Tienduizenden reacties
op televisiespots
Huisdieren kunnen niet zonder
voldoende kalk en fosfor
Dikte slecht voor
hart en bloedvaten
Aanwinsten moderne kunst
rijksmuseum Twenthe
Wildschade
voorkomen
Roll Riders: nieuwste rage
Jan A/tink en Johan Dijkstra
HOLTENS NIEUWSBLAD - 4 JANUARI 1980 - PAG. 7
IZoals kalk en fosfor onont
beerlijk zyn voor een kip om
een ei te leggen, zo zijn deze
stoffen onmisbaar in de
voeding van onze huisdie
ren. Heel wat huisdieren
krijgen te weinig kalk en fos
for toegediend. Zeker wan-
leer niet wordt gezorgd
/oor een voldoende even
wichtig voedingspatroon.
De gevolgen daarvan mer-
cen we pas later. Soms te
aat. Een tekort aan deze
essentiële bouwstoffen kan
:eer vervelende ziektes ver
oorzaken. Kalk en fosfor zy n
net name voor honden en
catten minstens even nodig
üs voor de kip en het ei.
lotvorwing.
iy een huisdier is het vooral zaak,
lat het gehalte aan kalk en fosfor in
iet bloed op peil blijft. Dat kalk en
osfor daarnaast nodig zijn voor de
orming van een stevig skelet zal
oor de meesten onder ons niets
iie.uws zyn. Toch vindt die skelet-
orming plaats vanuit het bloed.
Irijgt het dier voldoende kalk en
3sfor - en wat belangrijker is in de
aiste verhoudingen - dan staat het
•loed bouwstoffen af voor de vor-
ring van botten. Het skelet dient
aamaast ook als opslagplaats
oor reservevoorraden kalk en fos-
>r. Zakt de kalk- en fosforspiegel in
et bloed naar een te lage waarde,
ie niet verenigbaar is met de be-
oefte, dan wordt door het bloed
alk en fosfor onttrokken aan de
sserve die opgeslagen is in het ske-
;t. De mechanische sterkte van
et skelet neemt af en na verloop
an tyd kunnen botbreuken optre-
,en. Vooral by jonge dieren is de
ehoefte aan kalk en fosfor groot,
teze dieren in de groei hebben nog
•einig reservevoorraden kunnen
pbouwen in het skelet. By oudere
ieren is die behoefte aanmerkelijk
eringer. Toch moeten we ook by
udere dieren zorgen voor een
3ede kalk-fosfor verhouding in de
ceding. Ontkalking kan al snel
iïden tot een spontaan verlies van
mden, tot kaakabcessen en tot
mdsteenvorming.
tinkende aanslag
p tanden verwijderen
ialk en fosfor moeten door de
arm vanuit het voedsel worden
pgenomen. Daarvoor is een kleine
oeveelheid vitamine D nodig,
ialkenfosforbiyven nieteeuwigin
st lichaam. Het is een proces van
pname en uitscheiding. Dat laat-
x kan gebeuren via de urine en
iet de ontlasting. De meest typi-
:he plaatsen van uitscheiding zyn
aarschyniyker echter de speek-
«lkleiren. Kalk en fosfor vinden we
an elgeniy k continu terug in het in
s mondholte aanwezige speeksel
in dieren. Omdat voedsel heel
at stoffen bevat die zich met kalk
;rbinden, zien we op de tanden na
jrloop van Jaren erg vaak een
ruinkleurige aanslag ontstaan,
oms kan die uitgroeien tot vry
Vkke koeken (meerdere millime-
;rs is niets ongewoons). Hoe het
.er dit voelt, is niet te zeggen. Wat
el overbekend is, is de hevige
ank die het dier door die aanslag
zyn bek voortbrengt. Een bezoek
an de dierenarts is dan gewenst,
an tyd tot tyd zal het gebit daarna
loeten worden gereinigd Dat kan
ien zelf ook proberen door rege-
natig het gebit van het dier te
Detsen. W aar dit niet lukt, zal men
ederom de dierenarts moeten in-
ihakelen.
