Loopt het leven op rolletjes? TAALPRAATJE Cursus spinnen en plantaardig verven Najaars- bemesting Weet ewefje, 9e landbouw trekker als heftruck Eenheid in eenheden Denen vinden middel tegen obstipatie Waar blijft subsidieregeling geluidsarme trekkerscabines - HOLTENS NIEUWSBLAD - 23 SEPT. 1977 - PAG. 19 Ftjn gevoel, als je de wind mee hebt. Voor de mees ten van ons is het - van kindsbeen af - meer een kwestie van vallen en opstaan. En zolang je na ie dere val ook weer opstaat, loopt het allemaal nog wel los. Een aantal van onze medemensen is - in de meest letterlijke zin - daartoe niet in staat. Staan en lopen is soms heel moeilijk en in het merendeel van de gevallen onmogelijk, omdat zij lichamelijk gehan dicapt zijn. Voor hen is het maar al te vaak - en ook nu weer letterlijk - noodzakelijk, dat hun leven op rolletjes loopt. Want zonder rolstoel of andere rol lende hulpapparatuur zouden zij zich ternauwernood kunnen verplaatsen. Binnenkort wordt er geld voor hen ingezameld. Moet dat nou? zegt u misschien. In ons kleine land wordt immers voor iedereen gezorgd van de wieg tot het graf? Sociale wetten en wetjes voorzien erin, dat iedereen „aan zijn trekken komt". Waarom moeten we dan nog geld inzamelen? wy stelden die vraag aan de heer J. C. B. M. Bak, directeur Econ. Zaken van het Prinses Beatrix Fonds, dat steun ver leent aan pollo-patienten en di verse andere groepen van li chamelijk gehandicapten van alle gezindten. „Iemand, die b.v. orthopedisch schoeisel moet dragen, krijgt daarvoor eenmaal per jaar van het ziekenfonds een vergoeding. Maar één paar van die schoenen is niet voldoende. Als het bij voorbeeld moet worden verzoold, zitten ze al vast. Momenteel kost dat aangepaste schoeisel ongeveer f1000.-. En dat is dan maar één voorbeeld. Lang niet ledereen kan uit hoofde van W.A.O. of AAW. beschikken over een gemotoriseerd ver voermiddel. Terwijl om de maat schappelijke en sociale contac ten te kunnen behouden het in sommige gevallen wel zeer wen selijk is. In deze beide gevallen - en het zijn vanzelfsprekend maar voorbeelden - helpt het Prinses Beatrix Fonds De noodzaak van onze steun blijkt trouwens heel duidelijk uit de bedragen, die we daaraan uitge ven. Vorig jaar was dat bijna 18 miljoen aan individuele hulp Dat is nogal een bedrag. Kunt u iets meer zeggen over de verde ling daarvan? „Jazeker. Van dat bedrag is 38% uitgegeven aan gemotoriseerde vervoermiddelen. Ruim 24% aan inrichting en aanpassing van woningen. Een ander deel is be steed aan voorzieningen voor vakantiereizen". Wat moeten we ons daarbij voorstellen, voorzieningen voor vakantiereizen? „Kijk, als nietrgehandicapte kan je op je gemak een vakantie uitzoeken, die je past. Ook wat de prijs aangaat. Gehandicapten kunnen dat niet. Voor hen moe ten er allerlei voorzieningen worden getroffen Zij moeten ook vaak extra bagage meene men. Soms gaat er ook een rol stoel meei Zo'n vakantiereis Teleac-cursus vanaf 6 oktober 1977 De neus van koning Hendrik 1 van Engeland en de duim van deze monarch zijn eeuwenlang maatgevend geweest voor Groot-Brittannië. Want de afstand van de punt van de neus van deze koning tot aan de top van de duim van zijn uitgestrekte arm bepaalden de lengtemaat die men „yard" noemde. Ook in andere landen werd lange tijd delen van het lichaam voet, duim, palm enz., gebruikt als aanduiding voor een lengte. Als een eenheid waarmee - leng ten werden vergeleken. En men zei dan: Dit is vijf voet, drie duim of acht palm. Zo simpel kan men niet meer meten. Wer ken met nationale maatstaven is. door de groeiende internatio nale samenwerking, ook niet meer mogelijk. De eenheden zijn internationaal