Cholesterol en kindervoeding Old -timers-tentoonstellling ii Lips Autotron irunen T.T.V.-HOLTEN METPMSEÊ Nieuwe lefefwB nummers NOS- VERKOOP PERCELEN INDUSTRIE TERREIN HOLTENS NIEUWSBLAD - 24 MAART 1978 - PAG. 17 De discussie over het effect van voedingsmaatregelen op hart- en vaataandoeningen is langzamerhand weggeëbd. Aanleiding tot de discussie rond de jaarwisseling en in januari was de opmerking van een Utrechtse hartspecia list eind vorig jaar, dat zeer veel mensen onnodig gebukt gaan onder voedingsvoorschriften. Volgens hem waren er onvoldoende aanwijzingen dat voedingsverandering ook pertinent de kans op hart- en vaatziekten vermindert. Het gevolg was een stroom van reacties van andere deskundi gen op het terrein van hart- en vaatziekten, die haast al lemaal het tegendeel hebben betoogd. Hakkepuffend en krakend kwam op een zonnige ju lidag in 1913, een Spijker automobiel een heide- veldje bij de Pettelaar, nabij Den Bosch oprijden. Goedzakkige werkpaarden maakten ontsteld een pas op de plaats en een aantal Brabantse boeren in de omgeving krabden zich eens onder de pet, gereed een alles bezwerend kruis teken te maken Van de eerste verbazing nauwelijks bekomen, werd hun aandacht ge trokken door een duivels gebrom in de lucht. Hoog tegen de blauwe hemel ontwaarden ze een „vliegend machien". Niemand voelde de be hoefte een en ander aan een nader onderzoek te onderwerpen. Dat kon trouwens ook niet want spoe dig zaten al die noest werkende Brabanders óf in het café, óf bij de pastoor, óf bij de veldwachter om hun belevenis uit de doeken te doen. Wie op het heideveld achterbleven waren een aantal hoge officieren van het Nederlandse leger die al die motorische verrichtingen op land en vooral in de lucht met argusogen waarnamen. De bedoeling was een proef te nemen met een vliegtuig, een Bleriot, voor het leger. De test slaagde volledig en de Nederlandse luchtmacht was kort daarna een feit, daarmee elk ander land in West-Europa de loef afstekend. Als met Pasen de tentoonstelling „65 jaar Koninklijke Luchtmacht, plus 10 jaar Luchtmachtmuseum is 75 jaar vliegen, vliegensvlug, vervlogen" in Lips Autotron wordt geopend, dan staan daar plm. 12 historische toestellen te pronken, keurig opgepoetst en omgeven door een keur aan an tieke automobielen. Tenslotte wordt deze expositie gehouden in een museum dat wereldver maardheid geniet, vanwege de honderden old-timers. De vlieg tuigen zijn o.a.: een Bleriot-11, een Tiger Moth, een Harvard, een piper-cup en een Thunderstreak F-84-F straaljager. Na de vliegs- how in Deelen, eind juni, worden daar nog de T-33 Shooting-Star, een Gloster Meteor en een Hiller helikopter bijgeplaatst. Al deze toestellen hebben aan het begin gestaan van een nieuwe ontwikke ling in de luchtvaart en daarom dan ook een paar interessante fei ten over deze vliegtuigen. Bleriot-11 By de Pettelaar in de omgeving van Den Bosch werden in 1911 voor het eerst tydens legeroefeningen enige vliegtuigen ingezet. Een van de toestellen was een Bleriot-11, die bestuurd werd door de reserve lui tenant Frits Lutge. De Bleriot was toen al legendarisch omdat Louis Bleriot hiermee op 25 juli 1909 het Kanaal was overgevlogen. Hij deed over die afstand 38 minuten en de gemiddelde hoogte was 90 meter. Het meest belangrijke van deze stunt was, dat nu onomstotelijke was komen vast te staan, dat he.t vliegtuig natuurlijke barrières en' grenzen kon overwinnen. Leuke bijkomstigheid is, dat de Bleriot-11 die in Lips Autotron zal worden ge toond, door de organisatoren in Engeland is gehaald, maar dan per "boot, dat spreekt. Tiger-Moth Soms ziet men nog wel