ïïb reuken
niezen langzaam
y voortdurende tekorten aan be-
aalde stoffen zal de reactie in het
;haam niet ultbiy ven. Een dier is
at dat betreft niet verschillend
m een mens. Een gebrek aan fos-
r en kalk is het eerst merkbaar in
?t skelet. Zien kunnen we dat niet.
Heen wanneer een eventuele bot-
reuk optreedt, die maar langzaam
meest, is een tekort aannemeiyk.
iet alleen genezen ze langzaam, ze
itstaan ook veel sneller. De truc is
imeiyk, dat het bloed er alles aan
degen is voldoende kalk en fosfor
verwerven. Wanneer te weinig
a het voedsel wordt opgenomen,
ordt door het bloed vooral kalk
Attrokken aan het skelet. Het
>rst by de kaken. Tandkassen
orden steeds ondieper, waardoor
inden en kiezen los gaan zitten,
ooral by een forse aanslag op de
inden vindt dit proces versneld
laats. Vandaag de dag komt het
ïaar al te vaak voor, dat vooral
jnden van vier, vyf Jaar al volledig
irdeloos door het leven moeten
gaan. Een gevolg van de afhanke-
lykheid van het dier van de mens,
die de zorg voor de voeding op zich
genomen heeft. Er ontstaat boven
dien een algehele ontregeling van
het dierenlichaam, waardoor kalk
terecht komt op plaatsen waar het
helemaal niet thuis hoort, zoals in
de gewrichten. Bewegingen wor
den py niy k en dieren zullen het niet
prettig vinden als ze worden opge
tild. Een dergeiyke reactie kan dus
een indicatie zyn dat er iets mis is.
Hoeveel is er nodig
en hoe geven we dat
Te weinig kalk en fosfor is niet ge
zond: te veel geeft ook weer onge
wenste by-effecten. De verhouding
tussen kalk en fosfor is zo mogeiyk
nog belangrijker dan de hoeveel
heden. Een dergelyke verhouding
is nooit exact te geven. Er is altyd
enige speelruimte, waarbinnen in
de behoefte wordt voorzien. Voor
dieren kan een verhouding van tien
delen kalk op acht delen fosfor als
uiterst acceptabel worden aange
merkt. Enige afwyking is niet erg.
Hoe meer men de beste verhouding
benadert, hoe beter het voor het
dier is. Geven we een dier vlees, dan
bevat dat meestal één deel kalk op
twintig delen fosfor. Die scheve
verhouding wordt gecorrigeerd.
Wanneer fabrieksmatig bereid
voedsel wordt gegeven, dan is die
correctie al uitgevoerd. Extra toe
voeging van kalk en fosfor kan dan
alleen maar schadeiyk gaan wer
ken. By bovendien nog een te veel
aan vitamine D kunnen onherstel
bare skelet-vervormingeri ont
staan.
By zelf bereid voedsel speelt het
corrigeren een rol. Het meest sim
pele is om bü het geven van vlees
voeding ook enig beendermeel of
melk te geven. In de regel eet de
hond beendermeel niet graag wan
neer het als los poeder over het eten
wordt gestrooid. Fosforzure kalk is
in dat geval aan te bevelen. Voor
een hond van twintig kilo zal dat
rond de vyftien a twintig gram per
dag zyn. Soms mengt men fosfor
zure kalk in geiyke delen. Dan moet
tenminste twintig gram per dag
worden toegediend, omdat melk
zure kalk geen fosfor bevat. Voor
katten liggen die waarden anders.
