Hersteld NCS-rijtuig
naar Spoorwepusenm
F0T0-
STRIP-
VER-
HAAL
Toonbeeld van luxe en vakmanschap
Zoetstoffen
HOLTENS NIEUWSBLAD - 22 APRIL 1977 - PAGINA 13
Landelijke fietsdag j
groeit groter j
Over een paar weken is het weer zover. Om precies te
zijn op zaterdag 7 mei 1977. Dan organiseert de
ANWB voor de vierde maal de Landelijke Fietsdag.
Allemaal op de fiets. Om te ontdekken dat Nederland
toch mooier is dan de mooiste boeken doen geloven.
Ook om de fiets te ontdekken. Het trouwste vader
landse voertuig in ere te herstellen en hem te geven
wat hem toekomt: aandacht en respect. Hoe kun je
immers beter genieten van natuur en landschap dan
gezeten op een tweewieler en je ogenschijnlijk in strijd
met alle wetten van evenwicht en zwaartekracht van
de ene naar de andere verbazing voortbewegen.
En dat is de bedoeling van de fietsdag. De fiets groeit
sterk. De aantallen deelnemers aan de voorgaande
Fietsdagen bewijzen dit duidelijk. Als deze trend zich
voortzet en het weer werkt een beetje mee dan moe
ten we dit jaar rekenen op ongeveer 100.000 deelne
mers aan de Fietsdag.
Feestelijk evenement
De ANWB Landelijk e Fietsdag
is een feestelijk evenement in de
recreatieve sfeer. Rond de
meeste vertrekplaatsen staan
vele attracties op het program
ma. Variërend van complete
muziekkorpsen en vendelzwaai-
ers tot poppenkasten en circu
sartiesten. Overal is wel wat
anders te beleven. Een ding is
echter altijd hetzelfde. Alle 74
routes, die verspreid over het
hele land speciaal voor deze dag
zijn uitgezet, voeren door de
mooiste plekjes van Nederland.
Voor velen zal het ook dit jjar
weer een openbaring zijn te
constateren dat het „zo dicht bij
huis" zo mooi is. De 74 routes,
die zeer overzichtelijk in kaart
zijn gebracht en voorzien van
een uitvoerige beschrijving, va
riëren in lengte van ca. 30 tot
40 km. Afstanden die zelfs voor
de meest ongeoefende fietser te
overbruggen zijn. En U mag er
zo lang over doen als U wilt. Af
en toe eens afstappen is zelfs
zeer aan te bevelen.
Er kan gestart worden tussen
09.00 uur en 13.00 uur en U
wordt vóór 17.00 uur weer te
rugverwacht. Bij aankomst ont
vangt U dan een herinnerings
medaille met jaarhanger, tenzij
U in de voorgaande jaren al
meefietste en derhalve al me
dailledrager bent, want dan
kunt U alleen met een jaarhan
ger volstaan.
De routes zijn op 7 mei ver
krijgbaar op alle startadressen
en kosten f2.50 voor volwasse
nen en f 1.50 voor jongeren tot
16 jaar. Groepen van meer dan
10 personen betalen eveneens
slechts f 1.50. Om file-vorming
bij de startadressen te voorko
men is het echter aan te beve
len gebruik te maken van de
mogelijkheid van voorverkoop.
Bij alle ANWB en VVV kantoren
in de startplaatsen kunnen de
routes vanaf 18 april reeds wor
den gekocht. En om het U nog
gemakkelijker te maken zijn de
routes vanaf die datum tot en
met 6 mei ook verkrijgbaar in
alle warenhuizen van Vroom
Dreesmann in alle plaatsen van
waaruit een route start. Vroom
Dreesmann biedt deze service
binnen het kader van een op de
recreatie gerichte actie die dit
concern in de periode in zijn
vestigingen had geplanned.
