdens de open dagen kan men
ook kennis maken met het praktij
konderzoek varkenshouderij Bij
dit praktijkonderzoek wordt on
dermeer bekeken: het gebruik van
roostervloeren, het aanbinden van
fokzeugen, de voeding van fokzeu-
gen, biggen en mestvarkens.
Voor het onderzoek zijn de volge
nde dieren aanwezig: 240 zeugen;
80 opfokzeugen, 640 mestvarkens;
1000 biggen; 3 fokberen.
Alleen het bekijken van deze dieren
is voor velen al een uitstapje waard.
Er is ln elk geval voor het proefbe
drijf reden genoeg om op 23 en 30
juli a.s de deuren opnieuw open te
zetten voor de bezoekers Men kan
terecht van 10.00 tot 16 00 uur.
Door het gehele bedrijf is een wan
delroute aangegeven en de mede
werkers van het bedrijf zijn bereid
inlichtingen te verstrekken Voor
de kinderen is er een wedstrijd
waarmee ze aantrekkelijke prijsjes
kunnen winnen Het proefbedrijf is
bereikbaar vanaf de weg Raalie-
Deventer, afslag tegenover de
Weitdorplaan.
RAALTE - Het Varkensproefbe
drijf „Noord en Oost Nederland" te
Raalte heeft gemerkt dat ook
niet-agrariërs, zogenaamd „bur
gers", belangstelling hebben voor
wat er in dit proefbedrijf gebeurt.
In 1976, 1977 en 1979 werd een
tweetal open dagen georganiseerd
en de belangstelling bleek enorm.
Per dag kwamen er globaal dui
zend bezoekers, bestaande uit ge
zinnen die met vakantie waren,
groepen scholieren, maar ook een
aantal boeren met hun vrouw, die
een vakantiedag benutten om het
bedrijf te bekijken.
Nu de behoefte zo duidelijk is ge
bleken worden deze zomer weer
twee open degen gehouden en wel
op de woensdagen 23 en 30 Juli Uit
de bezoeken die het bedrijf tot dus
verre kreeg kwamen genoeg reak-
tles los waaruit bleek dat men in
het algemeen maar weinig van de
moderne varkenshouderij afweet.
Ook van de omstandigheden waar
onder varkens worden gehouden
weet men veelal alleen van horen
zeggen en dan hoort men vaak nog
verkeerde verhalen ook! Van de ge
zondheidszorg, vruchtbaarheid,
Het boekje van de Hartstichting
heet „Trimprogramma's en coop-
ertest" Het geeft een uitvoerige,
deskundige toelichting bij trim
programma's. Nuttig zijn vooral de
opbouwprogramma's voor de leef
tijd jonger van 30 jaar tot boven de
50 voor de sporten wandelen, fiet
sen en hardlopen. (De coopertestis
een 12-minutenloop, waarbij
maximale inspanning wordt ver
richt.)
„Zie de lelie op het veld", zo luidt deze voorname, prachtig ontwik-
de eerste regel van een bekend kelde bloem een zeldzaamheid
volksliedje. Maar op het veld is geworden.
Een groot assortiment van nlen we
lelies zal in de komende weken te
pronk staan in Flevohof. De Ver
enig! ng „De Lelie", waarin vrijwel
alle lelikweken rijn verenigigd,
zal in samenwerking met Flevohof
een lelieshow presenteren van 19
juli Lm 9 augustus u. Deze fraaie
expositie, welke wordt gearrange
erd door de bekende bloemsler-
kunstenaar F. Hulsken nit Bus-
sum, zal zeker een bezoek de
moeite waard maken. De expositie
staat in bet teken van Nederlandse
klederdrachten. Wie nadere in
formatie wenst over bijv. lelies als
tuinplant zal op deze expositie ook
aan rijn/haar trekken komen. De
afdeling voorlichting van de
bloembollenraad zorgt voor volop
informatiemateriaal.
In de grijze oudheid was het be
staan van de lelie reeds bekend en
werd zij geroemd en bewonderd om
haar schoonheid. Vandaag is dat
nóg zo. Dankzij het werk van ver
edelaars in Nederland en Amerika
zijn de laatste jaren tal van nieuwe
vormen en kleuren gewonnen. U
hebt het maar voor het zeggen: le
lies met hangende of staande en al
dan niet omgekrulde bloemen,
aanwinsten met vertikaal geplaat
ste bloemen en dan kunt u ook nog
kiezen uit klein-, middelgroot- of
grootbloemige typen. Werd het le
liebeeld voorheen voor een groot
deel beheerst door de witte trom
petten en de oranje hoDandleums,
vandaag de dag is er een rijk scala
aan kleuren en vormen.