eens een twee-dekker overvliegen en 10 te gen 1 is dat een Tiger-Moth. Een vliegtuig, dat in 1932 werd ontwor pen, maar eerst in 1946 door de Ne derlandse Luchtmacht in gebruik werd genomen. De Tiger-Moth die in Lips Autotron te zien zal zijn is een lestoestel. Dat is mot z0 vreemd, want dit vloegtuig was ja renlang hét lesvliegtuig van de Ne derlanders. De Tiger-Moth moet ook gezien worden als de represen tant van de twee-dekkers. Toen de snelheden hoger werden, had de twee-dekker afgedaan. De Tiger- Moth in Nederland kon in 1966 de dienst verlaten. Harvard Had een leerling eenmaal de eerste kneepjes van het vak geleerd in de Tiger-Moth, dan mocht worden overgestapt op de Harvard. Daar mee vliegen was namelijk een stuk ingewikkelder vanwege de zwaar dere motor, meer instrumenten en een intrekbaar landingsgestel. Speciaal voor de Nederlanders is het leuk om te weten, dat de ont werper van de Harvard een Neder lander was, die echter in Canada woonde. Met de Harvard werd in Nederland gevlogen van 1946 tot 1968. In totaal heeft de Neder landse Luchtmacht 200 van deze vliegtuigen gehad. De AT-16 Har vard D-ll, Welke in Lips Autotron te zien zal zijn, was een lestoestel. Piper-cup In 1952 trad de Amerikaanse Piper-Cup in vaste dienst. Drie soorten hebben er in Nederland ge vlogen: de L-18 C welke in Lips Au totron zal worden getoond, de L-21 A en de L-21 B. De Piper-Cups wa ren erg leuke,, lichte vliegtuigjes die dienst deden als artillerie-, verkennings- en verbindingstoe stel. Onder de vliegeniers was het bijzonder populair. In 1976 werd overgeschakeld op de helikopter en dat was tevens het einde van de Piper-Cup. Hiller-helikopter Die eerste helikopter was de Hiller, officieel te boek staand als Raven H-23 B De Hiller kwam in 1951 van de tekentafels en in Nederland deed hij dienst van 1955 tot 1965. Nederland heeft er in totaal 36 van gehad. Drie man konden er een plaatsje in vinden en de maximale snelheid was 134 kilometer per uur. Ter vergeiyking een moderne Aloutte-III haalt met gemak 198 Kilometer per uur. Voor de Hiller was verbindings- en verkennings taak weggelegd. Gioster Meteor MK-7 Met een reuzensprong zyn we nu in het straaltijdperk beland. Het toe- -stel, dat de Nederlandse spits af moest bijten was de Gloster Meteor MK-7, ontwikkeld in 1947 en van 1949 tot 1959 operationeel in Neder land. Het was een voor die tijd rede lijk toestel. Dat er zo nu en dan een exemplaar hardhandig op de grond belandde is vooral te wijten aan het feit, dat het straaltijdperk toen nog met beide benen in de kinderslofjes stond. De topsnelheid was 700 ki lometer per uur. T-33 Shooting Star Pas echt sterren plukken deden de Nederlanders met behulp van de Per 18 maart zullen de telefoon nummers van de NOS-Persdienst gewijzigd zijn. Dit is het gevolg van de ingebruikneming van een nieuwe telefooncentrale, waar door het NOS-radionummer al op 4 maart van 280000 werd gewijzigd in 779111. De NOS-televisie, op welke centrale de Persdienst tot nu toe was aangesloten, krijgt op 18 maart eveneens dit nummer. De nieuwe telefooncentrale van de NOS is van een ultra-modern type, de EBX 8000. Het is de tiende cen trale van dit type in Nederland, de eerste in het distrikt Utrecht. De plannen voor deze nieuwe cen trale (kosten ongeveer 5 miljoen gulden) dateren reeds van 1966. Aanvankelijk was het de bedoeling om in het Omroepkwartier een tele fooncentrale voor de hele omroep te installeren. De omroeporganisa ties kwamen daar echter op terug omdat zij meenden dat dit hun identiteit zou kunnen schaden. Tegelijk met de nieuwe centrale wordt ook het zogenaamde door- kiessysteem