naar elkaar toe gegroeid. In de hele wereld is men bezig over te gaan op een vernieuwd stelsel van eenheden, waarbij zoveel als mogelijk is, coherentie wordt nagestreefd, d w z. het by elkaar brengen van eenheden. Het systeem waarin dit gebeurt heet „Internationaal Stelsel van Eenheden, afgekort SI. Waar gaat het om? Overal gebruikt men maten Voor alles. Lengte, tijd en stroomsterkte bijvoorbeeld wor den uitgedrukt in bepaalde een heden. In zoveel meter, zoveel seconden en in zoveel ampere Maar er is geen eenheid in de eenheden. Er worden vaak de zelfde termen gebruikt voor heel verschillende zaken. Bij het be palen van druk byvoorbeeld be zigt men de volgende eenheden technische atmosfeer, fysische atmosfeer, millimeter kwik. me ter waterkolom, bar en nog enige andere. Allemaal verschil lende eenheden. Technisch en wetenschappeiyk. maar ook in de dageiykse praktyk van het bedrijfsleven, kreeg men steeds meer te worstelen met die ver schillen, naarmate de interna tionale samenwerking groeide. Daarom werd in 1960 na jaren van internationaal overleg, een universeel stelsel van eenheden aanvaard. Dit komt neer op een ontwikkeling van het metrieke stelsel via het MKSA-stelsel Het internationale Stelsel van Eenheden wordt afgekort SI ge noemd. Dit stelsel, door de hele wereld aanvaard, wordt na 31 december 1977 wetteiyk ver plicht in alle landen van de Eu ropese Gemeenschap. Die wette- ïyke invoering heeft niet alleen gevolgen voor handel en tech niek. ZU werkt door in het on- derwüs en is eigeniyk van in vloed op het hele maatschappe- lyk gebeuren Voor wie? Wat heeft dit allemaal voor ge volgen? Dat duizenden en dui zenden mensen bijgeschoold moeten worden. In het wegden ken, van de oude uitwassen van het Technische Stelsel en het leren van het bij elkaar pas sende stelsel van het SI. De cursus .Eenheid in eenheden' van Teleac wil het mogelijk maken deze bijscholing een snel verloop te geven. De cursus kan worden gevolgd door mensen die een middelbaar, technische op leiding hebben en die werkzaam zijn in het bedrijfsleven of bij het onderwijs Deze cursus werd eerder uitgezonden in het voor jaar van 1975. Telcvisielessen De cursus bestaat uit 9 televi sielessen In deze televisielessen zitten meerkeuze-vragen die die nen als huiswerk Het goede antwoord moet worden aange streept op de zgn "marksensing-kaart (ponskaart), die in een mapje samen met een potlood en enveloppen is opge nomen in het studiepakket. We kelijks kan de cursist de inge vulde kaart toesturen aan IntomartrHilversum en binnen enkele dagen krygt hij dan commentaar en correcties re tour In elke televisieles wordt aandacht besteed aan het be spreken van het huiswerk. Na afloop van de cursus wordt aan elke cursist, die zijn huiswerk heeft ingezonden, een certificaat van deelneming toegestuurd Daarop wordt dan vermeld het resultaat van de ingezonden antwoorden Inhoud van de lessen In de 9 televisielessen komen de volgende onderwerpen aan de orde: -waarom is de sanering van eenheden noodzakelijk -grootheden, dimensies, eenhe den. getalswaarden -coherentie, opbouw van het SI -wetten van Newton, massa en gewicht -verschil tussen technische en praktische (absolute) stelsels -enige speciale problemen -praktische problemen bij de overgang naar SI -documentatie (o a wettelijke bepalingen) Studiemateriaal Cursusboek, dat is samengesteld onder eindredactie van Ir J van Male -Schema van Grootheden en Si-eenheden -Huiswerkcorrectie per compu ter. alsmede de benodigde marksensmg-kaarten, enveloppen en potlood in een mapje. kost - als je naar het buitenland gaat - al gauw 5 a 600 gulden meer dan normaal. Maar hun vakantiegeld