Veel oude bouwwerken
in de stad Amersfoort
S<ÊÊ
"ips:
vorige week
PUZZELRUBRIEK
A
m
a
i
i
33
a
1 [ipsf
0
O
O
0
0
0
0
c o
o
ftftaorliyizeii
Poorten
to
4
1
ïjë
6_
i
i
i
4
T
5
I
1
i]i|
li
i
I
i
i
l
i
s
i
W
HOLTENS NIEUWSBLAD - 1 JUNI 1979 - PAG. 11
In een iets gecompli
ceerder beginstand heb
ben we ettelijke jaren ge
leden, het idee dat in de
eerste diagramstand is
verwerkt in een E.W.-
competitie getoond. Toen
veronderstelden we dat
het motief nieuw was,
maar dat bleek slechts
ten dele het geval. Vooral
veel beginners struikelden
over de oplossing.
O
D
O
9
O
sa
Wit speelt en wint.
Het vraagstuk dat Johan v.d.
Boogaard, thans woonachtig te
Lith, voor ons componeerde is
gebaseerd op een eigen eindspel
dat we hem stuurden. Dat eind
spel op zich vormt een inleiding
op een compositie van v.d.
Schaaf. Drie in één dus! Wit be
gint en wint.
Voor de meer op partij „pro
blematiek" ingestelde spelers
twee praktische combinaties. De
eerste toont ons een van de vele
I mogelijkheden, die eon kor te-
vleugel- opsluiting kan bieden.
9
.9
9
9
9
9
9 O
C
D
O
O
O
Van Russische oorsprong is de
laatste diagramstand al js de
winstmethodiek bij problemisten
zeer wel bekend.
O O
-O O O
O
"O' O O
Ook voor deze twee opgaven:
wit speelt en wint.
Oplossingen
Diagram 1: Winnend is 22-18,
13x22; 37-32. 38x27; 44-40 (niet
12-7, daar zwart schijf 6 offert
met remise), 35x44; 50x17! (be
kend was deze stelling met een
schijf op 26 en 12 op 11) Daar
op 27-31 of 32, 12-17 volgt met
oppositiewinst, moet 6-11 (17x6!)
27-32; 12-7, 1x12; 6-1 en 1-6!
Diagram 2. V.d. Boogaard:
22-18, 13x31; 28-22, 15x24; 23-18,
12x23; 32-28, 23x32; 33-29, 24x33;
44-40, 35x44; 50x6 (16-21); 22-17
(gedwongen, want 6-1 leidt tot
remise), 21x12; 6-1 (2-7), 1-6 (8-
13), 6-28 (12-18), 28-32. Nu we
zijn aangeland bi) het eindspel
v.d. Schaaf.
18-22A; 32-16; 7-12; 16-21; 12-
18B; 21-32; 18-21; 23x16, 18-23;
16-2 enz. Indien A7-11 dan 32-16,
llra-17; 16-2 wint. Indien B.
8-12; 28-6, 18-23; 6-33, 12-18; 23-
29, 22-16 wint. Niet alle neven-
variantjes zyn aangegeven, maar
deze hoofdlijnen zijn o.i. vol
doende.
Diagram 3. Auteur: I. Pres
burg. Wit wint door 25-20, 15x24;
23-18 12x23; 28-22, 17x39; 26x17,
11x22; 27x9 en hoe zwart ook
slaat er volgt steeds dam door
40-34 of 38-33!
Diagram 4 Kamp. van Oezbe
kistan 1971. Wit (Apresian) won
•-fah Rusmetow door 25-20, 37-31,
$3x41, 35-30, 30-24, 34x25, 25-20,
fö-38 en 48x6!
H. BLOEMSMA
Niet alleen met de auto
over de snelle autowegen
maar ook per trein is de
provincie Utrecht snel
en gemakkelijk te berei
ken. Als we met de trein
reizen krijgen we vlak
voor het station Amers
foort al direct een mooi
beeld van dat oude ves
tingsstadje. Reeds van
verre ontdekken we de
Onze Lieve Vrouweto
ren, die over de ruim
75.000 inwoners waakt
en thans alleen nog fun
geert als een zogena
amde „campanille", een
alleenstaande klokketo-
ren.