ingevoerd. Dit bete kent, voor wat de NOS-Persdienst betreft, dat deze behalve via het nummer 779111, nu ook recht streeks kan worden gebeld op de persoonlijke nummers en op de af delingsnummers 774104, 774108, 774113 en 774117. door Lockheed vervaardigde T-33 Shooting Star. Dit toestel kwam in 1945 van de tekentafels. Nederland schafte zich 63 van deze vliegtuigen aan. Het eerste exemplaar arri veerde hier in 1953 en in 1-973 werd het uitgewuifd. De stuntgroep Whiskey-Four bediende zich van deze straaljager die als topsnelheid 960 kilometer per uur op de teller had staan. Blikvanger buiten Lips Autotron is de tactische jager-bommenwerper Thunder Streak F 84-F. Nederland heeft er 180 van gehad en dit toestel vloog van 1955 tot 1970. De Thun der Streak was een erg groot toe stel. Opvallend zijn de twee grote tanks onder aan de vleugels. Dik wijls wordt gedacht, dat dit bom men zijn, maar ze waren nodig om wat extra kilometertjes te kunnen maken. De top was 1125 kilometer per uur. Er zijn weer twee bedrijven waar aan industrieterrein kan worden verkocht. Het betreft het bouwbe drijf G. H. Voordes, Oranjestraat 60, alhier en Amaha B.V., een groothandel in auto-onderdelen voor wegtransport, Spaame 1 te Zwolle. Ten aanzien van de fa. Voordes zijn de stukken nog niet aan de raadsleden toegezonden. Met betrekking tot Amaha B V. stellen B. en W de raad voor aan deze besloten vennootschap een deel van het terrein (perceel I) te verkopen van de voormalige riool waterzuiveringsinstallatie ter grootte van 850 m2 tegen de prijs van f30 - per m2. derhalve voor de som van f25.500 -. Het achterste gedeelte van dit terrein (perceel II) willen B. en W. t.z.t. eveneens ver kopen aan Amaha, zodra de opstal len van de rioolwaterzuiveringsin stallatie zijn gesloopt en de grond bouwrijp kan worden opgeleverd. De heer P J. Dronkers, direkteur van dit bedrijf kan zich met de ge stelde voorwaarden verenigen. Het grootste gedeelte van perceel I, tot een oppervlakte van ongeveer 726 m2. heeft de bestemming „openbare nutsbedrijven". Dit geldt ook voor perceel II. Als gevolg hiervan zal de bestemming van deze grond moeten worden aange past. B. en W. hebben zich bereid ver klaard aan de bouwplannen me dewerking te verlenen met toepas sing van artikel 19 van de Wet op de Ruimtelijke Ordening. De commissie gemeentewerken kan zich met deze verkoop vereni gen. Naast roken! te weinig lichaams beweging. vetzucht en hoge bloeddruk, is verhoogd cholereste- rolgehalte in het bloed een risico factor voor hart- en vaatlijden. In het verhaal over voedingsverande ring gaat het met name om choles terol. een vettige substantie in het bloed, die ook in sommige voe dingsmiddelen voorkomt. Maar deze stof wordt ook door het li chaam zelf aangemaakt. Te veel en vet eten kan het cholesterolgehalte met enkele procenten verhogen. Over dit laatste wordt dan ook het meest gepraat, omdat voeding ie dereen aangaat. Veel Nederlanders proberen al minder vet en minder te eten vanwege hart- en bloedva ten. Toch is dit slechts één aspect van de zaak. Een heleboel mensen kunnen nog proberen om hart- en vaatziekten te voorkómen. Maar een groot aantal anderen lijdt er al aan, vaak zonder het zelf te weten. Het lichaam zelf maakt ook choles terol aan. In sommige gevallen veel meer dan goed is. Zo ontstaat een verhoogd cholesterolgehalte in het bloed als gevolg van een aangebo ren stofwisselingsstoornis. Kinde ren die bij de geboorte deze kwaal hebben meegekregen, merken niet eens dat ze ziek zijn. Pas later, zeg maar rond het dertigste jaar, als ze misschien zelf al kinderen hebben, kan de aangeboren