April had warmte-en koudegolven Droom van een draaiorgelpijp OVER STEENBAKKER MORLYON LOYSEN OLM-ers dagje uit IN DE BOUW GERINGE DALING WERKLOOSHEID Uit het politierapport Plattelandsvrouwen afd. Dijkerhoek op reis ONS KINDERVERHAAL HOLTENS NIEUWSBLAD 23 MEI 1980 PAO. 13 Wat kan een mens toch nietig zijn de natuur... (Van onze weerkundige medewer ker) aprilmaand heeft met recht het rijmpje „april doet wat hij wil", als ook „aprilletje zoet geeft nog wel eenseen witte hoed" gestand willen doen. Zo werden wij in de periode van 13 t/m 17 april verrast met een zeer zonnige en warme periode. Wij konden enkele avonden heerlijk van de ingevoerde zomertijd profi teren met het lange licht, en vijf da gen werd in ons land 20 graden of meer gemeten. Aan onze oostgrens werd op 17 april bijna 24 graden be reikt, waarmee ons land enige da gen tot het warmste deel van Eu ropa behoorde. Zeer snel werd daarna deze warme lucht verdre ven. Daarvoor zorgde een hoge- drukcentrum westelijk van Ierland en een stormdepressie, die over Scandinavië naar de Oostzee trok. Zaterdag 19 april een koudegolf met hagel- en sneeuwbuien en een stormachtige wind. Langs de Noordzee-kust werd de waterstand zo hoog dat er schade werd aange richt. In twee dagen was de mid- dagtemperatuur gedaald van 23 tot 8 graden. In de nacht van zaterdag op zondag trokken enkele zware buien van de Noordzee in zuidelijke richting over ons land. Dit had tot gevolg dat in delen van noord- en oost-Nederland zondagmorgen een volslagen wit winters landschap Het bestuur van de plaatselijke afd. van de O.L.M. organiseert op dins- iag 10 juni voor haar leden het jaar lijks uitstapje. Deze keer gaat men de grens over naar Duitsland waar ?en bezoek zal worden gebracht aan het z.g.n. Bergische land De reis voert gedeeltelijk door het Ruhrgebied, het dicht bevolkte in dustriegebied van WestrEuropa. In de stad Essen met meer dan 600.000 inwoners ligt het prachtige park iat in 1929 werd aangelegd ter ge- egenheid van een grote landbouw- lentoonstelling. In het dal van de iVupper zal het imponerende jouwwerk de beroemde Mungste- ïen Brücke worden bezichtigd. Deze brug, de hoogste in West- Duitsland is ruim 100 meter hoog ,'n heeft een lengte van 500 meter Dp het programma staat verder !en boottocht op de Baldenlje See in een gezamenlijke broodmaal- jjd. Al met al een reis die zeer de noeite waard is Opgave voor deel- tarne staat open tot uiterlijk dins- >ag 3 juni. aanwezig was. In delen van Twenthe rond 5 cm, Smilde meldde 9 cm sneeuw. Sneeuw in de vorm van een geslo ten laag na half april komt af en toe voor. Enele voorbeelden zijn 19 april 1969, alsook 25 april 1950, toen het hele land onder de sneeuw kwam te liggen. Dit altijd bij kou- invallen uit het noorden, waarmee stormachtigsnel poollucht wordt aangevoerd, en waarbij de verticale vorstgrens tot beneden 600 meter hoogte daalt. Dit laatste kwam tot uiting bij de temperatuurmeldin- gen uit de Ardennen en het Duitse berggebied, waar ook verdag het kwik rond 600 a 800 meter hoogte beneden het vriespunt kwam te liggen. Op koninginnedag was het verleden j aar met enkele buien en 8 graden erg koud. In 1945 viel er ook op 30 april hier en daar wat natte sneeuw. Ten aanzien van de ko mende zomer hoor je enkele opti mistische geluiden, welke in ver band worden gebracht met het zonnevlekkenmaximum. Dit jaar liggen wij in een elf jarig zonne vlekkenmaximum. In zo'n periode blijkt er een lichte voorkeur te be staan voor een zomer die naar de warme kant uitvalt. Nu hebben wij drie teleurstellende