Hoe belangrijk de lelie teelt voor de
vaderlandse bloembollencultuur
is, laten een paar cijfers zien. In
1964 werden er in Nederland nog
geen 80 ha. lelies geteeld, maar
vandaag bestaat het areaal 1100
ha.! En dat zal met aan zekerheid
grenzende waarschijnlijkheid nog
groter worden, omdat de lelie als
snij bloen steeds meer in de mode
komt. Niet alleen om de fraaie kleu
ren en typen, maar ook doer het
lange leven ln de vaas, ofWri de
lange houdbaarheid. Bij de
bloemkwekers komt de lelie ook
steeds meer in trek.
Er gaan veel
bollen op een vierkante meter, de
warmtebehoefte van een aantal
rassen is gering en bovendien kan
men een deel van de lelies het ge
hele Jaar rond in bloei krijgen. Daar
komt nog bU dat men de bo fieri na
uwkeurig kan programmeren. Als
men zo op de juiste manier behan
delde bollen op een bepaald tijd
stip plant, kan men na een aantal
weken bloemen snijden. Men kan
er bij wijze van spreken de klók op
gelijk zetten.
Flevohof is geopend van 8.39 uur
tot 18.00 uur. Met openbaar vervoer
is Flevohof bereikbaar vla station
Harderwijk.
Graag informatie over het grafische vak en de opleidingen (invullen in blokletters).
(Naam)
(Straat nr)
(Woonplaats postcode)
(Leeftijd)
Zo spoedig mogelijk opsturen naar het
Bureau Werkgelegenheid Grafische Industrie, Antwoordnummer 8i
(geen postzegel plakken)
1,1000 VB Amsterdam
Op het moment dat u dit leest - heb ik uitgerekend - moet het
vakantietijd in Nederland zijn. U leest dit, maar uw buren zijn
misschien al weg en u gaat nog. Of bent u al terug? Hoe het ook zij,
ik benijd al die mensen geenszins, die eerst in lange rijen in het
ANWB-kantoor aan de Enschedese Boulevard moeten wachten en
vervolgens verzeild raken in files ergens op weg naar het „zonnige
zuiden".
Het „zonnige zuiden" is in deze
reeks artikelen wat „zuidelij
ker" gesitueerd. Zo zuidelijk
zelfs, dat we haast in de winter
periode van het zuidelijk hal
frond zijn terechtgekomen. Bo
vendien. zonder één moment
van wachten hebben we sinds
het vorige artikel geheel onver
wacht een paar duizend kilome
ter zuidelijker afgelegd. Deze
regels vertrouw ik toe aan mijn
laatste velletjes in Paramaribo
gekocht papier in een klein ho
telkamertje, waar de zon na
uwelijks komt omdat de wol
kenkrabbers te hoog zijn. Het
strand ligt achter een straat en
14 rijbanen verder en luistert
naar de naam Flamengo. Zo
heet de kampioensploeg van
Brazilië ook en voetbalspecia
listen behoren dan te weten dat
het om Rio de Janeiro gaat.
Copacabana dus „The girl from
IpanemaRio-bikini's en noem
maar op Niks geen Peru dus.
Weg Amazone Hallo Rio Alle
maal wel erg plotseling hoor.
Kwam het vorige artikel nog uit
Rio Preto, ergens in het span
nende regenwoud van de Ama
zones, was er al vele keren
sprake van een opwindende reis
per boot over de Amazone rich
ting Iquitos in Peru. dringende
redenen zijn er debet aan ge
weest dat we niet de kant van de
Stille Oceaan zijn opgegaan,
maar die van de Atlantische
Oceaan. Zoiets als vakantie
houden in Biscarosse onder
Bordeaux aan de Golf van Bi-
scaje en dan ineens opbreken en
doorstromen naar het Joegos
lavische Dubrovnik aan de Ad-
riatische Zee.
Wat voor de lezer in twee artike
len gebeurt, vergde in werke
lijkheid wat meer tijd. Alhoe
wel, terugkijkend ging het nog
razendsnel Eerst per boot terug
naar Manaus, daar twee weken
speurwerk naar het ware leven
van zendelinge Betty Smit,
plotseling moeten opbreken,
geen bootreis over de Amazone
meer, maar een vliegreis naar
Recife, vervolgens een busreis
van 42 uur naar Rio de Janeiro
en op het moment dat ik dit
schrijf zijn de plannen al weer
veranderd Wilden we aanvan
kelijk direkt doorgaan naar Bo
livia. nu ik een oude Zwitserse
reisgenoot uit Mexico heb opge
scharreld is het heel best moge
lijk dat we eerst nog enige tijd
ergens ln een dorpje tussen Rio
en Sao Paulo zullen blijven.
