Ontdek uw eigen streek
OP FRAEYLEMABORG
MSLOCHIEROS
IS VEEL TE ZIEN
i HELP
iJLJi'J®
lii bm§_
PUZZELRUBRIEK
v
1
1 I
1
*SIU!!Ï
1
ka ïi:;|
Li LI I
,3' !B
Oplossing
vorige puzzel
I I
i i
11 1
i
K 1
4 2
S S
ff
O
i
2 3
5 S:
4
- PAG. II
[K'JNSTniEK,
Dl - Een rondslag waarbij
praktisch alle schijven van het
bord gaan is een creatie van L.
Paradis, eveneens te Montreal.
De Franse invloed in dit deel
van Canada, ook op het dam
spel. is onmiskenbaar.
D2 - Curieus, niet zozeer ais
probleem maai- wel t.a.v. de
achtergrond, is compositie
nummer drie. De auteur, Joseph
Dentroux (Lyon), was beroepsmi
litair die o.m. de Krimoorlog
(1856) meemaakte. Zijn zonen,
Gabriël en Hippolito, maakten
ook naam als problemist respect
eindspel componist, maar het
krasse staaltje van hun vader
konden zij toch niet evenaren.
Joseph maakte dit probleem ri l.
kort voor zijn overlijden (1932)
op 96-jarige leeftijd!
D3 - Alle groten in de dam-
wereld hebben zich op hun tijd
wel eens „bezondigd" aan dam-
men-composities. Het uitgangs
punt was en is dat het te be
werken idee niet vanuit een
schijvenstelling kan worden ge
realiseerd. Zoals dit (diagram 4)
van G. L. Gortmans.
Sfeer-huwelijken
Veel gebeurt er momenteel weer
op. rond en in de borg. In de kleine
zaal worden door de gemeente
Slochteren de huwelijken voltrok
ken en velen buiten de gemeente
Slochteren wensen daar de eed van
trouw en belofte te doen om de
middeleeuwse sfeer. De grote zaal
wordt nu regelmatig gebruikt voor
concerten, ontvangsten en bijeen
komsten
Regelmatig - vooral in de rechter
vleugel van het gebouw worden er
exposities gehouden en gedurende
het toeristische zomerseizoen zal
Prent één is min of meer een
aanvulling op de vorige rubriek,
waarin we niet meer kwijt kon
den dat de Canadezen verzot
zijn op dammen in de begin-
stand. Dat daarmee bijzondere
effecten in de afwikkeling ge
paard (moeten) gaan is de aan
trekkelijke kant ervan, ook voor
de oplossers. Charleas E. St.
Maurice te Montreal laat u dat
zien.
Er is een nieuwe wijk in Al
melo. waarin straatnamen
voorkomen, die herinneren
aan historische gebouwen,
waarvan de meesten alleen
nog in archieven en derge
lijke staan afgebeeld of be
schreven. Een zeer gunstige
uitzondering daarvoor is de
Fraeylemaborg, dat tot 1970
nog werd bewoond door de
Hillabranda Fravelema met Seino
Rengers. zoon van de toen mach
tige Johan Rengers van Ten Post
(tussen de stad Groningen en Ap-
pingedami. kwam de borg in bezit
van dat geslacht Rengers. Het hui
dige gebouw vertoont de sporen,
die drie eeuwen geleden bouwen en
verbouwen hebben nagelaten. Uit
het oorspronkelijke eenvoudige
steenhuis ontstond in de vroege 16e
eeuw een zogenaamd langhuis met
een vooruitspringende traptoren,
resse de stichting, alsmede de
Stichting Vrienden van de Gronin
ger borgen samenwerken, terwijl
ook de culturele commissie van dc
gemeente een wezenlijk aandeel
heeft in de voorbereiding en reali
sering van een aantal manifesta
ties. Veel is er te zien en te bewon
deren op en rond de Fraeylema
borg Daar is allereerst het oude
gebouw zelf met zijn oude zalen en
kabinetten, de historische keu
kens, de Louis XVI-stuc vestibule.
familie Thomassen a
Thuessink van der Hoop
van Slochteren, Als de oude
mevrouw Van der Hoop, die
ook een groot grondbezit
had in Oost-Pruisen, doch
een eenvoudig bestaan
leidde, boodschappen in
Slochteren of Schildwolde
deed, werd haar overal een
stoel aangeboden.