is beslist niet ho ger dan dat van anderen. Daarom helpt het Prinses Beat rix Fonds de laatste twee jaar ook in die gevallen." Kunt u ook iets vertellen over de hulp van het Fonds bij aan passingen van woningen? „U hebt vast op de televisie wel eens gezien, hoe huizen soms van speciale liftinstallaties wor den voorzien, omdat gehandi capten zelf niet de trap op kun nen komen. Er zijn ook andere aanpassingen, waar je niet zo direct aan zou denken Een voorbeeld daarvan is de koel kast. De deur gaat altijd alleen van van links naar rechts open. Mensen, die in een rolstoel zit ten. kunnen er daardoor soms niet bij. Wèl als de deur naaf de andere kant open zou gaan Zo'n aanpassing kost geld. Koelkasten moeten overigens niet als wasmachines niet op de grond, maar op een hoogte staan, anders kunnen de gehan dicapten er vanuit hun rolstoel niet bij. Pannen moeten van het fornuis op het aanrecht kunnen worden geschoven, want optillen is onmogelijk. Zo'n keuken moet dus in zyn totaliteit opnieuw in gericht worden Lichtpunten mogen zich eigeniyk niet hoger bevinden dan 1.10 m. boven de grond. In nieuwbouwflats hou den ze daar al rekening mee. Ook deuropeningen worden te genwoordig breder gemaakt. Al lemaal belangrijke zaken voor mensen die met een lichamelijke handicap moeten leven" U spreekt steeds van lichamelijk gehandicapten. Kunt u eens precies zeggen, om welke groe pen het eigeniyk gaat? „Het Fonds werd in 1956 ge sticht als fonds voor polio- patienten. In dat jaar werd ons land geteisterd door een epide mie, die niet minder dan .'90 slachtoffers eiste, voor het me rendeel kinderen Kinderver lamming komt nu nog maar zelden voor, omdat er een krachtig serum tegen werd ge vonden. Maar er zijn nog veel mensen, die met de restver- schynselen van deze ziekte kampen De hulpverlening van het Fonds kon worden uitge breid naar lichamelijk gehandi capten. zoals' zü, die vanaf hun geboorte spastisch zyn en dege nen die spina bifida (open rug), multiple sclerose, spierdystrofie of andere spierziekten hebben. U sprak zojuist van individuele hulp Wat doet het Fonds daar naast nog? „Het vorig jaar hebben wij aan nietr individuele bydragen - voor wetenschappeüjk onderzoek en voor bydragen aan instellingen en voor diverse objecten -, ruim 2 miljoen gulden uitgegeven. Ik noem maar weer een voorbeeld: wanneer by de bouw van een zwembad aangepaste toiletten en douches voor gehandicapten worden gemaakt, geeft het Prin ses Beatrix Fonds een bydrage van "maximaal f5000 - Dat lijkt niet zoveel, als je het vergeiykt met de totale kosten van de bouw, maar het biykt wel een stimulans te zijn om het hele gebouw toegankelyk te maken voor gehandicapten Laatste vraag: Waar ingezameld wordt, worden kosten gemaakt. Het publiek vraagt zich dan wel eens af: Wat zou er aan de strijkstok blijven hangen? „Daar kan ik kort over zijn: bij ons valt dat beslist erg mee. Wy hadden vorig jaar een onkosten- percentage van 15%. In dat be drag zitten de kosten voor ons pand. het personeel en alle kos ten voor ons bureau en voor de propaganda. Samengevat de kosten om de gelden te werven én ze uit te geven. Op ditzelfde adres worden overigens ook de leden- en financiële administra tie van een aantal andere stich tingen en bonden bijgehouden, o a. de Multiple Sclerosestich- ting, de Vereniging voor Spier dystrofie, de Bond van moto risch gehandicapten, de Stich ting aanpassingen voor gehandi capten enz. Deense dank zy Een gezonde Natuvit. Dankzij de Denen is er nu een patente oplossing voor darmstoornissen. Het middel, dat onder de naam Natuvit op de markt is verschenen, is een natuurlijke vezelta blet, dat met name een