Medewerking VWS
Uiteraard was ook dit jaar de
medewerking van velen voor de
organisatie van een dergelijk
evenement voor de ANWB on
misbaar. Gelukkig zijn ook nu
weer vele WV's en wielerclubs
bereid gevonden op alle moge
lijke manieren hun steun te ver
lenen. Het uitzetten van 74 rou
tes en het „bemannen" van
evenzovele startplaatsen en alles
wat daarbij komt is bepaald
geen sinecure en voor de ANWB
alleen een praktisch onmogelijke
opgave. In veel gevalllen zijn
het vooral de WV's die met
veel enthousiasme in hun regio
aan de Landelijke Fietsdag heb
ben gewerkt.
Van alle goede medewerking die
de ANWB bij het organiseren
van de Landelijke Fietsdag on
dervindt mag die van de
TROS-radio natuurlijk niet on
vermeld blijven. Het hele och
tendprogramma van deze om
roep staat in het teken van de
Fietsdag. Een ruim 5 uur du
rend programma met vele be
kende artiesten, rechtstreeks
uitgezonden via Hilversum II
vanuit de „Landelijke Start-
olaats Eindhoven", zal vele twij
felaars ongetwijfeld alsnog de
fiets doen pakken. En dat is
maar goed ook, want hoe meer
deelnemers, hoe groter de op
brengst voor het goede doel.
Want een gedeelte van de in
schrijfgelden zal ook dit jaar
weer worden besteed aan het
creeren van recreatiemogelijkhe
den voor gehandicapten. Van de
opbrengst van de Fietsdag van
1976 zijn onlangs enkele liftm-
stallaties voor huifkarren aange
schaft door de Nederlandse Ver
eniging voor Revalidatie die van
de ANWB daartoe een cheque
van f8.250.- had ontvangen. Wel
licht wordt dit bedrag voor 1977
veel groter U hoeft er alleen
maar een mooie route voor te
fietsen. Een route overigens
waar geen enkel prestatie
element aan is verbonden. Dat
neemt echter niet weg dat U
wel aan een spel mee kunt
doen. Maar dat staat geheel los
van het „volbrengen" van de
tocht. Langs de route zijn duide-
lijk zichtbaar een aantal speci
aal hiervoor ontworpen posters
aangebracht. Aan U is dan de -
vrijwillige - taak deze te tellen
en het aantal plus naam en ad
res op een kaartje in te vullen,
dat U bij aankomst krijgt uitge
reikt. En daar zijn nog prachtige
prijzen mee te winnen ook.
Zoals 5 mini-trips. 5 fietsen,
pick-nick-koffers, fietstassen, etc.
De prijswinnaars zullen worden
gepubliceerd in een van ko
mende Kampioenen en in
TROS-Kompas.
MOLENDAG
Zaterdag 7 mei is het ook Na
tionale Molendag. Dat is niet
toevallig. Zowel de organisato
ren van de Landelijke Fietsdag
als de Vereniging „De Holland-
sche Molen" zijn van mening
dat de fiets en de molen elkaar
zeer goed verdragen.
Bij gunstige weersomstandighe
den zullen die dag zo'n 400 mo
lens draaien, verspreid over het
hele land. De fietsroutes zijn -
indien mogelijk - zo uitgezet
dat zij langs deze draaiende
molens voeren. Veel molens zijn
voor de fietsers opengesteld.
Een wapperende vlag geeft dan
aan dat de molenaar U kan
ontvangen voor een rondleiding.
Gratis gebruik
N.S.-fietsen
Voor het eerst dit jaar bestaat
de mogelijkheid om op de Lan
delijke Fietsdag gratis gebruik
te maken van een van de 6000
nieuwe huurfietsen van de NS
stationsfietsenstallingen. Hier
mede wordt het zeer aantrekke
lijk om eens buiten de eigen
woonomgeving een van de rou
tes te fietsen. De beheerders van
de stationsfietsenstallingen heb
ben dit unieke aanbod gedaan
mede ter ondersteuning van het
goede doel dat in de Fietsdag is
opgenomen.
De „spelregels" waar men zich
aan moet houden om voor een
gratis huurfiets in aanmerking
te komen zijn eenvoudig.
Op vertoon van een geldig NS
plaatsbewijs (of abonnement)
huurt men een fiets in een van
de 80 stallingen. Tijdige telefoni
sche reservering is noodzakelijk.