zomers achter ons liggen. In De Bilt worden per jaar 23 zomerse dagen boven 25 graden gemeten; nu in 1977; 6, in 1978 en 1979: totaal 13. In de drie zomermaanden noteert De Bilt normaal 57 dagen boven de 20 graden, nu waren er dit in 1977: 48, in 1978: 52 en verleden jaar: 39. Zo bezien zou een stabiele warme zo mer geen luxe zijn. In de laatste drie zomers was er ook te weinig zon. In 1977 in De Bilt, ten opzichte van normaal, een tekort van 176 uren. in 1978: 105 en verleden jaar: 133 uren zon te weinig. Geen won der dat de zomers de laatste drie jaar een bar slechte indruk hebben nagelaten. He t ligt in myn bedoeling in Hol tens nieuwsblad een drietal artikelen te publiceren over de familie Steenbakker Mori- lyon Loysen. In het eerste, datu thans voor u hebt, wordt ingegaan op het ontstaan van de familienaam en op de ambtsvervulling van ds. Pie ter Anthony Steenbakker M.L. in Holten. Het tweede artikel zou ik willen wijden aan de voorouders van deze predikant, terwijl in het derde aan dacht wordt besteed aan zijn nazaten. Het ontstoan van de familienaam Bij welke van de drie namen moet ik beginnen? In Holten en naaste omgeving spreekt men over Hend rik, Jacob, Jan en Koos „van 'n doomiej". Drie van deze vier zoons hebben evenals hun vader het pre dikambt bekleed. Onder welke naam was hun vader het meest be kend? In de predikbeurtenlijsten en onder de Holtense bevolking werd steeds de naam Steenbakker gebezigd. Zijn overleden zoon Ja cob Johannes, van 1946 tot 1965 burgemeester van Benthuizen c.a., placht zich eveneens Steenbakker te noemen. De nog in leven zijnde zoons Jan en Koos, beiden In april daalde de werkloosheid van mannen in Overijssel met 215: van 8.291 naar 8.076, maar het aan tal werkloze mannen is 416 meer De 14-jarige R.J. uit Eibergen moest zich door de tandarts laten behandelen nadat hij door een tien tal jongens was mishandeld. Op de recreatieweg over de Holter- berg hadden op de grens van Hol ten en Nijverdal bij afdaling van het hoogste punt ongelukken plaats. M.S raakte de macht over het stuur van z'n fiets kwijt, ging on deruit, brak een sleutelbeen en liep schaafwonden aan het hoofd op. Op hetzelfde punt kwamen de fietsers H.F (11) uit Eibergen en J.H.S. uit Enschede ln botsing. F. kwam hierbij ten val en liep een lichte iieiï,ciiaonuütiing en enkele hoofdwonden op. De in Holten woonachtige S deed aangifte van vergiftiging van z'n hond die blijkens een verklaring van de dierenarts gebeurde met strychine. Bij nader onderzoek ble'ek dat in het verleden ook al eens een hond van één van de buren van S. was gestorven aan vergifti ging. L.K.T. deed aangifte van doorrij den na aanrijding. Hij had z'n auto geparkeerd op de parkeerplaats bij café „Kalfsterman". De wagen werd achter en aan de rechterkant beschadigd. Vorige week zijn de plattelands vrouwen uit Dijkerhoek op reis ge weest Het was een verrassing waar ze naar toe ginen want dat wist al leen de reiscommissie die bestond uit de dames Nikkels, Stevens en Hoekman. In een volle bus reden ze naar Arnhem waar de consumptie-melkfabriek van Co- berco bezichtigd werd, daarna werd er soep geserveerd in de Wes- terbouwing in Oosterbeek Daarna gingen de dames door de bloeiende Betuwe naar Gorinchem waai werd genoten van een rondvaart o.a langs slot Loevestein Tot slot werd nog gewinkeld in Hoog Cat herine in Utrecht. De finish was in het „Bonte Paard" waar een heer lijk diner gereed stond en mevr Huzen de reiscommissie bedankte voor de prachtige dag. dan in april 1979. Opvallend is de geringe