2\lieuw geneesmiddel voor
lekke banden
l
Verspreiding van de bijbel
is in tien jaar verdubbeld
Onervaren autorijders te lang achter stuur
Drie landschapsparken
is veel te veel
ïechn. Hoaeschool Eindhoven
ontwikkelde electronisch
voetmeetapparaat
VERPLANTEN
GROTE BOMEN
"electronisch voetmeetapparaat"
Hoofdbestuur 0.LM. vindt:
HOLTENS NIEUWSBLAD - 11 JULI 1980 - PAG. 13
etjters werden onlangs opnieuw
angepast en vrijgegeven. De we
en In ons land zijn overbevolkt. Er
gn 4^ miljoen automobilisten,
jtm 1 miljoen bromfietsers en een
lordige 10 miljoen fietsers, zo heeft
en deskundige van de Amster-
amse RAI ons voorgerekend. De
Dgemakken in het verkeer zfin na-
enact toegenomen. Er zjjn altijd
les, meer botsingen. Daarbij
Kjrdt de Nederlandse weggebrui-
er als vanouds geconfronteerd
iet panne die meestal niet direct
an worden verholpen. Dat geldt
ok voor een lekke band. Na vuile
enden te hebben gekregen door
et verwisselen van het wiel moet
B onfortuinlijke automollst zuch-
md de garage opzoeken om zijn
end te laten plakken. Fietsers
ebben de moed al min of meer op-
egeven. Uit de nood geboren zijn
e doe-het-zelvers geworden. Ook
romfietsers dienen de mouwen
etfop te stropen.
fia
Jaren werd getracht de hiervoor
jescbetste ongemakken te bestrij-
door inspuiting van de getrof
fen band met een substantie de
zou afdichten. Desbetxef-
produkten werden gelan-
maar moesten al snel weer
halen. Wanneer er al sprake
'm van het afdichten van een lek-
tage, dan was dat maar voor korte
tuur. Van een werkelijk „genees-
nkJdeT voor getroffen banden is
igenUJk nooit sprake geweest. Niet
d lang geleden presenteerde de
Jrttse fabrikant Yewpalm Limited
«a primeur op dit gebied en stelde
lat nu eindelijk bet Ei van Colum
ns was uitgevonden. Het produkt
gelanceerd onder de naam
>KO" en bleek na Introductie op
wereldmarkt aan vrijwel alle ei-
te voldoen. Uit tests die in tal
landen, waaronder Engeland,
tmerika en Australië werden ge-
laan, kwam vast te staan dat OKO
alle lekken ln het loopvlak van
luchtbanden onmiddellijk afdicht.
Met de aantekening dat zulks geldt
voor binnendringende objecten
met een diameter tot 5 mm.
In tegenstelling tot andere produk-
ten blijkt OKO een bandenafdich-
ter op waterbasis die eenvoudig in
de band kan worden gebracht van
uit een druk vrije knijpfles. Mede
door de waterbasis blijft het pro
dukt permanent vloeibaar ln de
band, ook bij strenge vorst. De
vloeistof blijft non-actief totdat de
band lek raakt.
De fabrikant kon bovendien onom
stotelijk aantonen dat OKO in
principe een ontelbaar aantal ga
ten kan dichten in het loopvlak.
Het dichten van een gat gaat ge
paard met een minimaal drukver-
lies; daarom blijft een periodieke
bandenspannings-controle nood
zakelijk. Daarnaast werd vastge
steld dat OKO niet giftig is en géén
corrosie veroorzaakt zodat het
géén nadelige effecten oplevert
voor rubber, metaal, verf, kleding
of de huid. In het produkt is on
dermeer een groene kleurstof ver
werkt die onmiddellijk aangeeft op
welke plaats de lekken worden ge
dicht. Na grondige tests werd OKO
ln Engeland, Australië, Zuid-
Oost-Aziè, het Midden-Oosten,
Noord- en Zuid-Amerika en in vrij
wel geheel Europa op de markt ge
bracht Ook in ons land zijn distri
butiepunten ingericht.
Voordelig
Niet zonder trots stelt de fabrikant
dat het produkt - in allerlei in
houdsmaten verkrijgbaar - even
voordelig als effectief kan worden
genoemd. Volgens Yewpalm Limi
ted kost de behandeling van één
band met OKO minder geld dan de
reparatie van één enkel gat! Ook
heeft het produkt een preventieve
werking. De band wordt immers
behandeld door middel van inspui
ting ter voorkoming van lekkages
in het loopvlak.
