Installatie Nationale
Kindereommissie
Voorzichtig werk
tussen giftig
slangengebroed
Wijs op Weg
Eisse Kalk
met
-
Kerken en kathedralen
het bekijken waard
Nederland rijk bedeeld
Stekpoeder
laat uw stekjes
sneller groeien
Reizigers in vroeger dagen her-
.kenden al op grote afstand de stad,
«gie ze naderden. Het was het beeld
Haan de horizon, waarin zich de ka-
W rakteristieke contouren afteken
den. Het meest bepalend in dat
beeld was de kerk en vooral de to-
sren, dia als baken fungeerde. In
Bonze tijd worden de bedehuizen
Bvaak overschaduwd door flats en
kantoorgebouwen, waardoor veel
stadsaanzichten bijna identiek
zijn. De kerk blijft echter een van
de mooiste uitüigsvormen van
p menselijke beschaving.
'Ons land telt duizenden godshui-
f^en. Er is nagenoeg geen stad of
dorp zonder kerk Kleine en grote,
klassieke en moderne, monumen
tale en eenvoudige, geen twee zyn
precies aan elkaar gelijk. Het is wel
licht interessant de geschiedenis
Van de kerkgebouwen eens op te
diepen. In de begintijd van het
Cristendom, hier gebracht door
onder andere Bonifacius, bouwde
men de eerste kerken. Kleine, hou
ten gebouwen, die de tanci des tyds
niet hebben doorstaan. In de 10e
eeuw ging men steen als basisma
teriaal gebruiken. Torens en koor
Edam: Toren als baken
gaven het gebouw een waardiger
aanblik. In de 11e en 12e eeuw
bouwde men in Romaanse stijl.
Voor het eerst werd het kruis, sym
bool van Christus''dood, gebruikt
in de grondvorm. De Romaanse
bouwkunst laat zich bewonderen
in de Sint Servaas en de Onze Lieve
Vrouwe kerk beide in Maastricht.
Het is een vrü „blokachtige" wijze
van bouwen, die men ook nog wel
tegen komt in veel kleine kerkjes in
het noorden. De Onze Lieve
Vrouwe Munsterkerk in Roermond
is eveneens een goed voorbeeld van
deze stijl De periode tot ongeveer
het einde van de 15e eeuw duidt
men aan als de Gotiek. De be
roemde Franse kathedralen zijn in
die stijl opgetrokken Ze zijn ro
buust en toch speels van lijn, ze
hebben een woud van steunberen
en schraagbogen, ze zijn een uiting
van bewogen religieus leven. De
mooiste voorbeelden in ons land
zijn de Sint Jan in Den Bosch en de
Domtoren (de kerk is door een
storm gedeeltelijk verwoest) in
Utrecht. Andere gotische kerken
van allure zijn de Onze Lieve
Vrouwe kerk in Breda. De Sint
Bavo in Haarlem, de Martinikerk in
Groningen en de Pieterskerk in
Leiden
De 16e en het begin van de 17e
eeuw was de tijd van de Hollandse
Renaissance, de wedergeboorte
van de Griekse en Romeinse
bouwkunst. De Westerkerk in Am
sterdam, de begraafplaats van
Rembrandt, is een van de mooiste
renaissance-kerken in ons land.
Vanaf de 16e eeuw worden, van
wege Luthers reformatie, belang
rijke protestante kerken ert later
ook joodse synagogen gebouwd.
Na de 17e eeuw volgen de bouw
stijlen elkaar in hoog tempo op.
In de 19e eeuw kreeg men weer een
hang naar het verleden, vandaar de
terugkeer van de oude bouwtran-
Eén van de mooiste voorbeelden
van de Gotische bouwkunst, de
Sint Jan in 's-Hertogenbosch.
ten in een hernieuwde vorm De 20e
eeuw kenmerkt zich door een
strakke en zakelijke stijl in de bouw
van godshuizen. Het moge duide
lijk zijn, dat ons land een grote ver
scheidenheid aan kerkgebouwen
bezit. Niet alleen gebouwen, waar
van de archtitectonische waarde
buiten twijfel staat, maar ook vele
minder rijke bouwwerken. En toch,
als men daar de ogen laat ronddwa
len, ontdekt men zoveel schoon
heid, dat men versteld staat van de
scheppende kracht van mensen
handen. In veel kerken staan orge
ls, waarop van tijd tot tijd concer
ten worden gegeven.