Een juweel van een schoonheid
vinden we die meer dan 700 jaar
oude stad Amersfoort en door
de prachtige voorbeelden van
bouwkunst voelt men zich di
rect verbonden met de midde
leeuwen. Genoemde Vrouwe to
ren werd gebouwd in de 15e
eeuw, heeft langs de z.g. achter
kant een zeer merkwaardige
traptoren en is in verschillende
bouwstijlen opgetrokken.
Amersfoort is een stad, waarin
men enige uurtjes met genoe
gen kan dwalen en wie de stad
goed wil zien doet dat te voet.
Dan vooral ontdekt men die
mooie plekjes, zoals het Havik,
de voormalige binnenhaven.
Thans is dat een geconser
veerde grachtje met zwaar ge
boomte en omzoomd door
schilderachtige grachtjes met
zwaar geboomte en omzoomd
door schilderachtige huisjes,
waarbij vooral het pand van het
Leger des Heils op zichzelf al een
brok intense schoonheid is. Als
daar op vrijdagochtend de
bloemenmarkt wordt gehouden
is de romantiek compleet.
Hoewel ook veel is veranderd,
verbouwd en aangepast is de in
tieme binnenstad met de smalle
middeleeuwse straatjes en
steegjes gebleven. Daar zijn et
telijke renaissancehuisjes te
vinden en in vele gevallen op ge
lukkige wijze gerestaureerd.
Vooral de zogenaamde
„muur"huizen zijn merkwaar
dig en van unieke schoonheid.
Die werden ook gebouwd in de
1 wzc'**si -
N V N> 1 N X 4.
15e eeuw in en aan de stads
muur van de toen vervallen
oudste verdedigingsring rond
het toen nog kleine intieme
stadje. Welhaast ieder gedeelte
van de Muurhuizen (zoals de
straatnaam luidt) is een wande
ling waard. Naast het oude We-
vershuys (227), vermelden we
het Secretanshuisje (109) Tin-
nenburg (25-27), Nieuwenburgh
(5-7) en Bollenburg no. 19, wat
het voormalige woonhuis van
Johan van Oldenbarnevelt ge
weest is.
In het midden van die oude stad
staat de St. Joriskerk, een hal
lenkerk met een rij k versierd 16e
eeuws versierd portaal en een
oxaal uit 1480. Daar ligt Jacob
van Campen, bouwmeester van
hetPaleis op de Dam, begraven.
Daar bij de St. Joriskerk staat
een merkwaardig kunstwerk De
Clockman" (een stoere knaap
die met een moker op een klok
slaat, om de tijd aan te geven en
daarbij er aan te herinneren dat
de tijd voortschrijdt). Als men
daar door die straatjes over de
Appelmarkt en Groenmarkt
scharrelt waant men zich in een
of andere Vlaamse stad.
Amersfoort bezit nog vier poor
ten, twee in de buitenste omwal
ling en twee in de binnenste. De
koppelpoort (zie foto) is wel de
grootste en mooiste. Deze ge
combineerde weg- en water
poort was voorheen vooral van
belang voor het waterverkeer
van de stad, via de rivier de Eem
naar de toen nog hetende Zuid-
eizee. De Monnikendam is een
waterpoort uit 1430 in de bui
tenste omwalling. De pittoreske
Kamper binnenpoort en de 13e
eeuwse Dieventoren (Latijntje
genoemd) zijn te vinden in de
binnenring. Latijntje stamt uit
de dagen toen daar het oudste
gymnasium van ons land was en
Dieventoren toen het diende als
gevangenis.
Bij het eerder genoemde Havik
ligt het St. Pieters en Blokland
gasthuis, waarvan het midde
leeuwse mannenverblijf be
waard is gebleven. En als we dat
gasthuis de rug toekeren, v vin
den we gemakkelijk de ingang
van het streekmuseum „Flehi-
te" (ondergebracht in die histo
rische muurhuizen), waar de
tentoongestelde voorwerpen
een goedsld geven van de histo
rie van Amersfoort en de ver
bondenheid met de toenmalige
scheepvaart. Het hofje Amen de
Poth, in het oostelijk gedeelte
van de binnenstad heeft een
ingang aan de Coninckstraat.