Na legitimatie wordt dan een
huurfiets verstrekt, waarvoor
f2.75 verschuldigd is. Met de
fiets gaat U dan naar het star
tadres en fietst de route. Bij de
terugkomst in de stalling wordt
de reeds betaalde f2.75 terugge
ven op vertoon van de afge
stempelde routebeschrijving. Zo
simpel is het.
Naast de van ouds bekende zoetstoffen suiker en honing
neeft in de loop der jaren een aantal andere zoetstoffen
een plaats verworven, nl sorbitol, xylltot, saccharine en
cyclamaat
Dc mate van zoetkracht van deze stoffen loopt nogal uiteen
De toepassing is verschillend Er zijn verschillende redenen
om toegevoegde suiker in produkten te vervangen:
a. suiker is ongewenst voor bepaalde gebruikers (b.v dia
betici)
b reduceren van het aantal calorieën (b.v. in suikervrije
frisdranken)
c indien suiker technologisch minder gewenst is
(augurken zoet-zuur).
Sorbitol en xylitol komen vjn nature in kleine hoeveelheden
o a In vruchten voor Saccharine en cyclamaat zijn syn
thetisch bereide zoetstoffen. Meestal komen ze voor in een
verbinding met natrium of calcium De namen natrium-
saccharine of -saccharinaat. calciumsaccharine of -sacchari-
iaat. natriumcyclamaat en calciumcyclamaat slaan hierop
Natriumhoudende zoetstoffen zijn af te raden in het natrium-
beperkte dieet.
waar worden ze in gebruikt?
Sorbitol kan worden verwerkt in snoepjes, kauwgom, drop
e d De fabrikant is niet verplicht hier toestemming voor te
vragen of het op de verpakking te vermelden Een voorschrift
krachtens de Warenwet, om dit te regelen, is in voor
bereiding
Sorbitol kan worden gebruikt in produkten voor diabetici
toals suikervrije frisdranken, suikervrije jam e d waarin de
suiker is weggelaten De zoete smaak van deze produkten
is afkomstig van een combinatie van sorbitol en saccharine
Het is dan verplicht om op de buitenzijde van het produkt de
hoeveelheid sorbitol die erin is verwerkt, aan te geven
Bovendien moet worden vermeld, dat sorbitol laxerend kan
werken bij gebruik van meer dan 40 g per dag. In tegen
stelling tot suiker wordt sorbitol niet volledig omgezet in het
menselijk lichaam De laxerende werking van sorbitol berust
op het aantrekken van vocht in de darmen
De aanduiding ,,voor lijders aan suikerziekte", „voor
diabetici" of „suikervrij" mag alleen worden gebruikt ale de
fabrikant dit heeft aangevraagd bij het Ministerie van VoAte-
gezondheid en Milieuhygiëne en toestemming heeft gekregen
om deze termen te gebruiken.
Xyfltol wordt tot nu toe alleen In enkele soorten kauwgom
verwerkt. Dit staat aangegeven op de verpakking. Het Is een
vrij dure zoetstof. Het Is daarom niet waarschijnlijk, dat men
het in de naaste toekomst op grote schaal zal gaan
gebruiken.
Saccharine komt voor In zoetstoftabletten en In de vloeibare
zoetstoffen In eet- en drinkwaren mag als synthetisch be
reide zoetstof alleen saccharine voorkomen Saccharine kan
zoet-zure augurken en uitjes De fabrikant die saccharine
gebruikt, moet aan de buitenzijde op de verpakking dui
delijk vermelden „bevat kunstmatige zoetstof" of „bevat
saccharine"
Saccharine is in opspraak vanwege mogelijke schadelijkheid
voor de gezondheid De onderzoekingen, waarop deze
uitlatingen zijn gebaseerd, zijn gedagn met extreem hoge
doses saccharine Zoals de zaak er nu uitziet, is er beslist
geen acuut gevaar bij een „normaal" saccharinegebrulk.
Ook de Diabetes Vereniging Nedcqfend deelt dit standpunt
Onder ..normaal" kan men verstaaft het gebruik In koffie,
thee en nagerechten. DiabetespatUqftn aunnen het ook In
gebak verwerken.