De VVV's staan belangstellenden
met raad en daad terzijde Men is
bekend met de openingstijden,
men weet waar de Pas 65 kan wor
den gebruikt en waar rondleidin
gen kunnen worden aangevraagd.
Als u toch in Bangkok bent - en
waarom zou u niet één van de
800.000 buitenlanders zijn die per
jaar de hoofdstad van Thailand
bezoeken - moet u beslist ook naar
de slangentuin van het Thaise
Rode Kruis gaan, want het betreft
hier niet alleen een toeristische at
tractie maar ook een uniek stuk
Rode Kruiswerk. En èls u gaat,
doet u het dan tegen elf uur 's och
tends, want dan worden de slan
gen gevoed en wordt hun ook gif
afgenomen, met behulp waarvan
serum wordt bereid voor de be
handeling van patiénten die door
slangen zijn gebeten.
De fauna van Thailand, een tro
pisch land, een grote verscheiden
heid aan slangen waarvan som
mige zeer giftig zyn, maar andere
niet. Elk Jaar doet zich in Thailand
een groot aantal ongelukken voor
als gevolg van beten door gevaar
lijke exemplaren Daarom heeft het
Thaise Rode Kruis in 1923 een ei
gen slangentuin opgericht, waar
,vyf soorten slangen, waaronder de
cobra, de koningscobra en de adder
van Russell, wordt gehouden. De
slangentuin maakt deel uit van de
wetenschappelijke sectie van het
Thaise Rode Kruis en is ook op
.korte afstand gelegen van een
groot Rode Kruis-complex met
'o m. een ziekenhuis en de hoofdze
tel van de nationale vereniging.
Per slong 2 a 3 grom gil
Om elf uur 's ochtens dus worden
de slangen gevoed, eerst met vlees
(want slangen zijn vleeseters) en
vervolgens met melk, maar dat
dient minder als voedsel dan wel
om hen te kalmeren Daarna wordt
gif afgenomen door een lichte druk
op een klier bij de kop. Per slang
wordt zo n twee drie gram gif op
een glazen schaaltje verkregen,
waar zeer voorzichtig mee wordt
omgesprongen
Het is niet bekend hoeveel mensen
daarmee zouden kunnen worden
gedood, maar de hoeveelheid is in
ieder geval voldoende om er 50.000
muizen of duizend konijnen mee
om het leven te brengen. Het om
gaan met de slangen is een zaak
van beheersing en training. De
medewerkers worden vier maan
den opgeleid alvorens zij in de
grote kuilen mogen afdalen, waar
de slangen zich vaak onder bolle
deksels met elkaar ophouden.
Rond die kuilen stelt zich elke och
tend een groot publiek - vaak ge
wapend met fototoestellen - op, om
het gebeuren te kunnen gadeslaan,
aldus schryft Rode Kruis Koerier,
waaraan wij dit artikel ontlenen.
De wetenschappelijke sectie van
het Thaise Rode Kruis, ook bekend
onder de naam Pasteur Instituut,
verkrijgt haar slangen van gespe
cialiseerde vangers (en ook wel van
de plattelandsbevolking die daar
voor een vergoeding ontvangt naar
gelang de afmetingen en de soort
van de slangen).