afwijking zich plotseling uiten in een hartinfarct. Op dat moment kan de toekomst van de kinderen uit zo'n gezin eve neens bedreigd worden. Want de kans bestaat dat ook zij met een verhoogd cholesterolgehalte zijn geboren en later ziek zullen wor den. De kwaal is erfelijk. Maar zo lang niet bekend is of een of meer familieleden eraan lijden, kunnen deze kinderen niet vroegtijdig wor den opgespoord. Kinderen Van de 175.000 kinderen die per jaar in Nederland worden geboren, heeft 0.4 procent verhoogd choles terol in het bloed. Per jaar dus zo'n achthonderd kinderen, die op vol wassen leeftijd hartpatiënt wor den. Het cholesterol stapelt zich name lijk in de loop der jaren op. Eerstin het bloed, dan in de vaatwanden met het gevolg dat de belangrijke lichaamsslagaders dichtslibben. Daarna treden de verschijnselen op. Een voor de hand liggende ge dachte is datje patiëntjes meteen verhoogd cholesterol op het spoor kan komen als je alle kinderen door middel van een prikje op het cho lesterolgehalte onderzoekt. Maar dat gebeurt niet. Kinderen die vermoedelijk aan de kwaal lijden, worden doorgaans pas naar de dokter gestuurd als iemand in de familie op jonge leeftijd een hartin farct krijgt als gevolg van een aan geboren stofwisselingsafwijking. In het Sophia Kinderziekenhuis in Rotterdam worden ongeveer 75 kinderen en jongeren met aange boren verhoogd chlesterol intensief behandeld, begeleid en gecontro leerd. Een aantal van hen is door de behandelend arts van vader, moe der of een andere eerstegraads bloedverwant gestuurd. Sommi gen zijn zonder omweg naar het kinderziekenhuis gegaan: na een groot onderzoek in 1973 onder 2500 schoolkinderen tussen de negen en twaalf jaar in het Westland. Dat was een door de Nederlandse Hart stichting gefinancierd onderzoek. Van de 2500 scholieren had drie tot zes procent een verhoogd choleste rolgehalte in het bloed. Een half procent van het totale aantal had een veel te hoog gehalte. Zij beho ren tot de groep met de aangeboren stofwisselingsstoornis. De Hart stichting subsidieerde juist van wege het bijzondere belang van de behandeling. In een gesprek met de kinderartsen J. Fernandes en mevrouw R. Dijk huis en de diëtiste A. E. H. Hart van het Sohia Kinderziekenhuis staat de voedingsverandering centraal. Sterker: De therapie die tot nog toe de meeste resultaten te zien geeft, bestaat uit aan de patiëntjes aan gepaste voedingsregels. Het be handelend team in het kinderzie kenhuis is na het onderzoek in het Westland direct begonnen met het testen van verschillende voedings voorschriften. Het doel is om voor mensen met een aangeboren ver hoogd cholesterolgehalte in het bloed zodanige voedingsvoor schriften op te stellen, dat het voor de patiënten zelf acceptabel is én te verwezenlijken. De artsen zeggen, dat als je een goede therapie kunt ontwikkelen voor deze groep, je er van uit mag gaan dat je hetzelfde (iets minder streng) kan toepassen op de grote groep met een ietwat verhoogd cholesterolgehalte. Voedingsverandering „Wij zoeken het duidelijk in voe dingsverandering", aldus de kin derartsen. „Je kuntook medicijnen geven, maar dat doen we liever niet. Stel je voor dat je je hele leven medicijnen moet slikken. Dat is veel erger dan een voedingsvoor schrift volgen. Het gaat bovendien niet om een streng dieet" Ze voe gen eraan toe dat een aantal van de kinderen toch al gewend is om thuis anders te eten, omdat vader, moeder of een ander lid van de fa milie al op dieet staat vanwege de hartkwaal. Voor de duidelijkheid: het voedingsvoorschrift voor kin deren met een aangeboren ver hoogd cholesterolgehalte in het