Cyclamaat wordt in Nederland alleen In zoetstoftabietten en
vloeibare zoetstoffen gebruikt (alleen verkrijgbaar bij
drogisten en apotheken).
eigenschappen
calorische waarde
sorbitol vrijwel gelijk san die
van suiker, n.l. 4 kcal
per gram
xylitol vrijwel gelijk aan die gelijk aan dia van
van suiker, n.l. 4 kcal. suiker
per gram
saccharine levert geen calorieën
ongeveer de helft van
auiker
300-500 keer zo zoet
als suiker
cyclamaat levert geen celorleên
30 keer zo a
suiker
kt s
Sorbitol en xylitol leveren evenveel calorietn ejg
suiker In een calorieënbeperkt dieet heeft ket der geen zin
deze produkten in plaats van auiker te gebruiken.
schadelijkheid voor het gabft
Uit onderzoekingen is gebleken dat xylitol of sorbitol veel
minder schadelijk zijn voor het gebit dan suiker of honing
laxerende werking
Sorbitol kan laxerend werken als men er meer dan ca 40 g
per dag van gebruikt. Kinderen tot 12 jaar kunnen beter niet
meer dan 30 g per dag gebruiken. Een dagelijks gebruik van
verschillende produkten met sorbitol levert al gauw da
genoemde 40 g.
2 glazen suikervrije limonade
1 pakje suikervrije kauwgom
30 g suikervrije jam (voor 2 boterhammen)
25 g chocolade voor diabetici
16 g
11 9
9 9
42 g
Ook xylitol kan een laxerende Invloed uitoefenen. De
hoeveelheid waarbij deze werking optreedt, ligt echter veel
hoger dan die van sorbitol.
Op donderdag 14 april 1977 is het tentoongestelde
rijtuigenbestand van het Nederlandse Spoorwegmu--
seum met een bijzonder fraai exemplaar van de voor
malige Nederlandsche Centraal Sffoorweg Maatschap
pij uitgebreid. Op die dag werd het rijtuig dat al ei
gendom van het museum was, door de directie van de
NS-hoofdwerkplaats te Haarlem officieel overgedragen.
Het is daar door een aantal toegewijde en zeer be
kwame vaklieden volledig in oude luister hersteld.
Dat betekent dat het museum De geheel gestoffeerde banken
deftig interieur.
de beschikking heeft gekregen
over weer een ander facet van
het reizen in het begin van de
twintigste eeuw. V/as het, vooral
in de loop van de laatste paar
jaren, al niet meer zó moeilijk
om zich aan de hand van het
museumbezit een beeld te vor
men van hoe onze grootouders
zich per rail lieten verplaatsen
(kort geleden kwam daar nog
eens een internationaal voorbe
eld van bij), nu kan men zien
met welk een egards een der
kleinere spoorwegmaatschap
pijen zijn reizigers zelfs op de
korte afstand omringde.
Immers, behalve de lijn
zijn voorzien van losse kussens
met een zomer- en winterkant.
'S Zomers zat men op het leer,
's winters behaaglijk in het plu
che, alles gecapitonneerd met
noppen. Kunstig houtsnijwerk
siert de zijvleugels en de arm
leuningen van de zetels. De pla
fonds zijn beschilderd met
vogel-, vis- en bloemmotieven in
de toen in zwang zijnde art
nouveau-stijl.
De wanden Zijn beplakt met
damastrbehang en in de mid
dengang ligt een loper met de
maatschappij-initialen. Tenslotte
wordt dit deftige' interieur ge
completeerd met in messing uit-
m
praktische tips
voor fotografen
in de vorm van
een foto-drieluik
Utrecht-Amersfoort-Zwolle-Kampen gevoerde verlichtingsornamenten
en dito bagagerekken met ge
vlochten touw.