De bevolking van Thailand wordt
ook van jongsaf vertrouwd ge
maakt met het verschijnsel slan
gen. Men leert welke exemplaren
gevaarlijk zijn en welke niet en
wat men moet doen in het geval
van beten. Snel handelen is daar
bij een eerste vereiste en van be
lang is dan ook dat men weet door
welke soort men is gebeten
Dan kan het serum worden toege
diend, dat in voldoende voorraad
op vele plaatsen in het land aanwe
zig is. Het Thaise Rode Kruis stelt
de serums ter beschikking van het
Ministerie van Volksgezondheid in
het land, dat ook wel buurlanden
met eenzelfde fauna als Thailand
voorziet. De bereiding van de se
rums is een lang proces Het van de
slangen in de tuin verkregen gif
wordt ingespoten in paarden, die
afweer8tof in het bloed vormen dat
wordt gebruikt voor verdere be
werking. Aan het bereidingsproces
komen ook nog muizen en konijnen
te pas en wetenschappelijk gezien
betreft het een bijzonder stuk werk
Slangen zijn van nature niet
agressief, maar zij bijten wel als ze
worden geprovoceerd, bijvoor
beeld als men er per ongeluk op
trapt. Ais ze in de rul zijn, zijn ze
extra gevaarlijk. De medewerkers
van de slangentuin lopen zelf niet
zoveel risico, maar hun werk ver
eist toch de nodige moed en in elk
geval voorzichtigheid Zij zijn op
geen enkele wijze immuun voor het
gif en als zij zouden worden gebe
ten, zouden zij ook een behandeling
met serum dienen te ondergaan.
Niet elke dag wordt bij elke slang
gif gewonnen. Dat gebeurt met tus
senpozen van ongeveer veertien
dagen. De 'medewerkers kunnen
aan de klieren van de slangen zien
of zij al weer aan de beurt zijn.
Cobra doodsgevaarlijk
De beet van de cobra moet het
meest worden gevreesd. Zonder
behandeling zal de dood daarna in
één tot zes uur toeslaan. De ko
ningscobra is de grootste slang.
Een volwassen exemplaar heeft
een lengte van liefst vier meter.
Maar verhoudingsgewijs is het gif
van een gewone cobra toch tien
maal zo sterk als van de konings
cobra, die bovendien nog veel
minder snel tot bijten geneigd is.
Het voeden met behulp van een
pincet van de slangen in de tuin is
noodzakelijk omdat zij in gevan
genschap weigeren zelf voedsel tot
zich nemen.
Vandaar dat zij tweemaal per week
een hoeveelheid vlees krijgen. De
slangen vermenigvuldigen zich ook
niet in de tuin, maar blijven er wel
maandenlang leven. In elk geval
worden steeds voldoende nieuwe
exemplaren in de tuin aangevoerd
om de zo noodzakelijke hoeveelhe
den sera te kunnen produceren.
Daarmee helpt het Rode Kruis in
Thailand helpen en de voorberei
dingen voor die hulp in de slange
ntuin te Bankgkok zijn zeker een
bezoek ter plaatse waard
Elk jaar worden in Thailand 2000
3000 mensen gebeten door slangen.
In andere tropische landen (India)
is dat cijfer nog hoger. Vandaar het
„melken" van de slangen om anti
serum te krijgen. Deze foto is in
Bangkok genomen. De gerouti
neerde helpers zijn voorzichtig
met de giftige monsters (die overi
gens heel nuttig zijn door het ver
delgen van ratten en muizen.).
In aanwezigheid van H.K.H. Prin
ses Beatrix, erevoorzitster van de
„Nationale commissie Internatio
naal Jaar van het Kind 1979", is in
Den Haag de kindercommissie van
het Jaar van het Kind geïnstal
leerd door de voorzitter van de Na
tionale Commissie, Mr. Th. H. Bot.
Een Jaar van het Kind zou niet al
leen een onjuiste benaming zijn,
maar ook onjuist zijn opgezet, in
dien de kinderen daarbij niet zelf
actief zouden worden betrokken.
De Nationale Commissie I.J.K. is
dan dan ook van mening dat kin
deren zelf zo volledig mogelijk
moeten worden ingeschakeld bij
het Jaar van het Kind.