Want daar woont-ie inmiddels
Het is moeilijk om - het is medio
juni dat ik dit schrijf - na te gaan
of u inmiddels iets over die Betr
tie Smit hebt gehoord. Om een
heel lang verhaal kort te maken,
in Manaus heb ik enig journalis
tiek speurwerk verricht om na
te gaan wat er is gebeurd met al
het geld dat sinds 1972 voor
zendelinge Betty Smit uit
Zwolle is ingezameld. Het resul
taat van dat speurwerk was, op
zijn zachtst gezegd, onthutsend.
Mogelijk hebt u er inmiddels
iets over gelezen, misschien ook
niet. Ik schrijf dit artikel in het
weekend dat in Nederland de
eerste publikaties over het
„ware leven van Betty Smit"
moeten verschijnen En als dat
inderdaad zo is en u hebt er iets
over gelezen, herinnert u zich
wellicht iets over de manier
waarop de destijds door NCRV
en Anthony van Kampen zo
bewierookte zendelinge pleegt
te leven in het voor Nederland
zo verre Manaus. Hoe het ook
zij, mijn speurwerk werd me niet
in dank afgenomen. Eerst nog
werd ik door andere zendelin
gen beschouwd als „gezonden
door God", omdat Nederland
nu eindelijk eens de waarheid
zou krijgen te horen over Betty.
Hoewel, er werd aan toegevoegd
dat ik als een werktuig van de
duivel kon worden beschouwd,
omdat vele gelovigen in Neder
land waarschijnlijk zouden wei
geren te accepteren wat ik in
middels over Betty Smit heb
geschreven.
Vervolgens werd ik beschuldigd
van inbraak en na twee weken
van research, interviews, getui
gen opsporen, foto's maken en
documenten verzamelen, kreeg
ik een telefoontje, waarin tot
twee keer toe in het Portugees
de mededeling werd herhaald:
„Als er in Nederland enig artikel
tegen Betty verschijnt, bete
kent dat je dood".
Nou ja, daar zit je dan. Met de
wetenschap dat justitie in Bra
zilië de slechts funktionerende
in Zuid-Amerika is en dat justi
tie in de staat Amazonas de
slechts funktionerende in Brazi
lië is. Bovendien, de lonen zijn
zo laag, de armoede is zo groot,
dat niemand zijn hand om
draait voor een moord als die
daarmee een „geeltje" kan ver
dienen.
Een en ander had tot gevolg dat
we hals over de kop Manaus
hebben verlaten. Omdat ik mijn
artikelen over Betty Smit nog
moest schrijven en ik bovendien
bereikbaar wilde zijn in verband
met mijn journalistieke werk
zaamheden, leek een reis over
de Amazone richting Peru niet
raadzaam Immers, het zou be
tekenen dat ik geruime tijd zou
zijn afgesneden van alle moge
lijke verbindingen, uitgezon
derd misschien tam tam en
postduif Om meerdere redenen
viel de keus op Recife, nota bene
inclusief vier tussenlandingen
een vliegreis per Boeing, die om
9.00 uur begon en om ongeveer
16.00 uur in de middag eindigde.
Waarmee ik maar wil zeggen,
dat de afstand Bordeaux-
Dubrovnik helemaal niet zo ver
is vergeleken met de giganti
sche afstanden, die je in Brazilië
kunt afleggen Voeg daarbij een
busreis van maar liefst 42 uur
non-stop naar Rio de Janeiro en
ziedaar Brazilië. Groots. On
eindig groter dan je ooit in je
stoutste dromen kunt voorstel
len.
Dit alles bracht ons ln Rio de
Janeiro. En daar houden we nu
een beetje vakantie. Voorlopig
nog geen Peru Eerst maar eens
bijkomen van alle opwinding ln
Suriname en Manaus Copaca
bana, Ipanema, voo-dooh, de
monstraties, voetbal, ach, in de
artikelen die volgen zal ik u het
een en ander vertellen over onze
ervaringen in Rio de Janeiro
Maar niet eerder dan dat ik u en
de uwen een hele goeie en pret
tige vakantie toewens Of an
ders (voor het geval u dit later
leest dan Ut heb aangenomen
dat u het sou lezen): welkom
thuis.