Voorkomen is- beter dan genezen,
zodat OKO kan worden be
schouwd als een preventieve ipjek-
tie tegen de gaatjesziekte!
bses
De gezamenlijke actie „Bewijs Je
rijbewijs ook in Je vakantie" van
Veilig Verkeer Nederland en de
ANWB is gebaseerd op de uit
komst van een onderzoek naar bij
de alarmcentrale gemelde ern
stige verkeersongevallen van Ne
derlandse vakantiegangers in het
buitenland. Bij dat onderzoek
werd vooral gekeken naar de oor
zaak van ongelukben, waarbij
Jonge ai onervaren automobilis
ten meer betrokken waren dan de
genen die al vele jaren hun rijbe
wijs hadden.
Onderzocht werden 101 ongevallen
waarbij de bestuurders 18-24 Jaar
waren. Ook werd een analyse ge
maakt van 75 ongevallen van au
tomobilisten die het rijbewijs nog
niet langer dan 1 jaar bezaten, vap
136 ongevallen met rijbewijsbezit
van 2 tot 3 Jaar, en van 78 ongeval
len van bestuurders die hun rijbe
wijs 4 tot 5 Jaar hadden. De onder
zochte groep van 18-24 jaar werd
sterk gekarakteriseerd door haar
gebrek aan rij-ervaring; bijna de
helft (46 procent) had in het Jaar
vóór het ongeval slechts 12.500 km.
of minder afgelegd.
Nieuwe indrokken
Van het totaal aantal ernstige on
gevallen gebeurden er bijna 2 op de
3 in de twee grote vakantie- en
doorgangslanden Frankrijk en
West-Duitsland. In Frankrijk ge
beurde 41 procent van alle ongeval
len van degenen, die nog geen Jaar
him rijbewijs bezaten. Opmerkelijk
veel ongelukken (42 procent) deden
zich voor op auto(snel)wegen, met
name bij de groep die 2 a 3 Jaar het
rijbewijs had. De reis naar het va
kantieadres leidt meestal door ver
scheidene landen. Men krijgt der
halve met een veelheid van nieuwe
indrukken te maken, ook op ver-
keersgebeid. De regels kunnen van
land tot land verschillen en het is
begrijpelijk dat de snel wisselende
omstandigheden een extra beroep
doen op het aanpassingsvermogen
en de rij-ervaring van de bestuur
der. Blijkens het ANWB-ongeval-
sonderzoek waren die nieuwe in
drukken, zoals een ander soort
wegmarkering en andere voor-
rangsregels, voor degenen die nog
geen Jaar over hun rijbewijs be
schikten voor meer dan de helft (54
procent) de oorzaak van het onge
luk.
Bochten
In Nederland gebeuren onder de
Jongere bestuurders veel ongeval
len bü het nemen van een bocht.
Deze tendens zet zich ook ln het
buitenland voort De cijfers van de
ANWB tonen aan dat 40 procent
van de ongevallen met Jonge en on
ervaren rijders in een bocht plaats
vond.
Mensen met weinig rij-ervaring
schrikken er blijkbaar niet voor
terug (te) lange afstanden per dag
af te leggen, zo laat de ongevalsa
nalyse verder zien. Eén op de 5 au
tomobilisten met minder dan I
jaar rij-ervaring was al meer dan 9
uur onderweg toen het ongeluk
gebeurde. Nog eens 20 procent had
op die dag 6 tot 9 uur gereden.
Ofschoon de weinig-ervarenen
meer rustten dan de gemiddelde
vakantieganger en vaker met een
tweede bestuurder reden, had dit
blijkbaar niet voldoende het ge
wenste effect. De invloed van de ge
ringe rij-ervaring, gekoppeld aan
de totaal andere omstandigheden
wordt door veel rusten onderweg
uiteindelijk niet meer gecompens
eerd. Daarom geldt voor bestuur
ders met weinig rij-ervaring: per
dag niet langer dan pakweg zes uur
achter het stuur.
De heen- en terugreis geeft voor de
totale groep vakantiegangers na
uwelijks verschil in het aantal on
gevallen te zien. Voor de jonge,
minder ervaren automobilisten is
dit verschil echter wel degelijk
aanwezig. Op de terugrit gebeurde
onder deze groep 30 tot 50 procent
meer ongelukken dan op de heen
weg.