Het zelf stekken is de laatste jaren
enorm populair geworden. Via tijd
schriften, dagbladen en zelfs radio
is een levendige ruilhandel in stek
jes ontstaan. Het zelf stekken is
echter helaas nog niet altijd een
succes Uit onderzoek is gebleken,
dat naast vele goede maatregelen
die reeds genomen worden om het
stekje los van de moederplant te
laten wortelen, er een tekort is aan
groeistoffen in het stekje Groeis
toffen zyn stoffen (hormonen) die
door een gezonde plant regelmatig
worden gevormd en die de levens
processen van een plant optimaal
laten funktioneren (bijvoorbeeld
beworteling. bloei, vruchtvor
ming). Bij een stekje zijn vooral de
groeistoffen die de beworteling
moeten bevorderen van vitaal be
lang. Men is er in vakkringen
daarom toe overgegaan deze
groeistoffen aan het stekje toe te
dienen, zodat een snellere beworte
ling gegarandeerd is. Deze groeis
toffen zijn nu ook in de vorm van
Pokon-stekpoeder voor de liefheb
ber te koop. Het gebruik is erg een
voudig. U maakt het ondereind van
het stekje vochtig en steekt het 1
2 cm in het stekpoeder. Daarna
steekt u het stekje in de stekgrond.
U zult zien dat het gebruik van
stekpoeder voor een goede en snel
lere beworteling zorgdraagt. Vraag
uw winkelier om meer informatie
over stekpoeder!
Voorgeschiedenis
Een aanzet daartoe ïz gegeven door
aan alle schoolkinderen tussen de
zes en veertien jaar een brief te stu
ren -ruim 2 miljoen brieven zyn in
februari verzonden- waarin de kin
deren onder meer gevraagd is wat
zij zich van het Jaar van het Kind
voorstellen. In de afgelopen maand
zijn hierop tienduizenden reacties
ontvangen. Van kinderen die in
hun antwoorden de meest prak
tisch uitvoerbare suggesties voor
1979 hebben geven, zijn een vijf
tiental gekozen voor de „Kinder
commissie van het Jaar van het
Kind" Een speciaal voor dit doel
samengestelde jury onder voorzitr
terschap van de schrijver/illustra
tor Dick Bruna, heeft uit deze brie
ven 25 kinderen geselecteerd. Bij de
selectie heeft de jury o.m. gelet op:
- de leeftijd: té jonge kinderen vra
gen leek niet reëel, derhalve werd
de minimum leeftijd op 10 jaar ge
houden:
- aard en haalbaarheid van de ge
geven antwoorden,
- voldoende variëteit in de com
missie wat betreft plaats van her
komst, leeftijd, jongens/meisjes,
Nederlandse/buitenlandse kinde
ren, gehandicapte/niet-
gehandicapte kinderen, schoolty
pen.
Nadat de keuze van de jury had
plaatsgevonden, is daarop telefo
nisch overleg gepleegd met de
school en de ouders van de kinde
ren en vervolgens met de kinderen
zelf over de mogelijke bereidheid en
geschiktheid. Vervolgens zijn uit
eindelijk vijftien kinderen uitgeno
digd om lid te worden van de Na
tionale Kindercommissie. Vervol
gens zijn uiteindelijk vijftien kinde
ren uitgenodigd om lid te worden
van de Nationale Kindercommis
sie. Aan de samenstelling daarvan
gaf de Nationale Commissie op 14
maart jl. haar goedkeuring.
Werkwijze
De Kindercommissie zal worden
begeleid door de werkgroep 4 van
de Nationale Commissie, de groep
die zich bezighoudt met de organi
satie van programma's met en voor
kinderen. De secratris van de Kin
dercommissie zal ondersteund
worden door het secretariaat van
de Nationale Commissie. De Kin
dercommissie zal tenminste één
maal per maand op woensdagmid
dag of zaterdag vergaderen, welke
vergaderingen op verschillende
plaatsen in het land worden ge
houden.