Over de hele lengte van het
rijtuig loopt een lichtkap met
bruine vaste ruiten boven de
normale ramen. Op de schotjes
daartussenin Hunnen segmentr
vormige schijven worden ge
opend (alles weer in messing
uitgevoerd), die in verbinding
staan met zgn. torpedoventilato
ren aan de buitenzijde op het
dak.
i
Het valt met te ontkennen: soms ben ik een beetje jaloers. O, ik heb het
met dat gezinnetje van mij best getroffen, maar zo nu en dan kijk je wel
eens toevallig om de deur van een ander huis. En dan denk je: daar is 't
ook niet gek! Maar laat ik me tot mijn onderwerp bepalen: het gaat over
Moederdag. Elk jaar is dat bij ons een probleem, want er wordt ver
wacht, dat je een kadolijst bedenkt. Dat worden dan meestal huishoude
lijke artikelen. En dan ontdek je een gezin, waar die kado-problemen
erg origineel worden opgelost. Dat was vorig jaar het geval bij een
goede vriendin Ze kreeg van man en kinderen als moederdag-geschenk
zomaar "een das uit haar leven".
Een dag uit haar leven begint 's morgens vroeg als ze
met slaperige oogjes de ontbijttafel klaar maakt. En
als ze Sandra naar de kleuterschool brengt. Als ze
boodschappen gaat doen en de dochter haar nazwaait
achter het gordijn van de huiskamer. En als ze bezig is
in huis, zorgend voor de maaltijd. Een dag uit haar
leven is ook: met het gezin eten, samen de afwas
doen, Sandra voorlezen voor ze gaat slapen en ten
slotte: kijken naar de televisie totdat het echt bedtijd
wordt.
Kijk, zo'n dag uit haar leven kreeg mijn vriendin als
Moederdag-geschenk van haar kleine dochter. Om
dat kado te kunnen maken had vader een hele dag vrij
genomen en foto's gemaakt van alle belangrijke mo
menten van die dag (de foto's hierboven zijn er drie
van). Van al deze foto's maakten vader e? dochter
samen een bescheiden album met als titel: Een dag uit
je leven Toen ik het zag, was ik een beetje jaloers.
Het staat nu bovenaan mijn verlanglijstje voor Moe
derdag. Wie weet!
(Ca. 1865) exploiteerde de Neder
landsche Centraal Spoorweg
Maatschappij sedert de jaren
rond de eeuwwisseling alleen
nog enkele lokaalspoorlijnen.
Dat waren o.a. Den Dolder-
Baarn. Bilthoven-Zeist en
Nijkerk-Ede. En van deze lijnen
nu. die wel de meest luxueuze
lokaallijnen van Nederland wor
den genoemd, is de nieuwe
aanwinst afkomstig.
Glanzend teakhout
en pluche kussens.
De B 119, zoals het 2e klasse
NCS-rijtuig prozaïsch heet, werd
in 1902 in dienst gesteld. De
buitenzijde van het rijtuig is
bekleed met glanzend gelakte
teakhouten schroten. Met gou
den schaduwletters en- cijfers
zijn daarop de maatschappij-
naam, het nummer en de klas
seaanduiding geschilderd. Aan
beide kopkanten bevindt zich
een balkon, voorzien van een
sierlijk bewerkt smeedijzeren
hekwerk met messing handgre
pen.
Ongetwijfeld is het interieur
ook voor de reizigers van 1902
wel heel weelderig geweest,
maar in onze zeventiger jaren is
het in ieder geval ondenkbaar.
Koninklijk goedge
keurd.
De NCS B 119 behoorde tot
een serie van 17- vier-assige 2e
klasserijtuigen nrs. Ill - 127 die
tussen 1898 en 1911 in de werk-
pfaats van deze spoorwegmaat
schappij te Utrecht werden ge
bouwd. De rijtuigen bevatten 56
zitplaatsen en hadden het voor
die tijd- en hun funktie- respec
tabele gewicht van 25 ton. De
totale lengte van de rijtuigen
bedroeg bijna 17.5 m.
Een in dezelfde stijl uitgevoerd
en uit 1900 daterend rijtuig
heeft lange tijd dienst gedaan
als koninklijk salonrijtuig na
1910 hoofdzakelijk ten dienste
van koningin-moeder Emma, die
op paleis Soestdijk woonde.