einde maakt aan obstipa tie, een veel voorko mende welvaartsziekte. Dat dit middel aan een grote behoefte voldoet blijkt onder meer uit een recente uitspraak van de Britse patholoog Denis Burkitt. Volgens deze medicus is het verdwij nen van vezelstoffen uit ons voedsel er de oor zaak van, dat veel meer schade aan de gezondheid van de westerse mens wordt toegebracht dan welke verandering ook. Zyn Nederlandse collega, de in ternist J W Bogaard, verbonden aan het Academisch Ziekenhuis in Utrecht, stelt in een publika- tie over het belang van vezels, dat de voeding de laatste hon derd jaar enorm in samenstel ling is veranderd. Het vetgehalte is met vijftig procent toegeno men. de suikers met honderd procent, terwyi het vezelgehalte met negentig procent is gedaald door zuiverings- en raffinage- technieken. Volgens Dr Bogaard kan door het gebruik van meer vezelrijke voeding, aangevuld met extra vezelstoffen, een aan tal beschavingsziekten worden voorkomen. Lekker maar slecht Ons modern voedsel is smake lijk maar ook veel te verfijnd. Door een gebrekkig inzicht in de betekenis van de vezelstoffen voor de gezondheid van de mens is men de zemel als een overbodig voedingselelment gaan beschouwen. Bovendien deed het afbreuk aan de smaak, zodat de vezel werd „wegge- zeefd". Een enorme verarming blijkt nu. Vroeger werd ons brood Nu de vakanties voor de meesten achter de rug zijn, is de tijd voor hob bies weer aangebroken. Een van de vele moge lijkheden is het spinnen een hobby die vele din gen in zich verbergt. Want wist u dat u uw eigen ge sponnen wol prachtig kunt ver ven met allerlei planten of vruchten die u zelf kunt zoeken, dat u behalve dat ook vlas kan spinnen, dat gesponnen wol niet alleen gebruikt kan worden voor kleding maar dat er ook prach tige wandkleden van gemaakt kunnen worden of mooie vloer kleden op 10 simpele stokjes. Kortom een hobby met velerlei mogelykheden, al deze dingen te leren wordt er een cursus spin nen en plantaardig verven gege ven. We leren dan eerst spinnen op een spinrolletje zoals schaapherders dat vroeger de den, daarna gaan we aan het werk op spinnewielen Men hoeft niet in het bezit te zyn van een gemaakt uit de volle tarwekor rel. Inclusief het vliesje rond de korrel, dat rijk is aan vezelstof fen. Het huidige brood mist deze rijkdom. Hetzelfde tekort kenmerkt de door en door ge kookte en Fijngestampte groen ten. Nieuwe visie Wetenschappers ontdekten, dat er verband bestaat tussen de verminderde opname van vezelf- stoffen en een aantal ziektebeel den zoals, darmstoornissen, ob stipatie en aambeien Ziekten, die in meer primitieve samenle ving waar het voedsel groten deels plantaardig en vezelrijk is, nauwelijks voorkomen. Men is er zich van bewust, dat vezelstoffen een duidelijke functie hebben. In het maag- en darmkanaal ab sorberen ze vocht uit ons voeds el. De darminhoud krijgt meer volume, waardoor de darmwer king wordt gestimuleerd. Het uiteindelyke resultaat is, dat de stoelgang regelmatiger en ge makkelijker wordt. Tabletvorm In Denemarken is men erin ge slaagd een tablet te produceren dat de natuurlyke, werkzame vezelstoffen uit de zemel (het omhulsel van de graan- en ci trusvrucht) bevat. Het tablet heeft veel voordelen boven losse zemelen. Ten eerste zyn de ze melen zodanig gezuiverd dat al leen de werkzame vezelstoffen overblyven. En ten tweede zyn deze vezelstoffen samengeperst tot een gemakkelyk in te nemen tablet. Het tablet valt pas in de maag uit elkaar, zodat ook het smaakprobleem is opgelost. Zeer gezond Het is duidelyk geworden, dat vezels in onze voeding net zo belangrijk zyn als vitaminen en mineralen. Voeg daarby een goede