Als regel kan men hanteren één
gram fosforzure kalk per kilo li
chaamsgewicht. In de dierenspe
ciaalzaken kunnen ook voorbe
reide kalkmengsels worden ver
kregen. Meestal zyn daar ook vita
mines en sporenelementen aan
toegevoegd, zodat het de bereider
van een zelf ontworpen honde- of
kattemenu wel erg gemakkeiyk
wordt gemaakt, tenminste
wanneer de Juiste hoeveelheden
worden aangepast aan de hoeveel
heden die de toegediende voe
dingsstoffen al bevatten. By het
Voorlichtingsbureau voor de Voe
ding in Den Haag is een voedings
middelentabel te koop met analy
ses van de gewone alledaagse voe
dingsmiddelen. Bedenk altyd dat
niets zo variabel is als de natuur,
zodat geringe afwykingen weer op
gevangen worden. Natuuriyk zyn
er onder- en vooral bovengrenzen.
Precies af te bakenen rijn die gren
zen niet. Dat zou ook biologische
nonsens zyn. Pas wel op met over
doses. Zeker wanneer vitamines
by gemengd zyn in het kant en klare
produkt. Fabrieksmatig bereid
dierevoer bevat een zeer evenwich
tige voeding, waarby byvoeging
absoluut overbodig is en zelfs ge-
vaariyk kan zyn.
Na de skateboardplank is uit Amerika een nieuwe rage overgewaaid. De
Roll-Riders zyn in. Begon in Amerika de ontstellend sneUe ontwikkeling
in de discotheken en sloeg zy onmiddeliyk over op de jongere jeugd, nu zyn
de Roll-Riders niet meer uit het Amerikaanse straatbeeld weg te denken.
Ruud Bresson, king of the Roll-Riders: „Ik verwacht in Nederland in het
voorjaar een enorme belangstelling voor deze nieuwe rage. wy in Neder
land rijn toch al een volk van schaatsers en op deze manier kan de yspret
verlengd worden en een andere dimensie krijgen. Met Roll-Riders kun je
naar school en werk. Doordat onder de punt van de schoen een remblok is
geplaatst zyn Roll-Riders aanzieniyk minder gevaariyk dan de skate
board, waartegen de overheid zo dikwyls gewaarschuwd heeft. Niet aHeen
is de Roll-Rider een leuke ontspanningsmogeiykheid, er is ook grote be-
langsteUing van trimclubs. Tegenwoordig zyn vele parken voorzien van
asfaltpaden, die uitermate geschikt zyn om daar op een zondagmorgen
met een stel vrienden de buikjes af te RoU-Riden, zo schryft men ons.
„Wat me eigenlijk in de
meeste brieven het meest
opvalt is het beroerde Ne
derlands dat de mensen
schrijven. Vaak stikken de
brieven en briefkaarten van
de taal- en spelfouten, maar
soms moet je een brief he
lemaal fonetisch oplezen
voordat je begrijpt wat er
staat. En het opmerkelijke
is, dat je slecht Nederlands
ook aantreft in brieven van
mensen, waarvan je dat niet
verwacht zou hebben. Stu
denten van de pedagogi
sche academie bijvoor
beeld. Als je het daar dan la
ter met een leraar van de
P.A. over hebt zegt-ie
steevast „Ja, taal, dat vin
den ze niet meer belangrijk
in het onderwijs". Ja, en wat
dan ook een ware crime is,
dat zijn alle aanvragen om
informatie die we krijgen
ten behoeve van scripties.
Dat heeft ongekende vor
men aangenomen. Zelfs op
de huishoudschool maken
ze scripties over de meest
ingewikkelde onderwerpen.
Dan moet je me niet kwalijk
nemen, en daar bedoel ik
ook niets mee, maar laat die
meisjes eerst aardappelen
leren koken en behoorlijk
Nederlands leren. Sorry
hoor". Krachtige taal, die
echter niet zo bedoeld is,
van Ank Abeen, ofwel de
Vrouw Achter Postbus 51;
de nationale vraagbaak. Op
dit postbusnummer van de
Rijksvoorlichtingsdienst
komen alle reacties binnen
op de televisie-spots over de
meest uiteenlopende on
derwerpen. Ook brieven en
kaarten die daar niets mee
te maken hebben.