bloed is arm aan cholesterol en ver zadigde vetzuren en rijk aan onver zadigde verzuren, vooral linolzuur. Plantaardige vetten moeten wor den gebruikt, zoals soja-, mais- en zonnebloemolie. Volgens de kinderartsen is de dië tiste een belangrijke figuur voor het slagen van de therapie. Nadat de patiëntjes van het Sophia zie kenhuis een half jaar lang de voe dingsvoorschriften hadden ge volgd, daalde bij de meeste van hen net cholesterolgehalte. Eiwitten „Na de verhalen over vetten in de voeding werd de aandacht geves tigd op de eiwitten. Het bleek dat vegetariërs (mensen die geen vlees eten) een laag cholesterolgehalte hebben. Voor ons aanleiding om ook dat eens te proberen. De helft van de groep kinderen hield zich gedurende tien weken aan de aan vankelijk opgestelde eetvoor- schriften, maar dan zonder vlees. De rest volgde gewoon het basis- dieet. Na tien weken wisselden de groepen. Het bleek datje met vege tarisch eten meer resultaat be haalde. Maar voor de meeste kin deren was het te moeilijk om dat vol te houden. Ze voelen zich name lijk niet ziek. Je kunt trouwens niet van een gezin verlangen om voort aan vegetarisch te eten. Het is niet gemakkelijk om vlees te vervangen door andere voedingsmiddelen als je niet weet waar je de spullen van daan moet halen en hoe je dat alles toch op een smakelijke manier moet klaar maken". Vorige maand besloten artsen en de diëtiste in het kinderziekenhuis de voedingsvoorschriften zó aan te passen, dat de helft van het vlees nu wordt vervangen door soja- eiwit. Hoewel men nog niet pre cies weet hoe het komt, is uit on derzoek gebleken dat soja-eiwit cholesterol-verlagend werkt. Op nieuw zijn de patiëntjes in twee groepen gesplitst om de resultaten mét en zonder soja-eiwit te kunnen vergelijken. „We gaan door totdat we voe dingsvoorschriften kunnen bieden die een volwaardig menu garan deren dat geen problemen ople vert. Dankzij de diëtiste kunnen we voldoende variaties aanbren gen in het eten. Niettemin geloven we dat het nog beter kan. Maar een therapie móét leefbaar «ijn". In de hele voorlichting van de Hartstichting is dat voortdurend beklemtoond. De vrijheid van het individu dient in alle voorlichting te worden gerespecteerd. Op 14 maart moest het eerste team naar Hengelo om de laatste wedstrijd van de eerste helft van de competitie te spelen tegen het zesde team van Vitesse. Aangezien zij nog steeds ongeslagen waren, zaten zij vol goede moed om dit zo te houden en de eerste helft van de competitie als nr. één te beëindigen. De eerste twee partyen werden door Nico Valk en Wim Gütlich ge wonnen met resp. 21-6, 21-5 en 20- 22, 21-19 en 21-15. Toen moest Ge rard Overvelde tegen de sterkste speler van Vitesse (Guus Dekker) spelen. Gerard verloor met 12-21 en 10-21. Het dubbel gevormd door de zeer goed op elkaar ingespeelde Gerard en Nico, werd vrij gemakke lijk gewonnen (21-15 en 21-9). Hierna kwamen eerst Nico en ver volgens Gerard achter de tafel. Ook deze partijen werden vrij gemakke lijk gewonnen (resp. 21-9, 21-11 en 21-13,21-12). Nu moest Wim het op nemen tegen Guus Dekker, maar hij kon het ook niet redden en ver loor met 12-21 en 9-21. Het was Ge rard die de overwinning veilig stelde en het zesde punt binnen haalde (21-12, 21-9). Nico verloor hierop zijn laatste partij tegen Guus Dekker (18-21, 8-21, 21-16 en 20-22). Dit was zijn eerste persoon lijke nederlaag in deze competitie. Wim won zijn laatste partij met 21- 16, 16-21 en 21-12. Einduitslag 7-3 voor Holten 1. Het tweede team met Greta Over velde (invalster voor Hendriks), El len Helmer en Gerrit van Leeuwen trok op donderdag 16 maart naar