PARLEMENTAIR JAAROVERZICHT
1978 was voor SER druk
maar vruchtbaar jaar
Van onze parlementaire medeiverker)
Voorzitter dr. J. W. de Pous:
HOLTENS NIEUWSBLAD - 29 DECEMBER 1978 - PAG. 12
Terughlik in woord eim beeld
Drie dagen feest in Espelo i.v.m.
75-jarig bestaan van de „Bos-
school". Kinderen oogsten met
demonstratie van oude spelletjes
en dansjes veel applaus.
Kruideniersbedrijf Baltus, La-
renseweg, vierde 50-jarig bestaan.
Raad voor de laatste keer in oude
samenstelling bijeen poseerde op
de stoep van het gemeentehuis.
Piet van Doorn, gehuldigd in ver
band met 40 jaar lidmaatschap
van het Chr. Nat. Vakverbond
(C.N.V.).
Bij het uitspreken van de regeringsverklaring, op 16 januari, zal minis
ter-president Van Agt niet hebben vermoed welk een moeilijk jaar zijn
kabinet voor de boeg had. Hij sprak weliswaar van een gammel rubber
bootje dat zich wel op de golven drijvende zou weten te houden, maar hij
kon toch moeilijk bevroeden dat bijvoorbeeld de bezuinigingsplannen in
Bestek '81 zo massaal zouden worden veroordeeld. Tegen het einde van
het jaar zag het er naar uit dat het Kabinet-Van Agt het laatste sprankje
sympathie van de grootste vakbeweging FNV had verspeeld, terwijl zelfs
de overheidsdienaren in krasse bewoordingen en met akties de korting
op hun trendverhogingen met zes maal een half procent van de hand
wezen. De onderwijswereld liep te hoop tegen het beleid van minister
Paisen de tweede nota bouwbeleid van minister Beelaerts van Blokland
kreeg in Kamer en bouwwereld een slecht onthaal. Aanvankelijk was in
het land wel begrip te vinden voor de ambitieuze bezuinigingen die CDA
en VVD noodzakelijk achtten. Met het bedrag van 10 miljard gulden leek
alleen de oppositie in de Kamer wat moeite te hebben. Maar toen de aap
uit de mouw kwam en duidelijk werd dat de sociale uitkeringen en de
ambtenaren zouden moeten inleveren, was de lol er al gauw af.
Toch leverden de verkiezingen
voor gemeenteraden en provinciale
staten aanzienlijke winst op voor
het CDA, dat een zekere aantrek
kingskracht uitoefent op de men
sen die vroeger de oude confessio
nele partyen KVP. ARP en CHU in
de steek hadden gelaten. Zy keer
den in het Christendemocratische
kamp terug. Daar kon hetpersoon-
lyke drama van Roelof Kruis, nga,
die aftrad als minister van Defensie
in de kwestie van de neutronen
bom, niets aan afdoen Maar de
prognoses van de onderzoekbu
reaus wijzigden zich in het nadeel
van het CDA toen de afi'aire-
Kruisinga later in het jaar werd ge
volgd door nog enkele zaken die in
de gelederen van het CDA grote
verwarring opriepen. Zonder de
chronologische volgorde aan te
houden, springt natuurlijk het
dramatische vertrek van
CDA-fractievoorzitter Willem
Aantjes er uit. Zyn oorlogsverleden
kwam boven water nadat degenen
die daar al jarenlang kennis van
hadden gedragen, uiteindelyk de
directeur van het Ryksinstituut
voor Oorlogsdocumentatie, Prof
Lou de Jong, op de hoogte stelden
Aantjes was vrijwillig toegetreden
tot de Germaanse SS en dat bete
kende het einde van een loopbaan
die, zonder deze smet, zeker met de
ministersteek bekroond zou zijn
geworden De onheilsmare over
Aantjes' verleden sloeg als een bom
in, juist op het moment dat de
Christendemocraten zich van de
koopsompolissen-affaire aan het
herstellen waren Van de 38 be
weerde bezitters van koopsompo
lissen bleven er vijf over, maar ook
hier was weer sprake van een aan
tasting van het Christendemocra
tisch imago. In de zaak-Menten,
die dit jaar zijn climax vond in de
vryiating van de Blaricumse miljo
nair. viel opnieuw de naam van een
vooraanstaand man in de wereld
van de Christen-democratie,
oud-voorzitter van de Tweede
Kamer. Dr Kortenhorst, die des
tijds Menten de hand boven het
hoofd zou hebben gehouden Of het
nog niet genoeg was kwam tegen
begin december het nieuws los dat
CDA-Tweede Kamerlid Piet van
Zeil voor een halve ton aan gratis
vliegtickets van de KLM zou heb
ben ontvangen.