Postbus 51 is ln feite het
samenwerkingsverband
van de voorlichtingsafde-
lingen van de verschillende
ministeries, die op verzoek
voorlichtingsmateriaal
over, om maar een voor
beeld te geven, nieuwe web
telijke subsidieregelingen of
brandpreventie versturen.
Enfin, u kent allemaal de
spots wel die enkele keren
per t.v.-avond op het
scherm komen.
Weinig infoimotie
over voeding
Ank Abeen: „Over de meest uiteen
lopende onderwerpen. Je kunt na
een spotje over huursubsidie er een
over alcohol of passief roken krij
gen. Steeds als er nieuwe wetteiy ke
regelingen komen, wordt het pu
bliek daar even op gewezen en kan
men via Postbus 51 nadere infor
matie verkrijgen. Nee, overvoeding
in het algemeen zyn er de afgelopen
jaren weinig spots geweest. Hoe dat
precies komt weet ik niet. Volksge
zondheid heeft nu wel die spot over
alcohol en we hebben ook die reeks
van de Hartstichting gehad, waar
veel reacties op kwamen. Toch
komen er wel veel brieven en brief
kaarten binnen die ik, vanwege het
onderwerp, naar het „Voorlich
tingsbureau voor de Voeding"
doorstuur. Op de radio kan men al
sinds een jaar of dertig regelmatig
luisteren naar voorlichtingspro
gramma's die namens de overheid
de Ryksvoorlichtingsdienst ver
zorgt. Daarvoor beschikt de dienst
over een uur radio-zendtyd per
week. Maar op de t.v. is men pas
met overheidsvoorlichting begon
nen enige tyd nadat de STER^re
clame in 1967 werd ingevoerd Men
kreeg toen van de NOS acht minu
ten zendtyd per week die op dit
moment gebruikt wordt voor zes
tien spots, die geconcentreerd rond
de STER-reclame worden uitge
zonden.
VerantwoordeUjk voor een en an
der is „Werkgroep Radio en Televi
sie", die bestaat uit de hoofden der
voorlichtingsdiensten van alle de
partementen. Binnen deze werk
groep wordt bepaald welke spots er
zullen worden gemaakt en uitge
zonden Ank Abeen: „Over het al
gemeen krijgen we meer aanvragen
voor onderwerpen dan we spots
kunnen uitzenden.
Twee spats per miouut.
Dat is een van de redenen geweest
dat we nu in één minuut twee spots
uitzenden ln plaats van een Het
uitgangspunt van een spot is, datje
op die manier, vla de televisie, de
doelgroep waar Je Je op richt het
beste kunt bereiken. Dat geldt by-
voorbeeld heel sterk voor onder
werpen die bejaarden aangaan,
want die mensen kyken vrijwel al
tyd naar de t.v. Ook als er een
nieuwe wet komt, wordt er een spot
voor de t.v. gemaakt. Je moet de
mensen tenslotte vertellen wat er
aan de hand is en kunt er niet van
uit gaan, dat mensen op de hoogte
zyn van aUerlei nieuwe wetteiyke
regelingen. Ja, elke Nederlander
behoort de wet te kennen, maar ga
daar maar eens aanstaan.
164000 reacties
By het beoordelen van de onder
werpen, die uitgezonden worden,
gaat het er ook om hoe belangrijk
iets is. Als aangetoond kan worden
dat er jaariyks honderden mensen
overUjden of gewond raken door
verkeerd gebruik van een elektri
sche boor, ja, dan kun je daar wel
over voorlichten.
In 1978 kwamen er by Postbus 51
liefst 164.000 reacties binnen.
