&EP
m>T
Koolzaadvelden
bewonderen in
het Groningse
polderlandschap
Ontdek uw eigen streek
PUZZELRUBRIEK
HOLTENS NIEUWSBLAD - 26 MEI 1978 - PAG. 9
LIGTERINK
BALJON
Een misrekening, die zwart
materiaal gaat kosten en die in
feite de party al beslist.
18. Le5:!, De5: 19. Lc6:,DeI:s
20. Del:.Lc6: 21. De7:, Tae8 22.
Dc5,Tf6 23. a4. (de witte pionnen
moeten gemobiliseerd worden),
...ƒ4. (een grapje van Ligterink,
waar Baljon niet intrapt; na gf4:
wordt het via ...Tg6s en ....Lg2s
remise door eeuwig schaak).
24. Dc4s,Kh8 25. Da6:,Tfe6 26.
Tfl (dat moest natuurlijk wel
even, er dreigde ...Tels enz.);
_...,Lf3 27. Da5, Te2 28. Dc3, Lg4
29. a5, Lh3
42. Kc2, Thdl 43. b7. Tld2s 44.
Kb3, Tf8 45. Dc7, Tdd8 46. c4
(er zyn witte hulptroepen on
derweg), h6 47. c5, Kh7 48. c6,
Tdl 49. Kc2, Td5 50. De7 en
zwart zag er geen heil meer in.
De korte-vleugel-opsluiting
komt de laatste Jaren meer in
zwang- in tegenstelling tot vroe
ger echter meer op basis van
vrijwilligheid. M.a.w. zich laten
opsluiten om daardoor compli
caties in het spel te brengen en
*een beslissing trachten te force
ren. Dat de opsluiter nog altijd
betere kansen heeft dan de op
geslotene is een risico die men
accepteert.
In de volgende standen hier
van voorbeelden uit de litera
tuur.
heden bestaat gelegenheid deel te
nemen aan een rondleiding door
het historische bouwwerk, terwijl
ongeinteresseerden dan panne
koeken kunnen gaan eten in het tot
restaurant ingerichte schathoes.
Onder de rook van Uithuizen in de
richting van Kantens is een be
woonde wierde, genaamd 't Oldörp,
een bekend conferentieoord en
volkshogeschool.
Usquert. een kleine gemeente, is
eigenlijk geheel ingedijkt wadden
gebied, maar waarschijnlijk de
oudste gemeente daar in de kop
van de provincie Groningen en van
oorsprong is. het een vissersdorp.
De kerk stamt uit de twaalfde eeuw
en voor de school ontwaren we
enige walviskaken van vele meters
hoogte.
Op Roakeldais
Verder westwaarts komt men in
Warffum, waar de volgende maand
een internationaal vermaard fol
kloristisch gebeuren telkenjare
tienduizenden belangstellenden
trekt. Bij dat dansfestival „Op
den fel af tegen de grote boerderi
jen, omgeven vaak door veel en
hoog geboomte Een tochtje langs
de slingerende binnenwegen van
het wierdenlandschap is aantrek
kelijk, vooral nu de koolzaadvelden
in bloei staan.
In de wetenschap dat zijn drie
vrijpionnen jjzersterk zullen
worden besluit wit de gevaar
lijke zwarte loper in te ruilen
tegen zijn toren, dus de kwali
teit terug te offeren.
30. a6,Lfl: 31. Kfl:, T2e6 32.
gf4:,Ta6: 33. b4, Tb6 34.
Dd4,Teb8 35. c3, T6b7 36.
Ke2,Tb6 37. Kd3, Th6 38.
b5,Th2: 39. Dd6, Te8 .40. b6, Thl
41. Dc6, Td8s.
Hier werd de party afgebro
ken. Ligterink zette de strijd 's
avonds toch nog voort, teveel
hoop vestigend op zijn torens;
verbonden zijn die uiteraard nog
lastig genoeg, maar zwart heeft
wel de handicap dat zijn koning
in de hoek weggedrukt staat en
hij altijd rekening moet houden
met mat op de onderste lijn.