De belangrijkste onderwerpen die
in deze commissie aan bod zullen
komen zijn de ideeën en suggesties
die de kinderen van de kinder
commissie zelf hebben ingestuurd
alsook de inzendingen van ande
ren. De commissie zal deze ideeën
bespreken en er een aantal uitkie
zen om in plannen uit te werken.
Daarnaast zullen plannen en
ideeën uitde Nationale Commissie
c.q. uit haar werkgroepen aan de
Kindercommissie worden voorge
legd, tenminste voorzover ze zich
daartoe lenen.
De Kindercommissie zal niet zon
der bevoegdheden blijven.
De in de Kindercommissie ontwik
kelde plannen zullen door de com
missie zelf uitgevoerd worden, zo
nodig met steun van de „grote"
commissie c.q. haar werkgroepen.
Dat houdt dus in dat de Nationale
Commissie de plannen van de Kin
dercommissie niet nogmaals uit
voerig ter discussie zal stellen. De
Kindercommissie zal over enige fi
nanciële middelen kunnen be
schikken, zij het dat plannen met
financiële consequenties wel over
leg vragen tussen de penningmee
ster en dé Kindercommissie.
Leden van de Kindercommissie
zullen toegang hebben tot de ver
gaderingen van de Nationale
Commissie om plannen en voor
stellen te bespreken. Leden van de
„grote" commissie echter hebben
slechts toegang tot de vergaderin
gen van de Kindercommissie wan
neer een agendapunt daartoe aan
leiding geeft.
Tenslotte zal de Kindercommissie
een actief aandeel krijgen in de
voorbereiding en uitvoering van de
slotbijeenkomst die waarschijnlijk
in december in Den Haag zal wor
den gehouden.
Op de woonboot Quinta, een voor
malige Groninger zee-tjalk die
eenvoudig maar gezellig is inge
richt, woont Eisse Kalk. Eisse
Kalk, 40 jaar oud, is voorzitter van
de Initiatiefgroep Wijs op Weg, een
groep die opkomt voor het open
baar vervoer, de fietser en voetgan
ger. De woonboot van Eisse Kalk
ligt aan de Kattenburgergracht in
Amsterdam, de op één na drukste
weg in de stad. Veel verkeer naar de
haven en de vlakbij-gelegen IJtun
nel komt er overheen. „Het is dat ik
van de binnenstad houd. Anders
was ik misschien, net als zoveel an
dere mensen, wel verhuisd naar een
of ander rustig dorpje. Want als
voetganger of fietser is het hier le
vensgevaarlijk", zegt Eisse. Als
kinderen en bejaarden niet meer
rustig op straat kunnen spelen,
wandelen of fietsen, is er iets mis.
Vandaar dat Eisse Kalk met ande
ren drie jaar geleden de Initiatief
groep Wijs op Weg heeft opgericht.
Wat is die Initiatiefgroep nu pre
cies? Eisse Kalk: „Het is eigenlijk
geen nieuwe groep. Het is een soort
pressiegroep van mensen uit groe
pen die ai bestonden. Die groepen
komen allemaal op voor openbaar
vervoer, fietser en voetganger. Zo
zitten in de Initiatiefgroep mensen
van de Nederlandse Spoorwegen,
van de streekbusvervoerbedrijven,
van de vervoersbond CNV, uit ak-
tiegroepen als de Eerste Enige
Echte Nederlandse Wielrijder-
sbond, Stop de Kindermoord, Witr
kar. De Reizigers Openbaar Ver
voer en uit Milieuorganisaties.
Verder hebben we er politici bijge
haald die zich in hun party met
verkeer en vervoer bezighouden.
Geen autootje pesten
„We willen geen autootje pesten,
zoals wel wordt beweerd. Dat laten
we graag aan de automobilisten
zelf over. Maar als perjaarzo'n 1000
fietsers en voetgangers, waaronder
veel kinderen, in het verkeer om
komen, wegen de voordelen van de
auto niet langer op tegen de nade
len. Aan de auto wordt bovendien
in de steden nog steeds ruimte op
geofferd voor wegen en parkeren.