Deze affaire, aangevuld met de
voortdurende kritische begelei
ding van het kabinet Van Agt door
de Jbvalisten" in de CDA-Kamer-
fractie en het vertrek van voorman
Jaap Boersma naar het bedrijfsle
ven. deden het get» voor het Kabi
net-Van Agt keren. Aan de opposi
tie kan dit niet worden toegeschre
ven, want die is, zo menen vooraan
staande waarnemers, van matig
gehalte gebleken. Zakelijk, dat wel,
met de presentatie van alterna
tieve plannen voor de afzonderlijke
begrotingen. Maar tot nu toe heb
ben de Socialisten weinig succesjes
geboekt, behalve in enkele geval
len waarin de loyalisten uit het
CDA meewerkten. Ernstig geschil
ontstond over de halfprocents kor
tingen op de sociale uitkeringen
De tot fractievoorzitter geroepen
Ruud Lubbers van het CDA liet de
regering weten voor deze korting
niet veel te voelen. Hy stelde een
meer gedifferentieerde manier
voor, waarbij de laagste uitkerin
gen het lichtst worden getroffen.
Zowel Kabinet als CDA hielden
voet bij stuk en bij het schryven van
dit jaaroverzicht, was de uitslag van
dit duel nog niet voorspelbaar. Ook
dit kabinet kreeg een gijzeling te
verwerken. Na de bevrijding van de
gijzelaars in het Provinciehuis te
Assen kwam vice-premier en mi
nister van Binnenlandse Zaken,
Wiegel, ras met de lang beloofde
nota inzake het vraagstuk rond de
Molukse minderheid in Nederland.
Maar ook dit werkstuk viel niet in
goede aarde by de betrokkenen en
sindsdien is er eigenlijk sprake van
een gewapende vrede
De grote vraagstukken van werk
loosheid en inflatie gaven geen op
lossingen te zien, zy het dat het cy-
fer voor de prijsstijgingen over het
gehele jaar 1978 op 4.2 procent ïykt
uitte komen. Maar donkere wolken
pakten zich tegen het einde van het
jaar boven het Kabinet samen. Na
ast het enorme financieringstekort
van de overheid van meer dan 14
miljard gulden, kwam het bericht
dat de betalingsbalans voor het
eerst sinds jaren een negatief saldo
te zien gaf. Nog meer reden om ge-
zameniyk de broekriem aan te
trekken, nog meer reden om geza
menlijk een offer te brengen Maar
de rek is er uit, de premiedruk lijkt
het maximum vermogen van de
werknemer te hebben bereikt
In Bestek "81 zyn al gaten geslagen.
De f 100 - eigen risico in de zieken
fondsverzekering is door de
Tweede Kamer ongedaan ge
maakt, terwijl ook het verhoogde
B T.W.-tarief voor dierentuinen,
kermissen e.d. en voor dag- en
nieuwsbladen kansloos is gewor
den. Geen best jaar dus voor het
Kabinet^Van Agt, dat het nieuwe
jaar ingaat met schier onoplosbare
problemen. Voor de kiezer is het
echter lang niet zeker dat een
voortydig afscheid van de ploeg
van Van Agt een betere coalitie zal
terugbrengen. Want op het Bin
nenhof is de gulden nog steeds geen
daalder waard en met dit gegeven
zal elke minister van Financiën te
kampen krijgen.
(Nadruk verboden»
ting en het rapport „Demografi
sche ontwikkelingen en particu
liere consumptie" illustreren dat
de plaats van de consument in het
sociaal-economische gebeuren
steeds meer en steeds systemati
scher punt van aandacht is.
De SER-voorzitter kondigt aan,
dat de Raad in de eerste helft van
1979 een advies zal uitbrengen over
het sociaal-economische beleid op
de middellange termyn. Naar hij
vertrouwt, zal dat advies een be
langrijke bijdrage vormen voor de
aanpak van de „ook in 1979 onge
twijfeld nog moeilijke" sociaal-
economische situatie. Voor dat ad
vies verwacht dr. De Pous binnen
kort een aantal bouwstenen in een
nota van de SER-commissie van
Economische Deskundigen.