Opvallend is dat zoveel ongeval
len gebeurden binnen weinige
uren na het vertrek. Van alle onge
lukken deed een derde zich binnen
drie uren voor. Op de terugreis
vond 55 procent reeds na 250 km.
rijden plaats; bijna 68 procent van
de ongevallen op de terugreis ge
beurde voor 12 uur 's middags.
Drie landschapsparken is veel te
veel. De overheid moet zich eerst
maar eens waarmaken ln één
proefgebied: Noord-West-
Overijssel. Dat standpunt nam het
hoofdbestuur van de Overijssels-
che Landbouw Maatschappij
(OLM) maandag 30 juni in bij de
bespreking van het eindadvies
over landschapsparken ln Neder
land. In dit ambtelijke rapport
krijgt Overijssel drie van deze ge
bieden toegewezen: Noord-West-
Overijssel, Noord-Oost-Twente en
het Vecht- en ReggedaL
De OLM wil nu samen met de beide
andere landbouworganisaties in
Overijssel (ABTB en CBTB) poli
tieke druk uitoefenen om de aan
wijzing van deze drie landschap
sparken te verhinderen. Het is de
bedoeling, dat er een brief naar de
Tweede Kamer gaat, waarin de
landbouw zich keert tegen de plan
nen. Als belangrijkste argument zal
men daarbij aanvoeren, dat er geen
geld is voor zoveel landschapspar
ken. Daarnaast zullen de boeren in
Noord-Oost-Twente en in het
Vecht- en Reggedal volgens OLM-
secretaris ir. E. Bouma een land
schapspark niet accepteren. „We
krijgen hier dezelfde problemen als
in Winterswijk", waarschuwde de
OLM-secretaris. Daarmee zaait
men alleen maar onrust in het ge
bied", voegde de heer H.J. Roerink
uit Enschede er in het OLM-
hoofdbestuur aan toe. Hij voelde
zich met zijn kritiek gesterkt door
uitlatingen van de Overijsselse
Gedeputeerde drs. J. Dijkema. Hij
becijferde onlangs, dat drie land
schapsparken voor Overijssel fina
ncieel onhaalbaar is. Het zou de
In de afgelopen tien jaar is
het aantal bijbels dat jaar
lijks ln ons land wordt ver
spreid bijna verdubbeld. Dit
blijkt uit het jaarverslag
van het Nederlands Bijbel
genootschap. Het geeft niet
alleen een overzicht van de
werkzaamheden van het af
gelopen jaar, maar ook van
de belangrijkste ontwikke
lingen in de jaren zeventig.
Ook de Jaarlijkse bijdrage aan het
wereldwijde werk is sterk toege
nomen, van ongeveer f 350.000 - tot
ver over de twee miljoen. Dit is mo
gelijk omdat het aantal leden is
toegenomen, er een Bijbel per
Maand-Club werd opgericht en
heel veel mensen gaven voor speci
fieke bijbelprojecten. In die periode
is het Nederlands Bijbelgenoot
schap ook actief geweest op ver
taalgebied. Het nieuwe testament
verscheen in omgangstaal, de
soortgelijke vertaling van het oude
testament is ver gevorderd. De
apocriefe of deuterocanonieke
boeken werden vertaald, er werd
voor de kerken van Friesland een
nieuwe vertaling uitgegeven, de
Statenvertaling werd taalkundig
herzien en er werd een begin ge
maakt met het vertalen van bijbel
boeken in eenvoudig Nederlands
voor beginnende lezers. Wereldwijd
verschenen meer vertalingen van
de bijbel dan in enige andere pe
riode van tien jaar. Zo werd de bij
bel voor het eerst gepubliceerd in
22 talen, dat zijn er meer dan er ver
talingen werden gepubliceerd in de
eerste eeuw na de Reformatie Het
nieuwe testament verscheen voor
het eerst in meer dan 140 talen. Het
gevolg is dat de bijbel al weer jaren
lang de eerste plaats inneemt in de
jaarlijks door de Unesco gepubli
ceerde statistiek van de meest ver
taalde boeken. De vraag naar de
bijbel is echter wereldwijd ook toe
genomen. Voor de tweede maal
werden er in 1979 weer een half mil
jard bijbeluitgaven, groot en klein,
gepubliceerd. De enorme jaarlijkse
stijging zowel ten aanzien van bij
bels, nieuwe testamenten, als
kleinere bijbeluitgaven lijkt even
wel tot staan gebracht. De oorzaak
is niet volgens de financiële man
van het NBG, de heer Meine Bos-
ma, een constant blijven van de
vraag, maar het feit dat de bijbel
genootschappen wereldwijd niet
langer over voldoende fondsen be
schikken om aan die vraag te vol
doen. Voor 1980 vroegen de gesub
sidieerde genootschappen om zes
tien miljoen gulden hulp meer, dan
de subsidiërende genootschappen
meenden te kunnen opbrengen.