Ook daar waant men zich in zo'n
Belgisch-Vlaams begijnenhof
en in de fraaie kapel vindt nog
regelmatig een zogenaamde
bedeling plaats.
Ook bekijken moet men de
Amersfoortse Kei, een 9000 kg
zware zwerfkei, die in 1661 door
mankracht naar de stad ge
haald werd. Bezienswaardig is
ook het Belgenmonument, ge
heel gebouwd en geschonken
door de bij Amersfoort geïnter
neerde Belgische militairen uit
de eerste wereldoorlog.
Iets buiten de stad richting
Soest bij het dierenpark is een
buitengewoon mooi park, dat
bestaat uit een groot bosgebied,
waarin een interessant en leer
zaam Pinetum (uitgebreide ver
zameling van coniferen) is on
dergebracht.
Foto:
Vanuit de trein werpt men
reeds een blik op de historische
Koppelpoort met Onze Lieve
Vrouwentoren op de achter
grond.
2. kreeftachtig diertje
8. rlv in Frankrijk
12. maanstand (afk.)
14. klein soort viool
15. pl. in Utrecht
16. baan v. balspel
18. bevel
19. bevestiging
20. maanstand (afk.)
22. ontvangbewijs
24. kloostervoogd
26. duw
28. dus (Eng.)
29. als eerder (afk.)
30 Ver. Staten (Am.afk.)
32 blauw kleur
34. duw
35. kort gezegd
38. nikkel (afk.)
39. voorwerp
41. meisjesnaam
42. ontsteld
44. spil
46. bismut (afk.)
47 engels lidwoord
48. zangnoot
49. verdedigd punt
53. einder
56. gezicht (lieflijk)
57 voorzetsel
58. eencellig diertje
61. bar
62. soort visnet
64. Romeins Imperium (afk.)
65 briefaanhef (afk.)
67. water in Friesland
68. Spaanse titel
69. waterkering
71. niet kunnende spreken
73. titel (afk.)
74. dubbelklank
75. lange smalle ondiepte
77. oosterse titel
78. koord
80. uitgesneden reep vlees
82. en andere (afk.)
83. harde duw met de vuist
84. broekophouders
1. reinigingsmiddel
3. alsvolgt (afk.)
4. tros, rij
5. rekening
6. deel der VS
7. water in Brabant
8. rondhout
9 bevel
10 zwaardwalvis
11. de onbekende (afk.)
13. smal vaarwater, ondiepte
15. muziekinstrument
17. anno Christi (afk.)
21. soort bril
23. deel v d dag
25 terzake (afk.
27 bijwoord
28 modern opsporingsmiddel
31. lus
33 volkerenorganisatie (afk.)
34 meisjesnaam
36. rund
37. ons inziens (afk.)
39 insektenbestrijdingsmiddel
40 burcht
43. Indonesisch eiland
45. Amerikaanse winkel
46. brutoregisterton (afk.)
50. handelsgemeenschap (afk.)
51 jongmens tussen 10 en 20
jaar
52. nauw
53. zangvogel
54. in memoriam (afk.)
55. loco-burgemeester (afk.)
59. verlangen
60 lofrede
62 op deze wijze
63. jongensnaam
66. oneer
68. grote menigte
70. Inwendig orgaan
72. kindergroet
73. Griekse godin
76. sprookjesfiguur
78. heilige (afk.)
79. eerste persoon (afk.)
80. vreemde munt (afk.)
81. soort verlichting
Horizontaal: 1. poeder; 7.
schouw; 12. gade; 13. idee; 14. rp;
16. ulver; 17. di; 18. patrijs, 19.
etalon; 20. ep; 21. ri; 22. raam; 24.
prins; 26. stag; 28. bepaald; 29.
politie; 31. aera; 34. idool; 35.
klok; 38. rn; 39. oi; 40. bilbao; 42.
scherpJj; 43. eg; 44. korst; 45. tp;
46 esse; 48. uden, 51. dokter; 52.
tering.