Uit de archieven
In de middeleeuwen moet daar in
Slochteren (dat pas bekendheid
verwierf door de gaswinning in die
grootste Groninger gemeente) al
een borg hebben gestaan en wel die
van het geslacht Snelger, maar het
is niet bekend of die op dezelfde
plaats heeft gestaan als de Frayle-
maborg Omstreeks 1504 komt in
de archieven de naam voor van
Remmert Fraylema „hoofdeling
tho Slochteren". Door huwelijk van
Beide zijvleugels werden in de 17e
eeuw aangebouwd en in de volee-
nde eeuw uitgebreid en tussen 1781
en '85 ontstond in het huis de grote
gestucte vestibule en de represen
tatieve grote en kleine zaal. Eige-
naar was toen mr. Hendrik de
Sandra Veltman, die de borg in
1781 voor 51000 gulden van de er
ven de Sandra Veltman. die de borg
in 1781 voor 51000 gulden van de
erven van mr. Henri Piccardt had
gekocht, welke laatste de Fraey-
lema uit de boedel van zijn zwager
Evert Rengers in 1691 had gekocht.
Omvangrijke
restauratie
Op 7 januari 1972 werden de borg
met de daarbij behorende boer
derij, schathuis, tuinen en het
prachtige grote bos verkocht aan
de Gerrit van Houten-Stichting en
de Stichting Fraeylemaborg,
waarin de provincie Groningen, de
gemeente Slochteren. de eigena-
de omvangrijke Oranje-Nas-
sau-collecte en de verzameling van
de Gerrit van Houten-stichting,
waarin naast werken van Van Hou
ten. ook met schilderijen, tekenin
gen en aquarellen van de Neder
landse impressionisten uit de
tweede helft van de vorige eeuw. de
zogenaamde scholen vDen Haag en
Amsterdam vertegenwoordigd
zijn.
Een halve eeuw geleden gingen uit
stapjes van de noordelijke scholie
ren vaak naar het Slochterbos en
was daar de „dikke boom" (een
aaneenstrengeling van stammen
en meer gelijkend op een Siamese
vijfüng) een trefpunt, waarvoor al
lerlei sagen en voorspellingen de
ronde reden. Onder meer werd ver
klaard, dat daar de verzamelplaats
van ooievaars was en er veel kin
dertjes weg kwamen. Rondom de
tuinen, de mooie vijvers (waarin
zich oude tuinbeelden en van die
kolossale inheemse Agaven spiege
len) en dan de bijzondere en rijke
flora en fauna in dat grote park het
Slochter bos.
Fraeylemaborg
de Fraeylemaborg onversluierd
aan het publiek kunnen worden ge
toond. Tot november zijn de ope
ningstijden van 10-12 en van 13-17
uur. Naast de machtige allee (oprij
laan naar de borg) is achter de heg
voldoende parkeergelegenheid en
het wandelbos is dagelijks vrij toe
gankelijk van 9 tot 18 uur In het
schathuis links is een restaurant
gevestigd.
De „dikke boom" is helaas niet
meer aan te treffen in het Slochter
bos. want zij heeft het leven gelaten
bij een recente storm.
Op het ogenblik dat deze ru
briek werd voorbereid en ge
schreven was uiteraard nog niet
te voorzien in hoeverre Jan
Timman zijn bijna fabelachtige
score uit de beginfase van het
IBM-toernooi (6 uit 7!) zou we
ten te continueren. Wel stond
toen al vast dat Timman einde
lijk eens een goed toernooi op
eigen bodem zou spelen, wat al
in jaren niet was voorgekomen.