Daarvan betrof het merendeel de
uitgezonden spots. Maar een niet
onaanzieniyk deel van de brieven
en briefkaarten (Ank Abeen „brief
kaarten zyn voor ons veel gemak-
keiy ker") werd verstuur d naar aan
leiding van de grote advertenties
die de Ryksvoorlichtingsdienst
sinds enige tyd plaatst in de om
roepbladen en waarin staat, dat die
en die onderwerpen de afgelopen
periode zyn uitgezonden.
Mensen die dan méér wiUen weten
kunnen een bon naar Postbus 51
opsturen.
Mevrouw Abeen, die al sinds mens
enheugenis Postbus 51 bezet, heeft
de ervaring dat met name in de zo
mermaanden meer bonnen uit de
advertenties binnen komen: „Dan
kyken de mensen minder t.v denk
ik". Maar niet alle correspondentie,
die aan het Haagse Binnenhof in de
plastic bakjes binnenkomt, heeft
betrekking op de t.v-spots, die
raison van 1 miyoen door recla
memensen en fllmproduktiemaat-
schappyen worden gemaakt.
Brieven over subsidies
Ank Abeen Kyk, de meeste brie
ven en briefkaarten kryg Je binnen
op allerlei subsidieregelingen.
Mevrouw Abeen: heel wat reacties
op Postbus 51.
Jan Altink werd in 1885 in Gr jnin-
_gen geboren. Op vijftienjarige leef-
"tijd werd hij toegelaten tot de
„Academie Minerva", toen nog
kunstnijverheidsschool en onder
deel van de M.T.S. in Groningen.
Naast zijn leraarschap aan enkele
avondtekenscholen, was Altink
aanvankelijk werkzaam als huis
schilder, evenals zijn vriend Sib-
bele Ongering, met wie hij in 1912
enkele maanden in Hamburg ver
toefde om daar het circus Hage
nbeek te schilderen. Sibbele Onge
ring exposeerde als eerste het werk
van de ploegleden in zijn kunst
winkel aan het Schuitendiep in
Groningen. In 1918 was Altink
mede-oprichter van „De Ploeg" en
hij was het, die de naam bedacht
voor déze vereniging"; „Omdat er in
Groningen niet zoveel te doen was
op kunstgebied dacht ik aan ont
ginnen en dus ook aan ploegen en
vandaar de naam De Ploeg...". In
de jaren 1915-1918 werkte Altink
impressionistisch. Later werd hij
beïnvloed door het Expressionisme
van Kirchner, dat door J an Wiegers
naar Groningen werd overge
bracht.
Het laatste nummer van de vorige
jaargang van dit bulletin (78 4)
werd geheel gewijd aan het werk
van de Groninger Kunstkring „De
Ploeg" in het algemeen en aan de
schilderkunst van Johan Dykstra
en Jan Jordens in het bijzonder.
Jan Altink. Portret van Jos de Gruyter
olieverf/doek.48 x 36 cm.
Het aantal werken, vervaardigd
door leden van deze kunstenaars
vereniging, waarover het museum
beschikte, is in het afgelopen jaar.
verdubbeld door drie nieuwe aan
winsten: één schilderij van de hand
van Johan Dijkstra en twee van
Jan Altink. Het schilderij van Dijk
stra toont ons een in expressionis
tische trant geschilderde vrouwen
figuur in een boot. Van Altink wer
den een portret van de kunstcriti
cus en oud-museumdirecteur Jos
de Gruyter en een landschap aan
gekocht.
Daar hoeven de creatieve mensen
achter zo'n spot ook nauwweiyks
hun best voor te doen. Als er een of
andere subsidie te krijgen is, dan
komen daar enorm veel reacties op
binnen, hoe de vormgeving van de
spot ook is. Maar daarnaast kryg je
toch ook wel allerlei onderwerpen.
Een deel daarvan kun je classifice
ren. Die stuur ik door naar betref
fende instanties.