Verticaal: 1. purper; 2. eg; 3
daarom; 4. ed; 5. reus; 6. nevelig;
7. sire; 8. cd; 9. helaas; 10. oe; 11.
weinig; 15. papa; 17. dora; 23.
amper; 24. palei; 25. stoel; 27. ti
tel; 30. notaris; 31. arbeid; 32.
enig; 33. albast; 35. kohier; 36.
oort, 37. kippig; 41. oker; 42.
stut; 46. ek, 47. se; 49. de; 50. ni.
Om te beginnen hier de ojv
lossing van het probleem, dat
de onvolprezen Jac. Haring
componeerde ter gelegenheid
van het in Leeuwarden gehou
den toernooi om het kampioen
schap van Nederland.
nier eerst nog even de op
gave:
li
Wit geeft mat in twee zetten.
Ook veel schakers uit deze con
treien zullen er ongetwijfeld heel
wat tijd aan hebben gespen
deerd. De sleutelzet was L
Dg4-g7. De drie uitgeloofde
geldprijzen gingen naar Aerden-
hout, Rotterdam en Hoogezand.
Een van de tien winnaars van
een (fraai) toemooimagazine was
S. J. Meyer uit Enschede.
Dan nu aandacht voor een
ander kampioenschapstoemooi,
dat van Hongarije. De Hongaren
zijn - en velen zal dat verbazen
de sterkste schaaknatie ter we
reld. Eind vorig jaar wonnen zfj
de schaakolympiade in Buenos
Aires met 37 punten, net een
meer dan de Sowjefc-Urüe. De
Nederlandse ploeg werd er ge
deelde 12e met 311/2 punt
Ongeveer tezelfdertijd werd in
Boedapest gestreden om de
Hongaarse schaaktitel. Interna
tionaal gezien had dat toernooi
natuurlijk nauweiyks betekenis,
want grootheden als L. Portisch,
Ribli, Sax, Adorjan, Szabo,
Czom en Farago ontbraken - zij
speelden in Buenos Aires - en
zo kon het gebeuren dat Hon
gaars kampioen werd de nauwe
lijks bekende meester Pinter.
Van deze Pinter hieronder één
winstparty, die tegen Groszpe-
ter, die gedeelde derde werd.
Pinter (wit)-Groszpeter (zwart).
1. d4tPf6 2. c4,g6 3. Pc3,d5 4.
cd5:,Pd5: 5. e4,Pc3: 6. bc3:,Lg7 7.
Lc4,0-0 8. Pc2,b6 9. Ld5! (een
nieuwigheidje in deze overigens
bekende opening) wit lokt ...,b6
uit om de ontwikkeling van het
zwarte dame-paard te vertragen
en de diagonaal a8-hl te blok
keren); ...,b6 10. Lb3,Lb7 1L
Lg5,Dd7 12. O-O, c5 (na 12 ...,e6
zou- wit met 13. e5! en daarna
Pg3-e4 in het voordeel komen).
13. d5,La6 (beter geweest
was...,b5). 14. c4,Dg4 (een pionof
fer in de wetenschap dat een
witte toren in staat, wel begr^
pehjk) 15. Le7:,Te8 16. f3!,Dh5
17. Ld6! (op 17. d6 zou zwart
sterk ...,%c6 hebben kunnen
doen) ...,Lal: 18. Dal:,Pd7 19.
Dc3,Tad8 (Nu komt de witte
aanval door het centrum op
gang) 20. Pg3,Dh6 21. f4!,Dg7 22.
e5/6 23. e6,Pf8 24. Pe4!
GROSZPETER
fr
24...,Pe6:
Bittere noodzaak.
25. Pf6:s, Kf7 26. Le5J, Pd* 27.
Pe8;,Pe2s en meteen opgegeven.
Het schaakje baat niet, zwart
biyft by de afwikkeling een vol
stuk en een pion achter in bo
vendien hopeloze stelling.
BILDERBEEK