Een van de grootste dorpen in het
noorden is wel Uithuizen, aan het
uiteinde van het Boterdiep en waar
de middenstand naast enige indus
trie al vele eeuwen hun sporen heeft
getoond. Een fraai staaltje van
bouwkunst is daar de Menkema-
borg (aan de oude hoofdweg naar
Uithuizermeeden). Duidelijk zijn
nog de resten t.e zien van de veer
tiende eeuwse bouwstijl. Rond het
kasteel zijn grachten met zwanen
en daarbij is een park met doolhof
en over enkele maanden bloeit
daar weer het alom bekende rosa
rium. Voor bewonderaars van oud-
BILDERBEEK.
Roakeldais" (op goed geluk) is dan
een huishoudbeurs en een markt
voor kunst, antiek en oude am
bachten.
In dat mooie terpdorp dateert de
Hervormde kerk uit 1658. Verder
zijn er enige historische gebouwen
en een museum „Het Hogeland".
Daarbij behoort ook de herberg
„Het Hoeske van Coba" met een
nog origineel interieur alsmede het
„Vrouw Franssen Gasthuis" met
oude klederdrachten en een geres
taureerde schutstal.
Tot de gemeente Baflo behoren de
terpdorpen Rasquert, Den Andel.
Saaksumhuizen en Tinallinge en er
wordt beweerd dat die streek reeds
in de negende eeuw bewoond moet
zijn geweest. Langs de vroegere
prielen (wateringen die nu maren
worden genoemd) zullen over enige
weken de hengelspcrtliefhebbers
hun dobber.weer uitgooien, maar
vooral nu met de bloeiende kool
zaadvelden tussen al dat jonge
groen is het landschap daar erg
mooi. De Bafloér kerk stamt uit de
12e eeuw(H. Laurentius) en ernaast
Vooral vanaf de oude voormalige
Lauwerszeedijk heeft men een
goed overzicht van het jonge en
oude polderland met de boerderi
jen achter de dijk. Daartussen be
vinden zich ook enkele koolzaad
velden.
staat een vrijstaande zadeldakto
ren uit 1300.
Een mooi voorbeeld van Groningse
romano-gotische kerkbouw is het
kleine Hervormde kerkje (ongeveer
17 x 5 meter), ook weer met vrijs
taande toren, in Den Andel. Daar
bij is een klokkestoel uit de 13e
eeuw en op -het kerkhof zijn graf
zerken met opmerkelijke gedich
ten en spreuken.
Langs het grote kerkdorp Eenrum
moet mooie kerk, molen en arbore
tum komen we in de gemeente
Leens met vele kleine dorpjes en
gehuchten (buurtschappen).
Daarbij horen: Mensingeweer,
Wehe-Den Hoorn, Zuurdijk,
Schouwerzijl, Warfhuizen, Maars
lag en Douwen. Daar bevindt zich
een eeuwenoude borg Verhilder-
sum, waarin nu een museum met
wisselende exposities en thee-
schenkerij in het ernaast gelegen
schathoes.
Het in de Groninger Ommelanden
genoemde Borg Verhildersum met
binnen- en buitengracht, schat-
huis, koetshuis, singels, tuinen met
oprijlaan, mag geen burcht of kas
teel worden genoemd en is een
echte „borg" gebleven, waarover
we in een ander artikel meer over
hopen te publiceren.
In dit geheel past „enigszins"
een eigen constructie, die sa
mengesteld is uit bekende prin
cipes. Louter meerslagwerk.
Oplossingen:
Diagram 1 werd samengesteld
door S. Bizot (1938). Winst geeft
32-28! Er dreigt nu 27-22, 18x27;
37-32, 27x29; 34x23, 25x34; 40x11.