daling van de werkloosheid in de bouw gedurende dit voorjaar en het veel hogere standcijfer van de werkloosheid dit jaar april ten opzichte van het vorige jaar in de zelfde tijd. Onder de jongeren beneden de 23 jaar steeg de werklooshe'd met 44. Het aantal schoolverlaters, dat zonder werk is, nam toe met 100 tot 476. De vraag naar jongeren bene den 19 jaar steeg met plm. 100. Het aantal werkloze vrouwen in Over ijssel is nu 5.025 (was 4.933). Het aantal werklozen in de bouw- en utiliteitsbouw bedroeg 1.257 te genover een openstaande vraag van 452. Het aantal bouwvakkers bij de G.W.W was 701; de opens taande vraag was 97. In de metaal nijverheid stonden 861 werklozen ingeschreven, maar er is een vraag naar 1.169 mensen. Hoog is het aan tal werkloze chauffeurs, n.l. 432 te genover een vraag van 54. Ook bij het handelspersoneel waren veel mannen en vrouwen zonder werk: in totaal 1.351, tegenover een openstaande vraag van 253. Het kantoor- en onderwijzend person eel, dat werkloos is of is geworden, heeft ook weinig kans op plaatsing. Tegenover een aantal van 989 werklozen staat een openstaande vraag van 353 De werkloosheid van mannen en vrouwen ln diverse gemeenten in absolute cijfers en in procenten gaf het volgende beeld. (Het eerste cijfer geeft het aantal mannen aan, het tweede het aantal vrouwen.) Holten: 31-13-1.8%, Bathmen: 12- 8-21%, Deventer: 634-456-3.9%, Diepenveen: 39-27-1.9%, Rijssen: 104-40-2.1%, Hellendoom 192-97- 2.7%, Markelo. 19-18-1.7%, Wier den. 138-65-3 1%, Almelo 977-605- 6.6%, Hengelo 699 555-3 8%. Ens chede 1.281-875-3.7%, Zwolle. 715- 422-3.9%. emeritus-predikant, stellen zich bij een (telefonische) kennismaking voor met de naam Loysen. De drie delige familienaam is ontstaan door aan de naam Loysen eerst Mo- rilyon en daarna Steenbakker toe te voegen. Hieruit blijkt, dat Loy sen de oudste rechten heeft. Vol gens de richtlijnen van 1976 voor geslachtsnaamwijziging kan toe voeging van een geslachtsnaam worden verleend aan meerderjari gen, uitsluitend in de volgende ge vallen: A. indien de verzoeker aan toont, dat de toe te voegen naam deel uitmaakt van de naam die door zijn voorouders ten tijde van de invoering van de burgerlijke stand (1810-1838) als geslachts naam werd gevoerd en sindsdien niet in onbruik is geraakt; b. indien het betreft de toevoeging van de in haar tak uitgestorven of met uit sterven bedreigde geslachtsnaam van de moeder, de verzoeker moet dan aantonen, dat van de grootva der van vaderszijde van zijn moeder geen mannelijke afstammelingen in de mannelijke lijn meer in leven zijn van wie nog nakomelingschap is te verwachten. De toe te voegen naam moet vóór de eigen ge slachtsnaam worden geplaatst. Het beleid inzake naamswijziging is erop gericht de toeneming van dubbele geslachtsnamen tegen te gaan. Daarom is toevoeging van een naam slechts toegestaan in de uitzonderlijke gevallen, dat het his torisch bestaan van de dubbele naam ten tijde dat in Nederland de registers van de burgerlijke stand werden aangelegd, kan worden aangetoond, doch alleen wanneer die dubbele naam ook na die tijd is gevoerd. Ook dit laatste moet zo nodig kunnen worden aangetoond. Traditioneel is de mogelijkheid tot toevoeging van de in haar tak uit gestorven of met uitsterven be dreigde naam van de moeder. Deze is gehandhaafd om een verarming van het Nederlandse namenland schap tegen te gaan. Het aantal verzoeken om naamswijziging op deze grond is gering. Terugkerend tot de aanhef van dit artikel zal het duidelijk zijn, dat ik moet beginnen bij de naam Loysen. Bijna