Enschede om het eveneens nog zonder overwinning zijnde Twek- kelerveld 15 te bestrijden. Greta trad als eerste in het strijd perk en deed dat prima. Ze hielp haar ploeg aan een 0-1 voorsprong door in drie games de zege te pak ken. Met 15-21, 21-14 en 15-21 be haalde ze tevens haar eerste over winning in competitieverband. Hierna was het de beurt voor Ellen Helmer om te laten zien wat ze waard was. Met ruim verschil be haalde ook zy de overwinning (13- 21 en 12-21). Gerrit van Leeuwen vergrootte de voorsprong door met 10-21 en 14-21 zegevierend achter de groene tafel vandaan te komen. Greta en Ellen speelden het dubbel en wonnen de eerste game vrij ge- makkelyk met 16-21 maar de tweede game was erg spannend, toch wisten ze te winnen met 18-21. Na een korte koffie pauze moest Greta weer aantreden voor de be langrijke vijfde wedstrijd. Als ze die zou winnen dan konden de Holte naren al niet meer verliezen. In drie lange games, 21-16, 17-21 en 18-21, wist ze de tegenstander te verslaan. Gerrit met 7-21, 3-21, Ellen met 9-21,7-21 en vervolgens weer Gerrit met 5-21,14-21 zorgden er voor dat de eerste overwinning ln de compe titie niet meer kon ontgaan. Greta moeet zich toch een keer ge wonnen geven. In alweer drie ga mes eindigde deze set met 15-21, 21-17 en 21-16 in het voordeel van de Enschedese ploeg. Tenslotte speelde Ellen haar laatste partij al even sterk als de voorgaande twee en met groot overmacht klopte ze haar tegenstander 14-21, 8-21.Einduitslag: Twekkelerveld 15 - Holten 2 1-9 Het derde team moest uit spelen tegen het Enschedese Twekkeler veld.Er was al vernomen van an dere verenigingen dat dit niet één van de sterkste tegenstanders was. Zonder al te veel moeite werden de eerste partijen gewonnen. De acht ste partij werd echter door Johan Steunenberg na een spannende strijd op het nippertje verloren in drie sets. De laatste twee wedstrij den werden weer door Marian de Vrijer en Johan Markvoort gewon nen.Einduitslag 9-1 voor Holten 3, de eerste competitie overwinning! Jeugd Bij de jeugd verliepen de wedstrij den minder succesvol. Het A-team ontving een team van Blauw-Wit uit Almelo. Robert Klein Wassink won zijn eerste partij in drie games en ook Henk Westerik kon zyn eerste wedstrijd na drie games op zyn naam brengen. Jan Vrugteveen verloor zyn eerste set met 10-21 en 23-25. Het dubbel werd gewonnen met 15-21, 21-17 en 21-18. Hierna wist Robert nog een partij in winst om te zetten, maar verder slaagden de jongens er niet in nog meer pun ten te veroveren. Einduitslag Hol ten A - Blauw Wit 4-6. Het tweede jeugdteam speelde j.l. zaterdag in Goor tegen Olympia C. Helaas wa ren er wegens ziekte en activiteiten elders slechts twee spelers vo.or het Holtense team beschikbaar, zodat er al meteen tegen een 3-0 achters tand moest worden aangekeken. Jan Traanman en Harry Kolkman deden weliswaar hun uiterste best enige puntjes in de wacht te slepen maar de einduitslag kwam toch op 10-0 in het voordeel van Olympia. Jan Traanman speelde een span nende set die op het nippertje ver loren ging met 21-19,19-21 en 21-16 en ook Harry Kolkman was de zege nabij maar moest toch de overwin ning aan de tegenstander laten (21-15, 19-21 en 21-15). Ook in het dubbelspel gaven zij goed party (21-16 en 22-20). Einduitslag Olympia Holten B 10- 0. Programma komende periode Homunculus - Holten 1, 6 april Blauw Wit - Holten 2, 30 maart Detac - Holten 3, 5 april D I S, Holten A, 1 april Holten B - Vitesse, 1 april. Voor inlichtingen over de tafelten nisvereniging Holten bel M. Wol- ters, tel. 31 54.

Erfgoed Rijssen-Holten

Holtens Nieuwsblad | 1978 | | pagina 17