Daarin heeft de CED haar rapport
van 29 juni geactualiseerd. Daar
naast werkt de Commissie Ont
wikkeling Nationale Economie
(ONE) aan een advies over het sec-
torstructuurbeleid.
De Sociaal-Economische Raad
heeft in 1978 in totaal 228 adviezen
aan de regering uitgebracht. Een
20-tal daarvan was van fundamen
teel sociaal-economische beteknis
en/ofvan principiële maatschappe
lijke relevantie. Ook voor het ko
mendejaar is de adviesportefeuille
van de SER goed gevuld. Een groot
aantal belangrijke adviezen is in
voorbereiding, terwijl een aantal
nieuwe adviesaanvragen in het
vooruitzicht is gesteld
Dat zegt de voorzitter van de SER,
dr J W de Pous in een „Terugblik
op 1978" ..Voor wat betreft 1978
kan ik vaststellen dat het voor de
SER een druk. maar vruchtbaar
jaar is geweest, waarin de Raad,
commissies en werkgroepen in be
langrijke mate hebben bijgedragen
aan de vormgeving van het te voe
ren sociaal-economisch beleid en
van onderdelen ervan", aldus de
SER-voorzitter.
Niet zonder zorg
De ontwikkeling in 1978 was niet
zonderzorg Evenals de Jaren daar
voor werd 1978 gekenmerkt door
een stagnerende economische
groei en een stijgende werkloos
heid. Voor de beleidsvorming voor
deze problemen heeft de Raad op
22 september een advies uitge
bracht over de aanvaardbare om
vang en groei van de collectieve
sector. „Dit SER-advies is van
grote betekenis, met name omdat
het een belangrijke rol vervulde en
nog vervult bij het verdiepen van
het inzicht in en de meningsvor
ming over de huidige sociaal-
economische vraagstukken", aldus
dr De Pous. Het advies bevatte bo
vendien een aantal eensluidende
aanbevelingen van werknemers- en
werkgeversorganisaties te zamen
met de kroonleden. Aanbevelin
gen, die liggen op het terrein van
noodzakelijke lastenverlichting,
schepping van arbeidsplaatsen in
zowel marktsector als isemii-
collectieve sector en herverdeling
van arbeid om de arbeidsplaatsen
evenwichtig over de beroepsbevol
king te spreiden.
In zijn terugblik op 1978 zegt de
SER-voorzitter. wat de micro-
economische verdehngsproblema
tiek betreft, dat het inkomensbe
leid „nog steeds te veel onsamen
hangend en ad hoe" wordt gevoerd.
In dit verband wijst hij vervolgens
op het op 15 september door de
SER uitgebrachte advies, waarin
een beleid gericht op redelijke in
komensverhoudingen „op meer
principiële wdze" wordt geanaly
seerd Ook al was het geen eens
temmig advies, het bevatte niet
temin over een aantal zeer wezen
lijke uitgangspunten voor het in
komensbeleid wel een gemee
nschappelijk standpunt. Wanneer
deze gemeenschappeiyke uitgang
spunten zouden worden vertaald in
praktisch beleid, dan zou dit advies
zeer grote consequenties hebben
voor de inkomensverhoudingen
Als een volgend belangryk veld in
het SER-advieswerk van het afge
lopen jaar noemt dr. De Pous dat
van de Commissie voor Consumen
tenaangelegenheden De CCA-
adviezeïi over de standaardvoor-
waarden by transacties van de
consument fzgn „kleine letter
tjes"». het advies over de huishou
delijke en consumentenvoorlich
Verder in behandeling
De SER heeft op dit moment ver
der onder andere de volgende be
langrijke onderwerpen ln behande
ling:
- het sectorstuctuurbeleid
- de tweede fase WIR
- werkgelegenheid in de kwartaire
sector
- de positie van de gehuwde vrouw
in de volksverzekeringen
- het volumebeleid in de sociale
verzekering
- de arbeidsmarktpositie van de
vrouw
- het sociaal beleid in de onderne
ming
- de samenstelling van de raden
van commissarissen
- herstructurering van de PBO
- voorontwerp van wet inzake de
consumtenkoop
Afgezien hiervan is een aantal
nieuwe adviesaanvragen in het
vooruitzicht gesteld over o.a.:
- een raamwet Inkomensvorming
- het opnemen van een strafsanctie
in de wet minimumloon
- het aanpassingsmechanisme mi
nimumloon/sociale uitkeringen
- de zgn. netto-netto problematiek
en
een arbeidsvoorzieningenwet.