twee eeuwen geleden - op 27 september 1784 - trouwde Anthony Loysen met Johanna Jacoba Blaauw, de oudste dochter van Pieter Blaauw en Jacoba Morilyon Uit dit huwe lijk werd op 2 november 1787 een zoon geboren, aan wie de naam Pie ter werd gegeven. Hij kreeg de naam Morilyon erbij, zodat hij als Pieter Morilyon Loysen door het leven ging De oudste dubbele ge slachtsnamen dateren uit de ze ventiende eeuw Dat zijn er slechts enkele. In de achttiende eeuw zijn er geleidelijk meer ontstaan, vooral uit een oogpunt van piëteit Vóór de invoering van de burgerlijke stand was dat mogelijk Er wordt weieens beweerd, dat een naam werd gekocht om deze aan de eigen familienaam toe te voegen Voor zover ik heb kunnen nagaan is ver dubbeling van een geslachtsnaam in ons land door aankoop nimmer Dag in dag uit, jaar in jaar uit, hoe lang al, dat wist hij zelf niet meer, stond de pop aan de voorkant van het draaiorgel. Dat was al van het begin af aan. En het orgel En het orgel zelf was al heel oud en verscheidene keren geres taureerd. Zelf had de pop ook een opknapbeurt gehad. Zijn ogen waren weer hemelsblauw ge schilderd. dezelfde kleur als zijn kuitbroek. Zijn schoenen met „zilveren" gespen glansden; zijn kousen waren mooi wit. Zijn buis goudgeel, zijn wangen blozend rood en zijn mond lachte. Op zijn blonde haar iiad hij een zwarte muts. In zijn ene hand had hij een hamertje en als het met de muziek zo uitkwam, gaf hij een tikje op een welluidende bel. Ting, ting, ting! En of de pop nu bedroefd was of blij, hij kon niet anders want zijn mecha niekje functioneerde perfekt. Ting, ting, ting! 's Avonds en 's nachts soms ook hoorde hij muziek van de schuur uit, waar het orgel ge stald was. Dat was heel andere muziek dan die uit de boeken van het orgel kwam. Daar zat een ritme in. Uit gesprekken van kinderen om en bij het orgel had hij wel begrepen dat het popmuziek heette. Oh, als hij daar eens bij kon zijn, als hij eens kon drummen! Ja, dat wist hij ook al. Maar wonderen gebeuren nu eenmaal niet, of toch? Hij stond maar weer zo'n beetje te soe zen, toen hij eensklaps stemmen hoorde in de open schuurdeur. „Wat stom nou, dat onze drummer ziek is. Nu kan het feest vanavond niet doorgaan". „Zullen we draaiorgelmuziek maken?" vroeg de ander. „Ik zie dat al. Hoe kun je daar nu op dansen, dat swingt niet man". „Oh, maar ik kan wel drummen!" Er viel een driedubbele verbaasde stilte. De twee jongens begrepen niet waar die stem vandaan kwam en de pop van het orgel was zo geschrokken, dat hij kon praten, dat hij ook zijn mond hield. Maar over zijn eerste verba zing heen, stapte hij naar voren en merkte dat hij even groot was als de jongens. „Wat zie je er maf uit", zei de een. „Maf, Juist hip, 't is de nieuwe trend man", antwoordde de pop. „Kun je drummen?" „Laat me maar eens mijn gang gaan". „Hoe heet je;" vroeg een van de jongens. „Oh, iedereen noemt me alleen maar Pop". Met z'n drieën gingen ze naar het zaaltje. Pop beklom het podium, ging achter het drumstel zitten, sloot zijn ogen en begon. Nou, hij had het helemaal in zijn vingers. Whoe man, dat was het wel' Ze namen met het bandje de nummers door. Pop improviseerde dat het een lust was. Hij creëerde zijn eigen stijl „Pop"-muziek De an derejongens, muzikaal als zij waren, pakten al gauw het ritme op en speelden mee, elk op de gitaar. „Het gaat fantastisch. Kun je vanavond ook komen?", vroegen de jongens. „Nou, dat weet ik niet zeker", antwoordde Pop. Stel Je voor dat hij weer aan het draaiorgel vast zat. „Als ik hier kan blijven, oefen ik nog wat", vond hij er op. Zo spraken ze af. De jongens zouden ook vroeg komen, dan konden ze nog repeteren. Als ik in beweging blijf, is allicht beter, dacht Pop. En het lukte! Hij drumde de hele middag. Het ging geweldig. En 's avonds had hij veel succes. Niet alleen om zijn muziek, maar ook door zijn uiterlijk. Dat is het in plaats van blue jeans, fluisterden som mige jongens. Te gek man. Hij maakt het. 