Maar in een aantal gevallen en dat
zy n er toch vele ho nderden per j aar,
word je geconfronteerd met de pro
blemen van mensen. Dan schrijven
ze een brief, waarin je eerst het ei-
geniyke onderwerp niet eens kunt
lezen; een hele levensgeschiedenis,
met alle ziektebeelden kan dan
naar voren komen. Dat zyn mensen
die niet gewend zyn een brief te
schrijven en dan ontzettend over
allerlei bykomende zaken kunnen
uitweiden. Ja, en dan komt het we
ieens voor dat je iemand, die zo'n
brief heeft geschreven, by wyze van
spreken niet zomaar het bos wilt
insturen. Dan probeer Je ze toch te
helpen, ze door te verwyzen naar
een andere instantie".
Ank Abeen wil eigeniyk verder niet
ingaan op de sociale aspecten van
haar werk („Ach, moeiiyke of gekke
brieven kryg je ov.eral") maar
meent wel dat over het algemeen
Postbus 51 wél de categorie Neder
landers bereikt waarop in eerste in
stantie wordt gemikt: „Je weet dat
er veel mensen moeten zyn die niet
op andere manleren te bereiken
zyn Dat is over het algemeen de
lagere maatschappeiyke klasse, de
mensen met een lage opleiding en
een laag inkomen En daar is in
formatie over huursubsidie of een
andere financiële regeling Juist erg
nuttig voor"
Ontleend aan informatieorgaan
voor de voeding.
Is gezond gewicht gezond voor
hart en bloedvaten. Deze vraag
stelt dr. Stippelhout in „Hart
slag", het orgaan van de Neder
landse Hartstichting en van de
„Vriendenvereniging". In zijn ar
tikel zegt de deskundige, dat een
teveel aan gewicht kan berusten
op overmaat aan vetmassa, een
grote spiermassa, of op een zwaar
beendergestel, terwijl de lengte
natuurlijk ook een grote rol speelt.
Uit de ervaring, opgedaan door le
vensverzekeringsmaatschappijen,
blijkt dat op elke leeftijd overge
wicht samen gaat met een ver
hoogd sterftecijfer.
Bij te dikke mensen met hoge
bloeddruk ligt het sterftecyfer be
langrijk hoger dan wanneer er geen
overgewicht is. Bij dikte aHeen,
zonder verdere complicaties, bleek
het sterftecyfer voor ziekten van
hart, bloedvaten en nieren 50% ho
ger dan verwacht. De sterfte aan
suikerziekte bleek zelfs vier keer zo
hoog als verwacht. Er zijn ook grote
bevolkingsonderzoekingen, waar
uit we gegevens kunnen putten,
zegt Dr. Stippelhout
Bloeddruk
Het extra risico houdt gedeeltelijk
verband met ongunstige verande
ringen in de bloeddruk, in de kool
hydraatstofwisseling (suikerziek
te) en in veranderingen in het cho
lesterolgehalte, maar voor de ziek
ten van de kransslagaderen lijkt
dikte op zichzelf een factor van be
tekenis te zijn, dus zonder de bo
vengenoemde tussenkomst van
hoge bloeddruk, suikerziekte of te
hoog cholesterolgehalte.
Dit ongunstige effect van dikte
blijkt overigens voornamelijk te
gelden voor angina pectoris -
„vaatkramp" of pyn op de borst- en
plotselinge hartdood en niét voor
het hartinfarct.
Ofschoon de cijfers aantonen dat
dikte ziekte bevordert, voor de
sterftecijfers blijkt dikte veel
minder belangrijk, met uitzonde
ring van de sterfte bij jonge man
nen. Tevens moet u bedenken dat
zelfs kleine percentages bij een
volksziekte van deze aard einde
loos leed in vele gezinnen kunnen
betekenen. Eén percent minder in
farcten betekent dat in Nederland
per jaar 500 gezinnen angst en
rouw bespaard blijft.