lichaamsbeweging en het lichaam blijft in een goede con ditie. De Deense vinding is dus geen absolute waarborg voor een gezonde conditie Daarvoor moeten we het ook opbrengen gezonder te gaan leven. En ge zonder te gaan eten: meer vol korenbrood, rauwkost en vers fruit. Niet iedereen is echter in staat om over te schakelen op dit gezond voedsel. Daarnaast zyn er veel mensen die al last hebben van darmstoornissen, obstipatie of aambeien Voor beide groepen zyn deze vezelta bletten een ideale oplossing. Na tuvit is in Nederland verkrijg baar by apotheken, reformhuizen en drogisteryen. spinnewiel want die zyn op de cursus aanwezig. Nadat iedereen nu redelyk kan spinnen wordt de wol geverfd met de verza melde planten b.v uienschillen. Tot slot wordt nog aandacht besteedt aan het verwerken van de wol Hiermee kan ieder naar eigen keuze gaan verven, breien of kleden maken. De cursus duurt minimaal 10 uur welke gegeven wordt in blokken van 2 uur De cursus zal gegeven worden op maandagmiddag van 2 tot 4 of maandagavond van 7 tot 9 De plaats is nog met bekend. Mocht u wel de cursus willen volgen maar niet op deze tyden kunnen stuur dan toch een briefkaartje want by voldoende deelname plm. 8 personen kan er ook op andere tyden b v woensdagmorgen cursus gegeven worden Kosten f. 5.-- per uur Allen die zich willen melden of nadere informatie wensen kun nen een briefkaartje sturen naar Bauk Zwaan, Postbus 55. Holten, u ontvangt dan nog nader be richt. TWIJFELEN - WEIFELEN Een enkele maal wordt in plaats van twijfelen het werkwoord weife len gebruikt. Als je Van Dale leest twijfel je aan verschil tussen twijfe len en weifelen, want by twijfelen geeft dit gezaghebbend woorden boek besluiteloos zijn niet weten wat te doen en bij weifelen: beslui teloos zijn, aarzelen. Het besluite loos zijn is bij twijfelen echter een kwestie van het denken. Men weet nog met wat men doen zal, of wat men zal geloven. Bij weifelen weet men dat wel, maar men aarzelt bij het kiezen tussen twee of meer mo gelijkheden. „Hij twijfelde aan de oprechtheid van zijn woorden „Hij weifelde of hij bruine of zwarte schoenen zou kopen." Bovendien is er verschil in de vorm. Men kan aan iets twijfelen. Deze vorm (aan iets) is bij weifelen on mogelijk Het staat op zichzelf. Iemand kan weifelachtig zijn (aar zelen in zijn keus). Iets kan twijfelachtig zijn. Soms in de betekenis van onzeker. De uit- slag was twijfelachtig. Soms met de bijgedachte aan een sterk nega tieve betekenis. „Die vrouw bezit een twijfelachtige reputatie." TEVENS Dit bijwoord betekent: daarbij, bo vendien, ook. „Die caravan kan te- De in mei j.l. toegezegde subsidie regeling voor de aanschaf van ge luidarme trekkerscabines dient zo spoedig mogelijk vastgesteld te worden. Het landbouwschap heeft daarop aangedrongen in een op 19 augustus j.l. aan minister Boersma van Sociale zaken gezonden brief. Bij de bekendmaking van de Sub sidieregeling arbeidsplaatsverbe tering 1977 is een subsidieregeling aangekondigd voor de kleinere be drijven in de landbouw De subsidie-maatregel voor gelui darme trekkerscabines is echter nog steeds niet vastgesteld en be krachtigd door de minister van So ciale Zaken. De in de landbouw ge wekte verwachtingen leiden ertoe dat aspirantkopers de aankoop van trekkers uitstellen. Bovendien is de termijn waarop de regeling be trekking heeft- n.l. 1977- voor een belangrijk deel al verstreken. Het landbouwschap heeft minister Boersma gevraagd de aangekon digde regeling zo spoedig mogelijk vast te stellen Het zit de akkerbouw dit jaar niet mee. De graanoogst was bijzonder laat en deed het erg ste vrezen. Gelukkig kon in het laatst van augustus