Zwart kan door 3 of 4-9 te spe
len wel de slag naar veld 11
verhinderen, maar dan volgt er
door dezelfde zetten een dam.
Op 1-7 kan door de aangegeven
zetten de slag eindigen op veld
18 waarna 10-15, 23x14, 12x32 en
14-10 wint. Het offer 24-29 is in
deze omstandigheden het beste
omdat op 18-23 natuurlijk 34-29
wint.
Diagram 2. Raphaël:Marseille,
1914) speelde 27-22, 18x27; 32x21,
17x26; 28-23, 19x28; 30x19, 13x24
(indien 14x23 dan 39-33; 34-30,
25x34; 39x19, 14x23; 37-32,
28x37; 42x31, 26x37; 48-42,
37x39; 40-34, 39x30; 35x11!
Diagram3. Voorgekomen ln de
partij Buller-Beekhuizen (1932),
maar Dr. A. Molimard publi
ceerde deze stelling al ln 1911 ln
Le Damier Universel (aldus Kei
ler in „Oefeningen"). Wit wint
door 34-30, 25x34; 40x18, 13x22
(op 12x23, 28-22 enz.); 27x18,
12x23; 28-22, 17x28; 26x17,
11x22; 33-29!! (Niet 32-27? we
gens 16-21!; 27x29, 28-32, 38x16,
19-23; 29x18, 24-30; 35x24, 20x47;
48-42, 47x12, 39-34, 12x40, 45x34
met gelijk spel), 23x34 32x23,
19x28; 39x10 wint.
Diagram 4. 28-22. 17x46; 39-34,
24x42; 48x37, 46x40; 35x24,
20x29; 45x3.
H. BLOEMSMA
Vooral op het Hogeland tussen
Uithuizen en Leens steken de vel-
De Menkemaborg
Opgave: wit speelt en wint
tenminste één stuk. Bedoeld
wordt de witte (positioneel ster
ke) zet te ontdekken die zwart
dwingt tot een schijfoffer.
Wit wint in deze stelling door
een rechtstreekse combinatie.
In deze positie staan alle
schijven nog op het bord. Deze
bekende stand komt derhalve
ook voor in 20/20 verzameling
van Gortmans-Venema. Wit
speelt en wint.
Horizontaal: 1 bloem, 7 hooghai
tig, 13 verbinding, 14 vogel. 16 meis
jesnaam, 17 rijstbrandewijn, 19
jongensnaam, 20 wel, 21 bosje haar,
23 geheel van bouwgronden om een
dorp, 24 verfrissing, 25 bergweide,
27 rund. 28 voorzetsel, 29 bijbelse
naam, 31 water in Brabant, 32
Duits pers. vnw., 33 klef, 35 NV (Fr.).
37 voorzetsel, 38 eenvoudig, 39
hijswerktuig, 41 onmeetbaar getal,
42 vrouwelijk schaap, 43 goud (Fr.).
45 vloerlijst, 47 wondvocht, 50
stofmaat, 52 heilige (afk.), 53 Enge
lse titel, 55 buiten dienst (afk.), 56
de oudere (afk.), 57 ongebonden, 59
titel (afk.), 60 vanaf (afk.), 61 op
welke wijze, 62 speelgoed, 64 soort
pensioen (afk.), 66 bos, 68 niet een,
70 onbedekt, 72 regel, 74 dun, 75
dwaas, 77 mal, 73 verstandhouding,
79 bijwoord.
Vertivaal: 1 boom, 2 bloeiwijze. 3
kerkelijk lied, 4 familielid, 5 plaats
in Gelderland, 6 droom (Fr.), .7
tuingereedschap, 8 wilde haver, 9
stad der oudheid, 10 planeet, 11
nieuwe wereldtaal. 12 soort stof, 15
voorjaar, 18 jongensnaam, 20 uit
roep, 22 gereedschap, 24 sportarti
kel, 26 zangnoot, 30 Chinese maat,
32 zangnoot, 33 ondanks, 34 man
nelijk dier. 36 aartsbisschop (afk
38 beteuterd, 40 vod, 44 godsdienst,
46 de lezer heil (lat afk.), 48 jonge
nsnaam. 49 broekophouders, 51
soort onderwijs talk 54 afgod. 56
dus (Eng.). 58 houten beenverlen
ging, 61 bende, 63 voorvoegsel, 64
onbep. hoofdtelwoord, 65 vorm van
wonen, 67 onderofficier (afk.), 69
lidwoord, 70 slaghout, 71 gesloten.