Volgens dit jaarverslag staan de
bijbelgenootschappen in de jaren
tachtig voor geweldige investe
ringsproblemen. Alleen in Europa
zullen in 12 talen bijbels in om
gangstaal gereed komen voor pro-
duktie. Wereldwijd zal de bijbel
voor het eerst gepubliceerd moeten
worden in zeker 100 talen. Iedere
bijbel die voor het eerst gepubli
ceerd wordt vraagt een Investering
van een kwart tot en half miljoen
gulden.
provincie Jaarlijks drie miljoen
gulden gaan kosten De andere drie
miljoen zouden volgens de plannen
van het Rijk moeten komen. Of dat
rijksgeld ooit op tafel komt is ook
hoogst twijfelachtig Vandaar de
huiver in het OLM-hoofdbestuur
om het aantal landschapsparken
uit te breiden „Vaak hoor Je als te
genargument, dat er in die gebie
den zoveel vernietigd wordt, wan
neer ze niet tot landschapspark
worden aangewezen Dat ia niet
Juist. Je kunt als landbouw echt
niet zoveel vernietigen. Voor alles
watje wilt is tegenwoordig een ver
gunning nodig", aldus OLM-
voorzitter D.J Jonkhans, die vond,
dat de landbouw kritisch moet
gaan staan tegenover de land
schapsparken.
„Oranjewoud" past nieuw systeem
toe bij verplanten van grote bo
men. „Inpakken", zo zou je het
nieuwe systeem kunnen noemen,
waarmee het Heerenveense inge
nieursbureau „Oranjewoud" grote
en kleine bomen verplant Om dat
met succes te doen, hebben mede
werkers een manier bedacht,
waarop de wortelkluit heel zorg
vuldig in zeildoek wordt verpakt
nadat de boom, zoals dat in vakk
ringen heet eerst is „rond ge sto
ken". Vervolgens komen er stalen
segmenten, kettingen en nylon-
banden aan te pas.
Er is in Nederland nauwelijks een
plaats aan te wijzen waar geen bo
men binnen het gezichtsveld van
de waarnemer staan. Bomen zijn
zeer markant in het beeld van ste
den en dorpen, maar vooral ook in
het overwegend vlakke landelijk
gebied. Men vindt hier bomen in
bossen en bosjes, verspeld of in ri
jen, als éénlingen of in gevarieerde
groepen. En overal is de verschij
ningsvorm weer anders. Er zijn vele
geslachten en soorten; er zijn jonge
en oude bomen. Vanouds is een
boom een zeer functioneel element
in het landschap Nog steeds heb
ben bomen belangrijke functies
voor de mens, hoewel de betekenis
van deze functies ten opzichte van
vroeger gewijzigd is. Enige functies
zijn:
BBomen geven schaduw, bevorde
ren de luchtcirculatie en dragen bij
tot temperatuurregulatie.
Bomen verhogen de aantrekke
lijkheid van het landelijk gebied als
„recreatiemillieu".
Bomen verzachten de vaak harde
vormen van de gebouwde elemen
ten en verhogen de kwaliteit van
het „woonmilieu" De advisering
voor boomverzorging en het ver
planten van grote bomen ls het
werk van specialisten. De nieuwe
methode van boomverplanten
wordt reeds met succes toegepast
bij verplantingen in o.a. de stad
Groningen, Heerenveen, Diever,
Beets te rzwaag, Drachten,
Spaamwoude, Amsterdam, Oos
terhout, Sassenheim, 't Harde en
Vinkeveen. Onlangs zijn 17 linden
en 4 platanen afkomstig uit West-
Duitsland verplant, die per veer
boot naar Terschelling zijn ver
scheept en aldaar geplant in de
Boomstraat en Torenstraat De
bomen hebben een leeftijd van plm.
20 Jaar en hadden een zogenaamd
bekweekt wortelstelsel, wat de
overlevingskansen groot maakt
temeer daar de bomen zeewindbe-
stendig moeten zijn. De afdeling
bomen en bossen van het inge
nieursbureau noemt de nieuwe
methode een mogelijkheid om de
overlevingskansen van bomen bij
het verplanten belangrijk te ver
groten.