Terwyi er grote behoefte is aan
ruimte voor woningen, groen en
speelplaatsen. Vergeet ook niet hoe
het landschap wordt aangetast
door al die wegen. Waardoor Je met
de auto weer steeds verder moet
ryden om echt buiten te kunnen
zyn". „Men vergeet bovendien dat
veel mensen geen auto hebben of
het gewoon niet kunnen betalen.
Denk maar aan bejaarden, huls
vrouwen, mensen met een uitke
ring en kinderen. Ik vind datr zij,
net als de automobilist, recht heb
ben om zich te kunnen verplaatsen.
Net zo goed als mensen recht heb
ben op goed onderwijs en goede ge
zondheidszorg, hebben zy recht op
goed openbaar vervoer". We kun
nen, zegt Eisse Kalk, best wat min
der auto rijden, zeker in het woon
werkverkeer. Maar dan is het wel
nodig dat het openbaar vervoer
wordt verbeterd en zeker niet
duurder wordt. Ook aan de fletser
en voetganger moet veel meer wor
den gedacht: „Door het autover
keer komen de fletser en voetgan
ger steeds meer in de knel. Het
wordt daarom hoog tyd ook eens
aan het te denken. Dat hoeft echt
niet altijd erg veel geld te kosten. Je
hoeft niet overal dure vrije fietspa
den aan te leggen, zeker niet in de
steden. Hier en daar een straat af
sluiten en andere straten opnieuw
indelen, geeft fietsers en voetgan
gers voldoende vrye en veilige ver
keersruimte. Met bulten en versp
ringen in het wegdek kun je al een
prachtig woonerf inrichten. Met
een goedkoop paaltje midden op de
weg, kun je de auto's al tegenhou
den. In landehjke gebieden zou Je
byvoorbeeld op bepaalde tyden en
dagen de wegen voor auto's kun
nen afsluiten. Dan kunnen school
kinderen en mensen die van de na
tuur willen genieten, lekker en vei
lig fietsen en wandelen".
Met de reizende tentoonstelling
De regering laat, volgens Eisse
Kalk, alles maar een beetje op zyn
beloop. Maar veel gemeentebestu
ren willen echt wel wat doen voor
het openbaar vervoer, de fletser en
de voetganger. Vaak weten zy ech
ter niet hoe ze dat moeten aanpak
ken. Dat geldt ook voor aktiegroe-
pen en buurtgroepen die het anders
willen. „Daarom heeft de Initiatief
groep Wys op Weg besloten te laten
zien wat we allemaal kan en wat
ook al gebeurt. We hebben een aan
tal video-films en tentoonstellin
gen gemaakt. Ze gaan over acht
onderwerpen: parkeren, aanpak
binnensteden, de buurtbus, woon
erven, fietsroutes, inrichting sta
tionspleinen, vrije busbanen en be
perking van het autogebruik Ui
landeUjke gebieden. In iedere film
en tentoonstelling worden goede
voorbeelden gegeven. Er is ook een
boekje gemaakt, de wys-op Weg-
wyzer. waar alles in staat. Dit ma
teriaal is uitermate gesclkt voor
buurtgropen en aktiegroepen die
ideeën willen opdoen om de ver
keerssituatie in hun wyk te verbe
teren. Maar ook voor gemeentebe
sturen en provincies is de reizende
tentoonstelling en het boekje erg
handig. We hopen dat de bewonera
en gemeenten daardoor zelf aan da
slag gaan. HopeUjk wordt het dan
plezieriger de bus te nemen of M
wandelen en fietsen. Want als kin
deren niet meer veilig kunnen fiet
sen en op straat kunnen spelen, zy»
we wel goed op de verkeerde weg".
Voor inlichtingen en aanvrage»
van de reizende tentoonstelling
kan men terecht by het secreta
riaat van wys op Weg, Postbus
2000, 3800 Amersfoort, tel:
033-24224