de oogst tot een einde worden gebracht, ter- wyl de opbrengsten toch nog mee blyken te vallen. Hopelyk geldt straks hetzelfde voor de aardappelen en bieten. Op topopbrengsten zal echter niet gerekend behoeven te wor den. De afgelopen maanden hebben weer getoond, dat de weersom standigheden een overheersende rol spelen by de teelt en oogst van onze gewassen Niet alleen de opbrengsten worden daardoor beinvloed, maar by een over vloedige regenval wordt vooral by de oogst veel nadeel onder vonden Dat heeft ons 1974 wel geleerd! De moeilykheid is, dat, ondanks vens dienst doen als tijdelijk woonhuis." Tevens duidt aan ge lijksoortige, vergelijkbare zaken. „Behalve voor personenvervoer is dit busje tevens bijzonder geschikt voor kleine vrachtjes." In kleine advertenties wordt tevens vaak verkeerd gebruikt en ver bindt het volkomen ongelijksoor tige voorwerpen. „Te koop: voet balschoenen tevens wieg." „Te koop: hond tevens bankstel." Een raar soort hond en gekke voetbal schoenen. Beter is in plaats van tevens een komma te gebruiken of puntkomma. „Te koop: hond; wieg; voetbalschoenen." DUS We hebben het in ons Taalpraatje al eens gehad over stoplappen, zoals zodoende, praktisch, centraal staan en stellen. Een van de meest gebruikte stoplappen is ^dus". Door sommige mensen wordt „dus" om de haverklap gebezigd en de betekenis ervan uit het oog ver loren. Het gebruik van „dus" is goed. als het vervangen kan wor den door „derhalve", als het een gevolg aanduidt. „Het regende en dus werden de straten nat." Een voorbeeld van overtollig ge bruik: Een bekend trainer in een interview: „Ajax was dus minder goed de laatste tijd en dus besloot ik Gerrie Mühren dus te vervangen door Helling, omdat deze dus beter in vorm was. Er moest dus gewon nen worden, om het vertrouwen dus weer te krijgen. Dat is vanmid dag dus gelukt en daarom ben ik dus tevreden." Het lijkt wat overdreven, maar „dus" kan dus, pardon, ontstellend vaak als stoplap worden gebruikt. de moderne technieken (weersa- tellieten) een weersvoorspelling zeker op langere termyn niet te geven is. Maar we kunnen wel vooruit dénken! Daarom zal het nuttig zyn de werkzaamheden, die we nü kun nen doen niet uit te stellen tot het komende voorjaar. We den ken daarby b v. aan de bemes ting. Op de stoppel, die nu nog be rijdbaar is, verdient het aanbe veling om nu reeds de kalibe mesting te geven Vooral de komende aardappelpercelen vra gen een hoge kaligift, die by vroegtydig strooien ook beter door de bouwvoor wordt ver deeld Daarby komt, dat wat heden is gedaan straks in het voorjaar niet meer hoeft te gebeuren De omstandigheden kunnen dan nóg slechter zijn! Oorspronkelijk is de traktor ontworpen om ons trekpaard te vervangen. De moderne traktor echter is al lang niet meer een „trekker" maar in een even be langrijke mate „aandrijver", „til ler" en „sjouwer" geworden. Toch wordt er naar ons gevoel op de boerderij nog veel te veel met spierkracht getild en ge sjouwd. Vooral met de mogelijk heden die de driepunts- hefmasten bieden is dit niet meer logisch. Reeds voor ruim f 1500 - heeft men een mast met het zgn. Kooisysteem, die slechts in enkele minuten aan de traktor behoeft te worden gekoppeld om u daarna alle zware werk letterlijk uit handen te nemen. Het voordeel van een driepunts hefmast boven een heftruck ligt niet alleen in de prijs, maar ook in het feit dat men er mee op onverharde plaatsen kan rfiden. Belangrijk is voor een „genormaliseerde mast" te kiezen, aangezien op een dergelijke mast alle voorze- tapparatuur gebruikt kan wor den die ook op iedere heftruck past.

Erfgoed Rijssen-Holten

Holtens Nieuwsblad | 1977 | | pagina 19