In samenwerking met de Stichting
Voet en Schoeisel en het Centrum
voor Scboentectmiek van bet In
stituut voor Leder en Schoenen
TJNX). te Waalwijk, werd aan de
TJBL te Eindhoven een elektro
nisch voetmeetapparaat ontwik
keld, dat binnenkort als eerste
door de Piedro Verkooporganisa
tie B.V. op de markt wordt ge
bracht.
Tot op heden worden. In de winkels
cbe Piedro-scboenen in hun koliek-
He voeren, de breedte- en lengte
maten van voeten gemeten met
>ehulp van een handmatig te ge
bruiken voetmeetapparaat Hoe-
vei dat aan alle eisen ruimschoots
roidoet, heeft het meten „met de
band" een bezwaar. De uitkomst
frvan kan enigszins worden beln-
'loed door de persoon, die de me
ting uitvoert Dat geldt vooral bty
bet meten van kindervoeten Kin-
leien hebben immers niet allemaal
venveel geduld voor de voetme-
ing Hun beweeglijkheid en
speelsheid stellen het geduld van
be verkoper op zijn beurt nog al
(veelal» op de proef In die sin
is het nieuwe elektronische voet-
meetapparaat een belangwek
kende ontwikkeling. In drie aekon-
den en uiterst nauwkeurig meet het
lengte en breedt van de voet onder
halve belasting en maakt het de
keus van de schoen mogelijk, die de
juiste ruimte geeft voor een opti
male ontwikkeling van voeten c q.
het maximum biedt aan comfort.
Vakmanschap blijft noodzakelijk;
er is meer nodig dan een voetme-
Ung om te bepalen of een schoen
comfortabel ls De heer W Strufjs
8r direkteur van de Piedro Ver
kooporganisatie ln Zoetermeer en
schrijver van het boek „Voeten
werk". bevestigt desgevraagd, dat
de in trod uk Je van het apparaat
een enorme belangstelling teweeg
bracht omdat de toepassing van
elektronlka ln de schoenwinkel een
nieuw tijdperk inluidt Een en an
der resulteerde in een grote vraag
naar deze apparatuur De fabriek
werkt op voile toeren om aan de
vraag te kunnen voldoen Naar
verwachting zal het merendeel van
de Piedro schoenwinkels nog aan
het einde van dit Jaar haar klanten
van dienst kunnen zijn met het ge
mak en de precisie van het nieuwe
apparaat.
SP* 'ïM
praktische tips
te de vorm van
een fotiHfrieluik
"Saskia als zeemeermin". Dat las ik in een merkwaardig foto-
albumpje, dat ik dezer dagen in handen kreeg. Het was een vrien
din, die vorig jaar in de vakantie een idee had uitgewerkt, dat de
moeite waard is om door te geven. Die vriendin is in het bezit van
een kamera, waarmee je van die direkt klare foto's kunt maken. U
weet wel: afdrukken en even later hou je een kostelijke kleurenfoto
in handen. Die kamera ging mee op vakantie en op alle tochtjes. Als
er iets bijzonders te fotograferen was, werd er een plaatje gescho
ten. Elke avond werden er een paar foto's in een klein album ge
plakt. Met een kort tekstje er bij als een verslag van die dag. Zo ont
stond haast vanzelf een vakantie-logboek.
-
w
In dat logboek speelden de zee en de duinen een
belangrijke rol, want het was een vakantie aan de
kust. Dat bewijst ook deze foto, genomen tijdens
een fietstocht door de duinen. Het leuke van de fo
to's in dat album was vooral, dat er ook veel gewo
ne gebeurtenissen in werden weergegeven. En dat
is juist, want een vakantie bestaat nu eenmaal niet
alleen uit hoogtepunten. Omdat er elke dag een
paar foto's werden genomen, kwamen ook gewo
ne dingen op de plaat, die de vakantie vaak zo
doen slagen.
En ook deze foto is afkomstig uit dat logboek. Het
is een herinnering aan een bezoek aan de beesten
markt, die in een naburige plaats werd gehouden.
Wie zo'n album doorkijkt, ontdekt hoe waardevol
het is. Want als je thuis komi en vrienden en fami
lie willen weten, hoe het is geweest, dan kun je la
minute laten zien hoe je als gezin van die zorgeloze
dagen hebt genoten. Dank zij de foto's, die je re
gelmatig hebt genomen en dank zij de notities, die
je in je logboek hebt geschreven.