Hieronder laat ik eerst Tim-
man's winstpartij tegen de Hon
gaarse grootmester' Ribli volgen,
een niet geringe prestatie gezien
ook de wijze waarop Timman
die winst realiseerde - vinding
rijk en beheerst.
n MM AS
1 I'l
iii
M
RIBLI
Ribli (wit) - Timman (zwart)
1. Pf3, Pf6 2. c4, g6 3. Pc3, d5
4. d4, Lg7 5. Lf4, C-0 6. e3, c5 7.
dc5:, Pe4 8. Tcl,pc3: 9. bc3:, dc4:
10. Db8: Td8: 11. Lc4:, Pd7.
Wit is goed en met pionwinst
uit de opening gekomen;; maar
het is wel een wankel bezit, bo
vendien is c3 zwak.
12. Lg5, Te8 13. Lb5, a6 14. La4,
h6 15. Lh4, g5 16. c6!
Een interessante voortzetting
die wit direkt in het voordeel
lijkt te brengen; in elk geval zit
er materiële winst in. Overigens
een stelling, die vanwege allerlei
complicaties het bestuderen
waard is.
16.Pc5 17. ch7:,Lb7: 18.
Le8:, gh4: 19. Ld7, Pd7: 20.
Ph4:,Pe5
Materieel is wit goed uit de
slag gekomen, positioneel min
der. Het nogal buitenspel
staande witte paard kan van
wege de dreiging Pd3s net niet
meer goed wegkomen.
21. 0-0,e6 22. Tfdl,Lf6 23. Td4,
a5 24. h3,La6 (met opnieuw
dreiging van kwaliteits
winst* Pd3) 25. Te4, Lc4 26.
a4,h5 27. Tdl,Lb3.
In goed samenspel gaan de
zwarte stukken nu de witte stel
ling slopen.
28. Td6, Pc4 29. Td7, La4:30.
Tc7,Lb3 (zwart moet al hebben
berekend dat zijn vrijpion de
doorslag zal geven en permit
teert zich nu nog een materieel
offer; dat getuigt van durf). 31.
Tec4:,Lc4: 32. Tc4:,a4 33.Pf3
(daar komt eindelijk het paard
aangesneld). a3 34. Pd2, a2 35.
Pb3, Ta3 en wit gaf zich gewon
nen.
Oplossingen. St. Maruice: wit
wint door 32-28 (16x36), 19-14
(36x19), 14x12 (7x29), 45x5! Een
laatste slag die in de diagram
stelling nauwelijks te onderken
nen valt.
Pèradis: 37-32 (26x48), 27-22
(13x16), 23-18 (12x23), 28x19
(14x23), 47-42 (48x28), 39-33!
(16x29), 33x33. Uniek, met oppo
sitie.
Dentroux: wit speelt achter
eenvolgens 32-28, 47-42, 36-31
(48x45), 22-17, 17x8, 28-22, 23x1
(45x18) en 1x4!
Gortmans: Verrassend is de
wyze waarop wit via 16-7!
(21x41), 35-30 (24x44i, 7-40!
(15x49) en 40-35! een rondslag
fabriceert Na 44x33, 50-44, 49x40
volgt 35x46.
H. BLOEMSMA
Horizontaal:
1. hetzelfde
4. glans
7. rivier in Limburg
11. rustplaats
12. projectieplaatje
13. halfbloed
15. en omgekeerd (afk.)
16. bekende motorraces (afk.i
18. zwaar stuk hout
19, deel v e etmaal
21. bijb. plaats
23. waterplantje
24. hert
26. neerslag
28. persbureau
31. toonladder
32. beroemde schilder
34. muziekterm
35. woerd
39. gelofte
41. voormalig Russisch heerser
44. optocht
46. godin
48. sekonde
49. meisjesnaam
51. cijfercombinatie
53. soort kussen
56. voornemen
58. windrichting (afk.)