73 Spaanse titel, 75 met name (afk.),
76 telegraaf restant (afk.).
HOLTEN - Als straks de vakanties
weer achter de rug zyn, beginnen de
creatieve cursussen weer. In sep
tember starten de cursussen spin
nen en plantaardig verven, weven,
stofdrukken en batikken. Bij de
eerste cursus leert men spinnen op
een spintol en spinnewiel.
Er zullen vlasrokken gemaakt
worden en tot slot wordt de ge
sponnen wol plantaardig geverfd
met bijvoorbeeld blad, vruchten en
bast. In de weefcursus worden di
verse weeftechnieken, zoals raam-
weven, stokjesweven enzovoort,
aangeleerd.
By de laatstgenoemde cursus leert
men per les een andere techniek:
stempelen met stopverf en was. af
binden, sjabloneren* en verschil
lende batikmethodes.
Alle cursussen bevatten tien lessen
van 2 2 1/Q uur In diverse plaat
sen gaan deze cursussen van start.
Voor nadere inlichtingen kunt u te
recht by Bauk Zwaan. Nagelhout
straat 57, Holten, tel. 05483-18 09.
Dit mag men een cultuurhisto
risch monument noemen; dijk-
coupure (weingat - dijkgat - wage
ngat) in een voormalige zeedijk en
nu binnendijk of polderdijk. In het
hokje lagen de balken die bij hoog
water in de gleuven van het mets
2 lwerk werden gestoken.
In het toernooi om het lande
lijk schaakkampioenschap heeft
vooral Christofoor Baljon een
opmerkelijke eindklassering be-,
reikt. Hij werd namelijk met
kandidaat-grootmeester Ree ge
deelde vierde, een voor een ti
telloze amateur fraaie'prestatie.
In de achtste ronde versloeg-
Baljon zijn stadgenoot (beiden
zijn Groninger) Gert Ligterink,
internationaal meester. Hier
volgt die partij.
Baljon (wit) - Ligterink
(zwart)
1. e4,c5 2. Pf3,Pc6 3. d4,cd4: 4.
Pd4:,e6 5. Pc3,a6 6. g3,d6 7.
Lg2,Ld7 8. 0-0,Dc7 (een vrij nor
male „siciliaan"): 9. Tel,Le7 10.
Pc6:,bc6: 11. b3,Pf6 12. e5,de5:
(een niet helemaal heus pionof
fer, dat pionnetje is toch niet te
verdedigen) 13. Lb2, 0-0 14.
Pa4,e4 15. Pc3,e5 16. Pe4:,Pe4:
17. Le4:,f5
Een prachtig natuurgebied
met volop mogelijkheden
voor recreatie. Een Hof van
Eden voor planten, vogels,
vissen en andere dieren. Een
eldorado, ook voor zeilers,
kampeerders, sportvissers,
strandvermaakzoekers
en natuurminnaars. Dat
is het gebied waaraan we
vorige week in deze kolom
men aandacht schonken
het Lauwersmeer. En vooral
nu de koolzaadvelden in de
provincie Groningen volop
hun goudgeel tonen is een
tour- of trektocht door die
streek „Van Lauwerszee tot
Dollard tou" aan tebevelen.
Hoewel in het Oldambt en Wes
terkwartier minder koolzaad ver
bouwd is dan voorgaande jaren,
zijn er nog vele gele blokken te vin
den op de vlakke landen daar.