't Lijkt wel een draaiorgelpop, dacht een van de meisjes. En het is net of Wat het nu was, waar Pop zo van schrok. Of het het woord draaiorgel was, hij wist het niet. Maar in de schuur was het donker. Hij was wakker geschrokken. Poei, zuchtte hij. Dat was geweldig. En met het geluid van de drum nog in zijn oren droomde hij opnieuw weg. aloude „karkenspraoke", die nu door de krant in haar functie is ver vangen, maar destijds, toen maar weinig boeren een nieuwsblad la zen, nog onmisbaar". In dit ver band zij nog vermeld, dat ,,'t Meis- tersb&nksken" de naam is van een blad, waarin berichten van de oud heidkundige vereniging „De Graafschap" worden opgenomen. Ds. Steenbakker vond bij de toe nmalige burgemeester K. Galen- kamp, lid van de gereformeerde kerk, weinig begrip voor zijn actie. Galenkamp was er niet zo van on der de indruk en bovendien was de kerktoren immers eigendom van de burgerlijke gemeente. De bur gemeester nam het verzoek van ds. Steenbakker om de veldwachter de nieuwtjes bij de gereformeerde kerk te laten voorlezen voor ken nisgeving aan. Steenbakker heeft het kerkvolk na de dienst weieens bij de „torendeur" weggejaagd. Zijn onvermoeide strijd tegen de „voorlezing" buiten de kerk werd tenslotte met succes bekroond. In het tweede jaar der Holtense ambtsperiode van ds. Steenbakker nam de kerkeraad het besluit dia coniewoningen te laten bouwen aan de Pastoriestraat, toen Hoog- esteeg geheten. De vorige diaco niehuisjes stonden aan de Larens- eweg, o.a op de plaats waar later de smederij van Klaas Veldhuis was gevestigd. Deze heeft het terrein bi) inschrijving voor f 100.- gekocht. In Steenbakkers tijd werden de kerk (zowel binnen als buiten), het orgel en de „gerfkamer" (consistorie) verbeterd, terwijl elektrische ver lichting en verwarming werden aangebracht. De kerkgang nam zodanig toe, dat een „gaanderij" moest worden gebouwd. Ds. Steenbakker was gehuwd met Neeltje van der Spek, geboren in 1865 te Maasland en overleden op 6 april 1905 te Holten. Hij hertrouwde met Hendrika Federika Heyer, ge boortig uit Utrecht. Holtens predi kant werd op weg naar Breda, waar hij een ernstig zieke zuster wilde bezoeken, door een attaque getrof fen. In zorgwekkende toestand werd hij naar Holten vervoerd, waar hij, zoals eerder gezegd, op 13 februari 1929 overleed. De begrafe nis vond plaats op 16 februari d.o.v. te Holten. Ds. A. Vink uit Angeren, een zwager van de overledene, sprak in de pastorie naar aanlei ding van gedeelten uit de Klaaglie deren en de brieven aan de Korin- tiërs. Aan het graf werd gesproken door dr B ter Haar (geboren 1892, toen predikant te Diepenveen, thans emeritus-predikant te Hel lendoom), voorzitter van het clas sicaal kerkbestuur van Deventer. Daarna sprak ds. G Bax, de toe nmalige gereformeerde predikant van Holten. Deze maakte gewag van de goede verstandhouding tus sen zijn ambtgenoot Steenbakker en hem. Gedurende 25 jaar hadden zij een vertrouwelijke omgang met elkaar Ds Bax roemde de zorg van de ds Steenbakker voor diens kin deren De namen van Bax en Steenbakker komen met die van zes andere Holtenaren voor op de gedenksteen van de op 28 