59 in orde (afk.)
60. aangezien
62. dun
63. watering
64. voorzetsel
65. gewaagde toer
66. soort struisvogel
VERTICAAL.
1. vogel
2. boom
3. oud-noors prozawerk
5. metaal
6. delfstof
8. pl. in Noord-Holland
9. vogel
10- langzaam
14. langwerpig rond
15. nauwe
17. losse naad
18. straf
20. meisjesnaam
22. part
25. pl. in Duitsland
26. uitroep
27. Gode zij lof (lat. afk.)
28. uitroep
29. meisjesnaam
30. bevestigingsmiddel, snoer
33. vr. munt
36. naschrift (afk.)
37. pl. in Noord-Brabant
38 ovenkrabber
39. dr. voegwoord
40. dat is (afk.)
41. boeket
42. onvriendelijke bejegening
43. water in Noord-Brabant
45 geestdrift
47. vuilnis
50 geleedpotig dier
51. feestkleding
52 brandbaar koord
53. vis
54. smook
55 paar
57. bijb naam
61 nieuw dat. i
Horizontaal; 1. recu;4 dop;7.volk;
10 spaniel; 14. ut; 15.sas; 16. ion; 18.
in; 19. oi; 20 KLM; 22. In; 24. LSK;
26. parasol; 30 ANP; 32. Ee; 33. eb;
34. li; 35 pa; 36. nr; 37. er; 38. drs.; 40.
nn; 42. dd; 44. emissie; 45. vlinder;
46 so, 47 To; 48 kap; 50. ao; 51. ra;
54. ok; 56. la; 57. we; 58. Inn; 59.
normaal; 62. eng; 64. tz; 66. mot; 67.
ai. 68. kp; 69. rum; 72. keu; 74. Ur;
76. soldaat; 80. giro; 81. lev; 82. ca
ke.
Verticaal: 2. em; 3. USA; 4. da; 5.
onklaar, 6 pi; 7. vlo; 8. Ik; 9. buil; 11.
ps; 1-2. ei; 13. knap; 15. si; 17. n.l.; 19.
oke; 20. kr; 21. ms; 23. nap; 25. ser
moen. 26. persoon; 27. Ab; 28. ol; 29.
liniaal; 31. naderen; 36. Nes; 37. Est;
38. dek?39. svp; 41. nno; 43. dra; 49.
armoede; 53. ent; 55. Ko; 56. la; 57.
wei; 58 inkt; 60. rm: 61. at; 63. garf;
65. zr; 67. au: 70. USO; 71. mo; 72.
Ka; 73. etc.; 75. oi; 77.11; 78. av; 79.
pk.
Een ronde later overwon op
bijna even indrukwekkende ma
nier Timman de Joegoslavische
grootmeester Nikolac. De kri
tieke stelling deed zich daarin
voor na Timman's 22e zet (met
wit).
Een fraai offerzet, die in elk
geval pionwinst en wit een vrij
pion bezorgt die beslissend zal
blijken. Immers, op 22bc6:
zou volgen 23. Tc6: en wit wint
het stuk op f6 terug waama de
a-b-pionnen kunnen oprukken.
Hoe dat ene pluspionnetje tot
winst van de party leidt maakt
Timman in vijftien zetten duide
lijk.
22Td7: 23. Pao:,TbS
24.Lf6:,Lf6: 25. Pd3,Te7 26. Db4,
Db8 27. Pb3,Lg5 28. Tc2.Df8 29.
Pd2, Dh6 30. Pfl,Dh4 31.
Db3,Td8 32.a5,Dg4 33. h3J)h5 34.
a6,ba6: 35.ba6:,LfS 36.Pf4,Dg5
37.Pd5:!en zwart gaf op.