Bovendien mag niet worden ver
geten dat vetzucht nog op een aan
tal andere wijzen ongunstig effect
sorteert. Huidafwijkingen komen
veel voor waarbij ik vooral denk
aan het z.g. „smetten" van borsten
en liezen en aan het dóórliggen bij
bedlegerige patiënten. De ge
wrichten die de overlast om dit
woord eens letterlijk te gebruiken
moeten torsen zijn aan extra slij
tage onderhevig. Ik bedoel natuur
lijk heup-, knie- en enkelgewrich
ten, Afwijkingen van de gal wegen,
hoewel ze ook bij broodmagere
mensen voorkomen, doen zich veel
vaker voor bij dikke mensen, zegt
dr. Stippelhout De medicus wijst
erop dat men overgewicht kan
voorkomen door een gezond voe
dingspatroon te ontwikkelen voor
de jeugd, gepaard met lichame
lijke activiteit.
De prijs van al onze inspanning,
aldus dr. Stiggelhout, mag echter
niet te hoog zijn. Geen vermage
ringspsychose scheppen, waarvan
we weten dat 80% tot falen is ge
doemd. We hopen dat het zal ge
lukken om een cursus, voor de t.v.
aangepast, in de huiskamers te
krijgen. Het zal een practisch we
tenschappelijk avontuur zijn van
bijna 39 „steps".
Onnodige risico's moeten warden
vermeden. Tot die risico's behoort
naast het te dik zijn ook het roken.
Daarnaast is wetensch'appeiyk on
derzoek naar het waaróm van het
dik zijn nodig, zegt de schrijver, die
van opvatting is dat er wel veel kri
tiek ten onrechte zal worden gele
verd. Hij eindigt zijn artikel met de
volgende woorden: .Laten we ons
by eventuele kritiek ten onrechte
gesterkt weten door het oud-
Chinese gezegde, dat wij zelf leven
van een derde deel van wat we eten
en dat de artssen leven van het
overbly vende tweederde deel".
Gebleken in de winter is, dat
het nog steeds niet voor iedereen
duideiyk is hoe wildschade kan
worden voorkomen resp. beperkt.
Aangezien een aantal voorzorgs
maatregelen in de bedrijfsvoering
als normaal wordt beschouwd,
wordt hiermeer by de beoordeling
van schadeclaims rekening gehou
den. Deze voorzorgsmaatregelen
zyn;
De voor wildschade kwetsbare
teelten zoveel mogeiyk byeenzet-
ten en tydig, al of niet elektrisch,
afrasteren.
Ingekuilde produkten afdoende
afdekken; ingekuilde boorakweke-
rijprodukten afrasteren.
Fruitaanplant insmeren met wil-
dafweermiddel; bomen en struiken
bespuiten indien insmeren niet
mogeiyk is.
In gebieden waar vogelschade op
treedt, zoveel mogeiyk gefijktydig
Inzaaien; granen en mais vooraf
een zaaizaadbehandeling geven.
Afwisselend diverse wild afweer
middelen toepassen (voor vogels:
vogelverschikkers, netten, rate
laars, metaalfolie, knalapparaten,
molentjes, draden e.a.).
By strenge koude, maar vooral by
sneeuw, aan de buitenzyde van de
boomgaard wat snoeihout leggen
by te vrezen hazen- of konynens-
chade.
De jager moet weten waar op zyn
jachtterrein (of onmiddeiyke om
geving) schadegevoelige gewassen
staan.
Wanneer onverhoopt toch wild
schade optreedt of dreigt op te tre
den, moet de grondgebruiker zyn
jachthouder direct waarschuwen
om de wildschadebestrijding ter
hand te nemen. Afhankeiyk van de
schade, indien met de jager geen
regeling kan worden getroffen,
dient hy de secretaris van de wild-
schadecommissie (WICO) in zyn
provincie te waarschuwen. Verdere
informatie geeft de direktie Fau
nabeheer Boerhaavelaan 3, Zoe-
termeer. tel.. 079-510234.