decem ber 1906 officieel geopende „School met den Bijbel" in de Stations straat De godsdienstonderwijzer H Stokkers (Stukken sprak zijn erkentelijkheid uit over alles wat Steenbakker voor hem had bete kend Stokkers had van deze pre dikant zijn opleiding voor gods dienstonderwijzer ontvangen Ds. G.C Schellenberg van Markelo be sloot de plechtigheid met het uit spreken van een gebed Ds J E. Steenbakker Morilyon Losen. toen predikant te Oost- en West- Grafdijk (N H sprak woord van dank voor de betooncle belang stelling Hilversum w Otten mogelijk geweest. Waarschijnlijk heeft men het oog gehad op het aan het rijk verschuldigde recht voor de bij koninklijk besluit verleende toestemming tot naamsvermeer- dering. De naam Morilyon was in 1786 uitgestorven bij het heengaan van Pieter Morilyon, een oud-oom van Johanna Jacoba Loysen- Blaauw. De familienaam Morilyon (eerst Moriilon) komt in de vijftiende eeuw in Frankrijk reeds voor als eigennaam. De oudst bekende voorvader van deze tak is Jacques Moriilon, die in verband met de ge loofsvervolgingen onder Lodewijk XIV vluchtte van Frankrijk naar Engeland. Met hem voeren zijn vrouw Maria Braule (ook wel Braure) en enige kinderen over naar Douvres (Dover). Na het over lijden van Jacques Moriilon in Do ver ging Maria Braule naar Mid delburg, waar haar zoon Jacques reeds woonachtig was. Laatstgenoemde was op 13 maart 1664 ter wereld gekomen in Saint- André. In Nederland gekomen noemde hij zich Jacob Morilyon. Op 10 januari 1696 trad hij in de Waalse kerk in Middelburg in het huwelijk met Maria Lansheer, ge boortig uit diezelfde stad. Petro- nella Johanna Blaauw, een zuster van Johanna Jacoba Loysen, gebo ren Blaauw, werd de tweede vrouw van ds. Johannes Steenbakker. De naam Steenbakker zou afkomstig zijn van iemand, die werd opgeleid voor pastoor. Tijdens de studie ging deze over tot de gereformeerde (hervormde) kerk. Hij moest vluch ten en belandde op het eiland Wal cheren, waar hij werk vond op een steenfabriek. Om zijn ware naam verborgen te houden noemde hij zich Steenbakker. Het was ds. Pie ter Morilyon Loysen, die na de dood van genoemde - kinderloos gestor ven - ds. Johannes Steenbekker deze laatstvermelde naam liet toe voegen aan de doopnamen van zijn zoon Johannes Eliza, zodat deze de eerste was die bekend werd met de familienaam Steenbakker Mori lyon Loysen. De ambtsvervulling van ds. P.A. Steenbakker M.L. Pieter Anthony Steenbakker Mori lyon Loysen werd geboren op 15 fe bruari 1865 te Koudekerke. Hij was kandidaat bij het provinciaal kerkbestuur van Utrecht, Op 9 april 1893 aanvaardde hij de evan geliebediening te Lexmond nadat zijn vader hem aldaar had bevesti- ged. In 1898 vertrok hij naar Colijn- splaat. Van 4 oktober 1903 tot zijn overlijden op 13 februari 1929 was hij verbonden aan de hervormde gemeente van Holten. Onder grote belangstelling vierde hij op 3 okto ber 1928 zijn zilveren jubileum als predikant te Holten. De daarop volgende zondag sprak hij een ge dachtenisrede uit. Toen hij nog maar goed en wel predikant in Hol ten was, kwam hij in verzet tegen de z.g karkenspraoke Over dit oude instituut schrijft H.W Heuvel in zijn „Oud-Achterhoeksch Boeren leven"' „Na de kerk dringt de we reld èls die weg is geweest - weer met alle macht op onze boeren- menschen aan Aan de torendeur leest Meester de publicaties van notaris of deurwaarder over hout verkopingen, erfhuizen, inzetting van hulzen of landerijen, alles veel begrijpelijker dan de preek 't Is de

Erfgoed Rijssen-Holten

Holtens Nieuwsblad | 1980 | | pagina 13